hần linh và thế nhân - mã phu mũ gắn lông đuôi ngựa - ngủ suốt đêm. Riêng Chúa tể cứ chập chờn, không hề chợp mắt, tâm tư suy nghĩ làm thế nào phục hồi danh dự cho Achilleus, đồng thời gieo rắc chết chóc nặng nề cho quân Achaian quanh quẩn dãy thuyền. Chúa tể quyết định cách hay nhất là gửi cho công tử Atreus, Agamemnon, giấc mơ hão huyền. Vì thế triệu gọi giấc mơ Chúa tể truyền lời như có cánh bay xa: “Giấc Mơ hão huyền, ba chân bốn cẳng mau mau tới dãy thuyền ngoạn mục quân Achaian. Đến trại Agamemnon công tử Atreus nhắc lại cho đương sự nghe từng lời ta nói. Bảo đương sự cấp tốc chuẩn bị quân lính Achaian tóc dài lâm chiến. Thời cơ đương sự chiếm thành Troa phố xá rộng lớn đã tới, vì hàng bất tử sống trên núi Olympos không còn chia rẽ. Điều Hera năn nỉ, tất cả xiêu lòng, màn tang đã lơ lửng trên đầu quân Troian.”

Lời vừa dứt, sau khi lắng nghe, Giấc Mơ rảo bước hạ sơn, chẳng mấy chốc tới dãy thuyền quân Achaian. Bước vào trại Giấc Mơ thấy công tử Atreus, Agamemnon nằm dài trên giường đắm mình trong giấc điệp triền miên. Giả dạng Nestor, công tử Neleus, trưởng thượng tín cẩn trong hàng cao niên, tới đầu giường, Giấc Mơ vừa cúi đầu vừa thốt lời: “Ngủ hả, công tử Atreus khôn ngoan, luyện ngựa tài tình! Quân đội dưới quyền, hội đồng trong tay, biết bao điều phải quan tâm, chỉ huy chẳng nên ngon giấc thâu đêm suốt sáng. Hãy lắng nghe, hiểu cho kỹ. Tuy cách xa muôn trùng, song hết sức lo ngại và thương hại, Chúa tể phái bỉ nhân tới nói cho ngài hay. Người muốn ngài chuẩn bị quân lính Achaian tóc dài lâm trận. Thời cơ chiếm thành Troa phố xá rộng lớn đã tới. Vì hàng bất tử sống trên núi Olympos không còn chia rẽ. Điều Hera năn nỉ, tất cả xiêu lòng, màn tang đã lơ lửng trên đầu quân Troian. Nắm cho chắc, chớ để điều cần nhớ buột khỏi ký ức lúc ngài tỉnh giấc êm đềm, thú vị.”

Nói rồi Giấc Mơ bỏ đi để tâm trí quân vương vấn vương ý tưởng chẳng bao giờ nên thực hiện. Ông tưởng tượng ông sẽ chiếm thành Troa hôm đó. Ôi ngớ ngẩn quá chừng! Ông không hiểu ý định Chúa tể, còn muốn gây nhiều, thật nhiều đau đớn, rên la cho cả quân Danaan lẫn quân Troian trong cuộc hỗn chiến gay gắt sắp tới. Vừa tỉnh giấc ông nghe tiếng nói tuyệt trần văng vẳng bên tai, bồng bềnh lan tỏa xung quanh. Nhỏm dậy ông phục sức, tu-ních mềm mại, mới đẹp, áo choàng dày cộm, thùng thình. Chân bóng lộn xỏ vào đôi dép xinh xắn, vai choàng kiếm sắc đường vân nạm bạc, tay cầm thần trượng bất tử, cha truyền con nối, ông cất bước đi xuống dãy thuyền quân Achaian áo lát đồng.

Rạng Đông tuyệt trần xuất hiện trên núi Olympos cao ngất tỏa sáng báo hiệu cho Chúa tể và thần linh hay ngày đã đến. Đúng lúc đó ông hạ lệnh lệnh sứ triệu tập quân sĩ Achaian tóc dài. Giọng trong trẻo lệnh sứ cất tiếng triệu gọi, quân sĩ nhanh nhẹn tập họp. Nhưng trước hết ông triệu tập hội đồng trưởng thượng, lòng dạ cương nghị, họp gần thuyền Nestor, quân vương chào đời ở Pylos. Trưởng thượng tề tựu đông đủ ông trình bày kế hoạch chuẩn bị ngấm ngầm.

“Xin quý hữu để tai lắng nghe,” ông bắt đầu, “đêm qua, đêm trang trọng tuyệt vời, đang ngon giấc bản chức nằm mơ. Giấc Mơ từ trên trời đi xuống. Vẻ mặt, dáng dấp, tầm vóc, tác phong giống hệt lão nhân Nestor. Tới đầu giường Giấc Mơ cất tiếng: ‘Ngủ hả, công tử Atreus khôn ngoan, luyện ngựa tài tình! Quân đội dưới quyền, hội đồng trong tay, biết bao điều phải quan tâm, chỉ huy chẳng nên ngon giấc thâu đêm suốt sáng. Hãy lắng nghe, hiểu cho kỹ. Tuy cách xa muôn trùng, song hết sức thương hại và lo ngại, Chúa tể sai bỉ nhân tới nói cho quân vương hay. Người muốn ngài chuẩn bị quân lính Achaian tóc dài lâm trận. Thời cơ chiếm thành Troa phố xá rộng rãi đã tới. Vì hàng bất tử sống trên núi Olympos không còn chia rẽ. Điều Hera năn nỉ, tất cả xiêu lòng, màn tang đã lơ lửng trên đầu quân Troian. Nhớ kỹ điều bỉ nhân nói.’ Dứt lời Giấc Mơ êm ả bay đi, bản chức choàng tỉnh khỏi giấc ngủ êm đềm, thú vị. Vì thế bây giờ ngô bối nên xem liệu có thể sửa soạn đưa con cháu người Achaian ra chiến trường. Tuy nhiên, trước hết bản chức sẽ thử lòng, như thần linh gợi ý. Qua lời kêu gọi, bản chức hạ lệnh họ lấy thuyền nhiều ghế, nhiều chèo dong buồm trở về quê hương. Phần mình, tùy vị thế, lúc đó quý hữu tìm lời ra lệnh giữ họ ở lại.”

Dứt lời Agamemnon ngồi xuống. Nestor, quân vương Pylos cát bạt ngàn, đứng dậy phát biểu. Hòa nhã bày tỏ ý kiến, lão công bắt đầu: “Quý hữu, thủ lĩnh và trưởng thượng hàng quân Argive, nếu người khác kể cho hay giấc mơ như thế, ngô bối sẽ bảo đó là chuyện vớ vẩn, tầm phào, không buồn nghe, thẳng thừng bác bỏ. Nhưng người gặp giấc mơ lại là người cao cả trong hàng ngũ ngô bối. Bởi thế lão hủ đề nghị ngô bối chuẩn bị con cháu người Achaian vũ trang xung trận.”

