ó một Trung thu mình không sao quên được, càng già lại càng nhớ, nhiều khi bần thần cả người, đó là Trung thu của con Lê, gọi là con ù mọi.

Ù mọi là ù muỗi, trò chơi thời con nít của tụi mình. Cũng không rõ vì sao gọi là ù muỗi, có lẽ tiếng ù của con nít nghe như tiếng muỗi kêu chăng? Trò chơi này không thấy con nít thời nay chơi nữa. Thật tiếc, đó là trò chơi rất vui. Nó đơn giản lắm. Chỉ cần kiếm một đám đất bằng, vạch ngang một phát, chia làm hai phe là có thể chơi được ngay. Mỗi phe hai ba đứa, năm bảy đứa đều được cả. Khi ù chỉ được ù một hơi, nếu ù hai hơi là bị “chết”, tức bị loại. Phe này cho một đứa chạy sang phe kia vừa ù vừa đuổi đánh vào phe kia. Hễ đứa nào bị đứa ù đập trúng là đứa đó “chết”. Nếu phe kia tìm cách bắt đứa ù không cho nó về sân nó, giữ nó cho đến khi hết hơi không ù được nữa là đứa ù “chết”. Cứ thế cho đến hết cuộc, phe nào “chết” hết trước thì phe đó thua. Đại khái như rứa.

Con Lê học lớp 4 với mình, không nhớ nó từ làng nào sơ tán đến làng Đông, chỉ biết hết hè vào lớp 4 đã thấy nó ngồi sau lưng mình rồi. Nó học bình thường nhưng chữ đẹp mê tơi, đẹp như chữ giấy khen vậy. Đặc biệt nó ù mọi thuộc vào bậc thần đồng. Gầy nhẳng, cái đít nhọn hoắt, sao mà hơi nó dài thế không biết. Một lần nó ù là nó đuổi phe kia chạy tán loạn, bỏ chạy xa mấy nó cũng đuổi. Cả lớp mình, không, cả làng Đông chẳng đứa nào dài hơi được như nó. Thường khi ù sang sân đối phương, đứa nào cũng lượng hơi mình không dám đi quá xa vạch, lỡ khi hết hơi chạy về không kịp sân mình là “chết”. Con Lê thì không. Mình vọt chạy xa mấy chục mét nó cũng đuổi theo. Đã thế nó chạy rất nhanh, bất kể trai hay gái nó đều đuổi kịp, ít có đứa nào thoát được.

Con bé khỏe kinh khủng. Ba bốn đứa ôm lấy nó, nó vừa ù vừa kéo luôn cả lũ về sân nó. Luật chơi quy định nếu mình ôm giữ đứa ù mà đứa ù kéo mình về sân nó thì mình bị “chết”. Mỗi lần con Lê ù, thế nào nó cũng đập “chết” vài ba đứa. Nếu cả lũ hợp sức ôm giữ nó, liền bị nó kéo cả lũ về sân nó luôn. Kinh!

Hễ chơi ù mọi mà có con Lê, phe nào cũng giành con Lê cho bằng được, vì phe nào không có con Lê là phe đó thua. Lắm khi thua rất nhanh, con Lê nhảy sang ù, cả lũ xúm lại giữ, nó kéo cả lũ về sân nó, thế là thua. Muốn thắng con Lê phải ăn gian: Vài đứa ôm nó, hai ba đứa còn lại thi nhau cù nách, nó cười hết ù, thế là thua. Hoặc tìm cách giật rút dây lưng quần cho quần nó tụt, nó vội vàng kéo quần chửi um lên. Chửi thì chửi, hết ù là thua. Lắm khi vì mấy trò ăn gian kiểu đó mà hai phe đánh nhau sứt đầu mẻ trán.

Học gần hết học kì mình mới biết ba con Lê vừa chết, bom thả trúng hầm chết cả nhà. May mạ nó đưa nó đi ăn giỗ mới thoát chết. Mạ nó tái giá lấy một ông làng Trung Thuần, nó về làng Đông ở với cậu. Nó ghét cay ghét đắng việc mạ nó lấy chồng, thả nó bơ vơ. Nhưng khi mạ nó đẻ em thì nó mừng lắm, một ngày chạy về làng Trung Thuần thăm em đến mấy lần. Nói làng Trung Thuần tưởng gần, hóa ra nhà mạ nó ở sâu trong rừng, sát đường 12 hay 22 chi đó, gọi là đường Trường Sơn, bộ đội mở đường cho xe vận tải vào Nam. Từ làng Đông lên nhà mạ nó hơn chục cây số, học xong nó xách cặp chạy ù về nhà mạ nó để được ôm em. Chơi với em một lúc nó lại chạy về nhà cậu ăn cơm. Nhà mạ nó nghèo lắm, chẳng có cơm cho nó ăn, nó cũng không muốn ăn hết phần mạ nó. Đến chiều tối, ăn xong nó lại chạy lên ôm em một lúc rồi chạy về nhà học. Ngày nào cũng giống ngày nào.

Đến lớp, con Lê chẳng nói chuyện gì, toàn kể chuyện em nó. Lâu lâu lại khoe, nói em tao bò được rồi, em tao đi được hai ba bước rồi, em tao mọc một cái răng rồi... Tụi mình chẳng mấy quan tâm đến em nó, nói chà mi làm như mình mi có em, kể chi kể lắm. Mặc kệ, nó cứ kể. Hình như đối với con Lê chuyện em nó là quan trọng nhất, mọi chuyện khác đều vớ vẩn.

