ôi biết, chỉ vừa mới đọc tên truyện ngắn này các bạn sẽ vội vàng vớ ngay lấy nó mà đọc một cách thích thú và hồi hộp, tựa như nhìn thấy ở ngôi nhà đối diện một người con gái đang cởi quần áo ngay trước cửa sổ mà quên kéo rèm cửa. Nhưng truyện ngắn này hoàn toàn không phải như vậy...

Khi vừa bắt đầu vào hè, viên thư ký tòa soạn của tạp chí chúng tôi bảo tôi:

- Này, đã sang tháng Năm rồi, anh hãy viết cho một truyện giật gân đi!

- Được thôi. - Tôi nói không chút bối rối. Trong khi tôi tự nghĩ: “Truyện ngắn giật gân” là cái gì mới được chứ?

Một tuần sau viên thư ký hỏi:

- Thế nào, anh đã viết xong truyện ngắn giật gân

chưa?

- Ôi, tôi quên mất rồi. Tuần tới nhất định tôi sẽ viết! - Tôi đáp.

Thêm mấy lần nữa tôi “quên” viết truyện giật gân, và tháng Năm trôi qua. Khi tháng Sáu đến, viên thư ký lại thúc tôi:

- Này, truyện ngắn của anh đâu?

- Chuyện đó dễ thôi. Tôi sẽ viết. - Tôi đáp.

Tôi nói “dễ thôi” cốt để ông ta không đoán ra được tôi không hiểu truyện ngắn giật gân nghĩa là gì? Nhưng hóa ra nó hoàn toàn không dễ chút nào...

Đến giữa tháng Sáu viên thư ký nổi cáu thực sự:

- Mùa hè sắp hết rồi, mà anh vẫn chỉ hứa suông! Vì anh mà tờ tạp chí có thể bị đổ đấy!

- Ông đừng lo, rồi tôi sẽ viết! Trước mắt còn những bốn tháng hè nữa cơ mà!

Trong lúc nói chuyện cố gắng không để lộ sự lo âu của mình, tôi làm ra vẻ như muốn nói thêm, lên tiếng chống những truyện giật gân, mà thậm chí không biết họ thích chúng vì cái gì - Chẳng hạn, tôi nói:

- Viết truyện giật gân là việc đơn giản. Người nào cũng có thể viết một ngày mười truyện giật gân. Nhưng đó đâu phải là truyện hài hước! Truyện hài hước thật sự, xin báo với các anh, nó là truyện xã hội, sau đó cái quan trọng nhất là...

Tại tòa soạn người ta đồng ý với những lập luận của tôi, vì sợ tôi coi họ là những người dốt nát, nhưng họ nói:

- Phải, phải, tất nhiên rồi. Nhưng dù sao thỉnh thoảng anh cũng nên viết truyện giật gân...

- Nếu các anh muốn thì được thôi, tôi sẽ viết - Tôi đáp - Tôi thì thế nào cũng được.

Bằng những bài “thuyết giảng” về loại truyện hài hước mà chúng ta cần, tôi kéo dài thêm một chút cái thời điểm không thích thú. Tháng Sáu trôi qua. Nhưng khi bắt đầu những ngày nóng nực của tháng Bảy thì viên thư ký không kìm được nữa.

- Này, - Ông ta nói - nếu anh không muốn viết truyện ngắn giật gân thì cứ nói thẳng, để tôi đặt người khác viết.