Nói rồi lão công rời hội đồng; mọi người đứng dậy, quân vương tay cầm quyền trượng rời chỗ bước theo, quân lính ùn ùn phía sau. Như ong vỡ tổ từ bỏ hốc đá vù vù thành dòng bất tận, đàn tung cánh phía này, đàn vẫy cánh phía kia, đông nghịt chẳng khác chùm nho, bay tới đậu trên dàn hoa mùa xuân, họ lũ lượt, hết đội này đến đội nọ, rời thuyền, bỏ trại, chen vai thích cánh, hối hả, liên tục cất bước trên bãi biển vịnh sâu đến hội trường. Trong số có Tin Đồn, sứ giả Chúa tể, hừng hực như lửa rừng, thôi thúc họ cất bước tới nơi gặp gỡ. Hội trường huyên náo; mặt đất rầm rầm lúc họ ngồi vào chỗ; tiếng ồn ào dâng cao. Chín lệnh sứ quát to giữ trật tự, cố gắng bảo họ im lặng, lắng nghe các quân vương, dòng dõi Chúa tể. Khá lâu trật tự mới vãn hồi, quân lính răm rắp ngồi trên băng dài, ngừng nói ầm ĩ. Đúng lúc đó cầm quyền trượng do Hephaistos công phu chế tạo, Agamemnon quyền uy đứng dậy. Quyền trượng Hephaistos dâng tặng Chúa tể, quân vương, công tử Kronos; Chúa tể trao cho Argeiphontes, sứ giả dáng vẻ rạng rỡ; quân vương Hermes trao cho Pelops, luyện ngựa tài tình; đến lượt mình Pelops trao cho Atreus, quân vương lãnh đạo đoàn quân. Qua đời Atreus trao cho Thyestes, nhiều gia súc; qua tay mình Thyestes trao cho Agamemnon để cầm như biểu tượng quốc vương trị vì vô vàn hải đảo và Argos đất liền. Tựa trên quyền trượng Agamemnon ngỏ lời với quân sĩ Argive: “Quý hữu can trường, anh hùng Danaan, đệ tử thần linh chiến tranh. Chúa tể, công tử Kronos, vừa đưa bản chức vào bẫy gạt não nề. Trước kia gật đầu hứa bản chức sẽ không bao giờ trở về chừng nào chưa hạ xong thành Troa kiên cố, bây giờ nham hiểm bày mưu đặt kế, thần linh tàn ác đánh lừa bảo bản chức rút về Argos, không kèn không trống, sau khi thiệt hại khá nhiều quân lính! Rõ ràng Chúa tể siêu phàm, sức mạnh vạn năng, từng triệt hạ biết bao thành phố tháp canh cao ngất, lại sẽ san bằng nhiều thành phố nữa, đã sử dụng quyền uy tuyệt đối quyết định như thế mới vui lòng. Hổ thẹn thay nếu con cháu ngô bối, thế hệ mai sau, hay lực lượng đông như thế, mạnh như vậy, dấn thân vào cuộc chiến không thành công, không lối thoát, thư hùng với quân thù yếu kém về số lượng mà kết quả vẫn chưa biết thế nào. Nếu hai bên, Achaian và Troian, đồng ý hưu chiến, rồi kiểm quân, bên Troian đếm quân theo gia đình sống trong thành phố, bên Achaian chia quân theo nhóm mười người, nếu mỗi nhóm bên ngô bối chọn một binh sĩ bên Troian làm bồi tửu, kết quả rất nhiều nhóm không có người hầu rượu. Thưa quý hữu và chiến hữu, đó là điều theo bản chức kỳ lạ. Làm sao con cái người Achaian lại đông hơn người Troian sống trong thành phố. Nhưng có đồng minh đông đảo, binh sĩ vũ trang đầy đủ từ nhiều thị xã, chúng đã cản trở, phá hỏng ý định bản chức hạ thành Troa kiên cố. Tính đến nay chín năm Chúa tể quyết định đã trôi qua; ván thuyền mục nát, thừng chão, cột buồm, tay chống hư hỏng; vợ con ở nhà trông chờ trong khi công trình ngô bối tự đặt cho mình lúc tới đây vẫn chưa hoàn tất. Vì thế bây giờ xin mọi người trong quý hữu và chiến hữu hãy làm như bản chức đề nghị: lái thuyền trở về quê hương yêu dấu, vì ngô bối sẽ không bao giờ hạ nổi thành Troa phố xá dài rộng.”

Bằng lời như thế Agamemnon khiến mọi người xúc động, số người đông đảo không tham dự hội đồng trưởng thượng. Hội nghị xôn xao như sóng dài trên mặt biển, mặt biển Ikaria nổi dậy dữ dằn khi gió nam và đông nam cùng lúc từ bầu trời vần vũ của Cha Chúa tể đổ xuống. Hội nghị náo động như cánh đồng ngả nghiêng, ngọn lúa cong queo, lúc gió tây ùa tới như điên như cuồng. Họ cất tiếng hô ầm ĩ, sau đó nhảy xổ về thuyền. Chân chạy rầm rập khiến bụi đường dâng cao. Họ la hét bảo nhau kéo thuyền xuống biển thiêng liêng; họ dọn sạch rãnh trượt; họ rút chốt chặn bụng thuyền. Trong lúc chen lấn, xô đẩy để ra đi họ hối hả hết sức, tiếng ồn ào dâng thấu trời cao.

Lúc đó đáng lẽ binh sĩ Argive đã trở về, bất kể số phận thế nào, nếu Hera không ngỏ lời với Athena: “Này, Atrytone bất quyện, ái nữ Chúa tể mang khiên thần! Như vậy là quân lính Argive sẽ vượt biển mênh mông trở về mái ấm gia đình và quê hương yêu dấu phải không? Họ để Helen đất Argos ở lại mặc cho Priam và quân sĩ Troian huênh hoang tự hào, mặc dù vì nàng nhiều thanh niên Achaian bỏ mạng trên đất Troad, cách xa quê cha đất tổ chứ gì? Bởi thế bây giờ Athena hãy ra đi trà trộn vào đám đông binh sĩ Achaian áo lót đồng. Dùng lời dịu dàng với từng binh sĩ, Athena kêu gọi họ trở lại, tìm mọi cách đừng để họ kéo thuyền đậu thành hàng ngay ngắn trên bãi xuống biển.”

Nghe nói thế Athena mắt xanh lam lục vâng lời tức thì. Từ đỉnh núi Olympos như mũi tên nữ thần lao xuống, chẳng mấy chốc tới dãy thuyền lướt sóng của quân Achaian. Đến nơi nữ thần thấy Odysseus, đa mưu túc trí, đang đứng thẫn thờ, tay không vịn thuyền sơn đen đóng ghép vững vàng, vì tâm hồn, trí óc buồn rười rượi. Đến gần Athena mắt xanh lam lục nói nhỏ nhẹ: “Dòng dõi Chúa tể, công tử Laertes, Odysseus tháo vát, có thực thủ lĩnh cũng lao mình lên thuyền nhiều ghế, nhiều chèo vững chắc, cao chạy xa bay về mái ấm gia đình và quê hương yêu dấu không hở? Thủ lĩnh định để Helen đất Argos ở lại mặc cho Priam và quân lính Troian huênh hoang tự hào, mặc dù vì nàng nhiều thanh niên Achaian mất mạng trên đất Troad, cách xa quê cha đất tổ phải không? Bởi thế đừng thơ thẩn ở đây, bây giờ hãy ra đi trà trộn vào đám đông binh sĩ Achaian áo lót đồng. Dùng lời ngọt ngào với từng binh sĩ, thủ lĩnh kêu gọi họ trở lại, tìm mọi cách đừng để họ kéo thuyền đậu thành hàng ngay ngắn trên bãi xuống biển.”

Nghe nói nhận ra giọng nữ thần, Odysseus co giò chạy đánh rơi cả áo choàng dày cộm, lệnh sứ tùy tùng Eurybates từ Ithaka phải cúi nhặt. Chạy thẳng tới chỗ Agamemnon, công tử Atreus đang ngồi, thủ lĩnh nhận quyền trượng bất tử, chuyền từ cha ông. Quyền trượng trong tay, thủ lĩnh đi xuống dãy thuyền quân Achaian áo lát đồng. Bất kể lúc nào gặp thân vương hay chỉ huy, thủ lĩnh cũng tiến tới lịch thiệp dùng lời êm đềm thuyết phục: “Quý hữu, bỉ phu nghĩ không nên không phải chút nào nếu làm quý hữu hoảng sợ như đối với người nhút nhát. Thay vì thế trân trọng xin quý hữu trở lại chỗ ngồi, đồng thời đôn đốc thuộc hạ làm theo. Quý hữu không thực sự hiểu trong thâm tâm công tử Atreus nghĩ gì. Bây giờ quân vương thử lòng, nhưng rồi ra sẽ thẳng tay trừng trị con cháu người Achaian. Ngô bối không nghe ông nói ở hội đồng trưởng thượng hay sao? Bỉ phu sợ ông sẽ nổi nóng, trừng phạt họ vì chuyện này. Được Chúa tể yêu thương ban trao quyền uy, quân vương khi giận dữ thường giận dữ ghê gớm. Danh dự của Agamemnon Chúa tể ban trao, Chúa tể thận trọng yêu quý ông vô kể.” Ngược lại, bất kể khi nào gặp binh sĩ thứ dân, thấy người đó la hét om sòm, thủ lĩnh liền dùng quyền trượng vừa đánh vừa nghiêm khắc nạt nộ: “Quý hữu! Hãy ngồi im, chờ lệnh cấp trên, họ tài ba hơn quý hữu. Quý hữu là tên hèn nhát, kẻ nhu nhược nên chẳng ích gì trong chiến trận cũng như tranh luận. Tất cả ngô bối người Argive hiện diện nơi đây không thể đều là quân vương. Song nếu để đám đông ngự trị, ai cũng là chỉ huy, tai hại vô cùng. Chỉ cần một chỉ huy, một quân vương, người được công tử Kronos, đầu óc quanh co, ban trao quyền trượng và luật pháp, quyết định thay ngô bối.”

