au khi Giác Dân tiễn Kiến Vân về, chàng bước ra hoa viên, lòng đầy cảm xúc rộn ràng và đau khổ, và biết rằng Giác Tuệ đang ở đó. Chàng tìm thấy Giác Tuệ bên cạnh bờ hồ.

Ðầu cúi xuống, Giác Tuệ bước dọc theo bờ hồ. Thỉnh thoảng chàng dừng lại và chăm chú nhìn mặt nước phẳng lặng, hoặc thở dài, quay bước đi những bước dài về hướng khác. Chàng không biết Giác Dân đang lại gần.

"Tam đệ," Giác Dân lên tiếng gọi khi chàng bước ra từ vườn mai.

Giác Tuệ dừng lại và lặng lẽ nhìn anh.

Tới gần, Giác Dân xúc động nói, "Em trông dễ sợ quá. Em buồn phiền cái gì vậy?"

Giác Tuệ không trả lời và bắt đầu bước đi. Giác Dân vội vã chạy theo, nắm tay áo chàng, và run rẩy nói, "Anh biết hết chuyện rồi. Nhưng chuyện đã xảy ra thế này, em có thể làm gì được? Ðiều tốt nhất là hãy quên đi."

Giác Tuệ tức giận cãi lại, hai mắt toé lửa, "Quên? Em sẽ không bao giờ quên. Trên đời này có nhiều chuyện không thể quên được. Em đứng đây nhìn thật lâu xuống hồ. Ðây là mộ của nàng; chính tại đây em cố tìm kiếm dấu vết cuối cùng của nàng. Nhưng nước hồ không cho em một cái gì cả. Thực là đáng ghét quá! Sau khi nuốt lấy thân xác nàng, làm sao mặt hồ có thể bình thản được?"

Chàng hất tay người anh đi, và giơ một nắm tay như muốn đấm vào mặt hồ. "Nàng không thể biến mất mà không lưu lại một dấu vết gì. Từng bụi cây từng lá cỏ có thể kể cho em biết nàng đã chấm dứt cuộc đời như thế nào. Em không dám nghĩ tới cái gì trong tim nàng khi nàng chết, nhưng em phải nghĩ tới. Em sẽ nhớ điều này vĩnh viễn, bởi vì chính em là người đã giết nàng. Nhưng không phải chỉ mình em mà thôi. Mà còn cả gia đình và xã hội chúng ta đang sống nữa."

Cầm tay Giác Tuệ, Giác Dân nói một cách thành thực, "Tam đệ, anh hiểu em, và anh có thiện cảm với em. Những ngày vừa qua, anh chỉ nghĩ đến hạnh phúc, tương lai và tình yêu của anh. Như vậy là sai. Anh nhớ lại hồi còn nhỏ chúng ta học với thày đồ trong thư phòng. Chúng ta làm mọi việc chung với nhau. Ai làm bài xong trước cũng chờ người kia. Mọi người khen ngợi chúng ta là anh em biết thương yêu nhau. Lúc chúng ta học trường trung học và sau này ở trường Ngoại Ngữ cũng vậy. Ở nhà chúng ta giúp nhau soạn bài. Chúng ta vui buồn đều có nhau. Nhưng nửa năm vừa qua, anh hoàn toàn chỉ chú ý đến chuyện tình của riêng anh thôi, và anh đã xa cách em. Tại sao em không nói cho anh biết sớm về chuyện Minh Phương? Cùng nhau chúng ta có thể tìm ra cách giải quyết vấn đề. Hai cái đầu bao giờ cũng hơn là một. Chúng ta thường nói như vậy, phải không?"

Lệ tràn lên khoé mắt Giác Tuệ và chàng cười chua chát. "Nhị ca, em cũng nhớ như vậy. Nhưng quá trễ rồi. Con người ta bao giờ cũng thiếu can đảm khi hành động một mình. Em không ngờ nàng chọn con đường ấy. Em thực tình yêu nàng Nhưng trong hoàn cảnh em, làm sao em có thể kết hôn với nàng? Có lẽ em quá ích kỷ. Có lẽ em hoa mắt với những chuyện khác. Dẫu sao em cũng là người giết chết nàng. Nàng chấm dứt cuộc đời dưới đáy hồ, và một người con gái khác khóc lóc thảm thiết, phải đi tới nhà họ Quách để chôn vùi tuổi xanh, để thoả mãn dục vọng của một con chó già dâm đãng. Với những hình ảnh ấy trong tâm trí em, anh có nghĩ em có thể sống bình yên được không?"

