- Trích đoạn Boromir miêu tả về Mordor tại Hội Đồng của Elrond

Mordor là một vùng đồng bằng núi lửa lớn nằm ở phía Đông Nam của Trung Địa, phía Tây giáp với Sông Cả và vương quốc Gondor của Loài Người. Mordor được chọn làm lãnh địa của Chúa tể bóng tối Sauron bởi nó có nhiều yếu tố phù hợp với những mục đích lâu dài của ông ta.

* Địa thế lý tưởng cho phe bóng tối

Không một xứ sở nào ở Trung Địa lại có địa hình quân sự lý tưởng như tại Mordor. Xứ sở của Sauron gần như được bao quanh hoàn toàn bởi các dãy núi nên các kẻ thù của Mordor không thể cùng lúc công kích vào nó từ nhiều hướng. Ở Mordor chỉ có một con đường lớn duy nhất để có thể hành quân tiến vào là Thung lũng Udun nằm ở phía Tây Bắc, tại đây, Sauron đã cho xây một cánh cổng đen khổng lồ và vững chắc có tên là Moranno. Cánh Cổng Đen ngày đêm được canh gác bởi những đạo quân Orcs và cả Trolls. Nếu liên minh Trung Địa muốn tấn công Mordor thì quân đội của họ bắt buộc phải vượt qua được Cánh Cổng Đen này.

Phía Bắc của Mordor là vương quốc Rhun của Người Easterl, phía Nam là vương quốc Harad của Người Haradrim, cả 2 đều là những vương quốc lớn và là đồng minh của Mordor. Với yếu tố địa lý như vậy thì Mordor quả thật là vùng đất rất an toàn, an toàn nhất trong các xứ sở ở Trung Địa.

Ngoài yếu tố địa lý thì địa thế tại Mordor cũng vô cùng hiểm trở. Như lời miêu tả của Boromir thì ở Mordor là một vùng đồng bằng núi lửa, nên đất đai ở đó cằn cỗi, nứt nẻ, bị bao trùm bởi lửa,tro và khói, không khí ở đó thì nóng và đầy hơi độc. Với điều kiện sinh sống như thế thì chỉ có những sinh vật của Chúa Tể Bóng tối như Orcs,Trolls hay quái vật thì mới có thể thích nghi được. Các đội quân của các chủng tộc Trung Địa nếu có tiến qua được Cánh Cổng Đen thì cũng không dễ gì để có thể chịu đựng được lâu trong một điều kiện sống xấu như vậy.

* Thời gian đầu

Sauron thành lập ra Mordor vào khoảng 1000 năm sau thời điểm kết thúc của Thời đại thứ nhất.Nơi đây trở thành căn cứ ma quỷ của phe bóng tối trong suốt Thời đại thứ 2 và Thời đại thứ 3 của Trung Địa. Ở góc Tây Bắc của Mordor là một vùng đất khô cằn, ở đó có Núi Doom ( Orodruin ), nơi mà Sauron đã dùng để luyện ra Chiếc Nhẫn Chủ. Gần núi Doom là Barad-dur, Tòa tháp đen, pháo đài chính của Mordor. Ở thời điểm này thì Sauron đã được biết tới là Chúa tể bóng tối của Mordor.

Sauron đã liên tục ngự trị ở Mordor trong hơn 2500 năm.Với sức mạnh của Chiếc Nhẫn Chủ, ông ta gây dựng quyền lực của mình một cách mạnh mẽ và vững chắc trước khi tung ra cuộc chinh phạt chết chóc vào Tiên quốc Eregion. Eregion bị diệt vong nhưng Sauron cũng không tận hưởng thắng lợi được lâu. Không lâu sau khi Eregion bị sụp đổ, liên minh giữa đế chế Numenor và người Elves ở Trung Địa đã đánh bại lực lượng của Mordor trong một cuộc chiến kéo dài gần 1000 năm. Cuối cùng,Sauron đã bị bắt bởi những người Numenor và bị đày tới vương quốc của họ. Trong quá trình hủy diệt của Numenor, phần thân xác của Sauron đã bị tiêu diệt, ông ta quay trở về Mordor dưới dạng linh hồn và tiến hành quá trình tìm kiếm lại sức mạnh cũng như quyền lực trước kia.

