rung tá Korn bảo,” thiếu tá Danby nói với Yossarian với một nụ cười cầu tài kiểu cách, “rằng giao kèo vẫn có giá trị. Mọi thứ vẫn tiến triển tốt đẹp.”

“Không, không phải vậy đâu.”

“Ồ, đúng, đúng vậy mà,” thiếu tá Danby ôn tồn khăng khăng. “Thực ra thì mọi thứ còn tốt hơn nhiều. Chuyện anh suýt bị cô gái đó giết quả là may mắn. Giờ thì giao kèo có thể được hoàn thành mỹ mãn.”

“Tôi đâu có ký giao kèo nào với trung tá Korn.”

Niềm lạc quan sôi sục của thiếu tá Danby bốc hơi trong nháy mắt, gã lập tức rơi vào một cơn lo lắng sục sôi. “Nhưng đúng là anh có một giao kèo với ông ta mà, có phải không?” gã khổ sở bối rối hỏi. “Không phải là các anh đã có thỏa thuận với nhau à?”

“Tôi đang phá vỡ thỏa thuận đó.”

“Nhưng các anh đã bắt tay nhau rồi, có phải không? Anh đã nói lời quân tử với ông ta mà.”

“Tôi đang nuốt lời đây.”

“Ôi trời,” thiếu tá Danby thở dài, và bắt đầu lấy chiếc khăn tay đã gấp màu trắng chấm nhẹ lên vầng trán lo âu. “Nhưng tại sao vậy Yossarian? Giao kèo họ dành cho anh rất tốt mà.”

“Đó là một giao kèo đê tiện, Danby. Đó là một giao kèo ghê tởm.”

“Ôi trời,” thiếu tá Danby bứt rứt, đưa bàn tay trần lên vuốt mái tóc đen, cứng, đẫm mồ hôi đến tận ngọn những lọn xoăn cắt sát đầu. “Ôi trời.”

“Danby, anh không nghĩ là nó ghê tởm ư?”

Thiếu tá Danby nghĩ rất lung một lúc. “Ừ, tôi đồ rằng nó ghê tởm thật,” gã miễn cưỡng thừa nhận. Cặp mắt trố của gã bối rối. “Nhưng tại sao anh lại chấp nhận giao kèo nếu như anh không thích nó?”

“Tôi đã đồng ý trong một phút yếu lòng,” Yossarian bông lơn nói, với sự mỉa mai rầu rĩ. “Tôi chỉ cố cứu lấy mạng mình.”

“Giờ thì anh không muốn cứu mạng mình nữa à?”

“Đó là lý do tôi sẽ không để cho họ bắt tôi tiếp tục bay ra trận.”

“Vậy thì hãy để cho họ đưa anh về nhà và anh sẽ không còn gặp hiểm nguy nào nữa.”

“Hãy để cho họ đưa tôi về nhà vì tôi đã bay nhiều hơn năm mươi trận,” Yossarian nói, “chứ không phải là vì tôi đã bị cô gái đó đâm, hoặc là vì tôi đã trở thành một thằng chó đẻ cứng đầu cứng cổ.”

Thiếu tá Danby lắc đầu quầy quậy, thực lòng bối rối. “Nếu họ làm vậy thì họ sẽ phải đưa gần như tất cả mọi người về nhà. Hầu hết mọi người đều đã bay nhiều hơn năm mươi trận. Đại tá Cathcart không thể đòi thêm quá nhiều đội bay lính mới tới thay thế mà không bị điều tra. Ông ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái bẫy của mình.”

“Đó là vấn đề của ông ta.”

“Không, không, không, Yossarian,” thiếu tá Danby sốt sắng phản đối. “Đó là vấn đề của anh. Bởi vì nếu anh không thực hiện giao kèo, họ sẽ đưa anh ra tòa án binh ngay khi anh xuất viện.”

Yossarian hỉ mũi vào thiếu tá Danby và cười sằng sặc tự mãn. “Thách họ đấy! Đừng có lừa tôi, Danby. Họ không dám làm đâu.”

“Nhưng tại sao lại không chứ?” thiếu tá Danby hỏi, mắt chớp chớp vì kinh ngạc.

“Bởi vì giờ thì tôi thực sự đã đẩy được họ vào thế khó. Có một biên bản chính thức nói rằng tôi bị đâm bởi một sát thủ phát xít toan ám sát họ. Nếu đưa tôi ra tòa án binh sau vụ đó thì quả là ngớ ngẩn.”

“Nhưng, Yossarian này!” thiếu tá Danby thốt lên. “Cũng có một biên bản chính thức khác nói rằng anh bị một cô gái ngây thơ đâm trong quá trình thực hiện các hoạt động chợ đen trên quy mô lớn, liên quan tới phá hoại ngầm và bán bí mật quân sự cho kẻ thù.”

Yossarian cực kỳ chưng hửng vì ngạc nhiên và thất vọng. “Một biên bản chính thức khác à?”

“Yossarian, họ muốn có bao nhiêu biên bản chính thức mà chẳng được, và họ có thể chọn bất cứ biên bản nào để sử dụng trong bất kỳ tình huống nào mà họ thích. Anh không biết điều đó sao?”

“Ôi trời,” Yossarian lầm bầm rên lên chán ngán, máu dần rút sạch khỏi mặt. “Ôi trời.”

Thiếu tá Danby hăm hở tiến về phía trước với vẻ thiện chí của một con kền kền. “Yossarian, hãy làm những gì họ muốn và để cho họ đưa anh về nhà. Như vậy sẽ tốt nhất cho tất cả mọi người.”