Lập lại trật tự đúng cung cách chỉ huy, Odysseus bắt quân lính theo lời răm rắp. Bỏ thuyền, rời trại họ ùn ùn trở lại hội trường, tiếng ầm ầm như tiếng biển gào thét lúc sóng dâng cao đổ vào bãi cát rộng dài. Họ ngồi xuống ghế dài, hết dẫy này đến dẫy kia, tất cả im lặng, trừ một người nhất định không chịu giữ miệng. Thersites cứng đầu cứng cổ, lúc nào cảm thấy thích chỉ trích quân vương là không hề bỏ lỡ cơ hội châm chọc chua cay, lời lẽ lỗ mãng, sống sượng, song tính toán tuyệt vời khiến binh lính Argive phá ra cười. Trong đoàn người kéo tới thành Troa gã xấu xí hơn cả. Đi vòng kiềng, què một chân, ngực lép, vai u, đầu quả nhót, tóc lơ thơ. Không ai ghét gã, ghét cay ghét đắng, bằng Achilleus và Odysseus, cả hai từng là mục tiêu thích thú để gã châm trích. Lần này đối tượng bị trích châm là Agamemnon oai nghiêm. Chọn lúc binh sĩ lòng dạ ấm ức, bực bội, giọng the thé có mòi gia tăng, gã lên tiếng tấn công quân vương. Vừa gay gắt vừa lanh lảnh, gã thốt lời: “Công tử Atreus, chẳng hay bây giờ ngài than vãn nỗi gì? Ngài cần thêm cái chi? Trại đã đầy đồng, trại cũng thừa gái, con gái chọn lọc ngô bối binh lính Achaian dâng ngài trước mọi người, mỗi lần đột nhập cướp phá thành phố. Phải chăng ngài thiếu vàng, người Troian luyện ngựa sẽ mang từ thành Troa tới chuộc thằng con bỉ nhân hay anh em trong đoàn bắt trói đem về? Hay ngài muốn thêm gái trẻ đẹp để ôm ấp làm tình, sau đó giữ làm của riêng tư, xa lánh tất cả? Là tướng chỉ huy làm vậy là hoàn toàn sai trái, ngài chẳng nên dẫn con cái người Achaian lên đường đi tới tai họa. Ôi, sinh vật ươn hèn, đối tượng đê tiện, nhục nhã, các người không còn là nam nhi anh hùng mà đều là nữ nhi tầm thường đất Achaia! Bằng mọi cách ngô bối hãy lấy thuyền trở về quê hương, để người này ở đây, trên đất Troad tận hưởng chiến phẩm, để người này hiểu đương sự cần ngô bối nhường nào. Ờ, mới đây thôi, đương sự hạ nhục Achilleus, tài ba gấp bội! Đương sự tự tay nẫng phần thưởng của tướng quân, giữ làm của riêng tư. Dẫu thế, lòng chẳng hề tức giận, tướng quân để mọi chuyện trôi qua. Trái lại, công tử Atreus, nhục mạ lần này chắc hẳn nhục mạ cuối cùng ngài xử sự với tướng quân.”

Chưa hết lăng mạ nguyên soái Agamemnon, Thersites đã thấy Odysseus oai phong bỗng dưng lù lù bên cạnh, dáng vẻ nghiêm nghị, mắt lườm miệng trách: “Thersites, mạnh miệng nói càn, một mình đả kích quân vương, như thế đủ rồi, ngừng là vừa. Ta nói mi hay trong số người tới thành Troa cùng công tử Atreus không ai tồi tệ như mi. Vì thế ngô bối không muốn nghe mi nói chuyện tầm phào, nặng lời đả kích quân vương trong khi tìm cơ hội lẩn về xứ sở. Không ai biết rõ sự việc sẽ diễn ra như thế nào, con cháu người Achaian sẽ trở về thành công hay thất bại. Bây giờ mi ngồi đây phỉ báng Agamemnon, công tử Atreus, nguyên soái chỉ huy binh đoàn, vì anh hùng Danaan tỏ lòng tôn kính trao tặng nhiều chiến phẩm, lời mi nói chẳng là gì mà chỉ là sỉ nhục. Vậy, ta nói mi hay, điều ta nói không lấy lệ, đe suông, dọa nhạt hão huyền, mà thế nào cũng thực hiện tới nơi tới chốn. Nếu ta còn thấy mi giở trò điên rồ như bữa nay, đầu này sẽ không còn trên vai Odysseus nữa, và người đời sẽ không gọi ta là thân phụ Telemachos đâu, nếu ta không tóm cổ, lột trần, cả tu-ních lẫn áo choàng che thân khỏi lõa lồ, tống cổ khỏi hội trường, nện một trận cho mi bẽ mặt khóc sướt mướt trở lại chiến thuyền.” Vừa dứt lời Odysseus giơ ngay quyền trượng quật túi bụi, hết vai đến lưng. Thersites co rúm, cúi khom, bật khóc. Quyền trượng nạm vàng hạt nổi làm lưng sưng vù, tím bầm, rớm máu. Vừa đau vừa sợ gã ngồi xuống, lau nước mắt, nhìn quanh dáng vẻ tuyệt vọng. Mặc dù bất mãn, song thấy gã ăn đòn đám đông cười thích thú. “Tuyệt!” Ai nấy vừa hét to, vừa liếc nhìn người bên cạnh biểu lộ cảm nghĩ. “Ô, tuyệt, từ trước tới giờ Odysseus làm biết bao việc tuyệt vời, đề nghị kế hoạch cụ thể, lãnh đạo chiến trường tài ba, nhưng lần này là lần tuyệt vời hơn cả, thực hiện trước mắt ngô bối, khóa miệng tên tào lao, chấm dứt đứa phét lác, chỉ trích táo tợn giữa hội trường. Tớ nghĩ dù liều lĩnh đến mấy sau chuyến này các kẹo gã cũng không dám giở trò thóa mạ các quân vương.”

Đám đông nói thế. Đúng lúc đó Odysseus chuyên cướp phá thành phố tay cầm quyền trượng đứng dậy cất lời. Athena mắt xanh lam lục giả dạng lệnh sứ đứng cạnh kêu gọi hội trường giữ trật tự để con cháu người Achaian hàng ghế xa cũng như hàng ghế gần đều có thể nghe thủ lĩnh phát biểu, sau đó suy ngẫm quyết định đưa ra. Thầm hiểu ý định của họ, căn cứ vào tinh thần bày tỏ, lòng chứa chan tình cảm đôn hậu, lên tiếng hô hào, thủ lĩnh ôn tồn bắt đầu: “Agamemnon, công tử Atreus, nguyên soái, như sự việc diễn ra lúc này, bỉ nhân thấy binh sĩ Achaian dường như có ý hạ nhục nguyên soái trước mắt thế nhân; họ không giữ lời hứa khi rời Argos, ngựa tung tăng gặm cỏ, vượt đại dương tới nơi này; họ sẽ không bao giờ dong buồm trở về chừng nào nguyên soái chưa hạ thành Troa tường cao kiên cố. Nguyên soái nghe chăng, như vợ góa con côi, họ thì thầm than phiền, rủ nhau lo chuyện trở về! Bỉ nhân không phủ nhận việc ngô bối làm ở đây cực nhọc, gian nan khiến nhiều người thối chí ngã lòng. Do vậy, nếu chỉ xa vợ một tháng lênh đênh trên thuyền nhiều ghế, nhiều chèo, mùa đông phong ba phũ phàng đổ tới, sóng biển dâng cao nhồi lên nhận xuống, thủy thủ sẽ băn khoăn bứt rứt, nóng ruột sốt lòng. Huống hồ ngô bối cheo leo, lơ lửng nơi này chín năm ròng rã đợi chờ. Bởi thế chẳng nên trách họ nổi đóa vì quanh quẩn với tâm trạng ủ rũ bên dãy thuyền mũi cong. Nhưng, dù sao đi nữa, sau khi bám trụ khá lâu mà trở về tay không kể cũng hổ mặt khôn cùng! Can đảm lên, quý hữu. Nấn ná thêm chút nữa tới lúc ngô bối chứng nghiệm lời Kalchas tiên đoán đúng hay sai. Vì ngô bối còn nhớ như in trong lòng. Hơn thế, quý hữu là nhân chứng, thần bản mệnh chưa mang quý hữu xuống suối vàng. Mới hôm nào, không lâu lắm, khi hạm đội Achaian tập trung ở Aulis để đem bất hạnh cho Priam và dân Troian, ngô bối làm lễ bách sinh ngon lành cúng dâng thần linh trước dàn tế thiêng liêng dựng bên dòng suối, dưới tán cây tiêu huyền ngoạn mục, nước trong veo tuôn chảy lững lờ. Đúng lúc đó bỗng dưng xuất hiện dấu hiệu kỳ lạ. Con rắn lưng đỏ chói, sinh vật gớm ghiếc Chúa tể gọi ra ánh sáng, từ dưới dàn tế lao thẳng lên cây tiêu huyền. Trên cành cao chót vót có tổ chim sẻ mới nở, sinh vật nhỏ bé đáng thương núp dưới lá, cả thảy tám con, hoặc chín nếu kể cả mẹ. Chíp chíp nghe thật thương tâm, trong khi mẹ vừa vỗ cánh bay quanh vừa chép miệng rên la, khóc lóc, tất cả bị hồng xà bò lên nuốt sống. Cuộn tròn nằm im, hồng xà thò đầu mổ trúng cánh lúc chim mẹ quen quét bay ngang. Nhưng vừa nuốt cả mẹ lẫn con xong, kỳ lạ thay hồng xà thay hình đổi dạng; thần linh gọi hồng xà xuất hiện hóa phép hồng xà biến hình trước mắt mọi người; công tử Kronos đầu óc quanh co biến hồng xà thành hòn đá. Ngô bối đứng bất động nhìn phép lạ. Quái vật gớm ghiếc bỗng dưng hiện hình phá rối lễ bách sinh ngô bối tổ chức nghĩa là thế nào? Kalchas bèn lên tiếng diễn giải điềm triệu: ‘Tại sao im lặng hở binh sĩ Achaian tóc dài? Vì ngô bối, Chúa tể thận trọng dựng cảnh tiên tri, dấu hiệu biểu thị tương lai muộn màng sẽ muộn màng thể hiện, song vinh quang không bao giờ tàn phai. Cũng như tám chim sẻ nhỏ bé với mẹ là chín bị hồng xà sát hại, cũng như số năm ngô bối chiến đấu quanh thành Troa, năm thứ mười là năm ngô bối sẽ chiếm trọn thành ấy phố xá rộng dài.’ Kalchas nói thế, điều đó bây giờ chứng nghiệm. Bởi vậy, hỡi binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng, bỉ nhân kêu gọi tất cả ở lại nơi đang đứng, chờ ngày ngô bối chiếm trọn thành phố rộng lớn của Priam.”