Cái gì? Đặt người khác viết? Đừng hòng! Chả gì mỗi truyện cũng được trả 5 lia, mà có thể, 10 lia. Thậm chí vấn đề không ở chuyện tiền bạc. Dù sao tôi cũng đã có tên tuổi: “Cây bút hài hước gì hắn, khi không viết nổi một truyện giật gân!”, - người ta sẽ bảo tôi như vậy. Mặc anh cả ngày cứ gào lên: ý bảo truyện hài hước phải có lính xã hội, khuynh hướng xã hội phải là yếu tố quyết định vân vân và vân vân. Nhưng có tác dụng gì? Dù sao cũng chẳng ai tin anh nữa. Để cứu vớt danh dự nghề nghiệp và để không mất miếng cơm, tôi quyết định viết một truyện giật gân! Quyết định là một chuyện, còn bắt tay vào viết thì... Thông thường tôi có thể viết trong mọi điều kiện, giữa mọi thứ tiếng ồn. Thậm chí cho đại bác bắn bên tai cũng được. Nhưng viết truyện giật gân lại là chuyện khác... Tôi đuổi những người trong nhà ra khỏi nhà, để ngồi lại một mình và cứ đi đi lại lại từ buồng này sang buồng khác, từ hành lang vào toa-lét và ngược lại.

Truyện giật gân... Thế... Trước hết cần tìm ra chủ đề. Trong truyện nhất thiết phải có người phụ nữ. Không phải phụ nữ mà là một bà vợ... Hay là một cô gái trẻ. Tuyệt lắm... Tôi và nàng cùng đi ra bãi biển... Suốt hai ngày tôi vắt óc nghĩ chủ đề. Mẹ kiếp, thế mà khó đáo để!... Ngày thứ ba tôi xắn tay áo và bắt đầu viết. Tôi cứ viết rồi lại xóa, viết rồi lại xóa... Cuối cùng cũng ra đời một truyện giật gân.

Viên thư ký hài lòng lắm...

- Anh đọc thử xem nào. - Ông ta nói.

Tôi bắt đầu đọc. Tôi đọc, còn viên thư ký thỉnh thoảng lại chêm vào câu nhận xét.

“Tôi mua vé hạng nhất của chiếc tàu thủy du lịch. Thường tôi chỉ mua vé hạng hai. Nguyên nhân khiến tôi lần này phải mua vé hạng nhất là một cô gái tóc vàng có thân hình bốc lửa người địa phương, mà tôi gặp ở bên tàu...”

- Tốt!

“Trên bến rất đông người. Lợi dụng hoàn cảnh xô đẩy, tôi chen vào đứng ngay sau lưng cô gái bốc lửa tóc vàng. Tôi tự cho mình nhiệm vụ bảo vệ nàng khỏi bị những tên xỏ lá sờ soạng”.

- Giỏi! Viết hay lắm!

“Tại bến tàu người ta chen lấn xô đẩy khủng khiếp. Chúng tôi bị ép từ phía sau... Người ta ép rất mạnh!...”

- Tuyệt...

“Cổng bến mở. Cô gái bốc lửa bước xuống khoang ‘hạng nhất’, tôi đành phải đi theo nàng. Nàng ngả người xuống ghế da. Nghĩa là nàng nằm xuống ghế... Lúc này tôi không tự chủ được nữa. Tôi phải cắn chặt răng, tay nắm chặt vào thanh vịn, khó khăn lắm tôi mới tự chủ được...”.

- Rất tuyệt!

“Cô có muốn đi tắm biển với tôi không? - Tôi hỏi cô gái.

- Nếu thỏa thuận được thì em sẽ đi. - Nàng cười khanh khách”.

- Rất tuyệt!

“Sau đó chúng tôi bắt đầu mặc cả. Nàng đòi năm mươi lia. Tôi bảo ‘Thế thì nhiều quá’. ‘Gì mà nhiều! - Nàng nói - Bây giờ cái gì cũng đắt đỏ. Một thỏi son môi đã mười sáu lia rồi. Thậm chí cà chua bây giờ cũng khó kiếm... Cà phê thì không... Trà cũng không... Đường cũng không có’.”

Viên thư ký nổ tung như quả bom:

- Truyện giật gân gì mà lại thế? Mọi chuyện đang hay bỗng dưng hỏng hết. Không, không được!

