un Soo và tôi bị gửi đến cô nhi viện. Từ khi vào đó, hôm nào tôi cũng phải đi đánh nhau như một võ sư lang bạt. Và như một anh lính gác ở khu vực phi quân sự chẳng bao giờ tôi được ngủ yên dù chỉ một ngày. Khi đến lớp học, do không nhìn thấy gì nên Eun Soo lúc nào cũng bị bọn trẻ khác trong lớp cướp hết phần cơm cũng như toàn thân luôn bị chúng đánh đến tím bầm. Hầu như hôm nào tôi cũng lôi Eun Soo đi tìm bọn trẻ đã ăn hiếp em và đánh cho bọn chúng đến chảy cả máu mũi ra mới thôi, rồi sau đó chính tôi lại bị người quản lý cô nhi viện tát hoặc đánh chảy máu mũi. Tôi bị coi như một đứa trẻ ngỗ nghịch, bất trị ở cô nhi viện, là một cái ung nhọt lúc nào cũng gây khó chịu cho tất cả mọi người xung quanh. Tôi cứ đi học là Eun Soo lại trở thành đối tượng trả thù của bọn trẻ đã bị tôi đánh hôm trước, rồi khi tôi đi học về tôi lại đi tìm bọn chúng và đánh nhau với chúng, và cuối cùng tôi lại bị người quản lý cô nhi viện đánh cho đến đau khắp mình mẩy. Những chuỗi ngày bị phạt, bị đánh, rồi lại đi trả thù cứ thế lặp đi lặp lại. Sự phẫn nộ, sự bạo hành, sự dối trá, sự nổi loạn, rồi cả lòng thù hận và cả dòng máu bạo lực đang chảy trong huyết quảncủa tôi chắc là được “thừa hưởng” từ bố tôi mà giờ mới là lúc cần lôi ra để phát huy tác dụng. Nói cách khác có lẽ những tháng ngày đó là những tháng ngày dành để cho tôi tập dượt lần lượt từng đức tính đó. Tôi đã sống như một con thú điên vậy. Mà nếu không phải là một con thú điên thì tôi cũng chẳng biết phải diễn tả cuộc sống ấy như thế nào nữa. Vì nếu là một con thú, tôi còn không xứng đáng thì tôi chẳng biết tôi là cái gì. Nhưng bỗng một ngày mẹ tôi đã đến tìm gặp hai anh em chúng tôi.

6.

Con nhận ra rằng hóa ra con đã không giữ đúng lời hứa với em trai của con” - Bức thư đó được bắt đầu như thế. Thêm một tuần nữa trôi qua và lại sắp đến ngày tôi hẹn cô Mônica đến tìm gặp anh ta ở trại giam Seoul. Có vẻ như cô vẫn giữ nguyên thái độ muốn đến tìm gặp anh bằng được dù anh có muốn hay không. Năm cũ đã qua, và năm mới - năm 1997 đã đến.

Cô tỏ ra vô cùng hoan hỉ khi đưa cho tôi xem bức thư anh ta vừa mới gửi đến tu viện cho cô. Còn tôi, tôi muốn đi gặp anh với một ý đồ khác với cô. Mà thực ra đến tận giờ tôi vẫn chưa có câu trả lời chính xác về việc tôi đi đến đó nhằm mục đích là để nói chuyện với con người anh ta, hay là để tự đối thoại với chính bản thân mình thông qua anh ta nữa.

“Lần trước, khi con viết thư cho Sơ con đã quên không nói đến việc con muốn gặp cô ca sĩ ấy - người hùng của các đại hội ca nhạc toàn quốc, người đã hát Quốc ca trong lễ khai mạc giải bóng chày chuyên nghiệp tổ chức năm 1986. Bây giờ dù đang ở thế giới bên kia nhưng con chắc em trai con vẫn còn rất thích nghe giọng hát của cô ca sĩ ấy. Vì em trai con đã từng rất thích bài Quốc ca Sơ ạ. Ở trên trời kia, con chắc em trai con cũng sẽ rất vui nếu biết hôm trước con đã hân hạnh gặp được cô ca sĩ ấy. Thật ra hôm đó con đã không biết là cô ca sĩ ấy cũng đi cùng với Sơ đến đây. Sau khi ra khỏi phòng kỷ luật, lúc nào con cũng mang những suy nghĩ tuyệt vọng và muốn chấm dứt cuộc sống này cũng như là muốn từ bỏ tất cả mọi thứ. Nhưng rồi khi về phòng giam và ngồi ngẫm lại thì con nghĩ có lẽ em trai con sẽ không hài lòng với những suy nghĩ tiêu cực ấy của con, hoặc sẽ không hài lòng với việc con đã vô cùng thất lễ như thế với Sơ. Chết là có thể kết thúc tất cả mọi việc - giờ đây con đã nhận ra rằng đó là một suy nghĩ vô cùng sai lầm. Con xin lỗi Sơ. Và bộ quần áo Sơ gửi cho con hôm trước rất ấm ạ”.

Nội dung bức thư chỉ vẻn vẹn có vậy. Và cô Mônica đang vội vã chuẩn bị để đi đến trại giam. Không nói thì ai cũng biết bức thư đó chính là động lực đang thôi thúc cô, và tất nhiên không có lý nào cô lại đi một mình mà không bắt tôi đi cùng - vì tôi chính là cái cô ca sĩ ấy, là người mà em trai của anh ta đã từng rất hâm mộ. Chúng tôi đứng ở ngoài sảnh lớn của trại giam để đợi ông quản giáo Lee đến đón rồi sau đó đi theo ông ấy vào trong.

“Lần trước gặp cô tôi đã cứ ngờ ngợ... Đúng là tôi may mắn quá. Hồi đi học tôi đã từng là một fan của cô đấy. Hôm trước lúc đi về phòng giam, chính Yoon Soo đã nói với tôi. Rằng cô chính là ca sĩ nổi tiếng đã từng hát bài Đất nước của hi vọng. Được gặp cô thế này tôi thấy mình vinh dự quá.”

Ông quản giáo Lee đã nói vậy. Thỉnh thoảng có khi đang đi bộ trên đường, hay khi đi làm thẻ tín dụng, đi bách hóa tổng hợp, hoặc khi đi máy bay cũng có vài người nhận ra tôi cũng như gọi tên tôi. Tôi chính là cô ca sĩ mà khoảng mười năm về trước đã từng hát bài Đất nước của hi vọng. Đĩa hát của tôi lúc đó vừa tung ra đã bán rất chạy, rồi khi đi hát show ở bất cứ chỗ nào người ta cũng đều đổ xô đến xem. Đã mười năm trôi qua và giờ nếu có ai đó vẫn còn biết hoặc nhớ đến tên tôi thì với tôi đó cũng là một cảm giác không hề tồi. Thế nhưng, ở nơi này - không phải là một chốn cao sang lung linh sắc màu huyền ảo, mà là ở trong một trại giam. Thế nên tôi không biết mình nên vui hay nên buồn!