“Tốt nhất cho Cathcart, Korn và tôi, không phải cho tất cả mọi người.”

“Cho tất cả mọi người,” thiếu tá Danby khăng khăng. “Nó sẽ giải quyết toàn bộ vấn đề.”

“Liệu như thế có phải là tốt nhất cho những người đang phải tiếp tục bay ra trận trong liên đoàn này không?”

Thiếu tá Danby nao núng và bối rối quay mặt đi một giây. “Yossarian,” gã đáp, “sẽ chẳng ích gì cho ai nếu như anh ép đại tá Cathcart đưa anh ra tòa án binh và chứng minh rằng anh có tội, tất cả các tội mà họ gán cho anh. Anh sẽ đi tù trong một thời gian dài, và cả đời anh sẽ bị hủy hoại.”

Yossarian lắng nghe với cảm giác lo lắng mỗi lúc một tăng. “Họ sẽ buộc cho tôi những tội gì?”

“Thiếu năng lực trong trận Ferrara, bất tuân mệnh lệnh, chống lệnh, không chịu giao chiến với địch ngoài chiến trường, và đào ngũ.”

Yossarian mút hai má hóp lại trầm ngâm. “Họ có thể buộc cho tôi tất cả những tội đó được không? Họ đã trao cho tôi một huân chương vì trận Ferrara. Làm sao giờ họ lại có thể cáo buộc tôi vì thiếu năng lực được?”

“Aarfy sẽ thề rằng anh và McWatt nói dối trong biên bản chính thức của các anh.”

“Tôi cá là thằng khốn đó sẽ làm vậy!”

“Họ cũng sẽ kết án anh,” thiếu tá Danby liệt kê, “vì tội hiếp dâm, hoạt động ngoài chợ đen, phá hoại và bán bí mật quân sự cho kẻ thù.”

“Làm thế nào mà họ chứng minh được tất cả những tội ấy? Tôi chẳng làm bất cứ điều gì trong số đó.”

“Nhưng họ có nhân chứng thề rằng anh đã làm. Họ có thể có được tất cả nhân chứng mà họ muốn chỉ bằng cách đơn giản là thuyết phục họ rằng việc tiêu diệt anh là vì lợi ích của đất nước. Và dưới một góc độ nào đó thì như vậy đúng là sẽ tốt cho đất nước.”

“Dưới góc độ nào cơ?” Yossarian gặng hỏi, chống một khuỷu tay từ từ nâng người lên với vẻ bực tức đang cố nén.

Thiếu tá Danby lùi lại một chút và lại bắt đầu lau mồ hôi trên trán. “Chậc, Yossarian này,” gã lắp bắp ra điều hối lỗi, “sẽ chẳng ích gì cho những nỗ lực giành chiến thắng nếu như đem lại tiếng xấu cho đại tá Cathcart và trung tá Korn lúc này. Hãy nhìn thẳng vào sự thật, Yossarian - gì thì gì, liên đoàn này đúng là đang có thành tích rất tốt. Nếu anh bị đưa ra tòa án binh và được trắng án thì những người khác có lẽ cũng sẽ không chịu bay ra trận nữa. Đại tá Cathcart sẽ bị hạ nhục và hiệu suất chiến đấu của đơn vị chúng ta sẽ bị hủy hoại. Do vậy, dưới góc độ này, việc anh bị kết tội và đi tù đúng là vì lợi ích của đất nước, ngay cả khi anh vô tội thật.”

“Anh có cách diễn giải mọi chuyện thật bùi tai đấy!” Yossarian ngắt lời với vẻ ai oán chua chát.

Thiếu tá Danby đỏ bừng mặt, bối rối vặn vẹo người và nhìn xiên đi chỗ khác. “Xin đừng đổ lỗi cho tôi,” gã bào chữa với vẻ liêm chính đầy lo âu. “Anh biết đấy không phải là lỗi của tôi. Tất cả những gì tôi làm là cố nhìn nhận sự việc một cách khách quan và tìm ra giải pháp cho một tình huống cực kỳ khó khăn.”

“Tôi không tạo ra tình huống đó.”

“Nhưng anh có thể giải quyết được nó. Và anh còn có thể làm được gì khác đây? Anh không muốn tiếp tục bay ra trận.”

“Tôi có thể chạy trốn.”

“Chạy trốn ư?”

“Đào ngũ. Cất cánh. Tôi có thể quay lưng lại với cả đám lộn xộn chết tiệt này và bắt đầu chạy trốn.”

Thiếu tá Danby sốc. “Chạy đi đâu? Anh có thể đi đâu được?”

“Tôi có thể dễ dàng tới được Rome. Và tôi có thể lẩn trốn ở đó.”

“Và sống suốt đời trong mối lo sợ tùng phút một rằng họ sẽ tìm được anh ư? Không, không, không, không, Yossarian. Làm thế thì quá thảm hại và ô nhục. Chạy trốn khỏi vấn đề không bao giờ là cách giải quyết nó. Làm ơn hãy tin tôi. Tôi chỉ đang cố giúp anh thôi.”

“Đó cũng là những gì mà gã điều tra viên tốt bụng mặt rìu kia đã nói trước khi hắn ta quyết định thọc tay vào vết thương của tôi,” Yossarian châm biếm bật lại.

“Tôi không phải điều tra viên,” thiếu tá Danby phẫn nộ đáp lời, má gã lại đỏ ửng lên. “Tôi là một giáo sư đại học với ý thức cao về đúng và sai, và tôi không cố đánh lừa anh. Tôi không nói dối với bất cứ ai.”