Một vẻ thù ghét và hối tiếc hiện lên mặt Giác Dân, và nước mắt tuôn xuống sau chiếc kiếng gọng vàng. Chàng đau đớn lẩm bẩm, "Quá trễ rồi." Chàng nắm chặt tay Giác Tuệ.

Giác Tuệ khích động hỏi, "Nhị ca, anh có nhớ ngày mười lăm tháng giêng không?" Khi Giác Dân lặng lẽ gật đầu, Giác Tuệ lại nói tiếp, "Ðêm ấy chúng ta sung sướng biết bao! Dường như mới xảy ra ngày hôm qua thôi. Nhưng bây giờ nàng đâu rồi? Giọng nói và khuôn mặt của nàng - em biết tìm đâu bây giờ? Nàng tin chắc em có thể cứu được nàng, nhưng em đã bỏ mặc nàng. Em không có can đảm. Em thường trách anh và Ðại ca không có xương sống. Bây giờ em thấy em cũng vậy. Chúng ta là con của cùng một cha mẹ, được nuôi dưỡng trong cùng một gia đình. Không người nào trong chúng ta có can đảm. Em thù ghét mọi người. Em thù ghét chính em!"

Giác Tuệ quá khích động không thể nói tiếp được nữa. Chàng thở hổn hển, người chàng như ngồi trên đống lửa. Chàng còn có nhiều điều nữa để nói, nhưng những lời nói kẹt trong cổ họng chàng. Tim chàng dường như run rẩy. Chàng đấm ngực, và khi Giác Dân nắm cổ tay chàng để kìm giữ chàng thì chàng vùng vẫy như một người điên. Chàng không biết chàng đang làm gì; chàng vùng vẫy một cách mù quáng. Phải hết sức cố gắng, Giác Dân mới có thể giữ được chàng và đẩy chàng vào vườn mai bên lối đi. Tại đó Giác Tuệ đứng tựa vào một cây mai và thở dốc.

Giác Dân mặt đỏ bừng vì gắng sức, đứng trên lối đi thương hại nhìn em. "Tại sao em cứ thế này mãi?"

Giác Tuệ nói, "Cái gia đình này! Em không thể sống ở đây được nữa!" Chàng nói với chính mình hơn là trả lời người anh. Ðầu cúi xuống, chàng vặn hai bàn tay.

Vẻ mặt Giác Dân thay đổi. Chàng muốn nói nhưng không thể nói được. Chàng hết nhìn Giác Tuệ lại nhìn vườn mai. Một con chim ác là đang hót trên cành. Dần dần mắt Giác Dân sáng lên và nở một nụ cười. Nhưng nụ cười này có nước mắt, những giọt lệ chảy xuống má chàng. Chàng hỏi:

"Tại sao em không còn tin tưởng ở anh như trước? Trước kia em kể cho anh biết hết mọi chuyện. Chúng ta cùng chia ngọt xẻ bùi. Tại sao ngày nay chúng ta không còn như vậy nữa?"

"Bởi vì chúng ta đã thay đổi. Anh có tình yêu của anh. Em thì mất tất cả. Chúng ta có còn gì để chia xẻ với nhau?" Giác Tuệ không muốn làm anh đau lòng, chàng chỉ muốn bộc lộ ra những cảm xúc đè nén. Chàng cảm thấy chàng xa cách người anh bằng một cái xác chết, nước nhỏ giọt.

Giác Dân mở miệng như muốn để trả lời thật to, nhưng lại im lặng. Sau một lúc im lặng hơi lâu, chàng nói bằng một giọng năn nỉ, "Em chua tha thứ cho anh hay sao? Em không thấy anh buồn tiếc đến thế nào hay sao? Chúng ta hãy giúp đỡ nhau như trước, và bước vào đường đời cùng với nhau. Anh hứa anh sẽ không bao giờ bỏ em."