* Liên minh cuối cùng và thời đại thứ 3

Sau một thời gian dài tìm kiếm lại sức mạnh thì sau đó Sauron lại tiếp tục bị đánh bại lần thứ 2 bởi Liên minh cuối cùng giữa Người và Elves. Sau nhiều năm công phá và bao vây, quân đội của Liên minh cuối cùng đã tiến vào được Mordor. Sauron bị đánh bại trong trận chiến cuối cùng diễn ra dưới chân núi Doom. Hàng nghìn năm sau đó, Mordor được canh gác bởi những người Gondor nhằm ngăn chặn những thế lực ma quỷ có thể tiến vào hoặc thoát ra từ đó. Minas Ithil ( Tháp Mặt Trăng ), Dãy Tháp Răng và Tháp Cirith Ungol đã được xây lên để canh chừng 2 lối vào chính của vùng đất bóng tối.

Tuy nhiên,Sauron rất xảo quyệt. Dưới dạng linh hồn, ông ta vẫn có thể đứng trong bóng tối và ngầm điều khiển những bề tôi của mình hành động. Đầu tiên, Sauron sử dụng người Easterl để thu hút và làm suy yếu vương quốc Gondor. Tiếp đó, ông ta ra lệnh cho Bộ Chín Ma Nhẫn tấn công và chiếm được Minas Ithil, điều này đồng nghĩa với việc Sauron đã hoàn toàn kiểm soát lại được Mordor. Sau khi bị Hội Đồng Trắng trục xuất khỏi Dol Guldur, Sauron đã trở lại ngự trị Mordor trong hình dạng một con mắt lửa khổng lồ. Mordor ở thời điểm cuối của thời đại thứ 3 gần như là bất khả xâm phạm bởi không còn có một liên minh quân đội nào vào lúc này có đủ sức mạnh để bao vây và vượt qua được Cánh Cổng Đen.

* Thời kỳ Nhẫn Chiến

Trong Thời kỳ Nhẫn Chiến, Sauron đã tập hợp tất cả lực lượng của mình tại Mordor rồi tung chúng vào chiến dịch tiêu diệt Gondor và các vương quốc phía Bắc Trung Địa. Sau Trận chiến Pelennor, những chiến binh cuối cùng của các vương quốc phía Tây đã tập hợp lại trước Cánh Cổng Đen nhằm gây sự chú ý của Sauron và tạo điều kiện cho Frodo có thể an toàn tiến vào Núi Doom. Sauron đã bị đánh lạc hướng, ông ta dồn toàn bộ quân đội và sự chú ý về phía Moranno. Sau đó thì Frodo đã tới được lòng núi Doom và vứt chiếc Nhẫn Chủ vào lòng lửa. Chiếc Nhẫn bị tiêu hủy, núi Doom phát nổ và nhấn chìm toàn bộ Mordor xuống lòng dung nham. Sauron, các Ma Nhẫn hay các đạo quân Mordor đều bị hủy diệt toàn bộ.

Một thời gian sau khi núi Doom phát nổ, bóng tối bao trùm vùng đất Mordor đã tan biến mà thay vào đó là những ánh sáng đầu tiên xuất hiện sau hàng nghìn năm u ám.Vùng đất bóng tối trước kia giờ được gọi là Vùng đất vô danh, vùng đất này về sau thuộc lãnh thổ của Đại vương quốc Gondor.

* Về quân đội

Mordor là nơi có số lượng quân đội nhiều hơn bất kỳ nơi nào tại Trung Địa. Số lượng quân lớn như vậy chủ yếu đến từ loài Orcs. Chúng không phải là những chiến binh mạnh nhất nhưng lại có số lượng lớn nhất tại Mordor. Người Orcs tại Mordor thường sinh sôi nảy nở rất nhanh và trong thời đại thứ 2 và thời kỳ Nhẫn Chiến, số lượng Orcs tại đây có con số khổng lồ lên tới khoảng 100.000 cho đến 300.000 tên.

