òng hận thù không phải bỗng nhiên mà có. Nó phải trải qua một quá

trình nuôi dưỡng để hình thành. Có lẽ, không chỉ bồi dưỡng đơn

thuần, mà nó được ươm mầm một cách ép buộc bên trong một con

người. Đó không phải là một hiện tượng tự nhiên. Nó là một lời nói

dối. Một lời nói dối được lặp đi lặp lại mà đối tượng của nó là những

người không có chính kiến và những người không được phép nhìn

thế giới dưới bất cứ góc nhìn nào khác. Đó là lời nói dối mà cha tôi

tôn thờ và khao khát truyền lại niềm tin mù quáng ấy cho tôi.

***

Những gì cha tôi làm vào cái ngày 5 tháng Mười một năm 1990

dường như đã hủy hoại gia đình chúng tôi. Cuộc sống của chúng tôi

chìm vào trong những tháng ngày đen tối với những lời đe dọa giết

hại, sự đeo bám của giới truyền thông và phải sống tạm bợ khốn cùng

nay đây mai đó. Tất cả một mớ những thứ gọi là “khởi đầu từ bàn tay

trắng” ấy dường như lúc nào cũng khiến cuộc sống của chúng tôi trở

nên tồi tệ hơn. Cha tôi được biết đến là một trong những người Hồi

giáo theo chủ nghĩa thánh chiến đầu tiên nỗ lực sinh tồn trên đất Mỹ.

Ông hoạt động với sự hỗ trợ từ một chi nhánh khủng bố nước ngoài,

chính là tiền thân của tổ chức khủng bố tự xưng khét tiếng Al-Qaeda.

Và sự nghiệp khủng bố của cha tôi vẫn chưa dừng lại.

Vào đầu năm 1993, từ căn buồng giam ở Attica, cha tôi đã nhúng

tay vào kế hoạch cho vụ nổ bom đầu tiên nhằm tấn công Trung tâm

Thương mại Thế giới, cùng với những người bạn cũ của ông đến từ

thánh đường ở Jersey, bao gồm Omar Abdel-Rahman, người được

giới truyền thông gán cho biệt danh “Tù trưởng giấu mặt” thường

xuất hiện với một chiếc mũ đầu đuôi seo của người Thổ và đeo một

chiếc kính Wayfarer. Vào ngày 26 tháng Hai năm đó, một người đàn

ông gốc Kuwait, Ramzi Yousef và một người gốc Jordan, Eyad Ismoil,

đã tiến hành âm mưu này. Họ lái một chiếc xe tải Ryder màu vàng

chứa đầy chất nổ vào nhà để xe dưới tòa Trung tâm Thương mại Thế

giới. Mục đích đáng sợ của họ, và cũng là của bố tôi, là đánh sập một

tòa tháp, sau đó sẽ kéo theo sự sụp đổ của tòa tháp còn lại, và tạo ra

một thảm kịch chết chóc kinh hoàng. Họ đã gây ra một vụ nổ mìn xé

toạc mặt đất thành một hố rộng khoảng 30m, xuyên qua bốn lớp bê

tông dày. Hậu quả là hơn một nghìn người vô tội bị thương, sáu

người chết và một trong số họ là một phụ nữ đang mang thai bảy

tháng.

Giữa nỗ lực mẹ bảo vệ chúng tôi khỏi những sự thực khủng khiếp

về tội ác của cha và sự tuyệt vọng của một đứa trẻ khi cố gắng tự che

mắt chính mình, rất nhiều năm sau tôi mới thực sự ngấm toàn bộ nỗi

kinh hoàng mà những kẻ sát nhân và vụ nổ bom năm đó gieo rắc. Mất

rất nhiều năm để tôi có thể thừa nhận sự giận dữ bi thương của tôi

đối với cha, đối với những gì ông đã gây ra cho chính gia đình mình.

Lúc đó, thật sự quá khó khăn để có thể đối mặt với tất cả sự thật ấy.

Trong tôi chất chứa nỗi sợ hãi, giận dữ và ghê tởm chính bản thân

mình, nhưng vẫn không đủ dũng khí để bắt đầu tiêu hóa chúng. Sau

vụ đánh bom Trung tâm Thương mại Thế giới đầu tiên, tôi mới bước

sang tuổi thứ 10. Xét về mặt cảm xúc, tôi lúc đó chẳng khác nào chiếc

máy tính sập nguồn. Năm mười hai tuổi, tôi bị bắt nạt ở trường nhiều

đến mức tôi từng nghĩ đến việc tự tử. Mãi cho đến những tháng ngày

giữa độ tuổi đôi mươi, tôi gặp một người phụ nữ tên Sharon, người

khiến tôi cảm thấy rằng hóa ra mình vẫn còn có giá trị, đó cũng là câu

chuyện cuộc đời tôi. Đó là câu chuyện về một cậu bé được dạy cách

hận thù, và về một người đàn ông đã chọn cho mình một con đường

khác biệt.

