ôi từng sống ở một ngôi làng nhỏ gần vùng rừng U Minh. Tên tôi là Lưu Huyền Trân. Tôi là một đứa bé bị bỏ rơi bên đường. Không biết vì lí do gì mà tôi bị bỏ lại ở đó. Vì ba mẹ ghét bỏ tôi hay là tôi bị bắt cóc…Tại sao ba mẹ bỏ tôi? Tôi vẫn luôn tự hỏi mình câu hỏi này suốt ba năm trời, từ năm tôi bảy tuổi. Nhưng tôi cũng tự nhủ mình còn may mắn. Vì đúng lúc đó đã có một đôi vợ chồng nhặt tôi về nuôi. Họ vốn là những con người từ tỉnh khác về vùng U Minh này sinh sống.

Điều may mắn ấy chỉ đến với tôi đến hết năm tôi học lớp một. Đến năm tôi học lớp hai, tự nhiên họ đối xử tệ bạc với tôi. Họ bắt tôi nghỉ học. Sáng ra, tôi phải làm việc quần quật. Nào thì cày ruộng, chăn trâu. Tối đến, tôi phải mượn vở bạn chép bài. Ấy là còn những lúc tôi còn khỏe mạnh. Chứ có khi tôi ốm, tôi cứ nghĩ họ sẽ không bắt tôi phải làm việc đồng áng. Quả đúng là vậy thật. Tôi không phải làm việc đồng áng mà phải giặt giũ, quét nhà, nấu cơm… Tôi nghĩ rằng mình đã làm gì sai mà ba mẹ lại như vậy. Nhiều lúc, tôi thầm mong: Ba Tôn Ngù, mẹ Tư Nhật, hãy quay trở về ngày xưa. Và mãi đến một ngày, tôi mới biết được vì sao họ đối xử tốt với tôi mà đột nhiên lại quá tệ bạc.

Tôi nhớ như in cái ngày đó. Cái ngày 16/10/1960 - Sinh nhật lần thứ mười một của tôi. Ba mẹ kêu tôi đi làm, còn ba mẹ thì ở nhà. Tôi thầm nghĩ một điều mà tôi biết ba mẹ sẽ chẳng bao giờ làm cho tôi: Tôi đi làm, ba mẹ sẽ chuẩn bị quà sinh nhật cho tôi. Hôm ấy, tôi quên cái cuốc ở nhà. Tôi chạy về trong âm thầm vì sợ ba mẹ tôi mắng là đồ đãng trí. Đến cổng nhà, tôi hồi hộp bước vào. Mới bước vào cổng, tôi nghe tiếng ba mẹ đang nói chuyện với ai. Tôi chẳng quan tâm đến điều đó. Tôi vội chạy vào kho. Cái kho ở gần cái phòng ba mẹ tôi tiếp khách. Nó có một cái cửa sổ thông ra ngoài mà người ở ngoài không thể thấy bên trong. Tôi với lấy cái cuốc trên giá, chạy vội đi. Nhưng khi ra đến gần cửa, tôi nghe tiếng gì đó có vẻ là liên quan đến tôi. Tôi quay lại nhà kho, đến gần cái cửa sổ nghe ngóng. Có tiếng ba mẹ tôi:

- Ông cứ yên tâm. Cháu nhà tôi tuy nhỏ nhưng làm được mọi việc nhà. Lại giỏi cả việc đồng áng. Ông cứ lấy nó về, bắt nó làm việc. Độ chừng chín, mười năm nữa cho nó lấy con trai ông. Nó được cái sắc. Đẹp như một cô tiên. Kiếm được đứa như nó bây giờ là tốt đấy. Con trai ông chín, mười năm sau cũng độ năm mươi. Cưới được con Huyền Trân là có phúc. Bây giờ, ít ai lại bán con gái mình cho con trai ông đã cao tuổi, lại còn có một vợ.