Quân Orcs của Sauron có nhiều sự cải tiến hơn so với thời Melkor. Nhiều loại Orc mới đã được lai tạp để tạo ra những đội quân to lớn hơn,mạnh hơn,nhanh hơn và chiến đấu thông minh hơn. Vào cuối thời đại thứ 3, Sauron còn tạo ra được cả Moranno Orcs, loại này có thể sử dụng được đa dạng các loại vũ khí và đặc biệt là chúng không sợ ánh Mặt Trời như những loại Orcs cũ. Vũ khí của các đội quân Orc thì thua xa nếu so với các đội quân của Loài Người, tuy nhiên thì chúng thường tẩm độc vào vũ khí hay mũi tên để tăng tính sát thương. Quân Orc thường có kỹ năng chiến thuật và cả tinh thần chiến đấu kém hơn so với các đội quân của Liên minh Trung Địa thế nhưng chúng lại có lợi thế về số lượng. Chúng đã đánh bại rất nhiều kẻ thù chỉ bởi một chiến thuật duy nhất đó là lấy đông lấn ít.

Bên cạnh Orc,Mordor còn có các loại quân quái vật khác như Trolls, Sói ma hay cả Nazgul. Ngoài ra còn phải kể đến các binh đoàn lính đánh thuê từ Harad và Rhun. Sự bổ trợ của các loại quân này càng khiến cho đội quân của Sauron trở nên đáng sợ hơn.

* Những đồng minh

Mordor ở thời đại thứ 3 có được sự trợ giúp từ những đồng minh thực sự có chất lượng. Vương quốc Rhun của người Easterl ở phía Đông Bắc và vương quốc Harad của Người Haradrim ở phía Đông Nam. Đây đều là 2 quốc gia có lãnh thổ rộng lớn và nền văn minh cao. Những con người của 2 vương quốc này cũng thông minh và thiện chiến hơn so với đa phần quân Orcs. Người Easterl vốn điêu luyện trong việc sử dụng mâu dài được xem như những bộ binh tinh nhuệ trong lực lượng liên minh Mordor. Người Haradrim thì giỏi dùng cung, giỏi hơn rất nhiều so với Orcs, họ có thể bắn cung chuẩn xác khi đứng ở dưới đất hay khi đứng trên lưng của Mumakil. Mumakil là một giống voi khổng lồ có thể giẫm nát những thứ bé nhỏ hơn dưới đôi chân của chúng, chưa có một loại binh chủng nào là khả dĩ để có thể hoàn toàn khắc chế lại loại quân Mumakil này.

Những đồng minh khác của Mordor phải kể đến là các kỵ sĩ Variags và các Cướp Biển Đen Corsair của Umbar…

* Những chỉ huy

Mordor thực chất có những chỉ huy vô cùng đáng sợ. Đầu tiên phải nói đến Bộ Chín Ma Nhẫn, đây từng là những vị vua hùng mạnh của Loài Người nên chúng khá có đầu óc. Sau khi biến thành Ma Nhẫn, chúng càng đáng sợ hơn với khả năng gây hoảng loạn cho binh lính của đối phương, với thú cưỡi là những con Wyvern to lớn cộng với Lưỡi kiếm Morgul có khả năng biến những người bị đâm thành những bóng ma nghe theo lệnh chúng. Trong các Ma Nhẫn thì lợi hại nhất là Vua Phù Thủy xứ Angmar, bề tôi đắc lực nhất của Sauron và là tổng chỉ huy quân đội của Mordor.

Sau các Ma Nhẫn thì phải kể đến Cái Miệng của Sauron, một phù thủy chiến binh có nguồn gốc từ Người Numenor Đen. Sauron thường sử dụng Cái Miệng của Sauron làm sứ giả trong những công việc ngoại giao của mình, ngoài ra hắn còn là chỉ huy của lực lượng quân cấm vệ Mordor.