***

Tôi dành cả cuộc đời mình để tìm hiểu điều gì đã dẫn dắt cha tôi

đi theo con đường của những kẻ khủng bố, và dằn vặt với sự thật rằng

dòng máu của ông đang chảy trong người tôi. Qua câu chuyện của

mình, tôi muốn làm một điều gì đó mang tính hi vọng và xây dựng: vẽ

nên một bức chân dung về một thiếu niên được nuôi dạy bởi một

người cha cuồng tín song lại trưởng thành theo khuynh hướng phản

đối bạo lực. Tôi không thể tìm một lời bào chữa hay ho cho bản thân,

nhưng tôi biết rằng mỗi người chúng ta đều có một tâm niệm, và tâm

niệm của tôi cho đến thời điểm này là: Ai cũng có một lựa chọn. Thậm

chí ngay cả khi bạn được dạy phải hận thù ai đó, bạn vẫn có thể chọn

bao dung. Bạn vẫn có thể chọn cảm thông.

Việc cha tôi phải vào tù bởi tội ác khủng khiếp của mình khi tôi

mới bảy tuổi gần như đã hủy hoại cuộc đời tôi. Nhưng suy cho cùng

việc ấy cũng bảo vệ cuộc sống của tôi khỏi sự can thiệp của ông. Từ

trong nhà tù, cha không thể dạy tôi hận thù được nữa. Và quan trọng

hơn, ông không thể ngăn cấm tôi kết bạn với những người mà ông

cho rằng họ là quỷ dữ, và không thể ngăn cấm tôi tìm hiểu để nhận ra

họ cũng là con người, những người tôi có thể quan tâm và họ có thể

quan tâm đến tôi. Lòng tin mù quáng không thể vượt qua sự trải

nghiệm. Cả con người tôi đều phản đối điều đó.

Niềm tin của mẹ tôi về tôn giáo của bà chưa bao giờ xuất hiện một

gợn sóng nào trong suốt những năm tháng khi chúng tôi cùng chung

sống. Nhưng bà, cũng như đa số những người theo đạo Hồi, chắc

chắn không phải là người cuồng tín. Khi tôi mười tám tuổi và có cái

nhìn toàn diện hơn về cuộc sống, tôi nói với mẹ rằng không thể đánh

giá con người dựa trên tôn giáo và giới tính, dù họ theo đạo Hồi, là

người Do Thái hay Cơ đốc, dù họ đồng tính hay dị tính. Tôi sẽ nhìn

thẳng vào họ và chỉ đánh giá họ bởi chính con người họ mà thôi. Mẹ

tôi chăm chú lắng nghe, khẽ gật đầu, và bà đã nói với tôi những lời

sáng suốt nhất mà tôi từng được nghe: “Hận thù người khác thật mệt

mỏi.”

Bà có lý do chính đáng để chán ghét việc hận thù người khác.

Cuộc sống của chúng tôi là một gánh nặng đối với bà hơn bất cứ ai.

Có lúc, bà không chỉ phải giấu mái tóc mình trong chiếc khăn hijab,

mà còn phải giấu cả cơ thể mình, trừ đôi mắt, trong chiếc áo choàng

niqab: Bà là một người sùng đạo và luôn lo lắng để lộ cơ thể mình

trước người khác.

Gần đây, tôi hỏi mẹ rằng liệu bà có biết điều gì đang chờ đợi gia

đình chúng tôi vào đêm ngày 6 tháng Mười một năm 1990 khi chúng

tôi rời khỏi Bellevue cùng chú Ammu Ibrahim hay không. “Không,”

mẹ tôi đáp không chút do dự. “Cuộc sống của mẹ từ bình thường

bỗng trở nên điên rồ, từ riêng tư trở thành bị nhòm ngó, phải trốn

tránh truyền thông, phải liên quan đến chính phủ, đến FBI, đến cảnh

sát, đến luật sư, đến những hoạt động tôn giáo. Như thể một giới hạn

đã bị vượt qua vậy. Mẹ bước ra ranh giới ấy, và sống một cuộc đời

hoàn toàn khác. Mẹ không biết tương lai sẽ khó khăn đến nhường

nào.”

Cha tôi hiện đang ở trong nhà giam liên bang tại Marion, bang

Illinois, bị kết án chung thân và thêm mười lăm năm tù, mà không có

bất cứ sự khoan hồng nào, cho các cáo buộc âm mưu nổi loạn, giết

người tống tiền, cố ý giết một nhân viên bưu điện, nổ súng trong một

âm mưu giết người, nổ súng trong nỗ lực giết người, và sử dụng súng

trái phép. Thực lòng mà nói, trong tôi vẫn luôn tồn tại một điều gì đó

khó diễn tả đối với cha, cảm giác lẫn lộn giữa tiếc nuối và tội lỗi, tôi

đoán vậy, cho dù thứ cảm giác ấy có mỏng manh như tơ nhện đi

chăng nữa. Thật khó khăn để chấp nhận người tôi từng gọi là cha

đang bị giam giữ và ông hoàn toàn ý thức được rằng vợ con mình đều

phải đổi tên vì nỗi sợ hãi và tủi nhục.

Đã hai mươi năm rồi tôi không vào thăm cha. Và câu chuyện của

tôi sẽ cho bạn biết lý do.