“Anh sẽ làm gì nếu ai đó trong liên đoàn hỏi anh về cuộc nói chuyện này?”

“Tôi sẽ nói dối anh ta.”

Yossarian cười mai mỉa, và thiếu tá Danby, bất chấp đôi má vẫn đỏ bừng bối rối, bèn ngả lưng ra ghế thư giãn, như thể chấp nhận chút thời gian nghỉ ngơi mà sự thay đổi tâm trạng của Yossarian hứa hẹn sẽ đem lại. Yossarian nhìn gã trong cảm giác lẫn lộn giữa thương hại và khinh miệt kín đáo. Y ngồi dậy, tựa lưng vào đầu giường, châm một điếu thuốc, thoáng mỉm cười với vẻ thích thú giễu cợt, đoạn nhìn chằm chằm với niềm cảm thông kỳ quái vào nỗi kinh hoàng mắt lồi sống động đã bén rễ vĩnh viễn trên mặt thiếu tá Danby vào ngày đánh trận Avignon, khi tướng Dreedle ra lệnh đưa gã ra ngoài xử bắn. Những nếp nhăn gây ra do thất kinh ấy vẫn luôn còn đó, như những vết sẹo sâu trên lưng, và Yossarian cảm thấy thương hại kẻ lý tưởng chủ nghĩa trung tuổi, đạo đức và hiền lành này, cũng như y thấy thương hại biết bao người khác chỉ có những khuyết điểm nhỏ bé và những rắc rối nhẹ tênh.

Với vẻ thân thiện chủ động y nói, “Danby, làm sao anh có thể làm việc được với những người như Cathcart và Korn? Nó không khiến anh lộn mửa sao?”

Thiếu tá Danby có vẻ ngạc nhiên trước câu hỏi của Yossarian. “Tôi làm vậy để giúp tổ quốc,” gã đáp, như thể đó là một câu trả lời hiển nhiên. “Đại tá Cathcart và trung tá Korn là thượng cấp của tôi, và tuân lệnh họ là điều duy nhất tôi có thể đóng góp cho cuộc chiến này. Tôi làm cùng họ bởi vì đó là nhiệm vụ của tôi. Và,” gã hạ giọng nói thêm, mắt cụp xuống, “bởi vì tôi không phải là một người quá xông xáo.”

“Tổ quốc không cần anh giúp nữa,” Yossarian phản biện. “Do vậy tất cả những gì anh làm là để giúp bọn họ.”

“Tôi cố không nghĩ tới điều đó,” thiếu tá Danby thẳng thắn thừa nhận. “Nhưng tôi cố chỉ tập trung vào toàn cục và cố quên đi rằng họ cũng đang ngày một thành đạt nhờ thế. Tôi cố tỏ ra rằng họ không quan trọng.”

“Đó là khó khăn của tôi, anh biết đấy,” Yossarian suy tư đầy vẻ cảm thông, khoanh tay lại. “Giữa tôi và mọi lý tưởng tôi luôn thấy những Scheisskopf, Peckem, Korn và Cathcart. Và có lẽ điều đó đã làm thay đổi lý tưởng.”

“Anh phải cố không nghĩ về bọn họ,” thiếu tá Danby quả quyết khuyên nhủ. “Và anh không bao giờ được cho phép họ thay đổi các giá trị của anh. Lý tưởng là tốt, nhưng đôi khi con người lại không được tốt lắm. Anh phải cố hướng mắt lên mà nhìn vào toàn cục.”

Yossarian hoài nghi lắc đầu chối bỏ lời khuyên đó. “Khi tôi hướng mắt lên mà nhìn, tôi chỉ thấy toàn người đang kiếm lời. Tôi không thấy thiên đường hay thánh hay thần gì cả. Tôi thấy người ta kiếm lời từ mọi động cơ tử tế và từ từng bi kịch con người.”

“Nhưng anh phải cố không được nghĩ về điều đó,” thiếu tá Danby khăng khăng. “Và anh phải cố không để cho điều đó làm anh buồn bực.”

“Ồ, nó cũng chẳng làm tôi buồn bực mấy. Điều thực sự khiến tôi buồn bực là họ lại nghĩ tôi là thằng ngu. Họ nghĩ rằng họ thông minh, và rằng cả đám chúng ta đều đần độn. Và, anh biết không, Danby, ngay lúc này đây, lần đầu tiên tôi nghĩ là có thể họ đã đúng.”

“Nhưng anh phải cố không nghĩ về cả điều đó nữa,” thiếu tá Danby cãi. “Anh chỉ được nghĩ về lợi ích của đất nước và phẩm giá của con người.”

“Ờ,” Yossarian nói.

“Tôi nói thật đấy, Yossarian. Đây là không phải là Thế chiến thứ nhất. Anh không được quên rằng chúng ta đang có chiến tranh với những kẻ xâm lược, những kẻ sẽ chẳng bao giờ để cho bất cứ ai trong chúng ta được sống nếu như chúng thắng.”

“Tôi biết điều đó,” Yossarian đáp ngắn gọn, và cơn giận chợt bùng lên. “Chúa ơi, Danby này, huân chương ấy là tự tôi kiếm được, bất kể bọn họ trao nó cho tôi vì cái gì. Tôi đã bay tới bảy mươi trận khốn nạn. Đừng có nói với tôi về việc chiến đấu bảo vệ tổ quốc. Tôi đã chiến đấu suốt thời gian qua để bảo vệ tổ quốc mình rồi. Giờ thì tôi cần phải chiến đấu một chút để bảo vệ mạng sống của tôi. Tổ quốc không còn lâm nguy nữa, nhưng tôi thì có.”

