úng cái hôm thằng Át-xơ mách tội Lin-đa thì cô bé lại không đi học. Ngày hôm sau và hôm sau nữa cô bé vẫn vắng mặt. Khi đó tôi quyết định đến thăm Lin-đa.

Phải công nhận rằng tôi thật không dễ dàng gì khi quyết định bước đi này. Việc này hoàn toàn không phải như là đến chơi nhà cô bé Ê-lô! Tôi nghĩ đến nó vài lần, đem cành lá xanh đến mồ con chó Mi-xte-rơ và còn chơi với Ê-lô nữa. Nhưng đến chơi nhà Lin-đa thì!… Việc đó lại có vẻ như những cuộc thăm hỏi giữa người lớn với nhau. Mà tôi thì từ hôm dự lễ sinh nhật đến nay chưa một lần nào đến chơi nhà cô bé.

Thêm nữa, từ sau lần va chạm với A-rơ-vi, thậm chí tôi cũng có ý tránh Lin-đa. Tôi hình dung một cách sinh động việc Mê-ê-li kể cho Lin-đa biết chính tôi và Ô-lép là hai đứa con trai đã đến nhà cô bé, mang theo chiếc xà cột dã chiến. Mê-ê-li đề phòng tôi, còn A-rơ-vi thì gọi trắng ra tôi là một tên chỉ điểm… Liệu Lin-đa sẽ nghĩ gì?

Thế rồi tôi vẫn quyết định đi. Độc giả hẳn còn nhớ có lần chúng tôi đã nói với nhau về lòng tin.

Khi đó tôi đã nói rằng tuy tin tưởng cô bé hoàn toàn nhưng không thể nói hết tất cả những gì chứa chất trong lòng. Và bây giờ đây, trong lòng tôi đầy ắp những điều không thể nào im lặng được. Rõ ràng là phải báo cho cô bé biết chuyện thằng Át-xơ đã khai báo về cô. Lại còn cả chuyện về cha của Ma-đi-xơ nữa. Rồi lại cả chuyện về chú của Mê-ê-li. Thôi cứ để chính Lin-đa nói cho Mê-ê-li biết. Bởi vì Mê-ê-li tin tưởng Lin-đa. Tôi bỗng nhận ra rằng: im lặng có nghĩa là nhút nhát một cách ngốc nghếch. Mặc Lin-đa muốn nghĩ sao thì nghĩ! Còn tôi, tôi sẽ nói. Nếu không đủ sức gỡ cái gút này, thì cần phải chặt nó đi.

Chúng tôi đã từng học sử nói về A-léc-xan Ma-xê-đoan. Truyền thuyết kể rằng người ta chỉ cho A-léc-xan thấy chiếc xe tăng nổi tiếng mà nhà vua Phi-rơ-ghi Go-rơ-đi đã xích cái ách vào càng xe bằng một mắt xích rất khó gỡ. Theo lời kể của nhà tiên tri thì mắt xích này phải do chúa tể của châu Á tháo gỡ. A-léc-xan đã thử tháo gỡ nhưng không được. Thế là ông liền dùng kiếm chặt đứt mắt xích.

Và tôi cũng cần phải hành động cương quyết.

Đến hôm thứ tư, tôi đến nhà Lin-đa trước giờ học. Tôi đoán trước cuộc nói chuyện sẽ kéo dài nên đem theo cả cặp sách.

Trông thấy tôi, Lin-đa không chút ngạc nhiên. Cứ y như cô ta cho việc tôi đến thăm là hoàn toàn tất nhiên và điều đó làm cho tôi thấy vui.

- Tôi cảm nhẹ thôi mà, - cô ta nói trong lúc tôi đang cởi áo bành tô. - Hôm nay tôi sẽ đến trường. Hôm nay ta sẽ cùng đi nhé?

Lin-đa dẫn tôi vào phòng: cô bé ở nhà có mỗi một mình.

- Ở trường có gì mới không?

Đã đến lúc tôi bắt đầu.

- Cũng có chút ít… - và tôi kể lại điều tố giác của thằng Át-xơ mà Ô-lép đã nghe được.

