nh còn gì khác nói không?

Mi nói với nàng về những hoang tàn bị lau sậy lấn chiếm và bị gió dữ dằn của các đỉnh cao quật đập, về những viên gạch vỡ, phủ đầy rêu và địa y, về con tắc kè bò trên một tấm đan rạn nứt.

Mi nói với nàng ngày xưa ở đây vang lên như thế nào tiếng chuông thỉnh sớm và tiếng trống thu không. Khói hương uốn lượn như thế nào, chín trăm chín mươi chín vị sư tăng sống như thế nào ở trong một nghìn căn tăng phòng của ngôi chùa ngày viên tịch, những hội lễ tôn giáo linh đình diễn ra như thế nào.

Mi nói rằng khi khói hương tỏa ra từ vô vàn các bát hương, tín đồ trong vòng vài trăm dặm kéo đến để chính mắt chứng kiến vị sư già ngồi đi lên cõi chân phúc. Thiện nam tín nữ chen nhau trên các ngả đường qua rừng.

Mi nói những lời tụng niệm kinh pháp vang lan ra cả ngoài cổng lớn ngôi chùa. Trong chùa không còn tấm chiếu nào để không. Những người đến sau quỳ ngay xuống đất và những người đến sau nữa thì phải chờ ở ngoài. Đằng sau khối đông đảo các tín đồ không vào nổi lại còn một đám đông bao la nữa đang chen chúc nhau. Đúng là một cuộc tập hợp khác thường.

Mi nói không một tín đồ nào lại không mong được vị lão hòa thượng ban phúc. Mỗi đệ tử hy vọng nhận được chân truyền từ ông ta vì trước khi vào cõi chân phúc viên tịch, bậc đại sư sẽ giảng một hồi Phật pháp. Kinh đường, nơi ông ta đang nồi ở đây lúc này là ở về bên trái tòa Đại Hùng Bảo Điện, lầu tàng giữ kinh pháp.

Mi nói rằng trong sân, trước gian phòng này, hai cây quế đang chính giữa mùa hoa, hoa trắng, hoa đỏ tỏa hương thơm ngát, mặt đất rải đầy chiếu từ gian phòng ra tới sân. Dưới nắng thu êm dịu, các vị sư tăng tâm can yên tĩnh ngồi chờ bậc hòa thượng già giảng dạy lần cuối cùng Phật pháp.

Mi nói bậc hòa thượng ngồi dạng chân co gối ở trên một cái bệ bằng gỗ trầm hương đen, chạm trổ hoa sen, rằng người đang thực hành vô thất, một cuộc thanh tẩy và kiêng nhịn tuyệt đối từ bảy ngày bảy đêm rồi, không ăn không uống, mắt vẫn nhắm, một chiếc áo dài và víu phơ phất trên vai người. Trước bàn thờ, trong các lư đồng chạm trổ, những miếng trầm trắng đang nghi ngút cháy, mùi thơm lan ra khắp gian phòng. Hai đệ tử của người ở bên cạnh người, và khoảng một chục vị sư đã được người chính tay xuống tóc đang kính cẩn chờ ở dưới chân bệ. Tay trái người mân mê lần chuỗi tràng hạt, tay phải người cầm một cái chuông con mà người gõ nhè nhẹ vào nó bằng một thanh đũa nhỏ bằng sắt kẹp ở giữa các ngón tay. Như một dải lụa nhẹ tênh, tiếng chuông bây lên, chờn vờn giữa các lá cờ hiệu treo rủ trong phòng.

Mi bảo rằng lúc đó các vị sư nghe thấy tiếng nói dịu ngọt của vị hòa thượng già: "Đức Phật dạy chúng ta rằng muốn biết đến giác ngộ, ta không nên biết đến Đức Phật bằng dung mạo xác thân của Phật; cái mà ngừơi ta gọi là dung mạo xác thân của Phật chỉ là những hình tượng ảo của xác thân Phật, những hình tượng ta nhìn thấy không phải là dung mạo của Ngài, chúng là sự phủ định của dung mạo Ngài. Điều tôi truyền giáo lại các vị là rằng ngay cả điều Phật nói cũng vừa không thể chấp nhận vừa không thể truyền giáo, điều không thể truyền giáo và không thể chấp nhận nhưng lại không thể không chấp nhận, đó là điều ta tryền giáo cho các người, đó là đại pháp mà Phật truyền giáo cho các người, các ngươi có hỏi gì không?".

Mi nói rằng trong đám đông tín đồ đệ tử, chẳng ai hiểu nghĩa của các lời ông giảng nhưng chẳng dám hỏi ông. Với hai đệ tử trông nom ông ở hai bên trái phải, đây là việc khó khăn nhất. Từ bảy hôm nay họ không dám rời ông một lúc, im lặng chờ sư phụ cho ra các ý định và huấn chỉ của ông. Trên bát hương, cây hương cuối cùng đã cháy hết. Cuối cùng, đệ tử thứ nhất bèn mạnh bạo lên. Ông tiến lên một bước, quỳ gối rồi hai tay chắp lại khấu đầu: "Đệ tử của sư phụ có một câu hỏi nhưng không biết có nên đặt ra không".