“Chiến tranh vẫn chưa kết thúc. Quân Đức đang tiến về Antwerp.”

“Quân Đức sẽ bị đánh bại trong vài tháng nữa. Và tiếp đó vài tháng quân Nhật cũng sẽ bị đánh bại. Nếu giờ tôi phải từ bỏ mạng sống của mình thì đó không phải là để phục vụ tổ quốc nữa. Mà chỉ để phục vụ cho Cathcart và Korn thôi. Do đó tôi sẽ từ bỏ máy ngắm bom của mình cho đến khi chiến tranh kết thúc. Từ giờ trở đi tôi sẽ chỉ nghĩ về mình mà thôi.”

Thiếu tá Danby trả lời đầy khoan dung với nụ cười kẻ cả. “Nhưng, Yossarian này, nếu như tất cả mọi người cùng nghĩ vậy thì sao?”

“Thì chắc chắn tôi sẽ là một thằng đần chết tiệt nếu nghĩ khác, có phải không?” Yossarian ngồi thẳng dậy, biểu cảm kỳ quặc. “Anh biết không, tôi có một cảm giác kỳ cục rằng tôi đã từng nói với ai đó chuyện hệt như thế này. Giống hệt như cha tuyên úy, anh ta từng bảo có cảm giác như chuyện gì anh ta cũng trải qua đến hai lần.”

“Cha tuyên úy muốn anh cứ để họ đưa anh về nhà,” thiếu tá Danby nhận xét.

“Cha tuyên úy có thể biến mẹ đi cho tôi nhờ.”

“Ôi trời.” Thiếu tá Danby thở dài, lắc đầu thất vọng. “Anh ta e rằng anh ta có thể đã làm ảnh hưởng tới anh.”

“Anh ta không ảnh hưởng gì tới tôi. Anh biết tôi có thể sẽ làm gì không? Tôi có thể sẽ ở lại ngay đây, trên chiếc giường bệnh này và sống một cuộc đời đơn điệu. Tôi có thể sống đơn điệu rất thoải mái ở ngay đây và để cho những người khác ra quyết định.”

“Anh phải ra quyết định,” thiếu tá Danby phản đối. “Một người không thể sống như rau cỏ được.”

“Tại sao lại không?”

Một chút ấm áp xa xăm chợt ánh lên trong mắt thiếu tá Danby. “Sống như rau cỏ chắc sẽ hay lắm nhỉ,” gã khao khát thừa nhận.

“Sẽ rất tệ hại,” Yossarian trả lời.

“Không, được thoát khỏi tất cả những nghi ngờ và áp lực này thì hẳn sẽ dễ chịu lắm,” thiếu tá Danby khăng khăng đáp. “Tôi nghĩ là tôi thích được sống như rau cỏ và không phải ra bất cứ quyết định quan trọng nào.”

“Loại rau cỏ nào đây, Danby?”

“Dưa chuột hoặc cà rốt.”

“Dưa chuột loại gì? Tốt hay xấu?”

“Ồ, tất nhiên là loại tốt rồi.”

“Thế thì họ sẽ hái anh ngay lúc anh đang trong kỳ hoàng kim nhất rồi thái anh ra trộn xa lát.”

Mặt thiếu tá Danby xị xuống. “Thế thì loại xấu vậy.”

“Họ sẽ để cho anh thối rữa ra thành phân bón cho loại tốt sinh trưởng.”

“Thế thì thôi chắc tôi chả muốn sống như rau cỏ nữa,” thiếu tá Danby cười buồn cam chịu.

“Danby, thế là tôi sẽ phải để cho họ đưa tôi về nhà thật đấy à?” Yossarian nghiêm túc hỏi.

Thiếu tá Danby nhún vai. “Đó là một cách để cứu bản thân anh.”

“Đó là một cách để đánh mất bản thân tôi, Danby. Anh cần phải biết điều đó.”

“Anh có thể có rất nhiều thứ anh muốn.”

“Tôi không muốn có rất nhiều thứ tôi muốn,” Yossarian đáp, và rồi đấm mạnh xuống đệm trong vỡ òa giận dữ và tuyệt vọng. “Chết tiệt, Danby! Nhiều người bạn của tôi đã bị giết trong cuộc chiến này. Giờ tôi không thể đi ký giao kèo được. Bị con khốn đó đâm chính là điều tốt nhất đã từng xảy ra với tôi.”

“Anh thà đi tù còn hơn à?”

“Nếu là anh thì anh có để cho họ đưa anh về nhà không?”

“Tất nhiên là có!” thiếu tá Danby dõng dạc tuyên bố. “Dĩ nhiên là có,” lúc sau gã nói thêm, lần này bớt chắc chắn hơn. “Ừ, chắc là tôi sẽ để cho họ đưa tôi về nhà nếu như tôi ở vị trí của anh,” gã gượng gạo kết luận, sau khi chìm đắm trong suy nghĩ rất lung. Sau đó gã quay ngoắt mặt đi trong khổ đau dữ dội và buột ra một tràng, “Ồ vâng, tất nhiên là tôi thì sẽ để cho họ đưa mình về nhà! Nhưng tôi vốn là một thằng hèn khủng khiếp đến mức tôi không thể nào lại thực sự ở vị trí của anh được.”