"Có ích gì nữa đâu? Em không muốn bước vào đường đời nữa." Giác Tuệ dường như đã vất bỏ cái áo giáp che bên ngoài. Chàng không còn tức giận nữa. Chỉ còn lại sự chán nản tuyệt vọng.

"Em nói thế được sao? Em sẽ vất bỏ hết chỉ vì một người con gái ư? Như vậy không phải là em nữa rồi!"

"Không, em không có ý ấy." Giác Tuệ bắt đầu tranh cãi. Tránh không nhìn mắt Giác Dân, chàng chậm chạp nói, "Ðó không phải chỉ là vì nàng đâu." Rồi với cơn giận dữ bất thình lình, chàng nói thêm, "Em chán cái đời sống này lắm rồi."

"Em không có quyền nói thế. Chúng ta vẫn còn trẻ. Chúng ta thực sự không biết cuộc đời chúng ta như thế nào."

"Cứ coi như chúng ta chưa biết rõ! Hãy chờ xem. Cái tồi tệ nhất chưa tới đâu! Em tiên đoán thế!" Mặt Giác Tuệ đỏ bừng vì giận dữ.

"Em bao giờ cũng khích động! Chuyện đã qua rồi. Em làm gì được? Em không thể nghĩ tới tương lai hay sao? Thực là lạ khi em quên những hàng chữ mà em rất thích."

"Những hàng chữ nào?"

"Chúng ta còn trẻ, chúng ta không phải là tàn phế, chúng ta không ngu ngốc. Chúng ta sẽ chinh phục được hạnh phúc cho chúng ta."

Giác Tuệ không trả lời. Nét mặt chàng thay đổi mau lẹ phản ảnh sự tranh đấu bên trong chàng. Chàng nhíu mày và nói với mình một cách nặng nề, "Ta còn trẻ." Rồi chàng tức giận lập lại, "Ta còn trẻ!" Sau một lúc, chàng hỏi lại, "Ta còn trẻ không?" Và chàng tin tưởng nói thêm, "Ta còn trẻ! Chắc chắn là ta còn trẻ!"

Chàng nắm tay Giác Dân và nhìn vào mắt người anh. Cái nắm tay thân ái và chặt chẽ ấy cho Giác Dân biết cái gì trong tim Giác Tuệ. Giác Dân vững tin và nắm chặt lấy tay em. Hai người lại hiểu nhau.

Hai anh em ăn tối sớm hơn thường lệ, và sau đó cùng nhau đi dạo. Khi bước đi ngoài đường phố, hai người nói chuyện sôi nổi về nhiều chuyện khác nhau. Ðã sáu tháng trôi qua kể từ lần nói chuyện thân mật giữa hai anh em lần trước.

Những đám mây đen vần vũ trên bầu trời chiều, và thời tiết rất mát mẻ. Trên những con đường vắng lặng chỉ có vài người, nhưng tại cổng những toà nhà lớn, gia nhân và phu khiêng kiệu đứng tụ tập từng đám, chuyện trò với nhau.

Hai ba dẫy phố xa hơn nữa, hai anh em đi tới một toà nhà tại góc phố có tường gạch bao quanh. Bên cạnh cổng là một tấm biển vàng với hàng chữ viết màu lục: Văn phòng của Luật sư Cao Khắc Minh."

Giác Dân hỏi, "Tại sao từ trước đến nay chúng ta không đi về hướng này?"

Hai người quay về, theo một lối đi nhỏ quanh co, lát đá sỏi. Những cây cao um tùm trong những dinh cơ hai bên lối đi lả cành xuống những bức tường đất hai bên lối đi. Ðó đây là những cây du, nhưng tiếc thay mùa hoa nở đã qua rồi. Chỉ còn vài trái lựu uá héo trên những cành cây um tùm lá.

Khu này rất yên tĩnh. Phần lớn những cánh cổng sơn đen của những toà nhà ở đây đã đóng lại rồi. Rất ít thấy người bước ra ngoài.

Nhìn những đám mây đen chồng chất trên bầu trời, Giác Tuệ nói, "Chúng ta hãy đi về. Ở đây buồn tẻ quá. Hơn nữa trời có vẻ muốn mưa."