“Tôi đã kể cho vợ tôi nghe việc lần trước cô đi cùng với Sơ Mônica đến đây, nghe xong vợ tôi bảo: Thật đáng ngưỡng mộ quá, cứ tưởng cô ca sĩ ấy là một người luôn hào nhoáng hoặc rất khó gần, không ngờ cô ấy lại làm cả những việc vĩ đại như thế!”

Tôi không thể nói rằng sau một tháng nữa, tôi sẽ không bao giờ tìm đến đây và người chuyên làm những việc vĩ đại kiểu ấy là một người chẳng có liên quan quái gì đến tôi cả. Thực ra do tôi có chuyện riêng tư khó nói lắm nên buộc tôi phải đến đây và làm như vậy mà thôi. Đúng là tôi không thể nói toạc ra những điều đó được. Mà hay thật, tự dưng vì một câu nói của ông quản giáo ấy mà tôi “được” trở thành một người vĩ đại. Nếu phải kể hết sự tình đưa đẩy tôi đến cái nơi quái quỷ này, chắc sẽ mất khá nhiều thời gian.

“Nhưng mà... tại sao những người này lại mặc quần áo màu xanh ngọc còn những người kia lại mặc quần áo màu xanh lá cây thế ạ? Bộ quần áo màu xanh lá cây kia hình như trông có vẻ không được ấm lắm thì phải...”

Tôi hỏi ông quản giáo.

“À, bộ quần áo màu xanh ngọc là tù nhân tự bỏ tiền túi ra mua còn bộ quần áo màu xanh lá cây là được nhà nước phát cho miễn phí để mặc...”

“Trông có vẻ lạnh thế kia sao họ không bỏ tiền túi ra mua thêm mấy bộ nữa mà mặc cho ấm. Hay là bộ quần áo màu xanh ngọc kia đắt tiền lắm?”

Lúc đi qua dãy hành lang dài, chẳng biết nói chuyện gì nên tôi lại hỏi ông quản giáo.

“Khoảng hai mươi nghìn won một bộ”.

“Số tiền ấy có phải là nhiều lắm đâu, mà sao...”

Ông quản giáo Lee tỏ ra ngạc nhiên trước câu nói ấy của tôi, ông liếc sang nhìn tôi và nói:

“Ở đây có tất cả khoảng bốn nghìn người. Khi vào máy vi tính kiểm tra, chúng tôi thấy số người trong vòng sáu tháng không có tiền riêng nộp vào tài khoản để mua thêm đồ sinh hoạt cá nhân cũng lên đến gần năm trăm người đấy”.

Tôi dừng bước nhìn nét mặt ông quản giáo. Ông lại nói tiếp: “Chuyện đương nhiên mà. Cũng vì miếng cơm manh áo nên trước đây họ đã trở thành những kẻ phạm tội. Thôi thì đành xem như họ không có gia đình hoặc là đã bị gia đình bỏ rơi vậy”.

“Năm trăm người không có một đồng nào trong tài khoản riêng?” “Đấy là tôi còn chưa tính số người chỉ có khả năng đóng được khoảng một nghìn won trong vòng sáu tháng, con số cũng gần năm trăm người chứ không ít hơn đâu. Cô thử nghĩ mà xem. Những người có nhiều tiền họ ở đây làm gì?”

Khi còn ở Paris, năm nào tôi cũng thấy khu quảng trường lớn ở thủ đô Paris luôn chật cứng du khách người Hàn Quốc; nhất là vào mùa hè. Bọn du học sinh chúng tôi thường hay nói đùa với nhau rằng chắc chúng tôi phải trốn về những vùng quê thật xa xôi hẻo lánh thì may ra mới không đụng phải người Hàn Quốc... Còn nữa, những người Hàn Quốc khi đến Paris du lịch, họ không bao giờ ngủ ở đâu khác ngoài những khách sạn năm sao đắt tiền. Vì vậy nên thực sự lúc đó tôi đã tưởng rằng đất nước mình vô cùng giàu có và sung túc. Tôi cũng định nói cho ông quản giáo Lee biết chuyện ấy nhưng nghĩ thế nào tôi lại thôi. Khoảng năm trăm người chưa có đến một nghìn won để nộp vào tài khoản cá nhân trong thời gian sáu tháng... Vậy họ lấy tiền đâu ra để mua những vật dụng cơ bản dùng cho cá nhân như giấy vệ sinh hay quần áo ấm, đúng là tôi không thể hiểu nổi! Tôi vừa suy nghĩ vừa đi theo bước chân cô Mônica, cô đi nhanh đến mức tưởng chừng như chân cô không hề chạm đất.

Ngay lúc ấy tôi thấy một phạm nhân mặc bộ quần áo màu xanh ngọc được mấy người quản giáo áp tải xung quanh đi qua. Và trong khi tôi đang nghĩ đến việc trên áo của anh ta cũng có số ký hiệu tù nhân màu đỏ thì tự nhiên thấy anh dừng bước.

“Sơ Mônica”.

Cô Mônica cũng dừng bước và đang cố nhớ lại xem tù nhân này là ai thì đã thấy anh ta chạy lại và ôm chầm lấy cô. Trông họ cứ như những người họ hàng ruột thịt lâu lắm rồi mới được gặp lại nhau.

“Nghe bảo là dạo này Sơ đang đi gặp thằng Yoon Soo phải không ạ?”

“Ừ, tin tức lan nhanh thật đấy! Còn con, con dạo này khỏe chứ?”

“Dạ, vâng ạ. Ở trong này chẳng có tin gì mà mọi người không biết. Bây giờ con đang trên đường đi gặp chị gái con đến thăm. Nhưng mà Sơ thấy thằng Yoon Soo ấy là người thế nào ạ? Bị phạt vào phòng kỷ luật ở mấy tuần thì đúng là nó cũng không phải tay vừa đâu. Chắc Sơ đang vất vả với nó lắm phải không? Nhưng mà... xin Sơ đừng bỏ cuộc nhé. Nhớ lại hồi đầu khi gặp Sơ, con còn chửi Sơ, và còn làm loạn cả lên cơ mà”.