“Nhưng giả sử anh không hèn?” Yossarian truy hỏi, soi gã thật kỹ. “Giả sử anh có lòng dũng cảm để bất chấp điều gì đó?”

“Thế thì tôi sẽ không để cho họ đưa tôi về nhà,” thiếu tá Danby hùng hồn tuyên thệ với niềm vui và nhiệt huyết mãnh liệt. “Nhưng dĩ nhiên tôi cũng sẽ không để cho họ đưa tôi ra tòa án binh.”

“Thế anh có chịu bay tiếp ra trận không?”

“Không, tất nhiên là không rồi. Như thế thì là đầu hàng toàn diện rồi còn gì. Và tôi có thể sẽ bị giết.”

“Vậy thì anh sẽ bỏ chạy?”

Thiếu tá Danby toan kiêu hãnh độp lại, nhưng đột ngột dừng lại giữa chừng, bộ hàm chưa kịp mở ra hết cỡ đã méo xệch rồi ngậm kín lại. Gã trề môi chán nản. “Tôi đoán là sẽ chẳng có tí hy vọng nào cho tôi, phải không?”

Trán và cặp nhãn cầu trố trắng nhởn của gã chẳng mấy chốc đã lấp lánh ướt vì căng thẳng. Gã vắt tréo hai cổ tay ẻo lả đặt vào trong lòng và cơ hồ gần như không thở khi ngồi đó với cặp mắt cụp xuống sàn chấp nhận thất bại. Bóng tối đen đặc, ngập ngụa đổ nghiêng vào phòng từ cửa sổ. Yossarian trang nghiêm quan sát gã, và không có ai trong số hai người động đậy khi có tiếng ầm ĩ của một chiếc xe đang phóng nhanh phanh kít dừng lại ở bên ngoài và âm thanh của những bước chân vội vã thình thịch chạy về phía tòa nhà.

“Có, có hy vọng dành cho anh,” Yossarian nhớ ra, chậm chạp hít vào. “Milo có thể giúp anh. Anh ta to hơn cả đại tá Cathcart, và anh ta có nợ tôi một chút ân tình.”

Thiếu tá Danby lắc đầu và trả lời buồn bã. “Milo và đại tá Cathcart giờ đã là bạn của nhau. Anh ta biến đại tá Cathcart thành phó chủ tịch và hứa hẹn cho ông ta một vị trí quan trọng sau khi chiến tranh kết thúc.”

“Vậy thì cựu binh nhất Wintergreen sẽ giúp chúng ta,” Yossarian thốt lên. “Anh ta căm ghét cả hai người bọn họ, và chuyện này sẽ khiến anh ta tức điên.”

Thiếu tá Danby lại chán nản lắc đầu. “Milo và cựu binh nhất Wintergreen đã kết hợp với nhau tuần trước. Tất cả bọn họ giờ đều là thành viên của công ty M&M.”

“Vậy thì chẳng còn hy vọng nào nữa cho chúng ta, phải không?”

“Không chút hy vọng.”

“Không chút hy vọng nào cả, phải không?”

“Ừ, không chút hy vọng nào,” thiếu tá Danby thừa nhận. Một lát sau gã chợt ngước lên với một ý niệm vừa nhen nhóm. “Giá mà họ cũng cho chúng ta biến mất giống như cách bọn họ cho những người khác biến mất và giải thoát cho chúng ta khỏi tất cả những gánh nặng trí mạng này thì hay nhỉ?”

Yossarian nói không. Thiếu tá Danby âu sầu gật đầu đồng ý, lại cụp mắt xuống, và chẳng hề có chút hy vọng nào cho cả hai người bọn họ cho đến khi tiếng bước chân đột ngột bùng lên ngoài hành lang và cha tuyên úy, hét to hết mức có thể, ùa vào phòng với một tin giật gân về Orr, bị niềm phấn khích hoan hỉ làm cho choáng ngợp tới mức gã cứ cà lăm suốt một, hai phút liền. Những giọt nước mắt mừng vui lấp lánh trong mắt gã, và Yossarian nhảy bật khỏi giường thét lên kinh ngạc khi rốt cuộc y cũng hiểu ra vấn đề.

“Thụy Điển ư?” y reo lên.

“Orr!” cha tuyên úy reo lên.

“Orr?” Yossarian reo lên.

“Thụy Điển!” cha tuyên úy reo lên, gật đầu lia lịa trong hân hoan tột độ và nhảy nhót tưng bừng như đồ điên không sao ngừng lại, miệng cười toe toét. “Đúng là một phép lạ, chắc luôn! Một phép lạ! Tôi lại tin ở Chúa rồi. Thực sự tin. Dạt vào bờ biển Thụy Điển sau bao nhiêu tuần trôi dạt! Đó là một phép lạ!”

“Dạt vào bờ á, còn lâu!” Yossarian tuyên bố, y cũng nhảy nhót loạn lên và rống lên cười hớn hở với những bức tường, với trần nhà, với cha tuyên úy và thiếu tá Danby. “Không phải là anh ta bị dạt vào bờ biển Thụy Điển. Anh ta đã chèo tới đó! Anh ta đã chèo tới đó, cha tuyên úy ạ, anh ta đã chèo tới đó.”

“Chèo tới đó ư?”

“Anh ta đã lên kế hoạch như thế! Anh ta đã chủ động tới Thụy Điển.”

