ỹ Diện

Vương Hải Xuân - Vương Hải Quần

Lão Thiên Đấu suốt đời giang hồ hiểu nhiều biết lắm, cuối đời nhàn hạ thường kể ba cái chuyện truyền kỳ hô mưa gọi gió của mình cho mọi người nghe. Mỗi khi nói mình kiếm được nhiều tiền đến thế nào lão đều đắc ý cười nở mày nở mặt. Nhưng người trong thôn nghe xong thường là khi vô ý, lúc cố tình để lộ ra sự khinh thường đối với cuộc đời lang thang ấy nên họ thường chế nhạo sau lưng, gọi lão là Trùm bốc phét. Nghe vậy, lão chỉ nhếch mép: “Bốc phét? Nói ta thế thì họ là kẻ chưa từng trải rồi”.

Lão Thiên Đấu vẫn liên tục nổ chuyện như pháo, sau đó mới đưa mắt nhìn xiên vào người nghe và nói: “Một xu, ông xem như cục vàng, tôi coi chả bằng bụi cát”. Có người hỏi: “Tiền ông tích đâu?”. Lão đáp: “Nếu ông chứng kiến cảnh tôi tiêu tiền thì sẽ biết”.

Rồi lão kể: “Năm ấy, ngày tôi trêu khỉ ở bãi biển, tối nghỉ ở Dương Phố. Một tối tôi gọi xe tay.

Lúc ấy, một người giàu có bước đến, nói cũng cần đi Dương Phố. Người kéo xe bảo cả hai cùng lên xe, mỗi người một đồng. Nhưng cái đồ cho má kia dám nhăn mũi chê ta hôi, bảo kéo xe bắt ta xuống, y sẽ trả cả hai đồng. Ta cáu: “Ông xuống đi, tôi cũng sẽ trả hai đồng”. Y nhìn ta, bĩu môi, ý chê rách rưới lấy đâu hai đồng mà trả. Ta thách đọ nhau xem ai giàu hơn rồi bảo ta là cháu đời hai mươi ba của

Thẩm Vạn Sơn, trong nhà, trong gối, đâu cũng có vàng thoi. Lúc ấy, có năm cái xe chạy qua, con chó thối tha kia bèn xuống xe. Ta mới bảo hai xe ở trước ta, hai ở sau, một ở bên cạnh cùng với ta đến Dương Phố, mỗi xe 20 đồng. Ha ha... sau xe tay kìn kìn đi, chẳng khác gì Hoàng đế đi tuần du...”.

Kể xong, lão nói như tổng kết: “Người kiếm không ra tiền là vận không tốt. Kiếm được tiền mà không biết tiều là đồ bị thịt. Người ta sống phải có sĩ diện, nếu không thì cần tiền làm gì?”. “Có năm”, lão lại kể, “ta từ Quảng Châu về, đến thành Liên Thủy bên bờ Hoàng Hà thì thấy một thiếu gia làm nhục cô bé người ở, bảo cho y bóp vú thì sẽ được một đồng. Ta đến trước gã xấu xa đó hỏi có phải hễ có tiền thì thích khinh người không, để ta tát cho một cái thì sẽ có một đồng. Y chửi ta, hỏi ta có bao nhiêu tiền. Ta thò tay vào túi lấy ra một nắm tiền vứt xuống sông, nói: Tao không thèm đọ với mày, nếu đọ về tiền, tao sẽ đè mày chết. Thằng xấu xa đó không phục, nó cũng rút ra một vốc ném đi. Ta ném liền ba vốc. Y ngớ người ra giống con vịt chết cứng mỏ, rồi bảo ta cứ đợi đấy, y về nhà lấy tiền. Ta đợi đến đêm chẳng thấy bóng thằng chó chết ấy đâu”.

Mọi người trong thôn nghe chuyện này càng kết luận rõ ràng lão Thiên Đấu nói phét. Nhưng sau đó, cuộc đời lão Thiên Đấu xảy ra một chuyện khiến mọi người trở nên tin toàn bộ những chuyện lão đã kể trước kia. Hôm ấy, lão Thiên Đấu 77 tuổi trên đường từ nhà cháu gái đằng ngoại về nhặt được con ba ba nặng hơn cân, và đặc biệt là có hai đầu. Khi mang nó lên thị trấn, lão gặp Quản Ngũ, chủ nhà hàng Hoa Mãn lâu. Quản Ngũ bảo lão cho xem con ba ba, hai cái đầu thay nhau thò ra thụt vào, làm cho ai nấy vòng trong vòng ngoài đều thích thú, gây tắc nghẽn cả quãng đường từ khu mới xây dựng đến bến xe, cảnh tượng vô cùng náo nhiệt. Quản Ngũ hỏi lão

Thiên Đấu: “Bán con ba ba này cho ta đi, 300 đồng được không?”.