Tù nhân đầu trọc cười xấu hổ.

“Ừ, đúng rồi. Hồi ấy anh cũng chẳng phải là tay vừa đâu”.

“Chắc Sơ không biết... chứ nó nhận hết cả tội cho thằng tòng phạm. Nó đã nhận tất cả, nhận cả những tội mà nó không hề gây ra nữa. Thằng tòng phạm ấy hình như nhà nó cũng có đút ít tiền nên nó chỉ bị phạt mười lăm năm tù thôi và hiện giờ nghe bảo là đang bị giam ở tỉnh Won Ju. Trong mắt những người quản giáo thì Yoon Soo là một thằng ngỗ ngược bất trị nhưng trong mắt của bọn phạm nhân chúng con thì nó là một thằng sống rất có trước có sau. Ở trong này có một người phạm nhân cao tuổi đang phải nhận án tù chung thân, số tiền sinh hoạt cá nhân lần trước Sơ gửi cho nó, nó đã nhường lại hết cho tù nhân đó. Nó biết tù nhân đó không có tiền mua thuốc uống chữa bệnh, thế là nó đã đưa hết số tiền đó cho ông ấy rồi bảo ông ấy hãy đi mua thuốc mà uống. Con ở trong này, nếu không có tiền mua mấy thứ đồ sinh hoạt cá nhân thì cũng khổ sở lắm rồi. Thế mà nó...”

“Có chuyện đấy hả?”

Cô Mônica tỏ ra vô cùng sung sướng.

“Hôm qua trong thời gian vận động con có tình cờ gặp nó và nó đã hỏi con là: Anh có sách Kinh Thánh không? Con đã vội chạy về lấy cho nó mượn đấy. Con giỏi không Sơ?”

“Ừ, giỏi lắm... cái thằng bé này! Giỏi lắm!”

Cô Mônica vỗ nhè nhẹ vào vai anh ta, còn anh tỏ ra vô cùng vui sướng giống như một đứa trẻ vừa được người lớn khen ngợi khi làm được một việc tốt. Ở cái nơi chỉ cách thế giới bên ngoài kia có vài bước chân, nếu chỉ nhìn vào cử chỉ và thái độ của cô Mônica với những tù nhân đang bị giam giữ ở đây, chắc chắn ai cũng ngạc nhiên và tự hỏi, có phải những tù nhân kia trước đây đã từng là những kẻ giết người máu lạnh? Nơi này đúng là một nơi mang đến cho ta nhiều điều vượt xa cả sự tưởng tượng, nói khác đi đây là nơi khiến ta đi từ bất ngờ này đến ngạc nhiên khác.

“À quên, Sơ Mônica, Đức Cha Kim đã phẫu thuật cắt bỏ khối ung thư rồi đúng không ạ?”

“Ừ, đúng rồi. Ta cũng nghe nói là đã phẫu thuật xong rồi”.

Trên khuôn mặt của tù nhân đầu trọc có đôi mắt to tròn và dáng người hơi thấp ấy thoáng hiện một chút muộn phiền.

“Chúng con - những phạm nhân ở đây hôm trước có tụ tập ngồi nói chuyện với nhau. Chúng con bảo với nhau hãy cùng cầu nguyện cho Đức Cha. Và cầu xin Chúa đừng mang Đức Cha đi mà hãy mang những kẻ tù tội như bọn con đi trước. Chúng con đã quyết định không ăn bữa trưa cho đến khi Đức Cha khỏe hẳn. Chúng con muốn hi sinh cho Đức Cha được sống. Đức Cha có tội gì cơ chứ. Đức Chacũng không nói cho chúng con biết là ngài phải phẫu thuật ung thư, vì những kẻ như chúng con mà đến tận trước ngày phẫu thuật ngài còn đến đây để cầu nguyện và làm lễ rửa tội. Thế mà chúng con...”

Anh ta rơm rớm nước mắt. Còn cô thì đang mím chặt môi lại.

“Ở trong này lúc ăn là lúc tất cả cùng được thoải mái tự do nhất. Mà lúc đó cũng là lúc các con được cùng nhau ngồi vui vẻ trò chuyện nhất. Ừ, đúng là một sự hi sinh rất lớn. Được rồi. Cảm ơn các con. Ta sẽ kể cho Đức Cha Kim biết chuyện này. Các con biết hy sinh như thế chắc chắn Chúa sẽ vui lắm đấy, thế nên dù có nhịn một bữa như đã hứa thì các con cũng nhớ mua đồ ăn nhẹ mà ăn nhé. Còn những việc khác thì cứ để ta, ta sẽ nhờ Chúa giúp”.

Tù nhân ha ha cười. Ông quản giáo đi cùng anh có vẻ như đang định giục anh đi nhanh nhanh kẻo muộn.

“Con phải đi đây, mà khoan, cho tôi xin một phút nữa thôi ông quản giáo. Sơ à, con đã rất nhớ Sơ. So với chị ruột của con, có khi con còn mong gặp được Sơ hơn ấy ạ. Giống như lúc còn nhỏ, con hay ngồi đợi mẹ con hồi mẹ con chưa mất ấy. Sơ hãy đến đây chơi thường xuyên nhé. À, con cũng sẽ viết thư cho Sơ”.

Tôi thấy hai tay của anh ta cũng bị còng chặt và đôi tai anh cũng đang bị đỏ do bị phát cước giống như Yoon Soo, lúc bước đi anh ta còn cố xoay người lại để nói nốt mấy câu ấy với cô. Trong lời nói của anh ta không hề có một chút gì giả tạo. Đó có phải là sức mạnh của một kẻ sắp cận kề cái chết không nhỉ? Tôi có tính hay ngượng nên chẳng bao giờ nói ra được những lời lẽ tình cảm như thế với cô. Vậy nên khi thấy người tử tù ấy nói ra những câu đó một cách hồn nhiên và vô tư giống như một đứa trẻ, tôi có cảm giác anh ta - chứ không phải tôi - mới là cháu ruột của cô. Tôi cũng hơi cảm thấy ghen tị với anh ta. Mà có thực sự là cô yêu tôi không nhỉ? Hay là trong mắt cô không hề có tôi mà chỉ có những người tử tù kia thôi? Không hiểu sao cái suy nghĩ hơi chút nhỏ nhen ấy cứ luẩn quẩn trong đầu tôi lúc này. Nhưng sao mà tôi lại không ghen tị với họ cơ chứ, vì trong thời gian tôi vừa sống vừa tự hành hạ bản thân mình suốt ba chục năm nay, tình yêu duy nhất từ cô mà đáng lẽ chỉ của riêng tôi thôi, đã bị họ chiếm mất. Biết đâu khi họ nói hãy cứ để yên cho họ chết đi hay khi họ tuyệt vọng kêu khóc thì cô Mônica cũng chạy ngay đến, rồi vừa khóc vừa nói: “Ôi, cái đứa đáng thương này, cái đứa tội nghiệp này...” giống như cô đã từng nói với tôi ngày xưa thì sao.

