ỐNG” là tác phẩm thứ hai của Chu-Tử do Đường Sáng xuất-bản sau “YÊU”… Thực ra “SỐNG” là tác-phẩm “đầu tay” của Chu-Tử, và nhiều văn hữa vẫn theo dõi tác giả, tỏ ý ngạc nhiên không hiểu sao tác giả và nhà xuất bản lại cho phát hành “YÊU” trước “SỐNG”; vì theo ý các bạn đó, “SỐNG” mới là tác phẩm “ruột” của Chu-Tử. Sở dĩ “YÊU” được phát hành trước “SỐNG” không phải vì giá trị của “YÊU” hơn “SỐNG”, nhưng chính vì tác giả cũng như người xuất-bản nhận thấy cái nhan đề “YÊU” dễ hấp dẫn hơn “SỐNG”. Lý do kể trên là lý do duy nhất khiến “YÊU” được phát hành trước “SỐNG”…

Thực hiện đúng đường lối của một nhà xuất-bản cầu tiến, là hợp tác chặt chẽ với tác giả, chúng tôi luôn luôn bàn luận, hội ý với tác giã từ những nguyên tắc lớn, đến những chi tiết nhỏ như cách trình bày ấn loát v.v… Chúng tôi vẫn nghĩ rằng một nhà xuất-bản có thể góp một phần không nhỏ vào sự thành công của một tác giả bằng cách góp ý, góp sáng kiến, góp những kinh nghiệm, nhận xét về chiều hướng thưởng thức, thị hiếu của độc giả mà người xuất-bản đã lượm lặt, nghe ngóng, tìm hiểu, trong khi giao dịch, tiếp xúc với các nhà phát hành, với các giới; do đó, giúp cho sự sáng tác của tác giả có căn bản thực tế vững vàng hơn. Bằng cớ là tác phẩm “YÊU” in lần thứ hai, về nội dung cũng như hình thức, tiến bộ rõ rệt hơn các tác phẩm “YÊU” phát hành lần thứ nhất. Ngay cả cách trình bày bìa sách, chúng otoi đã thảo luận cặn kẽ với tác giả, dung hòa quan điểm nghệ thuật với quan điểm thương mại, để hình thức tương xứng với nội dung, vừa thỏa mãn được những đòi hỏi thương mại rất tế nhị…

Nhân đây, chúng tôi xin chuyến lời bạn đọc đôi lời gửi gấm của tác giả:

“SỐNG” là một chuyện ghi đậm sắc thái, tâm tính của thời đại. Nhưng “SỐNG” không thuộc loại “tiểu thuyết có chìa khóa” (roman à clef). Vì vậy, các bạn đừng mất công tìm tòi, khám phá xem những nhân danh trong truyện là những nhân vật “bằng xương và thịt” nào trong thực tại xã hội. Bất cứ tác phẩm nào bắt nguồn từ một không gian, thời gian nhất định, tất nhiên phản ảnh nếp sống và suy tư của thời đại, nhưng một sáng tác nghệ thuật đúng với danh nghĩa đó, phải vượt lên trên không gian và thời gian để tái tạo sự sống, tái tạo thời đại, tái tạo con người… Vì vậy, nếu một vài sự kiện, nhân vật trong “SỐNG” có hao hao giống những sự kiện và nhân vật có thực ở xã hội, thì điều đó không có nghĩa là các nhân vật có thực bị ám chỉ: một nhân danh trong “SỐNG” có thể làsự tổng hợp của năm, mười nhân vật có thực mà tác giả có dịp gặp và quan sát trong đời sống, thiên hình vain trạng.

“SỐNG” vì là tác phẩm “đầu tay”, nên có những ưu, khuyết điểm, cai hùng khí, hứng khởi cũng như cái vụng về, sơ hở của một tác phẩm “đầu tay”. Tác giả ước mong bạn đọc sẽ đón đọc “SỐNG” với những cảm nghĩ mà bạn đọc dành cho một tác phẩm “đầu tay”.

Chúng tôi cũng cần giải thích thêm: sở dĩ “SỐNG” không lấy nhan đề là “LOẠN” vì dưới chế độ kiểm duyệt cũ, tác giả đã bắt buộc không được chọn “LOẠN” làm nhan đề.

ĐƯỜNG SÁNG

11-1963