Gothmog, một tên Orc có đầu óc khôn ngoan, được chọn làm tư lệnh thống lĩnh quân bộ binh của Mordor tham gia vào chiến dịch tiêu diệt Gondor. Về sau hắn đã bị giết bởi Aragorn và Gimli.Ngoài những cái tên kể trên thì còn một số những chỉ huy khác người Orcs được nhắc đến như Grishnahk, kẻ đã dẫn 1 nhóm Orcs tới gặp đạo quân Uruk-hai của Saruman trong lúc áp giải Merry và Pippin.

Shagrat, một Uruk Đen to lớn, trung thành với Sauron và được làm đội trưởng của đội quân canh gác Tòa Tháp Cirith Ungol.Chính hắn là người đã đưa tấm áo giáp Mithril của Frodo cho Cái Miệng của Sauron.

Angmar là vương quốc được sáng lập vào năm 1300 của thời đại thứ 3, bởi thủ lĩnh của Bộ chín Nazgul, kẻ mà sau này vẫn thường được biết đến với tên gọi là Vua phù thủy xứ Angmar. Vương quốc này nằm ở phía Bắc của vương quốc Arnor và được sáng lập với mục đích chính là làm suy yếu Vương quốc phương Bắc của những người DuneDane. Angmar là một vương quốc lạnh giá với tuyết bao phủ bao năm.

* Chinh phạt Arnor

Chỉ một thời gian ngắn sau khi được sáng lập thì Angmar đã ngay lập tức thực hiện mục đích chính của mình là tiến hành cuộc chiến với vương quốc Arnor của người DuneDane. Arnor lúc này đã bị chia cắt thành 3 vương quốc là Arthedain, Cardolan và Rhudaur. Vương quốc yếu nhất là Rhudaur, đã bị Vua phù thủy chinh phục đầu tiên và thay thế vị vua trị vì vương quốc này thành một chỉ huy thuộc phe Angmar có nguồn gốc từ giống Người Đồi, một tộc người hậu duệ của Ufang.

Năm 1356 của thời đại thứ 3, Vua phù thủy dùng Rhudaur để làm bàn đạp tiếp tục tấn công vào vương quốc tiếp theo là Arthedain; phe Angmar dễ dàng giành thắng lợi trên chiến trường trước quân đội Arthedain, rất nhiều người đã bị giết trong đó có cả vua Argeleb I. Tuy vậy thì với sự trợ giúp từ Cardolan, Arthedain vẫn giữ lại được một phòng tuyến mạnh của họ ở dưới chân Đồi Weather.

Tiếp sau đó vào năm 1409, Angmar tiếp tục tấn công vào cả Cardolan và Rivendell, tiêu hủy gần như toàn bộ tất cả các khu định cư của người Cardolan ngoại trừ kinh đô Tyrn Gorthad. Trong quá trình tử thủ của Cardolan, rất nhiều chiến binh tử trận của họ đã bị Vua phù thủy nguyền rủa và biến thành những Hồn ma Cổ mộ. Hắn dùng chính đạo quân hồn ma này để tiêu diệt sạch sẽ những người của vương quốc Cardolan.

Vương quốc cuối cùng, Arthedain, giờ đơn độc và không còn một đồng minh nào có khả năng trợ giúp; người Arthedain tiến hành một cuộc tử thủ kiên cường trước kẻ thù trong vòng 500 năm cho đến năm 1974, Angmar tập trung lực lượng và mở một cuộc tấn công cuối cùng vào vương quốc. Quân đội Angmar đã chiếm được kinh đô Fornost và chính thức tiêu diệt được hoàn toàn Vương quốc phương Bắc.

* Bị tiêu diệt

Ngay sau khi Arnor sụp đổ, hoàng tử Earnur của vương quốc phía Nam Gondor đã cùng với các Tiên chúa là Elrond và Glorfindel từ Rivendell dẫn một đạo quân tới để trợ giúp cho Arthedain và tất cả tất nhiên đều đã là quá muộn. Arnor đã hoàn toàn thất thủ nhưng nhiệm vụ đánh đuổi kẻ thù là vẫn còn đó. Liên minh Gondor - Rivendell đã đối đầu và đánh bại phe Angmar tại Trận Chiến Fornost; Vua phù thủy bỏ chạy tới Mordor và bỏ mặc vương quốc Angmar bị sụp đổ vào năm 1975 của thời đại thứ 3.

