ự xuất hiện của người bán hàng khô làm đứt quãng giấc ngủ ban ngày của ông Bacxi. Đến cả Chủ nhật mà cũng không được yên!

- Tôi đến phải cuốn xéo khỏi cái nhà này mất thôi! - Ông hét lên.

Vợ ông bảo:

- Ông muốn xéo thì cứ việc xéo!... Chỉ có điều tôi còn xéo trước cả ông! Tốt nhất ông hay nghĩ cách gì mà trả lời ông bán hàng khô đi!

Đã hai tháng nay ông còn nợ ông chủ cửa hàng bán hàng khô này sáu mươi hai lia ba mươi tư xu mà chưa trả được.

- Ra bảo tôi “không có nhà”.

- Tôi không thể nói dối được. Ngượng lắm!

- Thế thì bảo mẹ cô ra nói!

- Để một bà già ra nói dối ư?!

Không còn cách nào, Bacxi phải đích thân ra mở cửa.

- Xin lỗi ông Tanasơ. Muốn nói gì thì nói, chúng tôi có lỗi. Thề có Chúa, chúng tôi không làm sao xoay xở được, vì thế nên...

- Thôi nào, ông Bacxi, ông hẹn tôi: “Đầu tháng”, thế bao nhiêu tháng trôi qua rồi?

- Ông nói đúng!

- Mà tôi chưa nhận được xu nào trong số 62 lia 34 xu ấy!

- Ông nói đúng!

- Và Chủ nhật nào cũng lại những câu như vậy! Tôi ngán lắm rồi!

- Tôi hứa đấy, Tanasơ, tôi xin hứa với ông. Chắc chắn sang tuần sau!... Thề có Chúa, sang tuần sau...

- Đây là lần thứ mấy ông hứa rồi nhỉ, ông Bacxi?

- Lần cuối cùng!

Ông Tanasơ giận dữ bỏ đi. Ông Bacxi quay vào trong nhà, miệng lẩm bẩm:

- Mẹ kiếp cái cuộc sống chó má này!

Bà mẹ vợ ngăn ông:

- Đừng có sáng sớm đã rủa như thế!

Ông Bacxi là người hiền lành như đất. Ông sống với vợ đã hai mươi hai năm. Nhưng thánh Ala không cho họ có con.

Có tiếng gõ cửa. Vợ ông nói:

- Ông chủ nhà đấy!

- Trời đất ơi!...

Ông Bacxi co rúm người lại. Nhiều lần, cứ tìm cách đẩy được ông chủ nhà đi là người ông lại toát mồ hôi lạnh.

- Tôi phải cuốn xéo thôi! Tôi phải bỏ đến một nơi nào thật xa, nơi không có ai biết tôi. Rồi đi ăn xin cũng được! Tôi còn biết làm gì nữa đây? Ước gì tôi không phải là Bacxi! Ôi trời ơi là trời!... Bà nó ơi, bà pha cho tôi tách cà phê đi!...

- Làm gì còn cà phê! Cả cà phê lẫn đường đều hết cả rồi!

- Ôi trời đất!... Tôi bị cái cuộc sống này...

Từ buồng bên cạnh vọng sang tiếng bà mẹ vợ:

- Im đi. Đừng có làm thánh Ala giận!

- Mặc kệ! Tôi cóc cần!...

Vợ ông nói:

- Người mang nước nói hôm nay sẽ đến. Làm thế nào bây giờ?

- Các người muốn làm gì thì làm! Các người muốn làm tôi phát điên hay sao thế? Từ người mang nước đến người bán hàng khô, rồi cả lão chủ nhà. Tất cả bọn chúng thông đồng với nhau hay sao vậy? Nói thật, chúng muốn làm tôi phát điên!

Vừa lúc có tiếng gõ cửa.

- Ông đưa nước đấy à?

- Không, đấy là ông bán than sai thằng nhỏ đến.

- Ra nói “không có nhà”. Nói: “không có Bacxi nào cả. Hắn chết rồi. Chết rồi, thế là hết”.

Khi người thu thuế đến, và sau đó là ông hàng thịt, thì ông không chịu được nữa. Ông mặc quần và khoác áo vét.

- Bà nó này, trong túi tôi có hai lia rưỡi cơ mà!

- Tôi lấy rồi!

- Này, bà nó, sao bà lấy mà không hỏi gì tôi thế?

- A... a... a! Cầu thánh Ala giúp tôi! Tôi phải làm gì nữa? Chả lẽ để chúng ta chết đói cả hay sao?!

- Ôi, lạy trời!... Cái cuộc sống khốn kiếp này!...

Ông cắm đầu đi thẳng ra phố. Trong túi không có

một xu. Ông vừa đi vừa lẩm bẩm:

- Tôi phải làm gì đây? Tôi phải làm gì đây?