Lời vừa dứt, binh sĩ Argive reo hò ầm ĩ, thuyền xung quanh cũng ngân vang mãnh liệt tán đồng tiếng binh sĩ Achaian hoan hô om sòm, nhiệt tình ủng hộ thủ lĩnh Odysseus. Đúng lúc đó Nestor, mã phu người Gerenia, cũng có đôi điều cần nói: “Ôi chao, hổ thẹn quá chừng! Căn cứ vào những gì vừa phát biểu có thể nói qua hội nghị quý hữu thao thao bất tuyệt chẳng khác trẻ con, trẻ con non dại không mảy may màng chuyện chiến tranh. Xin cho lão hủ biết, đồng ý của ngô bối sẽ đi về đâu, thề thốt của ngô bối sẽ thế nào? Quý hữu xử sự như thể kế hoạch tấn công ngô bối cùng nhau nghiền ngẫm, tinh thần kiên quyết ngô bối nâng rượu chấp thuận, giơ tay lên thề đều vô nghĩa! Bây giờ ngô bối sử dụng lời nói làm vũ khí; lời nói sẽ chẳng dẫn tới đâu, dù ngô bối dừng lâu nói dài đến thế, lời nói không tìm ra phương thuốc kể từ khi ngô bối tới nơi này. Nguyên soái Agamemnon, hãy giữ vững ý định như trước, cương quyết theo đuổi mục đích, nắm quyền chỉ huy đưa quân sĩ Argive vào chiến cuộc tàn bạo. Nếu trong ngô bối xuất hiện vài kẻ lầm đường lạc lối, đi ngược nguyện vọng quân lính Achaian, tìm cách dong buồm trở về quê hương, trước khi nhận ra điều Chúa tể trang bị khiên thần nói với ngô bối đúng hay không, cứ để chúng rã rời, mòn mỏi. Bất kể tình huống thế nào chúng sẽ không bao giờ đạt ước muốn. Vì lão hủ vững tin công tử Kronos quyền uy mãnh liệt đã gật đầu tán đồng ngày ngô bối bước lên chiến thuyền đem chết chóc, đổ vỡ cho bọn Troian. Lúc đó bên phải ngô bối chớp sáng lòe, dấu hiệu biểu thị số phận ngô bối tốt đẹp. Chấm dứt ngay chuyện chen lấn tìm đường trở về, chờ ngày từng người trong quý hữu ăn nằm với vợ đám Troian, trả thù cho cuộc ra đi cùng lời rên rỉ của Helen. Kẻ nào điên rồ khao khát trở về chỉ việc đưa tay sờ thuyền sơn đen nhiều ghế, nhiều chèo là tới số, chết tươi trước mắt mọi người. Bây giờ, nguyên soái, phải tin tưởng kế hoạch đề xuất là chính xác, tinh vi. Mặt khác, sẵn sàng đón nhận ý kiến người khác đưa ra. Lão hủ trân trọng đề nghị ngu ý, lão hủ vững tin nguyên soái sẽ không bỏ qua. Hãy chia quân sĩ bộ lạc theo bộ lạc, thị tộc theo thị tộc để thị tộc có thể trợ giúp thị tộc, bộ lạc có thể trợ giúp bộ lạc. Nếu làm vậy, quân sĩ tuân lệnh, nguyên soái sẽ thấy trong hàng chỉ huy và binh sĩ kẻ nào là kẻ hèn nhát, người nào là người can trường, vì họ sẽ chiến đấu trong đơn vị bên cạnh đồng đội. Cuối cùng nguyên soái sẽ nhận ra có phải thần linh ngăn cản ngô bối chiếm thành phố hay binh sĩ ngô bối hèn nhát, bất lực trong chiến đấu, kém cỏi trong chiến tranh.”

Agamemnon quyền uy đáp: “Lão trượng khả kính, một lần nữa lão trượng lại chứng tỏ trước hội nghị toàn quân lão trượng là bậc thày con cháu người Achaian. Ôi! Cha Chúa tể! Ôi Athena! Ôi Apollo! Ước gì trong số binh sĩ Achaian bản chức có mười quân sư như lão trượng! Nếu vậy chẳng mấy chốc thành phố quân vương Priam thất thủ, ngô bối sẽ chiếm đoạt, cướp phá. Tiếc thay công tử Kronos, Chúa tể trang bị khiên thần, vừa làm đau lòng, đưa đẩy bản chức tới chỗ cãi lộn không đâu, tranh giành vô ích. Bản chức và Achilleus lời qua tiếng lại gay gắt vì người con gái, bản chức là người mất bình tĩnh nổi giận trước tiên. Nếu ngày nào đó tướng quân và bản chức lại mặt nhìn mặt, trở thành tâm đầu ý hợp, chắc hẳn số phận quân Troian sẽ như trứng để đầu đẳng, dù chỉ một ngày. Tuy nhiên, điều đầu tiên mọi người phải làm bây giờ là lo ẩm thực, sau đó có sức lại ra chiến trường. Mọi người chuẩn bị chu đáo để chiến đấu - mài thương cho sắc, điều chỉnh dây khiên cẩn thận, lo thức ăn đầy đủ cho tuấn mã vó dập phi thường, kiểm tra mã xa kỹ càng, sẵn sàng xung trận - lao mình vào cuộc chiến gay go kéo dài cả ngày để thần linh chiến tranh đáng sợ đáng gờm làm trọng tài nhận định. Ngô bối sẽ chiến đấu không ngưng nghỉ, nhất định không ngưng nghỉ, dù chỉ một lúc ngắn ngủi, ngô bối sẽ giao tranh quyết liệt tới lúc màn đêm buông ngăn ngô bối với địch quân sau cuộc thư hùng điên cuồng. Ngực binh sĩ mang khiên che kín thân hình sẽ ướt sũng mồ hôi dưới dây chằng; tay binh lính nắm thương sẽ rã rời; ngựa gồng mình kéo xe bóng lộn sẽ vã mồ hôi. Kẻ nào lẩn trốn không ra chiến trường bản chức bắt gặp lẩn trốn quanh quẩn dãy thuyền mũi cong chắc chắn mất mạng và sẽ làm mồi cho chó cùng chim.”

Nghe nguyên soái nói binh sĩ Argive reo hò ầm ĩ, tiếng reo như sóng biển sầm sập đổ vào vách đá cheo leo. Tới gần gặp gió nam quất mạnh, hất tung, sóng biển gầm lên đập vào mũi đá nhô cao, dù gió thổi hướng nào, phía này hay phía kia, cũng chẳng hề rút ra êm ả. Hội nghị giải tán tức thì, mọi người tỏa ra lần đường về thuyền, nhóm lửa trong trại dùng bữa. Mọi người làm lễ tế sinh dâng thần linh bất tử cầu xin thoát chết, tránh mọi bất trắc, gian nguy ngoài chiến trường. Phần mình nguyên soái Agamemnon giết bò mập năm tuổi làm lễ tế sinh dâng công tử Kronos quyền uy mãnh liệt, đồng thời mời trưởng thượng cao quý hàng quân Achaian tới dự. Trước hết là Nestor và thân vương Idomeneus, tiếp đến hai người mang tên Aias và Diomedes công tử Tydeus, sau hết thực khách thứ sáu là Odysseus về khôn ngoan, thận trọng chẳng kém Chúa tể. Menelaos, lớn tiếng hô hào chiến tranh, tự ý tới không cần gọi, bởi trong thâm tâm hiểu bào huynh đang khốn khổ vì gánh nặng trên vai. Đứng xúm quanh mọi người bốc đại mạch chưa xay rắc lên con bò; thay mặt mọi người, Agamemnon uy nghiêm cất tiếng rì rầm cầu xin: “Lạy Chúa tể vĩ đại, sáng ngời, sáng tạo mây đen, sống trên thiên đình, xin người ban lệnh mặt trời đừng lặn, màn đêm đừng buông, trước khi con san bằng cung điện Priam, khói đen bốc nghi ngút, cửa ô lửa cháy ngùn ngụt, xin người giúp con với mũi thương đồng sắc nhọn rạch nát tu-ních trên ngực Hektor, hạ nhiều đồng đội lăn kềnh quanh y, mặt úp sát bụi đường, răng cắm sâu mặt đất.” Agamemnon cầu xin, song công tử Kronos chưa sẵn sàng ban điều ông mong muốn - chấp nhận lễ sinh, đáp lại trao bực tức, phiền muộn gấp bội. Dâng lễ cầu xin, rắc đại mạch nguyên hạt xong xuôi, thoạt tiên mọi người kéo đầu tế sinh về phía sau, cắt tiết, lột da; tiếp theo mọi người lóc thịt đùi, phủ mỡ gấp lại, đoạn để thịt sống lên trên. Mọi người nướng trên củi trụi lá, cắt nội tạng đặt lên bếp lò. Khi thịt đùi đã chín, nội tạng đã nếm, mọi người chặt phần còn lại thành miếng nhỏ, xâu vào xiên, nướng cẩn thận, rồi mới nhấc khỏi lửa. Công việc xong xuôi, bữa ăn sửa soạn, mọi người bắt đầu vào bàn, khẩu phần đồng đều, mọi người thưởng thức ngon lành, mọi người ăn uống no nê. Lúc đó mã phu Nestor đất Gerenia mới đứng dậy phát biểu: “Công tử Atreus vô cùng vẻ vang, nguyên soái Agamemnon, ngô bối chẳng nên phí phạm thì giờ, kéo dài buổi họp ngồi đây chuyện gẫu, hoặc trù trừ hơn nữa bắt tay vào sứ mạng thần linh trao phó. Hãy ra lệnh lệnh sứ đi quanh dãy thuyền kêu gọi binh sĩ Achaian áo lát đồng tập họp. Là chỉ huy, ngô bối sẽ cùng nhau thanh sát doanh trại, đồng thời khơi dậy cấp kỳ tinh thần chiến đấu trong lòng hàng quân.”