Lúc ấy, ở trong chiếc xe đỗ gần đó đi ra một tay vừa béo, vừa lùn. Vì rất thích thú khi nhìn thấy con ba ba này, hắn bảo với cô gái đứng bên cạnh mấy câu chiliquala. Cô này dịch cho lão Thiên Đấu nghe:

“Ông già ơi, người bạn Nhật Bản này muốn mua con ba ba của ông, giá sẽ cao hơn người khác nhiều”. Lão nhìn tay béo lùn kia, hỏi cô phiên dịch:

“Ông ta trả bao nhiêu?”.

Cô ta lại chiliquala gì đó với tay Nhật kia, ông ta nói trả 1000 đồng. Mắt lão Thiên Đấu đưa sang người hỏi trước, Quản Ngũ cáu: “Ta trả ngàn hai”.

Tay Nhật: “Trả một vạn”. Mắt lão Quản Ngũ nhìn xuống, mặt đỏ bừng lên, chả biết nói gì nữa. Tay Nhật kia phì ra một tiếng, cười khểnh. Lão Thiên Đấu hỏi Quản Ngũ. “Ông nói đi! Chúng ta ngay đến con ba ba cũng không mua nổi sao?”. Quản Ngũ nói:

“Tôi muốn cũng mua không nổi, ông hãy bán cho...”

Lão Thiên Đấu tức tối giậm chân, râu dựng đứng lên. Cô phiên dịch vào xe lấy ra cái hộp kín. Tay béo lùn nắm lấy con ba ba hai đầu. Lão Thiên Đấu giằng lại con ba ba giơ lên cao, nói: “Ông vẫn chưa nói chuyện giá cả với tôi”. Cô phiên dịch nói lại lời của tay kia. “Ông đòi bao nhiêu?”. Lão Thiên Đấu cười, tay trái giơ lên, lật đi lật lại hai lần.

“Một triệu”. Cả tay béo lùn lẫn đám đông ai nấy đều ngây ra. Lúc sau, tay béo lùn nói một tràng, cô gái dịch lại: “Chúng tôi trả cao nhất là 10 vạn. Nếu không chịu bán thì ông mất cơ hội có một món tiền lớn đấy, tôi tin không ai có thể trả hơn đâu”. Lão Thiên Đấu cười: “Ông nói ngoài ông ra không ai được ăn con ba ba này sao? Thì 10 vạn, tôi dám ăn, con ba ba hai đầu này không bán đâu!”. Tay Nhật Bản đành lắc đầu rồi lên xe đi. Lão Thiên Đấu bảo Quản Ngũ: “Ông cũng là đàn ông chứ? Tôi đã định chỉ cần ông dám ép tay Nhật Bản kia thì tôi sẽ biếu không ông con ba ba này, một xu cũng không lấy. Người có tiền chỉ bịt chặt lấy túi tiền mà không biết sĩ diện là gì ư? Xem ra chỉ lão già này có phúc miệng, ngượng quá!”.

Lão Thiên Đấu thong thả đi về nhà, bật diêm, làm thịt ba ba, nhấm nháp với mấy lượng rượu, không ngờ mình đã gần đất xa trời đến thế này mà vẫn phải giữ vai sĩ diện?

Lời bàn của Khấu Tử: Người Trung Quốc rất coi trọng sĩ diện. Có câu nói: Người sống có khẩu khí, cây sống có lớp vỏ. Trọng sĩ diện như lão Thiên Đấu quả thực hiếm thấy. Nghìn vàng tán tận không quay lại, lão Thiên Đấu đã giành được vốn sĩ diện. Ông lão đáng yêu này suốt đời lang thang giang hồ đã phát huy sự nghĩa hiệp, hào sảng trong tính cách dân tộc đến tận cùng. Để dựng lên truyện này, tác giả đã dùng ba tình tiết để tiến triển từng lớp, từng lớp. Một là sĩ diện trong việc tranh xe với tay nhà giàu vừa sinh động vừa thú vị. Hai là đấu khẩu, đọ tiền với tay thiếu gia xấu xa để bảo vệ cô bé giúp việc. So với tình tiết thứ nhất thì cao hơn một bậc. Ba là khiến cho người trong thôn tận mắt thấy lão Thiên Đấu coi tiền chẳng là gì cả, có một phong độ đáng kính, hài hước trước mặt người Nhật Bản, chê cười tay chủ tiệm có tiền mà không hiểu được sĩ diện.