“Ồ, tôi không quan tâm!” cha tuyên úy đáp trả, nhiệt huyết không hề suy giảm. “Đó vẫn là một phép lạ, một phép lạ của trí thông minh và sức chịu đựng của con người. Cứ nhìn xem anh ta đã thành công tới mức nào thì biết!” Cha tuyên úy ôm chặt đầu bằng cả hai tay và cười tới mức gập cả người lại. “Các anh không thể hình dung được à?” gã thốt lên kinh ngạc. “Các anh không thể hình dung ra anh ta trên cái bè màu vàng, chèo qua eo Gibraltar buổi đêm bằng cái mái chèo nhỏ xíu màu xanh dương đó…”

“Với sợi dây câu buông ở phía sau, ăn cá tuyết sống suốt trên đường đi Thụy Điển và thưởng trà một mình mỗi buổi chiều…”

“Tôi có thể hình dung ra!” cha tuyên úy reo lên, dừng màn ăn mừng lại một chút để thở. “Đó là phép lạ của sức bền con người, thực sự luôn! Và đó chính là điều mà tôi sẽ bắt đầu làm từ ngày hôm nay trở đi! Tôi sẽ bền bỉ. Phải, tôi sẽ bền bỉ.”

“Anh ta luôn biết mình làm gì trong suốt con đường đó, từng bước một!” Yossarian hoan hỉ nói, hai tay bàn siết chặt thành nắm đấm giơ lên cao đắc thắng như muốn vắt thiên khải ra khỏi chúng. Y quay một vòng sang phía thiếu tá Danby. “Danby, đồ ngốc! Có hy vọng đấy, sau tất cả. Anh không thấy sao? Cả Clevinger có khi cũng đang sống ở đâu đó giữa những đám mây của anh ta, trốn trong đó cho đến khi có thể bay ra an toàn.”

“Anh đang nói gì vậy?” thiếu tá Danby bối rối hỏi. “Cả hai anh đang nói chuyện gì vậy?”

“Mang cho tôi táo, Danby, và cả hạt dẻ nữa. Chạy, Danby, hãy chạy đi. Đem cho tôi táo dại và hạt dẻ trước khi quá muộn, và cũng lấy cho anh một ít nữa.”

“Hạt dẻ? Táo dại? Để làm quái gì cơ?”

“Để nhét vào trong má, tất nhiên rồi.” Yossarian vung cánh tay lên trời trong một động tác tự trách dữ dội và tuyệt vọng. “Ôi, tại sao tôi lại không nghe lời anh ta chứ? Tại sao tôi không có chút niềm tin?”

“Anh điên rồi à?” thiếu tá Danby hỏi gặng, hoảng hốt và hoang mang. “Yossarian, làm ơn cho tôi biết anh đang nói về cái gì?”

“Danby này, Orr đã lên kế hoạch như thế. Anh không hiểu à - anh ta đã lên kế hoạch ngay từ đầu. Anh ta thậm chí còn tập bị bắn rơi. Anh ta tập luyện như thế trong tất cả các nhiệm vụ mà anh ta tham gia. Và tôi thì đã không chịu đi cùng anh ta! Ô, sao tôi lại không lắng nghe kia chứ? Anh ta đã rủ tôi đi cùng, và tôi đã không chịu đi với anh ta! Danby, hãy đem cho tôi cả mấy chiếc răng thỏ chìa ra ấy nữa nhé, một cái van để sửa và một vẻ ngốc nghếch vô tội để chẳng ai thèm nghi ngờ gì. Tôi cần tất cả. Ô, sao tôi lại không chịu nghe lời anh ta! Giờ thì tôi đã hiểu anh ta đã cố bảo với tôi điều gì rồi. Tôi thậm chí còn hiểu được tại sao cô gái đó cứ nện giày vào đầu anh ta như vậy.”

“Tại sao?” cha tuyên úy hỏi nhanh.

Yossarian ào tới như một cơn lốc và tóm lấy vạt trước áo của cha tuyên úy mà nài nỉ. “Cha tuyên úy ơi, hãy giúp tôi! Xin hãy giúp tôi. Mang quần áo tới cho tôi với. Và nhanh lên, có được không? Tôi cần quần áo ngay lập tức.”

Cha tuyên úy cảnh giác lùi lại. “Được, Yossarian, tôi sẽ giúp. Nhưng quần áo của anh ở đâu? Tôi lấy chúng bằng cách nào?”

“Cứ hăm dọa và nạt nộ bất cứ ai muốn ngăn anh lại. Cha tuyên úy, lấy cho tôi bộ quân phục nhé! Nó ở đâu đó trong bệnh viện này thôi. Hãy thành công, ít nhất một lần trong đời.”

Cha tuyên úy đứng thắng dậy đầy quyết tâm, quai hàm siết chặt. “Đừng lo, Yossarian. Tôi sẽ lấy quân phục cho anh. Nhưng tại sao cô gái đó lại nện giày lên đầu Orr? Làm ơn cho tôi biết đi.”

“Bởi vì anh ta đã trả tiền để cô ấy làm việc đó, đó là lý do tại sao! Nhưng cô ấy không được đánh anh ta quá mạnh, để anh ta còn có sức chèo tới Thụy Điển. Cha tuyên úy, tìm cho tôi bộ quân phục để tôi có thể ra khỏi đây đi. Hỏi y tá Duckett ấy. Cô ấy sẽ giúp anh. Cô ấy sẽ làm mọi thứ để thoát được tôi.”

“Anh sẽ đi đâu?” thiếu tá Danby lo lắng hỏi sau khi cha tuyên úy phi ra khỏi phòng. “Anh sẽ làm gì?”