Bỗng ông chợt nhớ ra Hamđi. Dễ đến một nghìn năm nay ông không gặp anh ta. Thật ra, ông có nghe đồn anh ta trở nên rất giàu có. Giữa hai người có tình bạn nhiều năm trời. Có lẽ nên đến anh ta và kể: “Tình cảnh của tôi nó như thế, như thế...” Rồi hỏi vay anh ta ít tiền chăng? Chả lẽ anh ta không cho ông vay được 50 lia?

“Ta đi hỏi vay tiền ư? Thây kệ, ngượng cũng được! Người hỏi xin xấu hổ một, nhưng kẻ nào không cho còn xấu hổ gấp đôi!”

Ông không có tiền đi tàu điện hay ô-tô buýt. Đành phải đi bộ.

- Nhỡ Hamđi không có nhà thì sao? Thế thì tiếc quá!... Cái cuộc sống chó má này!...

Đã gần chiều.

- Nhỡ anh ấy chuyển nhà rồi thì sao? Ôi, cuộc đời ơi!...

Khi ông đến được nhà Hamđi thì trời bất đầu tối.

- Ôi, anh Bacxi thân mến! Ôi, cuộc đời của tôi! Ôi, anh bạn quý mến của tôi! Dạo này anh biến đi đâu thế hả? Anh ở đâu ra vậy?

Nói gì thì nói Hamđi vẫn là người bạn tốt. Anh ta đã đón tiếp ông rất niềm nở. Anh ta đang ngồi ngoài ban công và nhấm nháp rượu rakư.

Vì mệt đôi chân Bacxi như tê đi. Cái đói làm ông lả cả người.

- Rất tốt là anh đã đến. Cái thứ “cay” này mà uống một mình nó không vào. Thôi nào, chúc sức khỏe!

Trên bàn không có chút thức ăn hay đồ nhậu nào. Chỉ có vài hạt đậu rang.

Rượu rakư rất nặng như đốt cháy dạ dày Bacxi.

Ông hỏi mội cách rụt rè:

- Nghe này, Hamđi, vợ anh có chuyện gì vậy? Tôi vừa nhìn thấy một phụ nữ khác.

Hamđi khoát tay:

- É, tôi chia tay với cô ta lâu rồi! Sau cô ta tôi đã thay bốn người vợ khác. Trời ơi, Bacxi, tôi đâu phải thằng ngu để suốt đời chỉ sống với một cô vợ! Chẳng lẽ anh cho tôi là thằng đần hay sao? Là con lừa hay sao? Anh thử nhìn tôi đi, không lẽ tôi lại ngu si đến mức cả đời gắn bó với một cô vợ hay sao? Nào, ta uống đi!

Bacxi bắt đầu cảm thấy buồn nôn và chóng mặt.

Rượu rakư không thích hợp với ông. Một lần ở đám cưới ông chỉ uống có một ly, sau đó một hai lần nữa ở nhà bạn bè, mà cũng chỉ vì lịch sự thôi. Bây giờ ông uống để cho nó át cơn đói.

Mỗi lần Hamđi chìa cốc cho ông ông lại tu cạn một hơi. Hỏi vay tiền thế nào bây giờ? Nói gì đây? Sao cái chuyện hỏi vay tiền khó khăn thế?

Nếu hỏi vay ít - Hamđi sẽ đoán ra rằng ông, Bacxi, đang lâm vào cảnh sắp phải đi ăn mày, còn hỏi nhiều thì... Và nếu anh ta không cho vay thì sao nhỉ?

Ông đã không dám nghĩ đến chuyện vay năm mươi lia nữa. Chỉ cần Hamđi cho ông hai lia rưỡi cũng được. Làm sao giữa đêm thế này ông có thể đi bộ về nhà? “Thôi, mình phải đi thôi!... Chào rồi đi thôi!”

- Anh đang lẩm bẩm cái gì thế, Bacxi? Uống đi nào!

Bacxi không còn nghĩ đến tiền nữa. “Chỉ mong sao anh ấy cho mình ăn!”

- Chúng ta đi đến nơi này đi! - Bỗng Hamđi nói - Ta lên xe ô-tô tôi sẽ đưa anh đi! Nhân cuộc gặp gỡ. Vì đến trăm năm chúng mình không gặp nhau rồi. Phải vui vẻ cả đêm nay. Có một vũ nữ vừa đến tỉnh chúng ta, anh có nghe nói không? Nghe nói trong lúc múa, cô ta cởi hết quần áo và cứ trần truồng như thế mà múa. Nào, ta uống thêm chén nữa đi rồi đi!

Họ đã uống cạn hai chai. Cả hai người đều loạng choạng chui vào ô-tô.