* Trong game

Trong phiên bản mở rộng The Rise of the Witch-king của trò chơi PC, The Lord of the Rings: The Battle for Middle-earth II đã khắc họa vương quốc Angmar khá chi tiết và là một phe mới mà người chơi có thể sử dụng. Trong game, Angmar vẫn là một vương quốc nằm ở phía Bắc Arnor và là một nơi lạnh giá với địa hình gồm toàn những ngọn núi và những dãy đồi phủ tuyết. Thủ đô và pháo đài chính của Angmar là Carn Dum.

Quân đội của Angmar vốn không được đề cập rõ trong tiểu thuyết nhưng các nhà làm game đã tạo ra các chủng loại quân hư cấu nhưng tương đối là hợp lý cho Angmar. Về cơ bản thì quân đội Angmar bao gồm 5 chủng loại chính là Troll Đồi, Người Numenor Đen, Orcs, Sói và Người Đồi; đó thực sự là những kẻ thù của người Arnor tại vùng đất Eriador và có được nhắc tới trong tiểu thuyết.

Angband từng là một pháo đài cổ của phe bóng tối Morgoth, được xây dựng trong lòng của Dãy Núi Sắt từ trước khi bắt đầu Thời đại thứ nhất, và chính từ nơi này, Chúa tể bóng tối Melkor bắt đầu tiến hành những công việc nhằm thôn tính Arda.

Đầu tiên, Melkor cho xây dựng với mục đích nhằm bảo vệ bản thân khỏi sự tấn công từ các Valar ở thiên giới Aman, nhưng sau khi nhận ra là các Valar cũng không mấy vội vàng trong việc tấn công vào Arda thì ông ta đã để quyền hành nắm giữ pháo đài này lại cho Sauron, lúc bấy giờ đang là bề tôi đắc dụng nhất của Chúa tể bóng tối. Tuy nhiên về sau này, các Valar vẫn đến Arda để truy đuổi Melkor, họ nhắm mục tiêu chính vào pháo đài Utumno, nơi ẩn thân lúc bấy giờ của Chúa tể bóng tối. Các Valar hủy diệt được Utumno và bắt sống được Melkor.

Sau 3 thời đại bị giam giữ, Melkor cuối cùng cũng quay trở về được Trung Địa, nơi ông ta tìm đến đầu tiên chính là Angband. Tại đây, ông ta cho làm thức tỉnh núi lửa Thangorodrim để biến nó thành một công cụ hữu hiệu trong việc bảo vệ pháo đài Angband. Melkor đã ở Angband cho đến cuối của Thời đại thứ nhất. Sau Cuộc chiến Thịnh Nộ, Angband đã bị hủy diệt bởi đội quân do các Valar thống lĩnh.

Trong tiếng Sindarin, Angband có nghĩa Địa Ngục Sắt, hay còn có thể hiểu là Nhà Ngục Sắt.

Isengard theo tiếng Sindarin là Angrenost, có nghĩa là pháo đài Sắt, là một trong 3 pháo đài lớn nhất tại vương quốc Gondor và một trong những quả cầu Palantir, báu vật của người DuneDane, được đặt ở tòa tháp Orthanc bên trong của pháo đài này. Ở nửa sau của Thời đại thứ 3, nơi này thuộc quyền sở hữu của Saruman và bị ông ta biến thành vùng đất riêng của mình cho đến khi gặp thất bại trong Cuộc Nhẫn Chiến.