Chấp nhận ý kiến lão ông, nguyên soái Agamemnon tức thì ra lệnh lệnh sứ giọng oang oang triệu gọi binh sĩ Achaian tóc dài ra chiến trường. Lệnh sứ cao giọng đọc lệnh triệu tập, binh lính đáp ứng mau lẹ. Quanh công tử Atreus, quân vương Chúa tể nuôi dưỡng hối hả bước tới bước lui lựa chọn binh sĩ xếp thành hàng, trong số có Athena mắt xanh lam lục, khoác khiên thần quý báu, bất tử, bất biến, trăm tua bằng vàng buông rủ lủng lẳng, tua nào cũng tết ngoạn mục, mỗi tua đáng trăm đầu bò. Tay cầm khiên thần, mắt nhìn tứ phía, xuất hiện bất thình lình, vừa bước như bay giữa hàng quân vừa thúc đẩy toàn quân tiến lên, nữ thần dấy gợi trong lòng từng binh sĩ ý chí mãnh liệt theo đuổi cuộc chiến và chiến đấu liên tục không ngừng. Từ lúc đó họ chỉ mê mẩn nghĩ tới chiến đấu ngoài mặt trận hơn dong buồm lái thuyền rỗng không trở về quê hương. Họ cất bước thành hàng, mũi thương đồng lóe sáng, óng ánh lấp loáng trong không khí vút lên trời cao. Mũi thương sáng như ánh lửa nhìn từ xa, lúc cánh rừng rộng lớn trên đỉnh núi bị thần hỏa tàn phá. Như chim kết đàn bay đông đảo, ngỗng, sếu, thiên nga cổ vươn dài, trên đồng cỏ Asias ngập nước, trên sông Kaystrios chảy xiết, vỗ cánh nườm nượp vòng phía này ngả phía kia, đoàn trước đoàn sau, đồng cỏ ngân nga hồi đáp tiếng kêu, khi chúng ào ào hạ cánh, đoàn người rời thuyền, bỏ trại lần lượt đổ ra, rầm rập bước tới cánh đồng gần sông Skamandros, mặt đất khiếp sợ rung chuyển dưới vó ngựa, chân người. Họ tập trung trên bãi cỏ đầy hoa gần sông Skamandros, hàng ngàn, hàng vạn nhiều như lá, như hoa bừng nở giữa mùa. Tựa bầy ruồi đông đảo ùa tới đánh vòng là là trên chuồng cừu giữa mùa xuân, lúc sữa tràn bình, quân Achaian tóc dài tập trung trên cánh đồng đối diện quân Troian, nôn nóng chờ tấn công và nhất quyết đánh cho tơi tả. Chẳng khác mục phu dễ dàng tách dê thành đàn khi chúng trà trộn với nhau trên bãi cỏ, chỉ huy ra lệnh binh sĩ tách thành đội riêng biệt, đội này ở đây, đội kia ở đó, sẵn sàng xung trận. Agamemnon lực lưỡng đi giữa hàng quân, cặp mắt, mái đầu tựa Chúa tể sấm sét, thắt lưng giống thần linh chiến tranh, lồng ngực như thần linh biển cả. Như bò đực nổi bật giữa đàn bò, sừng sững giữa bầy bò nái tụ tập đông đảo, hôm đó Chúa tể biến công tử Atreus thành xuất chúng giữa đám đông, nhất là hàng hàng lớp lớp chiến binh.

Hỡi Thi Thần, cư ngụ trên núi Olympos, bây giờ xin cho bản nhân hay (vì là nữ thần, hiện diện khắp nơi, chứng kiến mọi chuyện, các người biết hết, trong khi ngô bối thế nhân không hề hay mà chỉ nghe tin đồn) ai là chỉ huy, thủ lĩnh quân sĩ Danaan? Đám đông binh lính, dù có mười lưỡi, mười mồm, giọng nói sang sảng, trái tim bằng đồng, bản nhân cũng không thể nói hoặc kể tên, nếu Thi Thần trên núi Olympos, ái nữ Chúa tể trang bị khiên thần, không lên tiếng nhắc lại cho tường tổng số binh sĩ kéo tới thành Troa. Tuy nhiên, ngay đây bản nhân xin kể chỉ huy cùng số lượng chiến thuyền từ đầu chí cuối.

Đầu tiên là binh sĩ Boiotian, chỉ huy gồm thủ lĩnh Peneleos, Leitos, Arkesilaos, Prothoenor và Klonios. Họ là người sống trong thị xã Hyria, thị xã Aulis núi non hiểm trở, thị xã Schoinos, thị xã Skolos, thị xã Eteonos đồi núi trập trùng, thị xã Thespeia, thị xã Graia, thị xã Mykalessos đồng cỏ trải dài; họ là người sống quanh thị xã Harma, thị xã Eilesion, thị xã Erythrai; họ là người gắn bó với thị xã Eleon, thị xã Hyle, thị xã Peteon, thị xã Okalea, thị xã Medeon xây dựng vững vàng, thị xã Kopai, thị xã Eutresis, thị xã Thisbe bồ câu nhiều vô kể; họ là người sinh trưởng trong thị xã Koroneia, thị xã Haliartos đồng cỏ xanh rờn; họ là người bám sát thị xã Plataia hay sống gần thị xã Glisas; họ là người cư ngụ trong Thebes Hạ, thị xã xây cất vững chắc, thị xã Onchestos thiêng liêng, với rừng cây ngoạn mục thuộc hải thần Poseidon; họ là người lập nghiệp tại thị xã Arne bạt ngàn vườn nho trĩu quả; họ là người định cư ở thị xã Mideia, thị xã Nisa linh thiêng, thị xã Anthedon cuối ranh giới xứ sở. Số này đến với năm mươi thuyền, mỗi thuyền chở một trăm hai mươi con cái người Boiotia.

Họ là người sống trong thị xã Aspledon, thành phố Orchomenos thuộc người Minyain, chỉ huy là Askalaphos và Ialmenos, công tử thần linh chiến tranh, Astyoche sinh hạ trong tư thất Aktor, công tử Azeus. Trinh nữ nết na, nàng lên gác thượng ngủ, thần linh chiến tranh bí mật đi theo đến nằm bên cạnh. Họ tới trên ba mươi thuyền rỗng không.

Họ là người vùng Phokis, thủ lĩnh là Schedios và Epistrophos, công tử Iphitos hào hiệp, dòng dõi Naubolos; họ là người sống trong thị xã Kyparissos, thị xã Pytho núi non hiểm trở, thị xã Krisa thiêng liêng, thị xã Daulis, thị xã Panopeus; họ là người sống quanh thị xã Anemoreia, thị xã Hyampolis; họ là người sống trên bờ sông Kephisos bất tử; họ là người cư ngụ trong thị xã Lilaia gần sông vừa kể. Cùng đi với hai người có bốn mươi thuyền sơn đen. Hai người chỉ huy quân Phokian, đóng gần kề, phía trái quân Boiotian.

Chỉ huy người Lokrian là Aias nhanh nhẹn, công tử Oileus, Aias không cao lớn như Aias, công tử Telamon, nhưng nhỏ thó hơn nhiều. Thân hình lùn thấp, giáp y vải lanh, song sử dụng thương giáo tuyệt vời, thủ lĩnh bỏ xa cả người Hellene lẫn người Achaian. Người Lokrian gắn bó với Kynos, Opoeis, Kalliaros, Bessa, Skarphe, Augeiai dễ thương, Tarphe, Thronion gần sông Boagrios. Theo thủ lĩnh có bốn mươi thuyền sơn đen, người Lokrian điều khiển, họ sống trên eo biển đối diện Euboia thiêng liêng.