Lin-đa lo lắng nói:

- Một lần thằng Át-xơ có giằng cuốn sổ chép bài hát ở tay tôi. Nhưng ai mà ngờ chuyện đó. Hèn thế đấy!

- Lần sau bạn phải cẩn thận hơn.

- Bạn có muốn tôi cho xem sổ tay chép bài hát không?

- Nếu bạn không sợ…

Lin-đa ngạc nhiên nhìn tôi:

- Vì sao tôi phải sợ? Bạn chứ ai?

- Bạn đã nghe thấy thằng A-rơ-vi nói tôi đấy thôi.

- Bạn nghĩ là tôi tin nó à?

- Không, nhưng…

- Thế thì tại sao lại nói thế?

- Tôi nói vậy thôi…

- Chẳng qua là vì không có gì để nói.

Bây giờ đúng là đã đến lúc nói ra tất cả.

- Mê-ê-li cũng nghi ngờ tôi.

- Mê-ê-li à? Nghi ngờ bạn à?

- Đúng đấy. Nghi ngờ tôi và Ô-lép. Chẳng là vì chúng tôi đã đem cái xà cột dã chiến của chú bạn ấy về.

- Chính các bạn à?

- Chính chúng tôi.

Lin-đa chằm chằm nhìn tôi nghi hoặc.

- Không thể như thế được.

- Hoàn toàn như thế đấy, - tôi nói. - Chúng tôi trao lại chiếc xà cột dã chiến cho cô của Mê-ê-li, còn Ô-lép thì tặng Mê-ê-li một cành thanh lương trà.

Lin-đa im lặng.

Tôi nói thêm:

- Tất nhiên không có ai phái chúng tôi đến đấy. Và chúng tôi quả thật đã tìm thấy chiếc xà cột dã chiến ở trong rừng.

- Sao bạn không nói ngay ra?

- Khi nào?

- Cái dạo tôi nói với bạn về mối nghi ngờ của Mê-ê-li ấy.

- Có thế mà bạn cũng không hiểu! Chuyện này càng ít người biết càng tốt.

- Giá mà bạn tin tôi thì có phải tốt hơn không! - Lin-đa nhận xét.

- Cũng có thể, nhưng dù sao thì bây giờ cũng nói ra rồi.

- Tôi có cảm giác là đã hiểu bạn đấy.

Lời nói của Lin-đa làm cho tôi thấy vui.

- Bây giờ thì bạn sẽ giải thích cho Mê-ê-li biết chứ?

- Tất nhiên rồi.

- Bạn nhớ nói thêm rằng chú của bạn ấy khỏe mạnh nhé. Cẩn thận thì nói rằng đó là cách đây ít lâu. Ông là chính ủy quân đoàn E-xtô-ni-a và suýt nữa đã bắn chết cha của Ma-đi-xơ khi ông này chạy sang hàng ngũ quân Đức.

Tôi nói với Lin-đa chuyện tôi đến thăm nhà Xa-lu-vê-ê. Tôi nói cả về việc cha Ma-đi-xơ căm thù chính ủy Ca-rơ-vét rồi cả chuyện vì sao A-rơ-vi kết tội tôi.

- Còn về cha bạn, thì bạn không biết gì à? - Lin-đa hỏi.

- Không.

Im lặng.

Cái “mắt xích nhà vua Go-rơ-đi” của tôi đã được phá vỡ.

- Cuộc sống phức tạp quá chừng! - Lin-đa nói. - Người nọ căm thù người kia, người kia nghi ngờ người thứ ba, người thứ tư buộc tội người thứ năm…

- Chiến tranh mà. - tôi nói.

- Và đến bao giờ thì cuộc chiến tranh này được kết thúc nhỉ?

- Đang kết thúc đấy. Những vòng cung vĩ đại đã giải phóng. Ở bảng lớp chúng ta cũng có thông báo đấy.

Đối với Lin-đa, cái tên vòng cung vĩ đại có vẻ gì xa xôi và vô định lắm. Cô bé chú ý đến một việc gì đó hoàn toàn khác cơ.