Ông ta còn quát tháo them một hồi, sau đó dịu giọng nói:

- Anh hiểu cho, hài hước như thế không được. Dân chúng đã quá mệt mỏi về chuyện đắt đỏ, khan hiếm, chạy vạy rồi. Cần phải làm cho họ vui lên một chút.

Tôi cảm thấy bị hẫng. Tôi lại khóa cửa ngồi nhà. Tôi sẽ không viết về các cô gái nghèo nữa. Tốt nhất là viết về một phụ nữ gia đình giàu có, vợ của một nhân vật quan trọng nào đó. Đây là truyện mà... Tôi thích viết về ai là quyền của tôi. Có liên quan gì đến ai đâu?... Cuối cùng tôi viết xong một truyện giật gân mới.

- Anh đọc nghe xem nào! - Viên thư ký nói.

Và tôi đọc:

“Từ trong phòng vang lên tiếng nhạc êm dịu. Tôi và Xukhâyla đang đứng ngoài ban công. Nàng ngả đâu vào ngực tôi. Tôi ôm nàng...”

- Rất hay!

“- Nhỡ chồng em nhìn thấy thì sao? - Xukhâyla nói.

- Trời, tại sao em lại đi lấy cái đồ bị thịt ấy làm gì! - Tôi nói”.

- Rất tuyệt!...

“Anh đừng hỏi nữa, - Xukhâyla nói - em còn biết làm gì được? Thời buổi này anh tưởng dễ sống lắm hay sao? Mỗi căn hộ hai buồng em phải trả mỗi tháng ba trăm lia rồi. Rồi còn tiền ăn, tiền quần áo... Sống một cách trung thực, bằng lao động của mình, chẳng hạn như làm thư ký đánh máy, thì nhiều lắm cũng chỉ được một trăm lia một tháng. Còn nếu sống theo cách khác... - Xukhâyla bắt đầu khóc - Em đành miễn cưỡng lấy lão già này...”

- Không được - viên thư ký nói - Tôi không sao giải thích cho anh hiểu được. Anh phải biết cho, cần có cái kết thúc hạnh phúc!

Vì cái truyện giật gân khốn kiếp này có thể tôi sẽ bị mất việc và treo niêu mất! Cả một tuần tôi không ra khỏi nhà. Tôi lại viết một truyện giật gân khác. Tôi tin thế nào ông thư ký cũng thích truyện này.

“Tìm một chỗ đứng thuận tiện bên cạnh lỗ khóa cửa phòng làm việc, tôi bắt đầu nhìn vào trong. Người con gái đang trần truồng. Người đàn ông cũng đã cởi hết quần áo. Sau đó người đàn ông tiến đến chỗ lỗ khóa và nói:

- Này anh bạn, thời gian của anh hết rồi. Có hai lia rưỡi anh chỉ được xem năm phút thôi. Nếu muốn xem tiếp anh phải trả cho chúng tôi năm lia nữa.

- Ối, - Tôi nói - nhưng tôi không có tiền. Hay là bây giờ anh hãy nhìn, còn tôi vào phòng anh. Bây giờ anh sẽ xem chúng tôi.

Anh ta bèn đưa tôi hai lia rưỡi và chuyển sang chỗ của tôi, còn tôi thay chỗ của anh ta trong phòng làm việc”.

- Tuyệt quá! Thế tiếp theo thế nào?

- Ông trả tôi mười lia cho truyện này, đúng không? - Tôi hỏi viên thư ký - Vậy thế này, ông hãy đưa tôi năm lia và cho in đến chỗ này thôi. Bởi vì sau đó cô gái nói: “Em muốn xây nhà nhưng không có sắt, không có xi-măng, cả đinh cũng không có! - Rồi bắt đầu khóc. Lạy chúa, tôi không có lỗi gì trong chuyện đó cả. Tôi thậm chí bảo cô gái “Thôi đừng khóc nữa em, viên thư ký của chúng ta sẽ cáu đấy”, còn cô ta bảo:

“Không phải việc của anh, em cứ khóc!”.