Người tử tù ấy cùng người quản giáo đi khuất sau dãy hành lang dài. Tôi và cô Mônica lại tiếp tục đi theo sau lưng ông quản giáo Lee. Đang đi bỗng nhiên cô Mônica dừng bước và đứng thở dốc giống như một người vừa bị kiệt sức rồi ấp a ấp úng nói:

“Người cô dạo này chả hiểu có làm sao không mà cứ rệu rạo cả ra, hay là cô nên chuyển hẳn vào đây ở cùng với các phạm nhân trong này. Giá mà được thế thì tốt quá”.

Chúng tôi lại ngồi đợi anh ta ở căn phòng chật chội ấy. Khác với buổi gặp mặt lần đầu tiên, lần này trước khi đến đây tôi đã chuẩn bị sẵn một tinh thần chiến đấu. Cứ nghĩ đến việc hôm nay tôi phải gặp lại kẻ đã cưỡng hiếp và giết chết một cô gái mới có mười bảy tuổi, không hiểu sao những suy nghĩ muốn tự sát trước đây của tôi tan biến đi đâu mất và thay vào đó là một tinh thần chiến đấu vô cùng mạnh mẽ. Cả người tôi lúc này đang run lẩy bẩy cứ như là đang bị co giật nhưng không phải vì thế mà tôi cảm thấy khó chịu. Ngược lại, tôi đang cảm thấy vô cùng hưng phấn muốn khám phá một cái gì đó dù nó là cái xấu xa hay là cái mà tôi vốn căm ghét nhất. Cái cảm giác này có thể nói là đã lâu lắm rồi nó mới xuất hiện lại trong tôi. Sáng nay lúc ngủ dậy, miệng tôi đã bật ra một vài câu chửi bậy mà hình như tôi nhớ là trước đây mình chưa từng dùng đến bao giờ. Rồi sau đó tự dưng một cảm giác vô cùng hả hê sảng khoái xuất hiện làm cho thân nhiệt tôi tăng lên đôi chút. Chính xác là tôi đã đợi ngày hôm nay với cảm giác của một người thợ săn đang kiên nhẫn ngồi đợi con mồi rơi vào chính giữa tầm ngắm. Tôi cũng mập mờ nhận ra một điều rằng: Cái sát ý luôn tiềm ẩn trong con người tôi thời gian qua, chính xác không phải chỉ hướng đến bản thân tôi.

“Lần đầu thì ai cũng thế. Dù sao thì thằng bé Yoon Soo cũng còn khá hơn mấy đứa trước đây cô từng gặp. Hồi trước, có một đứa tên là Kim đại đầu - chính là đứa mà mọi người vẫn gọi là kẻ giết người man rợ ấy; nghe bảo cũng từng có một ông Mục sư đến đây và đưa cho nó mấy cuốn Kinh Thánh, nhưng đưa cuốn nào nó xé tan hết cuốn đấy, nó đã xé đến cả chục cuốn ấy chứ ít à. Thế mà đến lúc gần chết nó cũng đã quy phục Đức Chúa và ra đi như một thiên sứ đấy. Thậm chí lúc ấy chả còn ai nhớ chính nó từng là kẻ giết người hàng loạt ở phường Guem Dang đâu. Nhất là mấy năm cuối đời, nó đã sống thiện như Phật. Cả đứa mà chúng ta vừa gặp ở ngoài hành lang ban nãy nữa, lúc đầu khi ông quản giáo dẫn nó đến đây gặp cô, nó đã không chịu vào thì chớ lại còn la hét om sòm rồi chửi cả cô nữa”.

“Bị như thế mà cô vẫn còn thích đến đây?”

Lời nói của tôi như hàng trăm mũi gai nhọn đang đâm vào người cô. Và hình như cô cũng cảm nhận được điều ấy nên quay sang nhìn tôi chằm chằm.

“À... Hay là vì cô thích nhìn những người có tội kia thay đổi và trở thành thiên thần. Hay là cô định bảo lời nói của Chúa giống như một cây gậy phép thuật vì nó có thể thay đổi được cả tâm tính con người, cũng như càng đến đây nhiều thì lòng tin của cô vào Chúa càng lớn? Cháu thấy chẳng có gì là lạ cả. Chẳng qua vì những người ấy biết không sớm thì muộn họ cũng sẽ phải chết, nên họ tự dưng thấy sợ thế mà thôi. Trước kia khi họ đi giết người khác, họ không thấy sợ nhưng giờ đến lượt chính họ sẽ phải chết thì họ lại cảm thấy sợ hãi và bỗng muốn trở thành người tốt. Bản án tử hình thế mà lại hay. Vì ai chả muốn tốt hơn, ngoan hơn, thánh thiện hơn khi biết mình sắp chết. Sao cô không nói với mấy ông quản giáo ở đây, tử hình hóa ra cũng là một cách giáo hóa con người tốt nhất?”

Ánh mắt cô nghiêm khắc nhìn tôi. Tôi định nói thêm mấy câu nữa, nhưng khi nhìn vào mắt cô, tự dưng tôi lại có những suy nghĩ khác: Khuôn mặt con người, ánh mắt con người tại sao lại chứa đựng được nhiều câu chuyện đến thế. Nếu đem so sánh với một bài diễn thuyết dài dòng thì không chừng chúng còn chứa đựng cả những lời hùng biện hoành tráng nữa. Khuôn mặt cô, ánh mắt cô lúc đó như đang nói với tôi: “Cháu hãy nghĩ lại khoảnh khắc lúc bố cháu chết, hay thời khắc hoảng loạn của mẹ cháu lúc bà chuẩn bị phẫu thuật ung thư. Và trên hết, là khoảnh khắc cháu quyết định đi tìm cái chết. Đã là con người thì ai cũng thế thôi, không phải là đứng trước cái chết tự dưng họ thay đổi tâm tính, mà là khi đứng trước cái chết ai ai cũng nhận ra hoặc hối hận thực sự về những lỗi lầm mà mình đã từng gây ra, để rồi có động lực và quyết tâm trở thành một con người mới”. Mắt tôi cụp xuống, tôi không đủ cam đảm tiếp tục nhìn vào đôi mắt đen, nhỏ nhưng căng đầy sức mạnh của cô.