Họ là người sống trên đảo Euboia, người Abantes, tiết ra hăng say, cuồng nhiệt, họ sống trong thị xã Chalkis, thị xã Eretria, thị xã Histiaia vườn nho bạt ngàn, thị xã Kerinthos gần bờ biển, thị xã Dion thành lũy cao ngất; họ là người sống trong thị xã Karystos, người sống quanh thị xã Styra, chỉ huy là Elephenor, dòng dõi thần linh chiến tranh, công tử Chalkodon, thủ lĩnh người Abantes đã chạy nhanh lại can trường, răm rắp tuân lệnh. Họ để tóc dài buộc thành lọn vắt sau lưng; họ cầm thương gỗ tần bì, họ không mong muốn gì hơn là lao thương trúng ngực quân thù, xé rách trấn thủ. Bốn mươi thuyền sơn đen theo thủ lĩnh.

Họ là người từ Athens, thành phố xây cất kiên cố, thuộc vương quốc Erechtheus đại lượng trị vì, ngày xưa Athena ái nữ Chúa tể nuôi nấng khi ruộng đất phì nhiêu sinh hạ, sau đó dựng đền thờ lộng lẫy ở Athens, hàng năm tới mùa con cái người Athenian giết bò, giết dê làm lễ tế sinh, chỉ huy là Menestheus, công tử Peteos. Từ trước tới giờ trên trần gian về nghệ thuật điều khiển ngựa và lính, sử dụng khiên mộc trên chiến trường không ai sánh kịp, trừ Nestor vì nhiều tuổi hơn. Năm mươi thuyền sơn đen vượt biển cùng thủ lĩnh.

Từ Salamis, Aias dẫn mười hai thuyền đổ bộ gần chỗ lực lượng Athenian đóng quân.

Họ là người từ thành phố Argos, thành phố Tiryns tường lũy bao quanh, thị xã Hermione, thị xã Asine trên bờ vịnh nước sâu thẳm, thị xã Troizen, thị xã Eiones, thị xã Epidauros vườn nho bát ngát; họ là người từ hải đảo Aigina, thị xã Mases, chỉ huy số con cháu này của người Achaian là Diomedes, lớn tiếng hô hào chiến tranh và Sthenelos, công tử Kapaneus lừng danh. Chỉ huy thứ ba cộng tác với hai người là Euryalos, thế nhân oai phong, đường bệ, công tử quân vương Mekisteus, hậu duệ Talaos. Tuy nhiên, chỉ huy tất cả vẫn là Diomedes háo chiến tranh. Tám mươi thuyền sơn đen dong buồm theo thủ lĩnh.

Họ là người từ Mykenai, thủ phủ xây cất vững vàng, thành phố Korinth trù phú, thị xã Kleonai kiến trúc ngoạn mục; họ là người sống trong thị xã Orneai, thị xã Araithyrea dễ thương, thị xã Sikyon, nơi Adrestos cao niên đầu tiên trị vì vương quốc; họ là người gắn bó với thị xã Hyperesia, thị xã Gonoessa dốc thẳm, thị xã Pellene; họ là người sống trong thị xã Aigion, dọc bờ biển, quanh mũi đất rộng lớn Helike, tất cả kéo tới trăm thuyền, chỉ huy là Agamemnon quyền uy, công tử Atreus. Theo ông là đội quân can trường, tinh nhuệ. Dáng vẻ hiên ngang, vũ trang thương đồng sáng loáng, ông nổi bật giữa hàng quân hùng dũng, vì là chỉ huy cao cấp và thủ lĩnh lãnh đạo đội quân khổng lồ.

Họ là người từ thành phố Lakedaimon chìm sâu trong dẫy thung lũng; người từ thị trấn Pharis, thành phố Sparta, thị xã Messe nổi tiếng nhiều bồ câu; người sống trong thị xã Bryseiai, thị xã Augeiai dễ thương; người gắn bó với thị xã Amyklai, thị xã Helos trên bờ biển; người bám chặt thị xã Laas hay sống quanh thị xã Oitylos, tất cả dưới quyền bào đệ Agamemnon, Menelaos háo chiến. Vũ trang riêng biệt họ kéo tới trên sáu mươi thuyền. Dõng dạc cất bước giữa đoàn quân, lòng đầy dũng cảm, thủ lĩnh hối thúc họ chiến đấu. Vì hơn ai hết, lòng hăm hở vô cùng, thủ lĩnh muốn trả thù cuộc ra đi cùng lời rên rỉ của Helen.

Họ là người gắn bó với thành phố Pylos, thị xã Arene đáng yêu, thị xã Thryon nơi sông Alpheios tuôn chảy lững lờ, thị xã Aipy xây cất khang trang; người bám sát thị trấn Kyparisseeis dân cư đông đúc, thị xã Amphigeneia, thị xã Pteleos, thị xã Helos, thị xã Dorion, nơi gặp Thamyris người Thrace vừa rời Oichalia và cung điện quân vương Eurytos, Thi Thần bảo ngừng hát, vì huênh hoang tuyên bố chàng sẽ thắng cuộc thi ca hát nếu Thi Thần ái nữ Chúa tể trang bị khiên thần đồng ý so tài! Lời khoe khiến tức giận, Thi Thần bèn biến thành khiếm thị, tước đoạt khả năng ca hát tuyệt vời, đồng thời làm chàng quên hẳn nghệ thuật đánh đàn, chỉ huy là Nestor, mã phu người Gerenia; đoàn gồm chín mươi thuyền rỗng không.

Họ là người sống trong vùng Arkadia, dưới chân núi Kyllene hiểm trở, gần mộ phần Aipytos, nơi thanh niên rất giỏi cận chiến; người cư ngụ trong thị xã Pheneos, thị xã Orchomenos nổi tiếng nhiều cừu, thị xã Rhipe, thị xã Stratia, thị xã Enispe lộng gió; người bám chặt thị xã Tegea, thị xã Mantineia dễ thương; người gắn bó mật thiết với thị xã Stymphelos, người sinh sống quanh thị xã Parrhasia, tất cả dưới quyền chỉ huy của công tử Angkaios, Agapenor quyền uy. Số lượng là sáu mươi thuyền, thuyền nào cũng đầy người từ Arkadia kinh nghiệm chiến trường. Agamemnon, công tử Atreus, nguyên soái, tự ý thân tặng chiến thuyền nhiều ghế, nhiều chèo để vượt biển óng ánh xanh lơ, vì số người này không có kinh nghiệm biển cả và hải hành.

Họ là người sinh ra lớn lên trong vùng Bouprasion, vùng Elis linh thiêng, nằm giữa thị xã Hyrmine và thị xã Myrsinos gần đồng lầy sát biên giới; người sống trong vùng núi Olenos và thị xã Alesion, chỉ huy là bốn thủ lĩnh, mỗi đội mười thuyền lướt sóng, mỗi thuyền đầy người Epeian. Hai đội do Amphimachos và Thalpios chỉ huy, người trên là con trai Kteatos, người dưới là con trai Eurytos, cả hai cháu nội Aktor; chỉ huy đội thứ ba là lực sĩ Diores, công tử Amaryngkeus; chỉ huy đội thứ tư là Polyxeinos hiên ngang, hùng dũng, công tử quân vương Agasthenes, dòng dõi Augeias.

Họ là người từ Doulichion và Echinai, hải đảo thiêng liêng ngoài biển đối diện Elis, chỉ huy là Meges, thế nhân ngang tàng, con trai Phyleus, mã phu Chúa tể yêu thương sinh hạ trước kia vì tức giận cãi nhau với bố bỏ nhà đến ở Doulichion. Bốn mươi thuyền sơn đen theo thủ lĩnh ra đi.

Odysseus lãnh đạo người Kephallenia can trường, họ là người từ đảo Ithaka, từ núi Neriton nơi lá cây rung rinh, họ sống quanh vùng Krokyleia, vùng Aigilips lởm chởm; họ là dân đảo Zakynthos, đảo Samos, họ định cư trên đất liền và hải đảo đối diện. Tất cả dưới quyền chỉ huy của Odysseus, đầu óc mưu lược khác thường. Dưới quyền thủ lĩnh có mười hai thuyền, hai bên mũi sơn đỏ chót.

Thoas con trai Andraimon chỉ huy người Aitolian, họ là người từ thị trấn Pleuron, thị xã Olenos, thị trấn Pylene, thị xã Chalkis gần biển, thị xã Kalydon sát núi. Vì con trai Oineus hào hiệp đều không còn, Oineus đã mãn phần, Meleagros tóc vàng cũng khuất núi, nên quyền cai trị dân này trao cho Thoas. Cùng đi với thủ lĩnh có bốn mươi thuyền sơn đen.

Thủ lĩnh người Kretan là Idomeneus tay thương lừng danh; họ là người từ thành phố Knosos, thành phố Gortyna tường lũy cao ngất, thành phố Lyktos, thành phố Miletos, thành phố Lykastos đá vôi trắng như bạc, thành phố Phaistos, thành phố Rhytion, thành phố nào cũng đông dân; nhóm khác sống trong trăm thành phố gần kề trên đảo Krete. Tất cả dưới quyền chỉ huy Idomeneus và Meriones, chiến binh ngang hàng thần linh chiến tranh sát nhân nổi tiếng. Theo hai thủ lĩnh có tám mươi thuyền sơn đen.