* Miêu tả

Isengard được xây dựng vào Thời đại thứ 2 bởi những người Numenor tha hương, họ đã xây dựng nó trong những ngày tháng huy hoàng của mình. Về vị trí, Isengard nằm ở góc Tây Bắc của Gondor, nó có nhiệm vụ chính là bảo vệ sự an toàn cho những người vùng Isen khỏi những kẻ thù tại Calenardhon, và nó cùng với Helm’s Deep ở phía Nam hợp thành một cặp pháo đài bảo vệ cho vùng rãnh lãnh thổ của Rohan.

Nhìn từ xa, Isengard giống như một vòng tròn lớn được bao quanh bởi một lớp tường đá dày và chắc chắn, ở trung tâm của vòng tròn là tòa tháp Orthanc, nơi đặt quả cầu Palantir, Cánh cổng vào duy nhất được đặt ở phía Nam. Bản thân Isengard là một pháo đài vô cùng chắc chắn, các bức tường đá ở đây vô cùng vũng chắc, tuy nhiên, nó vẫn có thể bị đánh gục một cách dễ dàng nếu phá tan chiếc đập ở phía Bắc, bởi lúc đó con sông Angren ( còn gọi là sông Isen ) sẽ được thả ra và dòng chảy sẽ thể hiện được sức mạnh cuồng nộ của nó.

Isengard thuở ban đầu được phủ kín bởi một màu xanh êm dịu đến từ những chiếc cây lớn và những bãi cỏ tươi tốt được nuôi dưỡng bởi dòng nước của sông Isen cho đến khi nơi đây bị biến chất bởi bàn tay cải tạo của Saruman. Sau khi Saruman bị đánh bại thì TreeBeard cùng các người Ent đã biến nơi đây thành một vùng xanh tươi như trước kia và đặt cho nó một biệt hiệu mới là “ Vườn cây Orthanc ”.

* Bị chiếm bởi người Dunlend

Trong suốt thời kỳ đầu của Thời đại thứ nhất, vùng đất Calenardhon ngày càng trở nên thưa thớt, những đội quân cảnh vệ chính của Orthanc lúc đó nhận được lệnh triệu tập tới Minas Tirith và Isengard chỉ còn được bảo vệ bởi một nhóm quân nhỏ.

Sau khi mà vùng Calanardhon được Quan chấp chính Gondor là Cirion ban tặng cho người Eotheod ( về sau trở thành người Rohan ) thì Isengard vẫn là một phần thuộc về vương quốc Gondor mặc dù chính quyền ở Gondor gần như đã quên lãng mất nơi này. Cũng chính bởi sự quên lãng của chính quyền Gondor mà về sau Isengard đã dễ dàng bị đánh chiếm bởi những người Dunlend. Người Dunlend biến nơi này thành một pháo đài thuộc sở hữu của họ, nhưng họ không thể bước vào được tòa tháp Orthanc bởi chỉ có một cách duy nhất để vào được đó là dùng một chiếc chìa khóa, mà chiếc chìa khóa này lại được nắm giữ bởi các Quan Chấp chính ở Gondor.

Trong triều đại Vua Deor của Rohan thì Isengard bắt đầu trở thành một mối đe dọa đối với người Rohirrim. Sử dụng Isengard như là một căn cứ, người Dunlend liên tục từ đó mà gây ra những rắc rối không hề nhỏ cho vương quốc Rohan. Đỉnh điểm xung đột giữa người Dunlend và người Rohan là vào triều đại của Vua Helm Tay Búa, thủ lĩnh Wulf của người Dunlend đã đánh chiếm được gần hết Rohan và buộc Đức vua phải rút về cố thủ ở pháo đài Hornburg ( Helm’s Deep ). Sau khi vua Helm chết, cháu trai của Ngài đã giết được Wulf và cùng với sự trợ giúp từ Gondor, người Rohan đã giải phóng được vương quốc và chiếm lại được Isengard. Isengard lúc này vẫn thuộc quyền sở hữu của Gondor.