Tôi đang hoang mang sau cuộc tranh luận với cô thì thấy anh ta bước vào theo sau ông quản giáo. Rồi trong khi cô Mônica đang tiến tới chỗ anh ta và nắm lấy tay anh một cách mừng rỡ, tự dưng tôi cảm thấy thật đáng xấu hổ nếu như bài Quốc ca tôi từng hát trong lễ khai mạc trận bóng chày chuyên nghiệp lần trước, giờ lại được hát lại cho một kẻ phạm tội cưỡng dâm và giết hại một cô gái vô tội. Tôi nhớ đêm qua tôi đã nghiến răng căm phẫn và tưởng tượng ra cảnh biết đâu loại người vô liêm sỉ như anh ta đã mang tấm ảnh được đăng tải trên báo hồi tôi còn là ca sĩ, để làm vật kích dục tự sướng. Tuy nhiên có một cái gì đó vô hình nhưng lúc nào cũng chực chặn tôi lại. Tôi nhớ lại mấy câu nói của ông quản giáo: So với những người không có lấy một đồng nào trong tài khoản thì có khoảng năm trăm người trong vòng sáu tháng chỉ nộp được có một nghìn won. Tôi nhớ đến câu nói của tù nhân mặc bộ quần áo màu xanh ngọc ban nãy: Sẽ nhịn ăn bữa trưa đến khi nào Đức Cha Kim khỏi hẳn bệnh, và sẽ cầu nguyện để cho những kẻ phạm tội như mình được chết thay cho ông ấy... Còn nữa: Số tiền lần trước Sơ gửi cho Yoon Soo đã được anh ta đưa cho một người tù già để mua thuốc uống chữa bệnh... Những câu nói ấy cứ luẩn quẩn trong đầu tôi đến nỗi tôi không biết làm cách nào để có thể thoát ra được. Tôi thử so sánh những hành động có thể nói là khá tốt đẹp ấy của anh ta với cái sự thật là anh ta đã cưỡng hiếp và giết hại một cô gái mới có mười bảy tuổi. Tôi chợt liên tưởng hai sự việc ngược đời ấy nó giống như hình ảnh hai con bò đực đang đứng đối đầu chọi nhau vậy.

Khuôn mặt anh ta trông có vẻ xanh xao hơn so với lần trước tôi gặp. Nhưng trên khuôn mặt ấy đã thấy nở một nụ cười dù có hơi chút ngượng nghịu. Thực ra tôi chưa bao giờ có suy nghĩ sẽ hợp tác với cô trong cái việc gọi là cảm hóa hay giáo hóa những con người nơi đây - cái nơi mà cô đã đi lại gần ba mươi năm nay, nhưng do tôi ghét cứ phải nghĩ ngợi suy tính trước sau nên lúc cô bảo, tôi đã đồng ý đi theo cô. Tôi hứa trong vòng một tháng mỗi tuần một lần sẽ đi đến đây cùng cô, vậy nên còn đúng hai lần nữa tôi sẽ phải đi tới đây, còn sau đó đương nhiên tôi không hề có ý định tiếp tục đến cái nơi khỉ gió này, tôi sẽ đến bệnh viện của cậu tôi. Theo kế hoạch cô đề ra, tôi đến trại giam này cùng cô để gặp những người tử tù, rồi đưa cho họ sách Kinh Thánh và nói chuyện cùng họ để cho họ không cảm thấy sợ khiphải đối mặt với cái chết. Nếu tôi làm được y chang như kế hoạch ấy, chắc cậu tôi sẽ vui lắm. Cậu vốn là một người thật thà tốt bụng và dễ tin người. Lừa được người như cậu đúng là chẳng khó chút nào. Vì những người thật thà tốt bụng không có suy nghĩ sẽ đi lừa lọc hay nói dối ai, nên họ không nghĩ mình sẽ bị người khác lừa dối bao giờ. Nhưng mà biết đâu cậu sẽ lại nhìn thẳng vào mắt tôi rồi nói cái câu giống lần trước: “Giá khóc được một chút thì cháu sẽ thấy lòng nhẹ nhàng hơn đấy”. Và kết cục dù muốn hay không tôi cũng sẽ lại phải nói với cậu: “Cháu xin lỗi”.

Bốn người chúng tôi lại cùng ngồi trong căn phòng giống như buổi gặp mặt lần trước. Cô lấy mấy cái bánh vừa mang đến và đưa cho mỗi người một cái. Giống như lần trước, anh ta lại phải co cả người lên mới cầm và ăn được cái bánh. “Cả khi ngủ, khi ăn, khi đi vệ sinh... lúc nào hai tay cũng bị còng chặt thế thì thà chết đi còn sướng hơn chứ sống làm gì” - Tự dưng tôi nghĩ.

“Tuần này con không phải vào phòng kỷ luật nữa đúng không?” Anh ta ngừng nhai miếng bánh khi cô hỏi. Ông quản giáo Lee nhanh nhảu: “Vâng ạ, người này tuần này đang tạm nghỉ Sơ ạ”. Nói xong cả cô và ông quản giáo cùng cười. Anh ta cũng mỉm cười theo.

“Cảm ơn con. Nhưng mà con đừng vào đó nữa nhé. Yoon Soo à, chỗ đó không có gì tốt cho con hay cho bất kỳ người nào đâu! Trước hết là cho chính bản thân con đấy, con đã phải chịu khổ nhất còn gì”.

Anh ta vẫn ngồi yên nhai bánh mà không nói một câu nào. Đúng là nếu không có mấy cái bánh ở đây thì chắc những cuộc gặp mặt như thế này sẽ vô cùng tẻ nhạt và sẽ nhanh chóng kết thúc sớm. Cô tiến đến gần chỗ anh ta ngồi và sờ nhẹ vào tai anh. Tôi thấy anh hơi nhăn mặt, hình như tai anh đang bị đau do bị phát cước vì lạnh.

“Cái thằng bé đáng thương này. Con lạnh lắm phải không? Lần này Sơ mang đến cho con hai cái chăn nên con hãy ngủ thật ấm vào nhé. Giá thử cho mấy ông thẩm phán với mấy ông điều tra viên bên Viện kiểm sát vào ngủ ở một nơi không có lò sưởi trong những ngày mùa đông giá lạnh như thế này, xem họ có chịu được không...”