Tlepolemos công tử Herakles, cao lớn, dũng cảm từ đảo Rhodes mang theo chín thuyền chở đầy binh sĩ dáng vẻ cao ngạo; họ là người sống trên đảo vừa kể trong ba khu vực: thành phố Lindos, thành phố Ialysos và thành phố Kameiros đá vôi trắng như bạc.Chỉ huy là Tlepolemos tay thương lỗi lạc, Astyocheia sinh hạ cho làm con Herakles phi thường. Sau khi cướp phá khá nhiều thành phố trong đó nhiều chiến binh tài giỏi Chúa tể bao che, Herakles đem nàng về Ephyra trên bờ sông Selleeis. Sống trong dinh thự xây cất vững vàng đến khi khôn lớn Tlepolemos hạ sát Likymnios, cậu ruột thân phụ, hậu duệ thần linh chiến tranh, lúc đó đã già. Tlepolemos vội vàng đóng thuyền, quy tụ đông đảo binh sĩ, vượt biển chạy trốn, vì con ngành khác và cháu nội Herakles sức mạnh phi thường đe dọa. Lang thang vô định, trải qua vô vàn gian truân, cực khổ, cuối cùng Tlepolemos tới đảo Rhodes. Tlepolemos và binh lính định cư ở ba khu vực tùy theo bộ lạc. Sống ở đó họ được Chúa tể quân vương cai trị thần linh và thế nhân thương yêu, và công tử Kronos ban cho vô số của cải.

Nireus từ đảo Syme mang ba thuyền cân bằng tham gia, Nireus con trai Aglaia và quân vương Charopos, Nireus thanh niên đẹp trai lạ lùng kéo tới thành Troa, vượt xa tất cả binh sĩ Danaan, trừ Achilleus tuyệt vời, song sức lực thua kém, số người theo cũng ít.

Họ là người từ đảo Nisyros, đảo Krapathos, đảo Kasos, đảo Kos, thành phố của quân vương Eurypylos, quần đảo Kalydnai, chỉ huy là Pheidippos và Antiphos, cả hai là công tử quân vương Thessalos, dòng dõi Herakles. Dưới quyền hai người có ba mươi thuyền rỗng không.

Và bây giờ là người sinh trưởng ở Argos Pelasgian, người gắn bó với thị trấn Alos, thị trấn Alope, thị trấn Trachis, người bám sát vùng Phthia, vùng Hellas phụ nữ xinh đẹp, mệnh danh người Myrmidon, người Hellene, người Achaian. Họ dẫn theo năm mươi thuyền dưới quyền chỉ huy của Achilleus. Nhưng lúc này họ không có lòng dạ nào nghĩ tới dấn thân vào cuộc chiến rùng rợn, vì không có ai dẫn ra chiến trường. Achilleus bước chân thoăn thoắt ở lại thuyền, tức giận vì cô gái mái tóc yêu kiều, giai nhân Briseis, tướng quân chọn làm chiến phẩm, sau khi đổ mồ hôi sôi nước mắt mới chiếm cứ, cướp phá nổi Lyrnessos, vượt tường đột nhập THebes, đánh quỵ tay thương Mynes và Epistrophos, công tử quân vương Eue nos, hậu duệ Selepios. Vì nàng nên buồn lúc này nằm khàn bất động, song tướng quân sẽ nhỏm dậy chửa biết lúc nào.

Họ là người gắn bó với thành phố Phylake, thị xã Pyrasos rừng hoa, vùng đất thiêng liêng thuộc quyền nữ thần Demeter; người bám sát thị trấn Iton, nơi cừu sinh sôi nảy nở; người định cư ở thị xã Antron gần biển cả, thị xã Pteleos bãi cỏ rậm rạp, chỉ huy là Protesilaos háo chiến lúc còn sống, song bây giờ đã chui vào lòng đất; hiền nội má héo hon vì buồn rầu ở lại Phylake trong ngôi nhà xây cất dở dang. Vừa nhảy khỏi thuyền lên bờ trước đoàn quân Achaian, chỉ huy bị người Dardanian đâm chết. Dẫu vậy binh sĩ đi theo không phải không có người cầm đầu. Dù thương tiếc chỉ huy tử trận, song họ vẫn tuân lệnh Podarkes, dòng dõi thần linh chiến tranh, công tử Iphiklos, sở hữu nhiều cừu, hậu duệ Phylakos, bào đệ Protesilaos. Lớn tuổi, tài cán Protesilaos là chiến binh anh hùng; đồng đội không thiếu chỉ huy, song đồng đội thương tiếc chỉ huy dũng cảm. Theo Podarkes có bốn mươi thuyền sơn đen.

Họ là người sống trong thành phố Pherai gần hồ Boibeis, trong thị xã Boibe, thị xã Glaphyrai, thị xã Iolkos xây cất ngoạn mục, tất cả đi trên mười một thuyền, chỉ huy là Eumelos, công tử Admetos, Alkestis ái nữ Pelias, hoa khôi trong hàng hoa khôi, sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành thụ thai, sinh hạ.

Họ là người sống trong thị xã Methone, thị xã Thaumakia; người bám sát thị trấn Meliboia, thị trấn Olizon núi non trùng điệp, tất cả bảy thuyền, chỉ huy là xạ thủ tài ba Philoktetes, mỗi thuyền có năm mươi tay chèo cũng thuộc hàng thiện xạ, chiến đấu hăng say, chỉ với cây cung đủ làm chủ chiến trường. Nhưng bị rắn độc mổ, đồng đội để lại, Philoktetes dừng chân ở Lemnos, hải đảo nổi tiếng thiêng liêng do vết thương lở loét đau đớn gây nên. Chỉ huy nằm đó, cô đơn, buồn bực. Tuy nhiên, vừa tới dãy thuyền, quân lính Argive sực nhớ quân vương Philoktetes. Mặc dù thương nhớ chỉ huy vắng mặt, song binh sĩ không phải không có chỉ huy. Người đưa họ ra chiến trường bây giờ là Medon, con hoang Oileus, Rhene thụ thai trong vòng tay ôm ấp, sinh hạ cho Oileus, chuyên cướp phá thành phố.

Họ là người gắn bó với thị trấn Trikke, thị trấn Ithome đồi núi trập trùng; người bám sát Oichalia, thành phố thuộc quân vương Eurytos, chỉ huy là hai con trai Asklepios, y sĩ tài ba, Podaleirios và Machaon. Dưới quyền hai người là ba mươi thuyền rỗng không. Họ là người từ thị trấn Ormenion và suối nước Hypereia; người từ thị trấn Asterion, thị xã Titanos đồi núi trắng phau, chỉ huy là Eurypylos, con trai hứa hẹn của Euaimon. Theo chỉ huy có bốn mươi thuyền sơn đen.

Họ là người gắn bó với thị xã Argissa, người sinh trưởng trong thị xã Gyrtone, thị xã Orthe, thị xã Elone, thành phố Oloosson trắng như vôi, chỉ huy là chiến sĩ kiên cường Polypoites, công tử Peirithoos, thân phụ là Chúa tể bất tử. Hippodameia lừng danh thụ thai trong vòng tay âu yếm ngày Peirithoos phục thù đánh đuổi quái vật lông lá đầu người mình ngựa tống cổ khỏi núi Pelion dồn về xứ người Aithikes. Polypoites không cô đơn, vì có Leonteus cộng tác, dòng dõi thần linh chiến tranh, công tử Koronos quả cảm, thân phụ là Kaineus. Theo hai người có bốn mươi thuyền sơn đen.

Rời thành phố Kyphos ra đi Gouneus dẫn hai mươi hai thuyền tham gia. Người Enienes, người Perrhaibian chiến đấu kiên cường đi theo, họ là người dựng nhà quanh thị xã Dodona giá lạnh, khí hậu khắc nghiệt, người cày sâu cuốc bẫm trong thung lũng kế cận sông Titaressos dễ thương lững lờ tuôn chảy đổ vào sông Peneios, song không hòa với xoáy nước trắng bạc mà nổi dập dờn trên mặt như dầu loang, vì sông này là nhánh sông Hoàng Tuyền, nước là chứng nhân lời thề khủng khiếp.

Họ là người sống trong vùng Magnesia, người sống quanh sông Peneios, người sống trên núi Pelion lá cây rung rinh, chỉ huy là Prothoos bước chân thoăn thoắt, con trai Teuthredon. Theo Prothoos cả thảy có bốn mươi thuyền sơn đen.