"Trời đã mưa rồi đây này," Giác Dân nói trong lúc một giọt mưa rơi trúng trán chàng. Hai người vội rảo bước chân.

Vừa bước vội Giác Tuệ vừa nói, "Chúng ta nên đi mau lên. Chỉ một phút nữa là mưa tầm tã ngay đấy."

Hai anh em vội bỏ chạy nhưng không kịp vì mưa đã đổ xuống như trút. Vào lúc hai người về đến nhà thì đã bị ướt sũng.

Khi đi qua khu vực gia nhân, Giác Tuệ la to, "Minh Phương, bưng nước nóng cho ta."

"Em gọi Minh Phương hả. Nhưng cô ta đã - " Giác Dân vội ngừng lại.

Giác Tuệ quay lại nhìn anh, mặt bỗng chảy dài ra. Sau một lát chàng gọi giọng buồn bã, "Hoàng Má má!" Khi Hoàng má má trả lời, chàng nói, "Chúng tôi muốn rửa mặt." Chàng chán nản bước vào phòng và thay quần áo, tinh thần hào hứng của chàng không còn nữa.

Hoàng Má má đem một chậu nước nóng tới. Khi trông thấy tình trạng của hai anh em, bà già bắt đầu trách. Bà muốn khóc lên:

"Nếu mẹ các cậu còn sống, bà ấy không cho các cậu xông xáo như thế này đâu. Hãy nghĩ đến mẹ và phải tự lo lắng cho sức khoẻ của mình chứ. Nếu không vì các cậu thì tôi đã bỏ đây từ lâu rồi. Bây giờ Minh Phương không còn nữa, chỉ còn một mình tôi săn sóc hai cậu. Tôi không biết ai sẽ chăm sóc các cậu khi tôi chết rồi. Nước ở đây bắt đầu đục rồi. Tôi thực tình không muốn sống trong dinh cơ này nữa."

Bà già nói bằng một giọng đau buồn. Những lời nói của bà làm hai anh em áy náy đến nỗi không ai dám trả lời vì sợ phải bật khóc.

Sau khi rầy trách và chờ cho hai anh em thay quần áo khô, bà già thở dài và bước ra khỏi phòng.

Giác Tuệ bước ra hoa viên. Trận mưa đã ngớt, và không khí rất trong sạch và mát mẻ. Chàng dừng lại trên bậc thềm và nhìn những ngọn đèn sáng trong những phòng khác, rồi bước vào đại sảnh. Chàng có thể nghe thấy giọng trẻ con đọc những bài học từ những triết gia thời phong kiến cổ xưa:

"Con cái không được ở trong khu vực tốt nhất trong nhà, và cũng không được ngồi ở chỗ giữa bàn, cũng không được đi ở giữa đường..." Ðó là giọng của Giác Anh.

"Trong những tội quan trọng, bất hiếu là tội nặng nhất..." Ðó là giọng Giác Xuân.

"Nếu cuời thì phải cười lặng lẽ. Không dược lớn tiếng khi tức giận. Khi ngồi, không được lộ đầu gối. Khi đi, người không được quay ngang..." Ðó là giọng con gái của Thục Trân.

Giác Tuệ không thể nhịn được. Chàng quay lại và đi trở về, nhưng giọng học bài vẫn đuổi theo chàng. Sau hai bước chàng dừng lại và cảm thấy khổ sở. Nhìn quanh, chàng nghi ngờ chính mắt chàng. Những gì chàng nhìn thấy chỉ là những bóng tối trống rỗng. Những gì chàng nghe thấy đều là những giọng giả dối và trống rỗng. Chàng không biết chàng đang ở đâu.

Một giọng nói cáu kỉnh bỗng đập vào tai chàng, "Ðấy là cái họ gọi là giáo dục!"

Giác Tuệ giật mình và trông thấy Giác Dân đứng bên cạnh. Giác Tuệ nắm lấy Giác Dân với niềm vui của một người lạc giữa sa mạc bỗng nhiên gặp được người bạn cũ. Giác Dân không hiểu cái sự vồ vập của em.

Rồi hai người im lặng quay trở về phòng, hai trái tim cô đơn trong một thế giới rộng mênh mông.