Cô chậc lưỡi. Hình như do nuốt vội miếng bánh và bị nghẹn ở cổ nên anh ta đột ngột ho sặc sụa. Cô cầm cốc cà phê lên rồi đưa sát vào miệng anh. Anh có vẻ hơi ngại nên vội quay mặt ra phía sau.

“Con uống đi... không sao đâu. Vì Sơ không kết hôn nên thế chứ, nếu ta kết hôn rồi đẻ con thì không biết chừng con sẽ như con trai út của ta đấy. Giá tay con được tháo còng dù chỉ một chút thôi thì tốt biết mấy. Sao con lại phải chịu khổ sở thế này cơ chứ. Nhưng thôi hãy cố chịu đựng Yoon Soo nhé. Ở đây mà không chịu được thì trên thế gian này chẳng còn chỗ nào con có thể chịu đựng được nữa đâu”.

“Vâng”. Anh ta nhẹ nhàng trả lời. Cô lại cầm cốc cà phê và đưa lên gần miệng cho anh, cô cẩn thận nhẹ nhàng giống như một người mẹ đang đút sữa cho con vậy. Anh ta nhận lấy cốc cà phê từ tay cô rồi từ từ uống một ngụm. Không biết cảm nhận của tôi có đúng hay không nhưng rõ ràng lúc này tôi thấy trên nét mặt anh đang hiện lên một sự đau đớn đến tột cùng. Và sự đau đớn đó dường như còn lớn hơn cả việc anh bị người ta đặt một hòn than nóng lên đầu.

“Con đã nhận được tất cả những cuốn sách Sơ gửi rồi”. Anh ta ngập ngừng nói.

“Thế à? Thế con thử đọc chúng chưa?”

“Vâng. Do chẳng có việc gì làm... với lại mấy cuốn sách đó không phải là sách Kinh Thánh nên cũng dễ đọc...”

Cô cười sung sướng. Và có vẻ như cô đang muốn giấu không cho anh ta biết rằng cô đã biết hết những chuyện đó thông qua người tử tù mà chúng tôi tình cờ gặp ở hành lang ban nãy.

“Ừ... con đừng đọc sách Kinh Thánh làm gì... Đừng đọc.”

So với lần gặp mặt trước thì lần này giữa cô và anh ta có vẻ đã có chút thoải mái hơn, giữa họ đã có thể vừa nói chuyện vừa pha những câu bông đùa.

“Sơ là người... người đầu tiên nói với con những câu ấy”.

“Dù Sơ có bắt con đọc thì nếu con không muốn con cũng không đọc mà. Nói những lời không cần thiết phỏng có ích gì? Thế nên nhỡ có khi nào tự dưng con muốn đọc thì con cũng cố mà nhịn nhé”.

Cô cười làm cho anh ta cũng cười theo. Nhưng rồi ngay sau đó anh lại cúi đầu xuống. Tay anh mân mê miếng bánh mì.

“Hôm Noel... Ngài thẩm phán có gửi thiệp cho con”.

Sau một vài phút im lặng, tự dưng anh ta gợi chuyện trước.

“Ngài thẩm phán? Có phải con nói đến ông thẩm phán Kim SeJung không? Chính là người đã xét xử vụ án của con hả?” “Vâng”.

“Thế à...”

“Có một đoạn thế này ạ... Tôi Kim Se Jung - với tư cách là thẩm phán, đã đưa ra mức án phạt cao nhất là tử hình cho tội lỗi mà anh đã gây ra, nhưng với tư cách là Kim Se Jung - một người dân bình thường giống như bao con người khác, tôi sẽ cầu nguyện cho anh...”

Nói xong anh ta lại húng hắng ho. Sao trên đời này lại có một người thẩm phán tốt bụng đến thế. Đúng là những câu nói đó rất hay.

“Thế hả con? Thế lúc đọc xong tấm thiếp ấy con có nghĩ đến điều gì không?”

Khuôn mặt cô trở nên tươi tỉnh.

“Sau khi nhận tấm thiệp đó, con đã nghĩ thế này ạ... nói đúng ra là... con không hiểu tại sao mọi người lại như thế với con...”

Anh ta thở hắt ra rồi hơi nhếch miệng cười. Thái độ của anh đúng là khá khó hiểu. Và trong khi tôi đang mải quan sát thái độ ấy của anh thì cô chỉ cắn môi ngồi yên lặng lắng nghe, cũng như thỉnh thoảng mới ngước mắt lên nhìn anh một cách chăm chú.

“Nhưng mà lạ lắm ạ. Khi xét xử, trước lúc đọc bản án luận tội trước tòa, ngài thẩm phán có hỏi con là cảm giác của con hiện giờ thế nào. Khi ấy con đã bảo là con đang rất thoải mái. Con còn nghe thấy cả những tiếng xôn xao bàn tán từ phía các phóng viên và những người ngồi tham dự phiên tòa ở phía dưới nữa. Rồi con đã trả lời thêm như thế này: Thứ nhất là tôi biết tôi sẽ bị kết án tử hình nhưng tự tôi không đủ can đảm để kết liễu chính mình, nên tôi sẽ rất cảm ơn nếu đất nước này làm thay cho tôi việc đó. Thứ hai là từ khi sinh ra trên thế gian này đến giờ, đây là lần đầu tiên tôi nhận được nhiều sự quan tâm của mọi người, họ quan tâm đến mọi cử chỉ thậm chí là từng cử động nhỏ của tôi...

Trong quá trình tôi bị tạm giam trước khi bị đưa đi thi hành án, xin đừng có ai gọi tôi ra và bảo tôi là hãy đi theo mấy tôn giáo như đạo Cơ Đốc, đạo Phật, hay đạo Thiên Chúa. Vì theo tôi biết, những phạm nhân bị nhận án tử hình theo nghĩa vụ bắt buộc phải theo một tôn giáo như đạo Cơ Đốc, đạo Phật, đạo Thiên Chúa... Rồi trong vòng một năm phải cùng với các tù nhân khác đi cầu nguyện hay đi tụng kinh. Tôi ghét cay ghét đắng những việc ấy. Tôi sẽ không đi theo mấy đạo ấy như kiểu người ta đi tái chế rác thải thế đâu”.

“Ừ đúng rồi, không thể đi kiểu ấy được”.