- Cũng được đấy. Nghe có vẻ hợp lí. Chứ con vợ thằng con trai tôi bây giờ cưới mười lăm năm rồi chẳng đẻ được đứa nào. Mãi hôm bác sĩ tới khám mới biết nó vô sinh. Khi nào anh chị dẫn con bé đến nhà cho tôi gặp. Giá cả thỏa thuận sau. - Nghe thôi, tôi biết ai là khách của ba mẹ rồi. Tôi còn lạ gì cái lão bá hộ Lợi Trường này nữa chứ - Cái lão chuyên mua bán người.

Nghe xong tôi cũng muốn bật khóc. Nhưng phải nín lại nếu không ba mẹ biết tôi đã nghe được thì chỉ có nước chết. Tuy tôi cố kìm nén nhưng hai hàng nước mắt cứa chảy dài. Ba mẹ tôi lại lên tiếng:

- Chiều nay, tôi sẽ dẫn con Huyền Trân sang nhà ông. Ông xem cho.

Lão Lợi Trường lên tiếng:

- Cứ yên trí. Đảm bảo giá cả miễn chê. Thôi tôi xin phép về.

- Chúng tôi xin được tiễn ông. Tôi cũng ra đồng đón con bé đó về sửa soạn để chiều sang nhà ông đây ạ.

Họ vẫn còn nói gì đó nhưng tôi không nghe nữa mà gạt hai hàng nước mắt ra ruộng cuốc đất. Ra đến ruộng. Tôi chợt nhận ra. Ôi, thôi! Cả một mảnh ruộng chưa cuốc một nhát bao giờ mới xong trong khi ba mẹ tôi sắp ra. Chợt lúc đó, có một bác nông dân đi ra từ nhà lão bá hộ. Tôi nhận ngay ra là bác Hai Thu. Trước đây, tôi từng giúp bác cuốc đất để không bị lão địa chủ mắng vì hôm ấy bác mệt. Thấy tôi bác vội gọi:

- Con đó hả Trân? Sao làm mình vậy? Ba mẹ con đâu?

Bác Hai vừa gọi tôi vừa lại gần tôi. Tôi kể mọi chuyện cho bác một cách vắn tắt. Bác phụ giúp tôi cày ruộng vì giờ bác đang giờ nghỉ trưa. Tôi rối rít cảm ơn bác. Chừng nửa tiếng sau, tôi thấy ba mẹ tôi đi gần đến chỗ đầu tre. Tay xách hai túi đồ. Chỉ còn cách tôi gần hai trăm mét. Tôi kêu bác Hai. Bác lo lắng và cảm thương tôi nên đã gọi chồng bác cũng đang ngồi gần đó, bác kể qua loa với chồng gì đó rất nhanh mà tôi không thể hiểu. Lúc bác Hai vừa dứt lời, chồng bác vội chạy lại chỗ ba mẹ tôi cố ý bắt chuyện. Rồi chồng bác Hai dẫn ba mẹ tôi vào quán nước. Họ trò chuyện như vậy. Tôi và Bác Hai vẫn tiếp tục cuốc. Mười lăm phút sau, tôi đã thấy bóng ba mẹ tôi và chông bác Hai Thu ra khỏi quán nước, đi về phía tôi. Bác Hai cũng nhìn thấy. Bác nói với tôi:

- Cháu cứ yên tâm đi. Sức cháu mà cuốc từ sáng giờ được thế này là đủ. Ba mẹ cháu sẽ không biết đâu. Thôi, bác đi đây. Kẻo ba mẹ cháu thấy thì lắm chuyện.

- Cháu cảm ơn bác. - Tôi cảm ơn bác và vẫy tay chào bác.

Tôi vẫn tiếp tục cuốc chờ ba mẹ tôi tới. Chỉ tầm mười phút sau, họ đã đến nơi. Nhìn thấy tôi, ba mẹ tôi cười nói:

- Con gái ngoan, từ sáng giờ con làm việc vất vả lắm hả. Con về nhà với ba mẹ. Ba mẹ tắm rửa sạch sẽ cho con. À, phải cho con mặc cả quần áo mới ba mẹ mua cho con nữa chứ.