- Nghe nói cô vũ nữ này vừa múa vừa cởi hết quần áo lót, múa hoàn toàn trần truồng. Hình như người ta gọi đó là “thoát y vũ” thì phải?

“Hay là cứ thử hỏi vay tiền xem sao? Nhưng hỏi thế nào, thế nào?”

Thế nào anh ta cũng bảo: “Bao nhiêu năm nay anh chẳng thèm đến chơi tôi, bây giờ anh đến chỉ để hỏi vay tôi năm mươi lia?”

- A, trời ơi! Cái cuộc đời chó chết này!...

Cả gian phòng chật ních người. Họ khó khăn lắm mới tìm được một cái bàn nhỏ.

- Hầu bàn! Cho một chai rượu đi! Không cần món ăn đâu, cho một ít đậu rang với muối là được!

- Nào. Bacxi!... Chúc sức khỏe!...

Năm mươi lia!... Nếu như Hamđi cho ông vay năm mươi lia ông sẽ đứng lên đi về ngay.

- Nào, chúc sức khỏe anh, Bacxi!

Dàn nhạc bắt đầu nổi nhạc. Đèn bắt đầu tắt và những chiếc đèn pha bật sáng.

Một cô gái bước ra giữa bục. Nàng nhảy múa trong ánh đèn pha. Nàng bắt đầu cởi váy. Mẹ kiếp! Bacxi quên cả mệt, cả đói, thậm chí quên cả ý đồ hỏi vay tiền.

Cô gái vẫn múa. Nàng tiếp tục cởi giày. Cởi vòng cổ, hoa tai. Hamđi chưa kịp nói “Nâng cốc nào!” Bacxi đã chộp ngay ly rượu và tưới vào đầu mình.

Cô gái vẫn múa. Nàng bắt đầu cởi thắt lưng, tất, và su-chiêng...

- Chúc anh, Bacxi!

- Chúc anh, Hamđi thân mến! Chúc súc khỏe anh!

Cô gái vẫn múa. Chiếc su-chiêng màu vàng vẽ lên không khí một vòng tròn rồi rơi vào tay Bacxi như con chim hoàng yến bị trúng đạn...

Cô gái vẫn nhảy. Và kìa... Trời ơi!... Nàng cởi cả... si-lip!

- Uống đi, Hamđi! Ôi, thánh Ala!... Chúc sức khỏe anh!

Bacxi nắm chặt trong tay chiếc su-chiêng màu vàng. Cô gái đã cởi hết mọi thứ ở trên người. Khán giả bị kích động tột độ. Tiếng vỗ tay, huýt sáo, tiếng la hét, tiếng dao cốc gõ lanh canh. Cô gái vẫn múa. Bacxi cũng bắt đầu múa.

Nhưng như thế chưa phải là tất cả. Cô ta... người phụ nữ trần như nhộng ấy tiến đến, - phải, phải, - tiến gần đến bàn và hôn một cái vào cái đầu hói nhẵn bóng của Bacxi!

Mỗi mạch máu trong người ông đều nhảy múa. Bỗng ánh sáng tắt. Khi các đèn được bật sáng lại, cô gái không còn ở đó nữa.

Hai người bạn vừa tựa vào nhau vừa uống. Bacxi không còn nhớ ông đã ra khỏi xe ô-tô bằng cách nào và ở đâu.

Tiếng bà mẹ vợ ngáy rất to trên giường!

Bacxi gào to:

- Nào, dậy đi, dậy đi! Tôi bảo - dậy hết cả đi!

Không biết chuyện gì xảy ra với con người hiền lành như bụt này vậy nhỉ? Vợ ông đang nằm trên giường ngồi nhổm dậy.

- Cởi hết quần áo ra! Cởi hết ra! Nghe rõ chưa! Cả bà nữa, bà già, bà cũng cởi ra! Không có ta sẽ cho các người...

Hai người đàn bà run lên vì sợ, bắt đầu cởi quần áo. Ông Bacxi cũng cởi.

Ông cởi hết quần áo đang mặc trên người.

- Các người cũng cởi ra! Cởi hết ra!

Cặp vú đáng thương của bà mẹ vợ run rẩy.

- Đi ra ngoài đường!... Ra đi!... Tôi đã bảo ra đi. Không tôi đâm chết! Bước ngay!

Hai người đàn bà và một người đàn ông bước ra ngoài đường trần truồng, đáng thương.

- Múa đi!...

Rồi ông Bacxi vỗ vỗ tay, bật ngón tay - Ông múa điệu múa của cái bụng... Từ đó đến nay ông vẫn múa trong tư thế trần truồng. Vì thế trong nhà thương điên người ta gọi ông là ông “Bacxi múa thoát y!”.