Cô nói phụ họa thêm. Anh ta ngước mắt lên nhìn cô rồi lại nói tiếp:

“Lần trước khi gặp Sơ, Sơ bảo là không phải cứ gặp Sơ thì có nghĩa là phải đi theo tôn giáo. Con đã nghĩ rất nhiều về câu nói ấy. Thực ra con đâu có cần đến tôn giáo hay những cái gì tương tự thế đâu. Mà con cũng không tin đâu. Con vẫn sống tốt đến ngày hôm nay mà đâu có cần đến tôn giáo hay tín ngưỡng gì. À không đến mức sống tốt lắm, có thể nói là con đã sống như một con chó nhưng nếu thực sự có Chúa như người ta nói... nếu thực sự có cái gọi là tình yêu và lòng nhân từ của Chúa thì con đã không phải trở thành một kẻ giết người xấu xa thế này...”

Cổ họng anh ta như đang nghẹn đắng lại.

“Trước đây con cũng đã từng có một thời gian đi nghe Đạo Thiên chúa. Đó là khoảng thời gian năm năm về trước sau khi em trai con chết, và đó cũng chính là lần thứ ba con bị bắt vào tù. Hồi ấy con còn được nghe cả những bài giảng giáo lý nói về sự vĩnh cửu. Tất cả những tình nguyện viên tôn giáo lúc đó cũng đã rất thân thiện và đối xử rất tốt với chúng con. Họ cũng hay gửi thư rồi gửi cả sách Kinh Thánh hay quà cho chúng con nữa. Thỉnh thoảng họ còn mang cả bánh Chocopie đến, rồi những khi lễ, Tết họ cũng làm rất nhiều những món ăn ngon mang đến chia cho chúng con... Nhưng vào một ngày nọ, một người tử tù già ngồi cạnh con sau khi cầu nguyện xong đã bất ngờ nắm lấy tay của một người phụ nữ trong đoàn tình nguyện tôn giáo đang đứng gần đó. Những người quản giáo lúc đó đã không kịp ngăn hành động của người tử tù nên mới có chuyện ấy xảy ra. Mọi chuyện đáng ra cũng chẳng có gì to tát... nhưng điều con muốn nói ở đây chính là thái độ thể hiện trên khuôn mặt của người phụ nữ ấy. Hình như những người đó, họ có thể làm thật nhiều những món ăn ngon mang đến, thậm chí họ có thể cho chúng con cả tiền bạc hay mùa đông dù có lạnh giá đến đâu họ cũng không quản ngại tìm đến trại giam để làm lễ cầu nguyện cho các tù nhân, nhưng... có một điều mà mãi mãi họ dứt khoát từ chối, đó là việc nắm tay các tù nhân. Tuy họ không nói thẳng ra nhưng thái độ của họ đã nói lên tất cả, mà không phải chỉ có người tử tù già đó và con mới cảm nhận thấy điều ấy đâu, tất cả những tù nhân khác ở đây họ cũng đều cảm nhận được cái thái độ đó - cái thái độ kinh tởm giống như kiểu người ta vừa nhìn thấy một loài sâu bọ bẩn thỉu hay một con thú dơ dáy, hôi hám xuất hiện trước mắt... Người tử tù già ấy ở ngay bên cạnh phòng con nên con biết, hình như đêm hôm đó ông ấy đã bị hoảng loạn thực sự, con còn nghe thấy cả những tiếng khóc của ông ấy nữa...”

Anh ta vừa nói vừa méo mó cười.

“Tại vì ít có người vào trại giam thăm nom thường xuyên nên những người ở trong này họ khá là nhạy cảm”.

Ông quản giáo Lee nói chen ngang vào. Rồi anh ta nói tiếp: “Những người phụ nữ đó thực ra họ chẳng phải yêu thương gì những người như chúng con mà đến đây đâu, chẳng qua là họ đến đây với mục đích lấy thành tích là chính. Họ chỉ giả vờ yêu thương và giúp đỡ những người tử tù để rồi khi trở về họ đi kể lể hay đi tự hào với những người xung quanh khác rằng mình là một người rất nhân hậu, chuyên đi giúp đỡ những kẻ đáng thương và kém may mắn trong cuộc sống. Họ muốn cho những người khác biết bản thân họ đã sống cao thượng như thế nào. Nhưng họ lại không biết được rằng chính họ đã gây ra tội lỗi lớn thế nào với những người tử tù như chúng con, cũng như tất nhiên họ không nghĩ đến việc chính họ đã bóp chết tâm hồn đang héo mòn từng ngày của tất cả những người tử tù trong này. Con nghĩ vậy nên từ lúc đó trở đi con đã quyết tâm không bao giờ đi nhà thờ hay đi làm lễ cầu nguyện nữa. Và con đã ngộ ra một điều rằng, nếu không phải là những người cùng thuộc tầng lớp hay địa vị với mình thì mình đừng nên đi gặp mặt, cũng đừng giả vờ yêu thương hay quan tâm làm gì. Vì sự giả tạo có khi còn làm cho người khác cảm thấy đau đớn hơn là bị đánh hay bị khinh rẻ. Từ lúc đó trở đi, con không còn tin vào những người có nhiều tiền nữa. Dù sao thì họ cũng sống ở một thế giới khác xa hoàn toàn so với thế giới của con. Nếu trên đời này có Chúa, chắc ngài cũng sẽ đến thế giới đó và bảo vệ họ chứ con nghĩ ngài sẽ chẳng bao giờ để mắt đến những người như chúng con ở đây. Từ ngày đó trở đi, hễ con nhìn thấy những người của nhà thờ là con lại cảm thấy muốn nôn mửa. Vì con thấy hình như họ toàn là những người giả tạo”.

Cả căn phòng trở nên im lặng. Tôi quan sát kỹ thái độ của anh ta cũng như không bỏ qua bất kỳ một cử chỉ nhỏ nào. So với lần gặp mặt trước, lần này anh trông có vẻ thoải mái hơn và nói nhiều hơn. Khuôn mặt anh lần trước thi thoảng hay xuất hiện những biểu hiện khó chịu nhưng lần này thì hoàn toàn khác. Tôi tưởng tượng là anh đang cầm một con dao sắc nhọn trên tay, rồi uy hiếp bắt một cô bé mới có mười bảy tuổi cởi váy ra để cho anh ta thực hiện hành vi đồi bại. Tôi đã cố vẽ ra một kịch bản kiểu như vậy. Nhưng hình như các diễn viên đang đảm nhận vai diễn trong kịch bản tưởng tượng của tôi, họ không hề diễn giống như tôi mong đợi, mà ngược lại họ đang ngồi lặng yên như ngây như dại. Và cái mạch của bản kịch tôi mất bao công sức vẽ ra, cứ bị đứt quãng liên tục.

“Sơ xin lỗi, cho Sơ xin lỗi...”