Vừa nói, mẹ Nhật chỉ vào cái túi xách.

- Lẹ lên con, kẻo trễ. Chiều nay nhà mình qua nhà ông Trường chơi nghe con. - Mẹ giục tôi.

Còn ba tôi thì tiễn chồng bác Hai:

- Tạm biệt nhé, Tư Cả.

Giờ tôi mới biết chồng bác Hai là Tư Cả. Tiễn bác Tư xong, ba tôi dắt tôi đi về với mẹ tôi. Về đến nhà, họ tắm rửa sạch sẽ cho tôi. Mẹ tết cho tôi hai cái bím tóc xinh xinh, cột một chiếc nơ đỏ. Rồi họ cẩn thận lôi ra trong hai cái túi đồ ban nãy một chiếc kẹp tóc, một đôi khuyên tai, một đôi giầy, một chiếc nhẫn. Và đặc biệt là bộ quần áo mà tôi đã thấy ở chợ rất nhiều và đã vô cùng thích nó. Rồi ba Tôn Ngù mở cánh tủ đựng đồ bí mật của ông ra, lôi ra một chiếc hộp vẻ sang trọng. Ông mở cái hộp ấy. Bên trong có một bộ quần áo của con nít vài tháng, đường thêu tỉ mỉ. Vẫn còn một tờ giấy gì đó thò ra nhưng ông cất lại. Ông chỉ lôi ra một chiếc dây chuyền vàng, đeo lên cổ tôi, không nói một lời. Nhìn xuống mặt dây chuyền, tôi thấy nó là một miếng vàng hình trái tim có khắc tên tôi: Huyền Trân. Nó thật là đẹp. Một sợi dây chuyền thật đẹp. Nhưng tôi chỉ nghĩ nó là đồ giả thôi. Tôi đánh bạo hỏi mẹ tôi một câu:

- Mẹ ơi, sợi dây chuyền này từ đâu mà ra vậy?

Mẹ tôi chỉ trả lời cho xong:

- Sau này mày khác biết. Giữ cho cẩn thận, vàng thật đấy.

Nghe mẹ trả lời vậy, tôi càng tò mò. Lại còn cái câu “Giữ cho cẩn thận, vàng thật đấy” càng làm tôi càng tò mò hơn nữa. Chẳng lẽ người nông dân làm ruộng như ba mẹ tôi lại có tiền mua một chiếc dây chuyền vàng đẹp như vậy. Tôi còn đang suy nghĩ thì bố mẹ gọi tôi với giọng ngọt ngào như hồi tôi còn nhỏ xíu:

- Huyền Trân con gái, con theo bố mẹ đến nhà ông bá hộ Trường một lúc nha!

Cái giọng ngọt ngào đó làm tôi thấy khó chịu. Tôi biết họ làm vậy để dỗ ngọt tôi bán cho lão bá hộ buôn người khét tiếng. Ba mẹ bảo tôi sửa soạn và ba mẹ ra ngoài trước. Tôi chỉ ở lại một mình. Tôi ngồi nghĩ đến cái cảnh ba mẹ bán tôi đổi lấy tiền. Tôi biết rằng mình không phải con ruột của ba mẹ nhưng ba mẹ đối xử với tôi như vậy là quá tàn nhẫn. Tôi ngồi khóc một hồi lâu.

Và tự nhiên tôi bỗng chợt nhận ra: Ôi! Hóa ra bố mẹ cho mình nghỉ ở nhà để tập làm việc nhà, đồng áng. Cuối cùng bán mình đi lấy tiền. Tình cảm của ba mẹ tôi trước đây hóa ra chỉ là một thứ tình cảm ảo giác, như là nằm mơ thôi sao! Cũng phải thôi, một đứa mồ côi như tôi đâu có đáng nhận tình yêu thương của người khác.