* Dưới thời đại của Saruman

Trong thời gian trị vì của Quan chấp chính Beren, Saruman Trắng đột nhiên xuất hiện trở lại từ phía Đông, ông ta đã đưa ra yêu cầu muốn được là người bảo vệ cho Isengard. Nên nhớ, danh tiếng và uy tín lúc đó của Saruman là vô cùng lớn, chính vì thế mà Quan chấp chính Beren đã không ngần ngại mà giao chìa khóa của Orthanc cho ông ta. Sau khi Saruman tới tiếp quản Isengard thì nơi đây còn được biết đến với cái tên là Nan Curunir hay Thung lũng phù thủy.

Trong suốt Cuộc Nhẫn Chiến, Saruman đã công khai bộc lộ dã tâm của mình, ông ta tuyên bố Isengard là vùng đất của riêng mình và bắt đầu tiến hành xây dựng một lực lượng quân đội riêng tại đây nhằm nhắm vào vương quốc Rohan của người Rohirrim. Dưới bàn tay cải tạo của Saruman, Isengard bắt đầu có những sự thay đổi lớn, phù thủy trắng cho cải tạo vùng thung lũng, ông ta cho đốn hết những cây xanh, đào xới những bãi cỏ tươi tốt trước kia và đặt thế vào đó là đá cùng với các khí cụ chiến tranh. Ông ta vừa nguyền rủa và vừa tận dụng con sông Angren vào mưu đồ của mình. Dưới thời Saruman, khắp bên trong Isengard là những vùng hố sâu, được sử dụng để làm nơi ở cho các đạo quân cũng như là để tạo ra những chiến binh Uruk-hai và sản xuất ra những khí cụ chiến tranh.

Ở thời gian này, một đạo quân vô cùng đông đảo bao gồm Orcs, Uruk-hai, Sói và người Dunlend, tất cả những kẻ thù của Rohan, đều được Saruman tập trung tại Isengard. Chính Saruman về sau đã dùng lực lượng này vào chiến dịch thôn tính Rohan nhưng đã gặp thất bại bởi sự thức tỉnh và trỗi dậy mạnh mẽ của tộc Ent. Trong chiến dịch này, hơn 10.000 quân của Saruman tham chiến tại Helm’s Deep đã bị tiêu diệt sạch, pháo đài Isengard bị đánh cho tơi tả bởi một đạo quân Ent dưới sự chỉ huy của TreeBeard. Saruman từ đó bị giam giữ trong tòa tháp Orthanc nhưng về sau ông ta đã thoát ra được nhờ sự trợ giúp từ Sauron.

Nhưng Sauron làm vậy là có mục đích bởi ông ta không muốn Saruman tiếp tục ở Isengard nữa, nơi đây theo kế hoạch sẽ được giao cho bề tôi sứ giả của Chúa tể bóng tối là Cái Miệng của Sauron nếu chiến dịch san bằng Minas Tirih giành thắng lợi.

* Sau Cuộc Nhẫn Chiến

Vào đầu Thời đại thứ 4, Isengard được phục hồi lại như trước kia, TreeBeard đã cho gieo trồng ở đây rất nhiều cây cối. Orthanc lại trở thành một tòa tháp thuộc về Đại Vương Quốc của vua Aragorn Elessar.

Dưới sự cải tạo của người Ent thì vòng tròn đá bảo vệ bên ngoài Isengard đã được đập đi và thay vào đó là những bức tường lớn được tạo nên từ những thân cây to. Những vùng hố và hang động của Saruman trước kia được lấp kín và đất đai dần được hồi phục. Vùng thung lũng giờ đây lại được phủ xanh với cây cối và một hồ nước nhỏ đẹp đẽ được tạo ra ở gần tòa tháp Orthanc. Thung lũng về sau được vua Aragorn ban tặng luôn cho những người Ent theo ước nguyện của họ và cũng là giúp cho Isengard được canh chừng và bảo vệ tốt hơn.

Utumno là pháo đài đầu tiên của Chúa tể bóng tối Melkor tại Trung Địa, nó được xây dựng từ trước thời điểm mà Melkor và Ungoliant cùng nhau tiêu hủy 2 cây thần của Valinor.

