ôi chỉ được buông thả có mấy ngày liền ngay sau hôm tôi đỗ. Bây giờ, dù đương vào thời kỳ mà người ta gọi là nghỉ hè, tôi đã phải sửa soạn gấp để dự kỳ hạch vào trường cao đẳng tiểu học. Thầy tôi hạ nghiêm lệnh: suốt ngày, trừ hai bữa cơm và những lúc bắt buộc vì việc cần, tôi cứ phải ở trên gác với một lô sách mà thầy tôi vừa khuân ở hiệu về cho tôi. Trời, cái thế giới chúng ta sao lại có thể nghiện nặng mùi mực in đến như vậy chẳng biết! Tôi bắt đầu chán học quá, bởi đối với tôi, sự học chính là tất cả ý nghĩa của sự trói buộc. Tôi nhất định không bỏ phí một dịp nào, dù rất nhỏ, mà tôi lại không tinh nghịch để nhãng quên trong giây phút những bài văn phạm, những bài toán học dài dằng dặc và khó đến vỡ óc người ta. Ngoài cái phố con chạy qua trước nhà tôi, thời thường vắng ngắt, vụt nổi lên một tiếng ồn ào ư? Tôi hấp tấp mở toang cửa sổ, thò hẳn nửa mình ra mà nghe ngóng cho mãi đến lúc đâu đó lại im lặng. Thoáng tiếng cười ư? Tôi liền đứng chồm dậy để ra xem ai, có khi đánh đổ cả ghế. Tôi biết đích giờ nào anh bán bánh tây sẽ đánh xe ngựa qua phố tôi và thổi còi ở trước nhiều cái cổng sắt đồ sộ. Cả những động đạc dưới nhà cũng thường khiến tôi chú ý. Tôi ngáp vặt luôn miệng; và thỉnh thoảng lại vươn vai, lại bẻ khục đốt tay, chỉ cốt khỏi phải ngồi im như bụt mọc. Trên tường, có bao nhiêu dấu đinh, bao nhiêu vết nhọ, tôi có thể nói vanh vách không sai. Một con muỗi rình bắt một con nhặng xanh bay loạng choạng dưới trần vôi, lúc này, thực quả có giá trị của cả một trò vui, mà các gánh xiếc vẫn quảng cáo ầm ĩ là đặc biệt. Tôi chăm chú theo dõi từng cử động của con vật bò sát, cái bản năng chiến đấu ở tôi nhiều lúc bị kích thích đến nỗi tôi run lên và thở một cách hồi hộp. Tôi liên tưởng đến những cuộc chơi đùa, chạy nhảy ngoài ánh nắng, cùng với bọn trẻ cùng tuổi với tôi. Trong trí nhớ tôi vang lên những tiếng vui cười nó là dấu hiệu đích thực của sự sống không bị kiềm chế. Tôi như ngửi thấy mùi bụi vẩn lẫn trong cái hương vị của hoa cỏ nó làm tim tôi phồng lên một thứ say sưa sướng khoái. Ồ, thầy tôi cớ sao lại bỏ tù tôi trong gian phòng chật chội này? Tay tôi sờ đến vật gì, mắt tôi lướt tới vật gì cũng đều chỉ là những cái già cỗi và cứng lạnh. Trẻ con phải được thả lỏng ra giữa tạo vật chứ! Cũng như người lớn phải luôn luôn bận công kia việc nọ; cũng như các cụ già bó gối ngồi một xó, lặng lẽ nhìn cái chết nó đến dần. Tôi không là một cụ già, vậy thì sao thầy tôi lại buộc tôi phải ngồi chết ở đây? Để học ư? Để học như con vẹt những điều rắc rối, khó hiểu, không những không bổ ích gì cho tôi, mà còn trái ngược hẳn với sở thích và sự cần dùng tự nhiên của tôi nữa? Người lớn thực là kỳ cục, họ có những ý nghĩ và những việc làm rất phiền cho chúng tôi, mà ác cái, chúng tôi không có quyền được cãi chối họ.

Giá thầy tôi chỉ cứ lúc nào cũng yêu tôi! Cái dấu hiệu yêu đương tôi đã nhận được, hôm thi đỗ, đã in sâu trong trí nhớ tôi và vẫn còn nóng hổi. Nhưng, thầy tôi đã quên hết rồi. Thầy tôi đã lại nghiêm khắc, lạnh lùng, và cách biệt tôi như trước. Thầy tôi đã đem hơi ấm của tình yêu làm nở tung ra, trong thẳm hồn tôi, một bông hoa quý để rồi sau bỏ mặc cho nó quắt queo dần! Cùng lúc ấy, tôi như kẻ đã nhắp qua thứ men rượu thần tiên, cứ luôn luôn mơ tưởng và nhớ tiếc cõi Bồng lai đã mất. Làm thế nào bây giờ? Hay tôi bày tỏ tâm trạng của tôi với thầy tôi? Không đời nào tôi chịu làm giống con chó ghẻ kia cứ vẫy đuôi xoắn xuýt lấy chủ để có lúc bị những cái đá nảy đom đóm mắt! Tôi nhất định sẽ giấu kín lòng tôi; và sự đè nén cảm tình ấy dần dần khiến tâm tính tôi trở nên như một thứ rượu quay thành giấm. Tôi đâm thẫn thờ nếu không hờn dỗi. Tôi lì lì hàng trống canh không nói, chỉ trốn sâu vào giữa những mộng hão huyền, những ước vọng mơ hồ, khó tả.

Mẹ tôi ái ngại bảo tôi:

- Khốn nạn, thằng bé chăm lo thi cử quá đến thành ngơ ngẩn cả người! Này con, mẹ cho tiền đây này... Hãy đi mà xem chớp bóng.

Tôi cắn chặt lấy nụ cười chua chát:

- Mẹ bảo con đi xem ciné à? Vâng, đi thì đi!