hân Người Tiến Hóa Thành Bánh Xe

Sa Mẫn Nông

Trong phòng sách của tôi có hai nhà nho uyên bác hay chuyện trò. Hai vị này giờ đều hâm mộ Đacuyn, người đạt nền móng cho thuyết tiến hóa. Giáo sư Hạ nói năng hòa nhã. Ông là một nhà tư tưởng sinh vật nhìn thấu tương lai, lại là nhà thực tiễn tích cực của học thuyết tiến hóa Đacuyn, đã từng cắt đuôi chuột bạch trong phòng thí nghiệm rồi cho chúng giao phối với nhau sinh con, rồi lại vẫn cắt đuôi thế hệ sau để chúng tiếp tục giao phối, sinh sản. Cứ như thế mấy chục thế hệ. Dù những con chuột bạch các thế hệ sau con nào con nấy vẫn có đuôi, song giáo sư Hạ vẫn kiên trì kiểu thực nghiệm này.

Nghiên cứu viên họ Tôn không nói nhiều về thực nghiệm của mình, nhưng lại thành công. Ông đã động viên bốn cô con gái ruột chọn người đàn ông tóc quăn tự nhiên làm chồng. Kết quả trong 16 cháu ngoại của ông, có 12 đứa tóc làn sóng. Sau đó ông ta lại động viên 12 đứa cháu ngoại kết hôn với người tóc quăn. Đến nay, chắt ngoại của ông ta tóc đứa nào đứa ấy còn đẹp hơn tóc uốn.

Tôi không thực nghiệm kiểu như vậy. Tôi là tác giả tự xưng là “Tiểu thuyết hài hước mini” hoặc “Tiểu thuyết hoang đường mini”, thậm chí “Tiểu thuyết vấn đề thế giới mini”, nhưng những suy nghĩ lạ thường của tôi thường làm cho hai vị này mở mang nhĩ giới.

“Qua mười triệu năm, các bộ phận của đùi và chân con người đều sẽ tiến hóa thành bánh xe!”, tôi vẽ một hình tròn tưởng tượng trong không trung. “Nhân loại sẽ dùng hai chân đã biến thành bánh xe của mình thay thế cho xe! Chi dưới của con người có thể tiến hóa thành cỗ xe chuyển động.

Như vậy, xin hai vị tiên sinh chú ý, con người sẽ biến thành công cụ giao thông. Đây thật là một tiến hóa tuyện vời biết bao, vĩ đại biết bao!”.

Xem ra giáo sư Hạ rất khoái kiến giải của tôi. “Đến lúc đó”, ông ta hào hứng, “con người sẽ không đi qua đi lại nữa mà sẽ chạy, sẽ không chạy ngược chạy xuôi nữa mà chạy vùn vụt, không tản bộ nữa mà cưỡi gió hóng mát”.

Ông nghiên cứu viên không nhanh, không chậm cũng phát biểu: “Đến lúc đó, khi con cái bệnh tật thì chúng sẽ nói với mẹ: “Mẹ ơi, con hỏng máy rồi”.

“Đến khi đó”, giáo sư Hạ cười lớn, “có thể nhận nhầm vợ mà không thể nhận nhầm xe”.

Hai nhà khoa học như đứa trẻ ương bướng nghịch ngợm, đắm mình trong trò chơi chữ nghĩa, không còn nghĩ ngợi gì về ý nghĩa to lớn của thuyết

Chân người tiến hóa thành bánh xe nữa. Thế là tôi nói: “Đến khi ấy, người sinh ra không có chân, ai nấy đều trở thành Thần hành Thái bảo ngày đi ngàn dặm. Thử nghĩ xem: bản thân con người trở thành công cụ giao thông, xe máy và ô tô sẽ trở thành đồ cổ. Trên trái đất không còn ô tô và xe máy, cũng không còn khí thải phả ra và tiếng động, mức độ ô nhiễm môi trường sẽ giảm đi đáng kể”.

Lúc ấy, có người gõ cửa. Tôi ra mở. Đó là một vị chi dưới bị liệt- cô gái ngồi trên xe lăn.

“Ba ông lớn”, cô ta tiến vào, “đúng như lời các ông, tôi ra ngoài hóng gió, và ở ngoài cửa sổ tôi đã nghe được các ông chuyện trò. Ông lớn”, với giọng điệu khẩn cầu, cô ta nói tiếp, “chân tôi đã tiến hóa... không, đã thoái hóa thành bánh xe. Mau mau nghĩ cách đi, hay giúp tôi có thể đứng dậy, đi lại như trước kia...”.

Ba chúng tôi cùng nghiêm túc đứng dậy, y như đứng trước một kiệt tác, có cảm giác trang nghiêm lạ thường, tựa hồ đang mang nhiệm vụ gì to lớn trên vai mình. Nhân loại chúng ta, bất kể vào thời đại nào, năm nào, trước khi thực hiện lý tưởng Chân người tiến hóa thành bánh xe, sẽ còn phải cố gắng loại bỏ hiện trạng Chân người thoái hóa thành bánh xe.

Lời bàn: Khoa học kỹ thuật là một sức sản xuất lớn, nhưng như mọi sự việc trên đời, đôi khi cũng mang tính hai mặt, nhất là khi đường hướng của người nghiên cứu khoa học không đúng, phương pháp không thỏa đáng thì sẽ trở thành trò cười cho thiên hạ.

Đối mặt với sự hoang đường, “tôi” nhân nước khấy bùn, đẩy sự hoang tưởng lên 10 triệu năm nữa, các bộ phận của chân, đùi con người tiến hóa thành bánh xe... kéo theo một chuỗi những liên tưởng tự do hứng thú nảy sinh bất ngờ, đấy khoa học tới sự hài hước.

Đôi chân con người tiến hóa thành bánh xe, cuối cùng là bi kịch hay hỉ kịch? Cô gái ngồi trên xe lăn là câu trả lời rất hình tượng.

Thực ra, suy nghĩ của các nhân vật trong truyện cũng chính là trăn trở của nhân loại: Không chỉ nỗ lực khiến Chân người tiến hóa thành bánh xe mà còn phải loại bỏ hiện trạng: Chân người thoái hóa thành bánh xe.

Đây mới là sự hài hước có ý nghĩa chân chính, đặt nền tảng vững chắc cho nguyện vọng lạc quan và trí tuệ của nhân loại, theo đuổi tương lai tốt đẹp.