rên quảng trường chỉ còn lại chiếc xe trượt tuyết đã tháo ngựa. Alioska và Alexaska. Người bán bánh bị đòn nhổm dậy, hé cặp mắt sưng vù nhìn quanh rồi xỉ mũi một hồi lâu.

- Bác ơi, - Alexaska vừa nói với bác bán bánh, vừa nháy mắt với Alioska, - chúng cháu xin dẫn bác về đến tận nhà, chúng cháu thương bác quá.

Người bán bánh vẫn chưa hoàn hồn. Hai đứa bé dìu hắn, hắn loạng choạng bước đi miệng lẩm bẩm.

Bỗng hắn đẩy bọn trẻ ra rồi quát: "Đứng lại!". Hắn hăm doạ ai không rõ, đôi ủng dạ to sù dậm thình thịch.

Cả bọn qua sông đi về phía cửa ô Serpukhovskie. Dọc đường bác bán bánh nói cho lũ trẻ biết tên mình là Feka Zaiatz. Nhà hắn ở ngoại thành, không lấy gì làm to. Trên mảnh đất rào kín của hắn mọc độc một cây to trên có nhiều tổ quạ nhưng cái cổng ra vào và cái nhà gỗ thì mới làm. Zaiatz vui mừng khi trông thấy nơi ăn chốn ở của mình. "Kia rồi, những chiếc bánh chả bé nhỏ và những chiếc bánh sừng bò của ta kia rồi, những chiếc bánh nướng nhân mật ong xinh xẻo của ta, chúng sẽ cứu ta". Một người đàn bà mặt rỗ, mắt chột, ra mở cái cửa con. Zaiatz đẩy mụ ra, Alexaska và Alioska lỏn theo sau hắn. Zaiatz định đuổi chúng đi: "Chúng mầy đi đâu? Vào làm gì?".

Nhưng rồi hắn khoát tay tỏ vẻ mặc kệ và bước vào nhà. Hắn ngồi xuống một cái bục trên rải chiếu mới dệt bằng vỏ gai, và bắt đầu chú ý xem xét thân hình mình. Quần áo hắn rách bươm. Hắn lắc đầu lia lịa rồi khóc ròng:

- Chúng nó đánh tôi nhừ tử, - hắn nói với người đàn bà chột. - Đứa nào đánh, và vì cớ gì tôi cũng không nhớ. Đưa quần áo đây cho tôi thay!

Bỗng hắn hét lên, tay đập đen đét xuống bục:

- Đi đốt lò tắm hơi đi, tao bảo mầy đấy, con chó cái chột kia!

Người đàn bà sụt sịt đi ra. Hai thằng bé nép vào cái bếp lò chiếm nửa căn nhà gỗ, Zaiatz nói:

- Nầy các cháu đã cứu bác. Bây giờ các cháu muốn xin gì bác cũng được! Người bác đau như giần. Chúng nó đánh bác gẫy xương sườn rồi. Bây giờ bác làm thế nào mà mang được cái mẹt bán bánh nướng nữa? Chao ôi! Thật là tai vạ… Vậy mà vẫn phải làm, vẫn phải tiếp tục đi bán hàng…

Alexaska một lần nữa lại đưa mắt nháy Alioska:

- Chúng cháu không cần lấy thưởng, - nó nói, - nhưng bác cho chúng cháu ngủ lại nhà bác đêm nay.

Khi Zaiatz tập tễnh đi vào buồng tắm hơi, hai đứa bé trèo lên cái ổ trên lò.

- Ngày mai, chúng mình sẽ đi bán bánh chả thay lão ta, - Alexaska thì thầm - Tớ đã bảo cậu là đi với tớ cậu không việc gì mà sợ cả mà.

Sáng sớm tinh sương, người đàn bà chột đem bỏ lò nướng đủ loại bánh chả; có loại bánh ngọt nhân củ cải, đậu hột hay nấm muối, có những loại bánh mặn nhân thịt thỏ rừng, thịt bò hay nhồi mì. Feka Zaiatz nằm rên rỉ trên bục, mình đắp cái áo lông. Hắn không sao cử động chân tay được. Alexaska quét nhà, chạy ra sân xách nước, vác củi vào, đổ tro, đổ nước rửa bát. Nó làm mọi việc nhanh như chớp, vừa làm vừa bông đùa; theo lời nó bảo, Alioska cho gia súc của Zaiatz uống nước.

- Mầy tháo vát đấy, - Zaiatz rền rĩ - chà, tao cũng muốn để mầy mang bánh chả ra chợ bán, nhưng bán được bao nhiêu mầy sẽ cuỗm rồi chuồn thẳng, mầy sẽ ăn cắp của tao mất thôi! Chú mầy láu cá lắm.

Alexaska liền hôn chiếc thánh giá đeo ở cổ là kỷ niệm ngày lễ rửa tội rồi thề rằng nó sẽ không ăn cắp chỗ tiền ấy. Nó tháo ở tường ra một bức tranh vẽ bốn mươi vị thánh rồi ghé miệng hôn. Đến thế thì Zaiatz cũng đành phải tin nó. Người đàn bà bày hai trăm cái bánh chả lên hai cái mẹt, trên phủ một mảnh vải cũ. Alexaska và Alioska mỗi đứa đeo một cái tạp dề, nhét đôi bao tay vào thắt lưng rồi mang mẹt bánh ra đi.

- Ai mua bánh chả nhân mật ong nóng sốt, nửa xu một đôi không? Bánh chả vừa mới ở lò ra ngày hôm nay đây, - Alexaska cất tiếng rao lanh lảnh, mắt nhìn người qua đường. - Ai mua bánh chả nào, ai mua nào, lại đây mua bánh chả đi!

Trông thấy một toán xtreletz đang dừng chân nghỉ, nó nhón chân nhảy một điệu múa, miệng rao to: "Ai mua bánh chả lại đây mà mua! Bánh chả của Sa hoàng, của các vị đại thần đây. Ở điện Kreml tôi đã bán nhiều rồi nhưng họ giã tôi một trận nên thân, nhà Narytskin đã ăn bánh nầy và đã bị té re".

Bọn xtreletz cười rộ tranh nhau mua bánh. Alioska cũng ba hoa rao hàng. Hai đứa đi chưa tới sông đã phải quay về lấy mẻ bánh khác.

- Chính Chúa đã run rủi các cháu đến đây, - Zaiatz ngạc nhiên nói.