* Mô tả

Utumno là một pháo đài lớn nằm sâu trong lòng đất. Tại đây, Melkor đã cho đào rất sâu để xây nên vô vàn những hầm ngục cũng như nhiều sảnh lớn bằng đá, lửa và băng. Utumno có đến hàng nghìn hang động, đường hầm và những căn phòng, đây thực sự giống như một mê cung dưới lòng đất và có những bí mật ở đây có thể được che đậy trong hàng ngàn năm.

* Sào huyệt của ác quỷ

Khi thế giới vẫn còn trẻ và Arda lúc bấy giờ còn đang ngập tràn bởi ánh sáng từ 2 ngọn đèn thần Illuin và Ormal thì Melkor đã bắt đầu tiến hành công việc xây tạo nên Utumno ở sâu trong lòng các dãy núi của phía Bắc. Chính xác thì Utumno được xây dựng ở phía Bắc trong lòng Dãy núi Sắt ( Ered Engrin ), nơi đây cách Angband hơn 1000 dặm và là nơi mà ánh sáng của 2 ngọn đèn thần cũng không thể chiếu tới được.

Ở đây là nơi tập hợp của tất cả những thế lực ma quỷ và xấu xa tại chốn Trung Địa, tất cả chúng đều được triệu tập hoặc được tạo ra bởi Chúa tể bóng tối. Số lượng của chúng là khổng lồ, trong đó có rất nhiều những thứ đẹp đẽ đã bị Melkor nhào nặn để trở thành những thứ kinh khủng cả về hình dáng lẫn độ khát máu. Tiêu biểu nhất là tộc Orcs, vốn là những người Elves bị tay sai của Melkor bắt cóc, tra tấn và đày đọa trong hàng trăm năm cho đến khi họ hoàn toàn thuần phục và chỉ biết nghe theo lệnh của Chúa tể bóng tối.

Những loài quái vật kinh tởm của thế giới như Người sói, Dơi hút máu, Nhện hay Đại bàng địa ngục cũng được Melkor mang về Utumno để nuôi dưỡng và cải tạo. Ông ta còn tạo ra cả loài Troll, một giống quỷ khổng lồ được tạo nhái theo hình mẫu của những người Ent. Những sảnh lớn của Utumno còn chứa chấp cả những Hồn ma, những ác quỷ gián điệp, chính những kẻ này đã gây nên nỗi ám ảnh ghê sợ ở quanh các vùng rừng từ thời cổ xưa.

Tất cả những thế lực ma quỷ này đều dưới quyền chỉ huy của Melkor và các Maiar bề tôi của ông ta như Gothmog, chúa tể Balrog và Sauron, phù thủy bóng tối.

* Hủy hoại Arda

Từ sào huyệt Utumno, Melkor đã dần đầu độc và phá hoại tất cả những thứ tốt đẹp mà các Valar đã dày công tạo dựng trong suốt những tháng ngày tươi đẹp ở thuở ban sơ. Không lâu sau, Melkor và tay sai đã chính thức tiến hành cuộc chiến chống lại các Valar, chúng đánh sập được 2 ngọn đèn thần, hủy hoại thế giới và buộc các Valar phải rút về đại lục Aman ở phía Tây.

Utumno tiếp tục tồn tại ở Trung Địa trong một thời gian rất dài cho đến tận Thời đại Cây Thần. Đây cũng là thời điểm mà người Elves, những đứa con đầu tiên của Thượng đế Eru thức tỉnh. Melkor phát hiện ra họ và cho tay sai đi làm hại họ, nhằm bắt bớ và cải tạo họ thành một giống loài mới là Orcs. Các Valar sau nhiều năm hưởng an bình tại thiên giới Aman, đã quyết định trở lại Trung Địa nhằm tiêu diệt triệt để quyền lực của Melkor. Chỉ khi quyền lực của Chúa tể bóng tối bị tiêu diệt thì các chủng loài tốt đẹp tại Trung Địa mới có được sự an toàn.

Trong Trận Chiến của những Sức Mạnh, Utumno đã bị đánh sập, các lực lượng ma quỷ tại đây bị tiêu diệt và Melkor cũng bị bắt sống bởi các Valar.