“Tôi sẽ chạy trốn,” Yossarian tuyên bố với giọng vui vẻ, rõ ràng, tay đã bắt đầu mở cúc trên bộ pyjama.

“Ồ không,” thiếu tá Danby rên lên, và bắt đầu lia lịa vỗ vỗ cả hai lòng bàn tay trần lên khuôn mặt đẫm mồ hôi. “Anh không thể chạy trốn. Anh có thể chạy đi đâu được đây? Anh có thể tới đâu?”

“Tới Thụy Điển.”

“Tới Thụy Điển ư?” thiếu tá Danby kinh ngạc thốt lên. “Anh định chạy đến Thụy Điển ư? Anh có điên không?”

“Orr đã làm được điều đó.”

“Ồ, không, không, không, không, không,” thiếu tá Danby nài nỉ. “Không, Yossarian, anh sẽ chẳng bao giờ tới được đó. Anh không thể chạy trốn tới Thụy Điển. Anh thậm chí còn không biết chèo thuyền.”

“Nhưng tôi có thể tới Rome nếu như anh câm miệng lại khi anh rời khỏi đây và cho tôi cơ hội bắt được chiếc xe nào đó. Anh đồng ý chứ?”

“Nhưng họ sẽ tìm được anh,” thiếu tá Danby tuyệt vọng phản biện, “và họ sẽ đưa anh trở lại, và trừng phạt anh còn nặng hơn bây giờ nhiều nữa.”

“Lần này muốn bắt được tôi thì họ sẽ phải cố hộc bơ đấy.”

“Họ sẻ cố hộc bơ thật đấy. Và ngay cả nếu họ không tìm được anh, sống như thế thì có ra gì? Anh sẽ luôn một mình. Không ai cùng phía với anh, và lúc nào anh cũng sẽ phải sống trong cảnh lo sợ bị phản bội.”

“Giờ tôi cũng đang sống như vậy rồi đây.”

“Nhưng anh không thể cứ thế mà quay lưng lại với mọi trách nhiệm của mình và chạy trốn khỏi chúng như vậy,” thiếu tá Danby khăng khăng nói. “Như thế thật là tiêu cực. Như thế là thoát ly thực tế.”

Yossarian cười xòa không chấp và lắc đầu. “Tôi không chạy trốn trách nhiệm của mình. Tôi đang chạy tới chúng. Không có gì tiêu cực khi ta chạy trốn để tự cứu lấy mạng mình. Anh biết những kẻ thoát ly thực tế là ai không, Danby? Không phải tôi và Orr.”

“Cha tuyên úy, làm ơn hãy nói chuyện với anh ta đi, được không? Anh ta sắp đào ngũ. Anh ta muốn chạy trốn tới Thụy Điển.”

“Tuyệt quá!” cha tuyên úy reo lên, kiêu hãnh ném lên giường một vỏ gối đầy căng quần áo của Yossarian. “Chạy tới Thụy Điển luôn đi, Yossarian. Còn tôi sẽ ở lại đây và bền bỉ. Phải. Tôi sẽ bền bỉ. Tôi sẽ lải nhải và quấy rầy đại tá Cathcart và trung tá Korn mỗi khi tôi gặp họ. Tôi không sợ. Tôi thậm chí sẽ chọc ngoáy cả tướng Dreedle.”

“Tướng Dreedle biến rồi,” Yossarian nhắc, kéo quần lên và vội vàng nhét đuôi áo vào trong. “Giờ là tướng Peckem.”

Trong một thoáng lòng tự tin bá láp của cha tuyên úy không chút suy suyển. “Thế thì tôi sẽ chọc ngoáy cả tướng Peckem, thậm chí cả tướng Scheisskopf nữa luôn. Và các anh có biết tôi sẽ làm gì nữa không? Tôi sẽ đấm vỡ mũi đại úy Black ngay khi gặp hắn ta. Phải, tôi sẽ đấm thẳng vào mũi. Tôi sẽ làm thế khi có nhiều người chứng kiến để cho hắn ta không có cơ hội đánh lại tôi.”

“Hai người bọn anh điên cả rồi phải không?” thiếu tá Danby phản đối, cặp mắt trố càng lồi ra trong hốc mắt trong kinh sợ và cáu tiết. “Hai người bọn anh cho trí khôn đi nghỉ hết rồi hả? Yossarian, nghe này…”

“Đó là một phép lạ, thực sự đấy,” cha tuyên úy tuyên bố, chộp lấy eo thiếu tá Danby, khuỷu tay mở rộng và lôi gã cùng nhảy một điệu waltz khắp phòng. “Một phép lạ đích thực. Nếu Orr có thể chèo đến Thụy Điển, thì tôi có thể thắng được đại tá Cathcart và trung tá Korn, chỉ cần bền bỉ.”

“Cha tuyên úy này, anh có thể làm ơn câm miệng lại được không?” thiếu tá Danby lịch thiệp khẩn nài, vùng ra khỏi vòng tay của cha tuyên úy, đoạn lại lẩy bẩy vỗ vỗ vầng trán đẫm mồ hôi. Gã quay người về phía Yossarian, lúc này đang với tay lấy đôi giày. “Thế còn đại tá…”

“Tôi không quan tâm.”

“Nhưng thực sự thì việc anh làm thế này lại có thể…”

“Quỷ tha ma bắt cả hai người bọn họ đi!”