- Bạn và Ô-lép đã viết có phải không? - Lin-đa hỏi nhanh.

- Không, không phải bọn tôi.

Ngay với Lin-đa cũng không thể nói hết tất cả được. Bây giờ là thời kỳ người nọ căm thù người kia, người kia nghi ngờ người thứ ba, người thứ tư buộc tội người thứ năm, và cũng là thời kỳ mà những người bạn tốt không thể bộc bạch với nhau tất cả.

- Tôi cho rằng có thể đó là các bạn.

- Không, không phải bọn tôi. - tôi nhắc lại.

- Không tìm ra thủ phạm à? - Lin-đa hỏi.

- Không, thậm chí hiệu trưởng cũng không biết. Mà hôm ấy hóa ra hai thằng Gui-đô và Át-xơ đến lớp đầu tiên. Nhưng chúng nó không bị nghi.

- Chúng nó không xóa bản thông báo trên bảng đi à?

- Không. Trước tiên phải để cho ông hiệu trưởng trông thấy đã chứ.

Thực ra hôm ấy Ma-đi-xơ là người đến lớp trước tiên. Nhưng nó không vội cởi áo khoác để gửi, mà nhanh chóng vào lớp viết thông báo lên bảng rồi lén ra khỏi trường theo một lối đi bí mật. Thế rồi nó vào trường cùng với tất cả các bạn học. Nhưng chỉ có Ô-lép và tôi biết chuyện đó. Mà nói lại cho Lin-đa biết thì không thể được: thời bây giờ nó như vậy… Tôi nói với Lin-đa:

- Bây giờ bạn cho tôi xem cuốn sổ tay chép bài hát ấy đi.

Đó là một cuốn vở dày. Hầu như đứa con gái nào cũng có một cuốn vở như vậy để chép bài hát ưa thích. Nhưng sổ của Lin-đa ngoài các bài hát ra, còn có những bức vẽ. Những bông hoa. Cảnh mặt trời mọc và lặn. Cánh buồm giữa biển xanh. Phong cảnh thành phố Tan-lin với ngôi tháp cao cổ kính.

Tôi bắt đầu đọc.

Đầu tiên là bài “Pháo đài Ca-lê-vi-chi-an”. Sau đến bài “Ca-chiu-sa”, bên cạnh tên bài hát có vẽ một cành táo với những bong hoa nhỏ màu hồng nhạt. Sau đó là mấy bài hát đã có từ hồi trước chiến tranh.

Tiếp theo là những bài hát mới hơn: “Căn phòng nhỏ trong trái tim tôi…”, “Hãy cho tôi một ngôi nhà giữa rừng lặng lẽ…” v.v… Và tất nhiên có cả bài “Sóng biển Ban-tích” mà hồi đó bất cứ một cô gái nào cũng hát nghêu ngao. “Ở nơi kia sóng Ban-tích giập giờn, ở nơi kia bay vào bờ đầy bão đông gió cuốn…”.

Tôi giở nhanh tay và thấy ngay những bài hát:

“Trước kia trong cửa hàng có áo bành tô và găng tay,

Ngày nay ở nơi đây rặt ảnh Hít-le nhỏ to đủ loại…”

“Một lần nọ Hít-le lệnh cho toàn tướng lĩnh:

Vơ vào tay cả đất nước E-xtô-ni-a!

Ở nước này lắm sữa, trứng và bơ

Quân lính ta sẽ tha hồ no đủ!”

Tôi bảo Lin-đa:

- Bạn không nên mang cuốn sổ tay chép bài hát này đến trường nữa.

Nhưng ngay lúc đó tôi lại suy nghĩ… Cũng có thể giấy ông hiệu trưởng những bài hát này…

- Cần phải báo cho các bạn nữ khác biết, - Lin-đa nói. - những bài hát này chép cả của những bạn khác.

- Nhất định phải báo rồi.

Khi chiếc đồng hồ treo tường to tướng ở phòng ăn gõ bốn tiếng, thì hai đứa tôi đã đi đến trường.