Cô Mônica vừa nắm lấy bàn tay hơi run run của anh ta vừa nói. “Không ạ. Sơ có lỗi gì đâu...”

Anh ta vừa cố rút tay mình ra khỏi tay cô vừa lúng túng nói. “Không đâu, là do Sơ đấy. Những người phụ nữ đó dù là ai đi chăng nữa, thì việc đó có lẽ cũng là do Sơ đấy. Sơ đã sai rồi, Yoon Soo à. Sơ xin lỗi con thay cho những người đó. Sơ cũng xin lỗi cả người tử tù già đã khóc cả đêm hôm đó nữa, cứ nghĩ đến việc con đã cảm thấy đau đớn như thế nào khi nghe thấy tiếng khóc của người tử tù ấy là Sơ cũng cảm thấy đau lòng lắm. Sơ cũng xin lỗi con vì trước đây khi con còn là một người bình thường Sơ đã không biết và không quan tâm đến con, để đến tận bây giờ khi con phải vào đây Sơ mới tìm đến, cho Sơ xin lỗi...”

Anh ta nhìn cô Mônica không chớp mắt, mãi một lúc sau mới thấy anh ngoảnh mặt quay đi chỗ khác.

“Con không biết vì sao Sơ lại nói thế nhưng nếu Sơ cứ như thế này nữa thì con sẽ cảm thấy bất tiện lắm. Rồi lúc trở về phòng giam con sẽ lại cảm thấy không thoải mái giống như lần trước. Con xin Sơ đừng làm như thế... thì... có lẽ con sẽ thấy thoải mái hơn”.

Anh ta rút tay mình ra khỏi tay cô Mônica rồi ấp a ấp úng nói. Mắt cô đỏ lên và mọng nước như đang sắp khóc, nhưng cô vẫn cố nắm chặt lấy tay anh ta để bàn tay anh không tuột khỏi tay mình. Dường như cô không muốn để cho anh trở về phòng giam với một tâm trạng không thoải mái. Bực mình quá, đúng là một kiểu cảm hóa làm tôi muốn phát cáu. Tôi biết ngay mà. Nó có khác gì chuyện sau khi hai người họ kéo Quốc kỳ lên rồi hướng về lá cờ tổ quốc và cùng nhau thề nguyền, cuối cùng sẽ đến lượt tôi đứng dậy hát Quốc ca đâu. Đúng là tôi không đủ kiên nhẫn để nhìn tiếp cái cảnh hai người kia đang ỉ ôi giằng co nhau, nên tôi quay mặt nhìn đi hướng khác. Tôi nhìn lên bức tranh Sự trở về của đứa con tội lỗi của Rembrandt. Trong đầu tôi hiện lên vài dòng bình luận của một tác giả mà tôi yêu thích. “Đứa con tội lỗi quay trở về ấy đáng lẽ phải bị trừng trị thích đáng mới phải. Vì đứa xấu xa ấy mà quay về thì chỉ đem theo toàn những điều xấu về cùng mà thôi. Thêm nữa, không có gì làm cho thanh danh gia đình bị hoen ố bằng sự trở về của cái đứa tội lỗi ấy. Những đứa có tội thực sự như thế phải bắt nó đi đày ra giữa sa mạc mà không cho mang theo nước uống hay lương thực, thậm chí là không cho cả thuốc uống nữa để kệ cho nó chết đi” - những câu nói này của tác giả Jang Jeong Il. Đúng thế. Tôi cũng ghét nhất những kẻ giả tạo hai mặt. Jeong Yoon Soo - anh ta đến tận lúc chết vẫn cứ là một kẻ giết người tội lỗi như thế thì có lẽ sẽ tốt hơn. Giá như anh ta cứ sống và chết như Gary Gilmore - một kẻ từng là tử tù ở Utah nước Mỹ thì tốt. Gary Gilmore - cái kẻ đến tận lúc chết vẫn còn cố chửi bới nhạo báng tất cả mọi người xung quanh. Dù kết quả điều tra thăm dò dư luận trong toàn dân cho thấy số lượng người dân phản đối vượt quá bán, nhưng tổng thống Pháp Mitterrand vẫn cho xóa bỏ chế độ tử hình để rồi mãi một thời gian dài sau đó nước Pháp vẫn còn chịu ảnh hưởng nặng nề bởi quyết định đó. Hồi học đại học tôi cũng đã từng đọc vài cuốn sách của mấy tác giả nổi tiếng từng phản đối kịch liệt chế độ tử hình như Victo Hugo hay Albert Camus. Cũng như từ hồi đó tôi đã biết đến Gary Gilmore. Hắn ta tự dưng bắn chết hai thường dân người Mỹ dù chẳng có lí do gì, rồi trong một bài phỏng vấn hắn ta còn điềm tĩnh trả lời với một khuôn mặt đầy vẻ khiêu khích: “Tao đã định giết chết hết tất cả chúng mày rồi cuối cùng tao mới giết đến bản thân tao, thế nên nếu bây giờ chúng mày định giết tao thì chỉ là chúng mày đang giúp cái kẻ giết người cuối cùng trong con người tao mà thôi”. Anh ta đã nói thế cũng bởi trước đó anh ta biết mình đã vượt qua được ranh giới của chế độ vốn có thể xử phạt con người. Anh ta còn phỉ báng cả sự mâu thuẫn và bất lực của pháp luật đương thời về chế độ tử hình cũng như anh ta đã cười nhạo cả những cái gọi là “sự dâng hiến sinh mệnh”. Thế nên sau khi anh ta chết, có rất nhiều người trẻ tuổi định dựng bia tưởng niệm cho anh, rồi còn cả những bài hát lẫn những bộ phim ca ngợi anh cũng đã ra đời. Hành động ấy dù đúng hay sai thì ít nhất những người trẻ tuổi đó cũng đã không đi theo những quan niệm cũ rích lỗi thời. Chính sự khác biệt ấy - nói khác đi là sự phá cách ấy của Gary đã làm cho họ phải cảm động, làm cho họ phải suy ngẫm. Nhưng ở đây, trong căn phòng nhỏ bé này, cái cảnh tượng đang diễn ra trước mắt tôi thực sự làm cho tôi cảm thấy ngán, thậm chí nó làm cho tôi cảm thấy khó chịu đến tận xương tủy. Và tôi muốn đi nhanh ra khỏi cái nơi này càng sớm càng tốt.

Hãy nói cho tôi biết anh là người như thế nào,

Rồi tôi sẽ nói cho anh biết anh đang tin vào Đấng tối cao nào.

Nietzsche - Triết gia Đức