“Thực sự thì việc anh làm thế này lại có thể có ích cho bọn họ đấy,” thiếu tá Danby cương quyết nói. “Anh đã nghĩ tới điều đó chưa?”

“Mặc cho lũ con hoang đó thăng tiến đi, tôi chả thèm quan tâm, bởi vì tôi không thể làm gì để chặn được bọn họ ngoài việc khiến cho họ xấu hổ vì tôi chạy trốn. Giờ thì tôi cũng có trách nhiệm của riêng tôi chứ, Danby. Tôi cần phải tới được Thụy Điển.”

“Anh sẽ không bao giờ tới được đó. Điều đó là không thể. Xét về địa lý mà nói thì không thể đi được từ đây tới đấy.”

“Kệ xác, Danby, tôi biết chứ. Nhưng ít nhất tôi cũng sẽ thử xem sao. Tôi cũng muốn cứu một cô bé ở Rome nữa, nếu như tôi có thể tìm được nó. Tôi sẽ đưa nó đi cùng tới Thụy Điển, nếu tôi tìm được nó, như vậy thì chuyện này không hoàn toàn là ích kỷ, đúng chưa?”

“Thật là tột độ điên rồ. Lương tâm anh sẽ luôn cắn rứt cho xem.”

“Chúa sẽ phù hộ cho nó.” Yossarian cười thành tiếng. “Tôi không muốn sống mà không có mối lo gì lớn. Phải vậy không, cha tuyên úy?”

“Tôi sẽ đấm ngay mũi đại úy Black ngay khi tôi gặp hắn ta,” cha tuyên úy hãnh diện nói, tương hai cú thọc tay trái vào không khí, sau đó là một đòn quyết định vụng về. “Như thế này này.”

“Thế còn sự nhục nhã thì sao?” thiếu tá Danby chất vấn.

“Sự nhục nhã nào? Giờ tôi còn đang sống nhục nhã hơn đây.” Yossarian buộc chặt nốt dây chiếc giày thứ hai rồi đứng bật dậy. “Danby này, tôi sẵn sàng rồi. Anh nói sao? Anh có giữ miệng và cho tôi cơ hội bắt được một chuyến xe nào đấy không?”

Thiếu tá Danby chăm chú nhìn Yossarian trong im lặng, với một nụ cười buồn, kỳ lạ. Gã đã ngưng đổ mồ hôi và dường như đang hoàn toàn bình tĩnh. “Nếu tôi cố chặn anh lại thật thì anh sẽ làm gì?” gã hỏi với vẻ giễu cợt sầu thảm. “Đánh tôi à?”

Yossarian đáp lại với vẻ ngạc nhiên tự ái. “Không, tất nhiên là không rồi. Tại sao anh lại nói vậy?”

“Tôi thì sẽ đánh anh,” cha tuyên úy khoác lác, rồi nhún nhảy lướt tới rất gần thiếu tá Danby và làm động tác đấm bốc vào không khí. “Anh và đại úy Black, thậm chí cả trung sĩ Whitcomb. Có tuyệt không khi tôi thấy mình không có gì phải sợ trung sĩ Whitcomb nữa?”

“Vậy anh định chặn tôi lại hả?” Yossarian hỏi thiếu tá Danby, nhìn gã chăm chú.

Thiếu tá Danby nhảy một bước tránh xa khỏi cha tuyên úy và ngập ngừng thêm một lúc lâu. “Không, tất nhiên là không rồi!” đoạn gã thốt lên, và bất chợt vẫy cả hai tay về phía cửa với vẻ khẩn trương hồ hởi. “Tất nhiên là tôi sẽ không ngăn anh lại. Đi đi, vì Chúa, và nhanh lên! Anh có cần tiền không?”

“Tôi có một ít tiền rồi.”

“Chậc, có thêm một ít đây.” với vẻ nhiệt tình mãnh liệt và phấn khích, thiếu tá Danby dúi một nắm dày cộp tiền Ý cho Yossarian, hai tay gã siết chặt hai tay Yossarian, vừa để giữ yên những ngón tay run rẩy của chính gã vừa để động viên Yossarian. “Giờ ở Thụy Điển hẳn là hay lắm,” gã thèm khát nói. “Con gái thì rất ngọt ngào. Còn con người thì rất văn minh.”

“Tạm biệt, Yossarian,” cha tuyên úy nói lớn. “Và chúc may mắn. Tôi sẽ ở lại đây và bền bỉ, và chúng ta sẽ gặp lại khi hết đánh nhau.”

“Chào nhé, cha tuyên úy. Cảm ơn anh, Danby.”

“Anh cảm thấy sao, Yossarian?”

“Ổn. À không, tôi sợ lắm.”

“Vậy thì tốt,” thiếu tá Danby nói. “Điều đó chứng tỏ anh vẫn đang sống. Sắp tới sẽ không vui vẻ gì đâu.”

Yossarian bắt đầu đi. “Sẽ vui vẻ chứ.”

“Tôi nói thật đấy, Yossarian. Ngày nào anh cũng phải nhớ luôn cảnh giác đến từng phút. Họ sẽ xới tung cả đất cả trời lên để tóm được anh.”

“Tôi sẽ cảnh giác đến từng phút.”

“Anh phải chuồn đi thật nhanh đấy!”

“Tôi sẽ chuồn thật nhanh.”

“Đi đi!” thiếu tá Danby hét lên.

Yossarian phi ra ngoài. Cô điếm của Nately đang nấp ở ngay ngoài cửa. Con dao đâm xuống, chỉ cách người y vài phân, và y cất cánh.