Một hôm cả lớp ra chơi, con Bình bỗng khóc ầm lên, nói thưa cô em mất một đồng rồi. Cô bắt học trò ở hai bàn ngồi gần con Bình đứng hàng ngang, mình và con Lê cũng ở trong nhóm nghi vấn. Cô giáo nghiêm mặt nhìn tụi mình, nói đây là tội rất nặng. Nếu cô phát hiện em nào lấy tiền thì em đó đương nhiên bị đuổi học. Bây giờ cô cần các em tự giác, em nào lỡ lấy thì trả lại cho bạn Bình, cô sẽ không báo lên Ban giám hiệu. Cô nhắc đi nhắc lại hai lần, cả hàng ngang không đứa nào lên tiếng. Bực lên cô quát to, nói cho lục soát! Con Lê lập tức vặn lưng quần chìa ra một đồng, nói thưa cô em lấy tiền bạn Bình. Cô hỏi sao em ăn cắp tiền của bạn? Con Lê khóc òa, nói mai Trung thu mà em không có tiền mua bánh cho em của em. Cô giáo bật khóc, nhiều đứa con gái khóc theo. Con Bình cũng khóc, nó là bạn thân của con Lê. Nó đưa một đồng cho con Lê, nói mi cầm lấy mua bánh cho em, nhưng con Lê không lấy.

Mình chẳng thương chẳng ghét gì con Lê, thuở nhỏ chuyện ăn cắp vặt vẫn xảy ra thường xuyên, đa phần là bọn con gái với nhau, con trai ít quan tâm. Chỉ biết nhờ có con Lê nói ra mình mới nhớ mai là Trung thu, mừng húm.

Tối nào mạ cũng tóm cổ nhét xuống hầm ngủ. Tối Trung thu cũng vậy, chưa đầy 7 giờ tối mạ đã ép xuống hầm. Mình giả đò ngủ một chút rồi lẻn chui ra khỏi hầm, nhảy ra sân kho Hợp tác, nơi con nít vẫn hay tụ bạ. Trung thu trăng sáng, chơi ù mọi là nhất. Tối đó chả hiểu sao anh Đố cầm cái bánh Trung thu ra sân kho, nói tụi bay chơi ù mọi, phe mô thắng tao thưởng một cái bánh. Cả đám sướng rêm chơi liền. Đang chia phe thì con Lê đi qua, chắc nó vừa đi thăm em về. Tụi mình réo lên, nói ê Lê Lê, chơi ù mọi. Nó vừa đi vừa lắc đầu, nói không, tao nhọc lắm. Mình gọi với theo, nói chơi đi Lê ơi, phe mô thắng anh Đố cho cái bánh Trung thu. Nghe thế con Lê quay lại liền.

Có con Lê hai phe lại cãi nhau ỏm tỏi, nói con Lê phe tao - Không, con Lê phe tao - Ê ê gian gian, tối qua con Lê phe mi rồi, ham chi ham rứa - Mi gian thì có, bữa trước con Lê phe mi thì răng - Ẻ vô chơi với bay nữa! Con Lê dàn hòa, nói tao về phe mô cũng được nhưng tao ù thắng phải cho tao cả cái bánh. Phe nào cũng đồng ý, cuối cùng con Lê về phe thằng Thực vì phe đó nhiều đứa nhỏ hơn phe mình.

Con Lê ù đầu tiên, tụi mình chạy vòng vèo không cho nó bắt. Nó làm bộ như sắp hết hơi, tụi mình tưởng thật xông vào liền. Không ngờ con Lê kéo cả lũ như kéo xe bò, nhẹ không. Thế cùng, mình nhảy vào vừa ôm cổ nó vừa cù nách, nó không cười. Thằng Tâm rút dây quần, quần tụt nó không thèm kéo lên, cứ thế nó kéo cả lũ về sân nó. Phe mình thua.

Anh Đố ôm bụng cười rũ, vừa cười vừa vỗ tay hoan hô. Nó không xấu hổ, thản nhiên kéo quần lên, nói anh Đố cho em cái bánh. Nó cầm cái bánh chạy ù về làng Trung Thuần, không thèm nói với ai một câu. Tụi mình hết chơi ù mọi, chuyển sang đánh du kích. Đến chín giờ máy bay bỗng đâu ào tới thả bom ở đường 22 (hay đường 12 chi đó, gần làng Trung Thuần). Bình thường chỉ sau vài lượt bom nổ là yên tĩnh trở lại, lần này khác, khi máy bay đi rồi, cả một khúc đường 22 cháy rực, đạn pháo nổ liên tục, nổ ghê đến nỗi cả làng chạy ra đường đứng xem. Mọi người nói máy bay thả bom trúng đoàn xe chở đạn pháo, có đến mấy chục chiếc xe chứ không ít.

Đạn pháo nổ rền rĩ hơn hai tiếng, đến hơn 11 giờ mới xong. Mình chạy về nhà, cả xóm mình đang thức bàn tán xôn xao. Nhà mình cũng thế, chẳng ai ngủ. Lần đầu tiên, cũng là lần duy nhất, làng Đông chứng kiến vụ đạn pháo nổ hơn hai tiếng đồng hồ.

Sáng mai mình đi học, vừa tới cửa lớp đã thấy bọn con gái khóc lóc ầm ĩ, nói con Lê chết rồi. Con Lê chết không phải vì trúng bom hay bị sức ép bom đạn. Khi máy bay thả bom nó chạy đến gần nhà mẹ nó, cách chừng vài trăm mét, sát ngay đường 22. Con Lê tụt xuống khe tránh bom, chẳng ngờ bom đạn nổ liên hồi tưởng không bao giờ dứt, nó sợ quá đứng tim mà chết. Người ta lật xác nó lên, dưới bụng nó còn nguyên xi cả cái bánh Trung thu.

Nghe bọn con gái kể mình đứng im như chết, ân hận vô cùng. Trời ơi, nếu mình không gọi con Lê quay lại chơi ù mọi...