Đó là thủ lĩnh và quân vương hàng quân Danaan. Bây giờ xin Thi Thần vui lòng cho bản nhân hay trong số, cả người lẫn ngựa, ra đi theo công tử Atreus, người nào là người, ngựa nào là ngựa tuyệt vời hơn cả. Trong số ngựa ra đi ngựa của công tử Pheres tuyệt vời hơn cả bây giờ con trai Eumelos điều khiển: chạy như chim bay, tuổi bằng nhau, lông giống nhau, lưng dài như nhau. Apollo cung bạc nuôi dưỡng ở vùng Pereia, cả hai là ngựa nái, đi tới đâu là gieo rắc nỗi kinh hoàng của thần linh chiến tranh tới đó. Trong số người ra đi người tuyệt vời hơn cả là Aias, công tử Telamon, song chỉ tuyệt vời chừng nào Achilleus còn nuôi giận chưa nguôi, vì tướng quân là quý tử vô địch của Peleus, người khỏe nhất phi ngựa mạnh nhất! Nhưng bây giờ vì phẫn nộ với nguyên soái Agamemnon công tử Atreus, tướng quân ở lại thuyền mũi cong từng vượt biển ra đi. Binh sĩ dưới quyền nhởn nhơ trên bãi cát, sóng biển đổ vào dồn dập, tiêu khiển thời gian ném đĩa, lao thương, bắn cung trong khi ngựa đứng ì tại chỗ ngay bên xe, ngoạm bạch liên, hoa tán mọc đầy đồng lầy; xe chỉ huy phủ kín mít nằm bất động trong trại, vắng chỉ huy thân thương, binh sĩ thơ thẩn khắp doanh trại, không tham gia chiến đấu.

Số còn lại tiếp tục tiến bước, cả vùng như thể đang bị đám cháy tàn phá. Mặt đất rên rỉ dưới chân như khi nổi cơn lôi đình Chúa tể dội sấm sét quật đánh mặt đất xung quanh Typhoeus trong vùng Arima đất nguời Arimoi, nơi người ta bảo quái vật đang nằm. Vì thế mặt đất rung chuyển khi họ bước rầm rập; họ đi như bay qua cánh đồng.

Trong khi đó Chúa tể trang bị khiên thần phái Iris chân bước như gió thổi mang hung tin đến cho người Troian. Họ đang tụ tập trước cổng cung điện quân vương, cả già lẫn trẻ. Iris bước chân thoăn thoắt lại gần ngỏ lời, giọng như giọng Polites, công tử Priam, đứng canh trên nóc phần mộ lão nhân anh hùng Aisyetes, tin tưởng đôi chân nhanh nhẹn, sẵn sàng chạy xổ về thành báo tin nếu thấy quân Achaian rời thuyền sửa soạn tấn công. Nét vẻ giống người này, Iris nói với Priam và Hektor: “Lão ông, ngài vẫn thích nói huyên thuyên như ngày trước lúc hòa bình, ngài không thấy chiến tranh nghiêm trọng dâng cao. Bình sinh bỉ phu từng tham dự nhiều trận huyết chiến, song chưa bao giờ thấy lực lượng nào đông đảo đến thế. Ùn ùn như lá trong rừng, cát ngoài bờ biển, băng qua cánh đồng, chúng hùng hục sấn tới tấn công thành phố ngô bối. Hektor, chủ súy là người bỉ phu đặc biệt muốn nói: hãy làm như bỉ phu dặn. Trong thành phố rộng lớn của đấng chí tôn có nhiều đồng minh, song họ tới từ tứ xứ, nói tiếng khác nhau, mỗi sắc tộc một ngôn ngữ. Hãy để chỉ huy của họ huy động, bố trí, điều khiển người của họ ra chiến trường.”

Nhận ra giọng nói nữ thần, Hektor giải tán buổi họp tức thì. Mọi người chạy đi lấy vũ khí. Cổng thành đều mở, người ngựa đổ ra như suối chảy, huyên náo dâng cao. Trước mặt thành phố, xa xa trên cánh đồng, có khu đất nhô cao, đứng trơ trụi một mình, bốn bề trống hổng, thế nhân mệnh danh Đồi Rậm Batieia, nhưng thần linh bất tử mệnh danh mộ phần nương tử quân Myrina. Nơi đây bây giờ người Troian và đồng minh dàn quân, lập trận. Công tử quân vương Priam, Hektor mũ trận óng ánh dẫn đầu. Cùng đi với chủ súy là lực lượng đông đảo, can đảm, tất cả đều là tay thương lão luyện hăm hở giao chiến.

Chỉ huy người Dardanian là công tử Anchises can trường, Aineias lừng danh, Aphrodite bất tử sinh hạ cho Anchises, khi nữ thần âu yếm nằm trong vòng tay thế nhân trên sườn núi Ida cây cối um tùm. Aineias không chỉ huy một mình, song có hai công tử Antenor phụ giúp, Archelochos và Akamas, cả hai đều dạn dày mọi phương thức tác chiến.

Họ là người sống trong thị xã Zeleia, dưới chân núi Ida xa tít mù tắp, bộ tộc Troian giàu có, uống nước sông Aisepos đen sậm, chỉ huy là Pandaros, công tử nổi tiếng của Lykaon, cây cung sử dụng là tặng phẩm Apollo riêng ban.

Họ là người bám sát thị xã Adresteia, thị xã Apaisos, người gắn bó với thị xã Pityeia, dãy núi Tereia hiểm trở, chỉ huy là Adrestos và Amphios, trấn thủ vải gai, công tử Merops, thày đoán nổi tiếng thị xã Perkote đương thời ai cũng biết. Thày tìm đủ cách ngăn hai con đừng dại dột lao thân vào chiến tranh tàn sát sinh mạng, phí phạm cuộc đời. Nhắm mắt làm ngơ, định mệnh thúc đẩy, dẫn xác theo bàn tay hắc ám tử thần vẫy gọi, hai con không vâng lời.

Họ là người cư ngụ quanh thành phố Perkote, trên bờ sông Praktios; người gắn bó với thị xã Sestos, thị xã Abydos, thị xã Arisbe thiêng liêng, chỉ huy là Asios công tử Hyrtakos, thủ lĩnh chiến binh, Asios công tử Hyrtakos ngựa sắc hồng cao lớn mang từ thị xã Arisbe và bờ sông Selleeis ra đi.

Hippothoos chỉ huy bộ lạc người Pelasgian sử dụng thương giáo giao chiến, người Pelasgian sống trong vùng Larissa đất đai phì nhiêu; họ theo Hippothoos và Pylaios, dòng dõi thần linh chiến tranh; cả hai là công tử Lethos, dòng dõi Teutamos.

Akamas và anh hùng Peiroos chỉ huy người vùng Thrace, người Thracian sống trên eo biển Hellespont nước cuồn cuộn bao quanh.

Euphemos, công tử quân vương Troizenos, Chúa tể thương yêu, hậu duệ Keas, chỉ huy người Kikonian chiến đấu bằng thương giáo.

Pyraichmes chỉ huy người Paionian sử dụng cung cánh cong. Họ tới từ thị xã Amydon xa xôi, từ dòng sông rộng lớn, Axios nước đẹp tuyệt vời tuôn chảy chan hòa mặt đất.

Pylaimenes trái tim kiên cường chỉ huy người Paphlagone từ vùng thuộc bộ lạc Enetoi, nơi sản sinh vô vàn la hoang. Họ là người sinh ra lớn lên trong thị xã Kytoros, bám trụ xung quanh thị xã Sesamos, chủ nhân nhà cửa ngoạn mục trên triền sông Parthenios; họ cư ngụ trong thị xã Kromna, thị xã Aigialos, thị xã Erythinoi cao ngất.

Odios và Epistrophos chỉ huy người Halizones từ thị trấn Alybe xa xôi, nơi bạc xuất hiện.

Chromis và Ennomos pháp sư điềm triệu chỉ huy người Mysian. Dẫu thế hiểu biết chim muông tuyệt vời không đủ khả năng ngăn chặn bàn tay tử thần hắc ám. Thày gục ngã xuống lòng sông lúc Achilleus dòng dõi Aiakos bước chân thoăn thoắt tấn công quân Troian cùng đồng đội.

Phorkys và Askanios hiên ngang, hùng dũng chỉ huy người Phrygian từ vùng quê Askania xa xôi; họ nóng lòng tham chiến.

Mesthles và Antiphos, công tử Talaimenes, thân mẫu là nữ thần hồ Gyge, chỉ huy người Maionian chào đời dưới chân núi Tmolos.

Nastes lãnh đạo người Karian, tiếng nói xa lạ; họ là người ra đi từ thành phố Miletos, dãy núi Phthiron cây cối um tùm, dòng sông Maiandros nước chảy cuồn cuộn, ngọn núi Mykale cao ngất, dốc thẳm. Chỉ huy là Amphimachos và Nastes, Nastes và Amphimachos, công tử hứa hẹn của Nomion. Chàng này thật dớ dẩn ra chiến trường đeo vàng rủng rỉnh như con gái. Dẫu vậy cũng không cứu khỏi chết thảm. Chàng gục ngã dưới tay Achilleus, dòng dõi Aiakos, giữa dòng sông; vàng trang sức tướng quân mau tay lột sạch.

Cuối cùng là Sarpedon và Glaukos vô địch. Hai người chỉ huy người Lykian từ đất Lykia xa xôi, từ sông Xanthos cuốn xoáy tuôn chảy.