Tôi vẫn ngồi khóc, khóc mãi. Nhưng tôi lại không dám bảo ba mẹ đừng bán tôi. Vì nếu tôi bảo, tôi sẽ nhận một trận lôi đình mà chẳng có ích lợi gì cho tôi. Tôi đang ngồi trên chiếc ghế đẩu thì tiếng ba mẹ gọi tôi từ ngoài cửa vang vào. Nó vang tới tận cái phòng nhỏ hết sức, chỉ đủ một cái giường và một cái bàn nhỏ để tôi học, phần còn trống cũng chỉ chừng 1m2.

- Huyền Trân, nhanh lên nghe con, mươi phút nữa là ta đi đó.

Tôi vội xỏ đôi khuyên tai, kẹp chiếp kẹp tóc, đeo cả chiếc nhẫn mới, rồi mặc vội bộ quần áo mới. Tôi chạy nhanh ra cửa, xỏ đôi dép mới. Ba mẹ tôi đã chờ sẵn ở cổng. Thấy tôi đi ra, ba mẹ tôi dặn dò tôi cẩn thận:

- Qua đó nhớ nói năng lễ phép nghe. À, đừng gọi ba mẹ là ba mẹ nữa, gọi là tía với má nghe con. Ta không phải người nơi này nhưng ông Trường thì phải đó con. Ổng không thích con nói tiếng miền khác. Ba mẹ cũng phải học mãi mới quen, con à.

Ba tôi gọi một chiếc xe ngựa, rồi cả nhà tôi lên. Trên đường, nhà tôi không ai nói với nhau một lời. Tôi chỉ ngước nhìn cảnh hai bên đường lác đác vài cái cây. Thỉnh thoảng, lại có bụi cỏ xanh rờn. Trên con đường, hàng ngày tôi đi thấy dài lắm mà sao hôm nay lại ngắn lạ thường.

*

* *

Đi một lúc lâu, xe ngựa dừng kại trước một ngôi nhà to, cánh cổng to gấp dăm ba cửa nhà tôi. Tôi bước xuống xe ngựa. Có hai người canh gác ra mở cổng. Ba mẹ kêu tôi đi vào. Chà! Nhà ông Trường này to quá. Vườn cây muôn hoa nở rộ, cây xanh tươi tốt hai hàng, những chú bồ câu bay là là mặt đất, có lúc đậu trên cánh cây. Những tia nắng lốm đốm trên mặt đất cứ rung rinh khi có gió. Tôi cứ đứng đờ người ra mà nghĩ. Bỗng ba huých tôi một cái. Tôi đưa mắt nhìn ông. Ông nhìn tôi vẻ ra hiệu cho tôi đi tiếp. Tôi tiếp tục bước vào gian nhà tiếp khách. Trong nhà cũng thật đẹp. Bộ bàn ghế gỗ, đến cả những chiếc chén cũng bằng gỗ đều được làm bằng gỗ lát chun, lát hoa là các loại gỗ rất quý. Một bình hoa đặt trên bàn uống nước tỏa ra mùi thơm nồng nàn bởi vì chiếc bình chạm khắc tinh xảo đó được cắm hoa hồng. Bức ảnh gia đình được vẽ bằng những chất liệu xịn nhìn bằng mắt cũng thấy. Những người khác thì tôi không biết chứ tranh vẽ lão Trường bá hộ thì lại giống như đúc. Tôi ngó một vòng ngắm nhà trước khi lão bá hộ ra. Có một anh hầu thì thầm vào tai ba tôi cái gì đó. Tôi không thể nghe rõ. Sau khi anh hầu đi, ba nuôi bảo tôi ra ngoài đợi khi nào ba gọi thì vào. Tôi nghe lời ra ngoài cửa chờ lão bá hộ ra. Nhưng tôi chọn chỗ đứng ngay sát cửa, để nghe lén cuộc trao đổi về tôi…