Vị hòa thượng già khẽ mở mắt, hỏi câu hỏi là gì. Người đệ tử ngẩng đầu, nhìn chung quanh một lượt và hỏi: " Trước khi tới Niết Bàn, sư phụ sẽ truyền huấn chỉ cho một người kế tục không?" Mọi người đều hiểu: sư phụ tuyệt đối phải chỉ định một vị kế tục để trông nom tu viện rộng như thế này với ngần này những đồ đồng, hương nến. Làm sao một vị đại sư phụ như người đây lại không có ai thay thế?

Đại sư phụ gật đầu, cầm bát đựng các của bố thí đeo ở trước ngực và nói:"Nhà ngươi cầm lấy cái bát này..." Hương đã cháy hết, những cuộn khói cất lên trên không thành những vòng tròn méo trước khi tan loãng. Quả chuông bằng sắt nặng sáu tấn của chùa Đại Pháp Bảo, đúc trong niên đại Trấn Nguyên nhà Đường bắt đầu vang lên, có tiếng trống đệm theo. Trong gian phòng để kinh pháp, các nhà sư vội gõ vào các con cá gỗ và các hòn đá phát ra âm thanh. Hiểu rằng đại sư phụ đã truyền thụ huấn chỉ và chỉ định người kế tục, đám đông tụng kinh và niệm Nam mô A di đà Phật.

Nhưng hai người đệ tử thứ nhất vẫn còn phân vân, họ đã không nghe thấy sau câu "Cầm cái bát này", đại sư phụ còn nói thêm "và đi khuất thực". Họ chỉ thấy môi sư phụ mấp máy nhưng cả hai chẳng ai thu nhận được huấn chỉ của Người. Cả hai cùng chìa tay ra để nắm lấy cái bát đựng đồ bố thí rồi chẳng ai muốn bỏ tay. Cuối cùng cái bát vỡ. Hai người ngẩn ra bàng hoàng. Họ hiểu ý sư phụ là như thế nào nhưng không dám nói. Chỉ vị cao tăng mới nhận thấy rằng ngôi chùa một ngày nào đó sẽ sụp đổ thành hoang phế. Không chịu đưng hơn nữa viễn cảnh đó, ông nhắm mắt lại, ngồi nhập thiền hư vô trên chiếc ghế hình hoa sen, hai tay bắt chéo, ông lặng lẽ tập trung chú ý vào huyệt "mệnh môn" và chấm dứt sự tồn tại của bản thân bằng ý chí của chính mình.

Mi nói chuông trống vang lên như thế nào trong phòng kinh pháp và ở bên ngoài. Bên trong, các sư tăng đồng thanh tụng kinh, tiếng tụng kinh lan ra đến tận ngoài sân. Ở đấy, đám đông các sư tăng cùng tụng lại cho tới ba gian phòng và hai bên cánh chữ môn rồi tới tận bên ngoài chùa, nơi các tín đồ chen chúc nhau với những võng kiệu, lừa ngựa của họ. Không muốn là người ngoài cuộc, các tín đồ không lọt vào được tòa nhà đã niệm váng lên Nam mô A di đà Phật, niệm to đến nỗi ở trong chùa ngừơi ta cũng nghe thấy!

Các sư tăng khiêng cái chum lớn ở trong đặt vị cao tăng đã vào cõi chân phúc, cờ Phật bằng gấm thêu bộ tống đi, hai đệ tử thứ nhất hoa phát trần mở đường và rẩy rượu để thanh tẩy cho linh hồn và xác thân, còn đám đông tín đồ thì ra sức nhào vào trong ngôi chùa để có duyên phúc chiêm ngẫm hình hài của đại sư phụ đã chết. Những người nhìn thấy kêu lên: "Ô hô, hỡi ôi!", những người không được nhìn thấy thì kích đông đến cực điểm, họ kiễng lên đầu ngón chân chen đẩy nhau, mất mũ mất giầy, đánh đổ lư hương, bát hương, chẳng bận tâm gì đến cái nơi trang trọng này nữa.

Nắp chum đậy lại rồi, chum được đem đặt lên một đống củi trước Đại Hùng Bảo Điện rồi trước khi châm lửa, một chầu tụng kinh cho linh hồn siêu thoát bắt Đầu, không thể để thiếu một lễ thức nào, một sơ xuất nhỏ là không thể quan niệm nổi nhưng chẳng có ngôi chùa nào lại có thể chứa được hàng chục nghìn con người chen chúc, xô đẩy như thế, những gã khỏe mạnh nhất cũng không cuỡng lại được làn sóng của đám đông, những người bị đẩy bị giẫm xéo kêu lên rất thảm thương! Không ai có thể nói được lửa bắt cháy từ đâu, bao nhiêu mạng người chết cháy hay xéo nát, liệu có còn những người chết vì ngạt thở hay vì bỏng hay không, dẫu sao, lửa đã kéo dài ba ngày ba đêm trước khi đấng Hoàng thiên trên kia, mủi lòng thương, cuối cùng đã cho một trận mưa phúc đức sau đó chỉ để lại một bãi rộng tro tàn nghi ngút khói mà thôi. Sau thảm họa này, còn lại chỉ là những đổ nát, những tấm bia vỡ làm đối tượng nghiên cứu cho các thế hệ háo sự mai sau.