uổi lễ này luôn luôn được tổ chức tại Plumfield theo đúng truyền thống, và không có gì cản trở. Nhiều ngày trước đó, mấy cô bé giúp đỡ bác Asia và bà Jo khi cả hai làm bánh táo, bánh bột, bánh hình hoa quả; điều này khiến cho chúng rất bận rộn và có vẻ quan trọng. Mấy cậu con trai không được bước chân vào những phòng dành riêng cho việc ấy, nhưng chúng ngửi thấy mùi thơm và thỉnh thoảng được phép nếm vài mẩu các của ngon đó trong quá trình thực hiện.

Tuy nhiên, dường như năm ấy có thêm một cái gì hơn những năm trước; sự nhộn nhịp chung của cả ngôi nhà; các cô gái bận rộn từ trên xuống dưới nhà, và mấy cậu con trai thì hối hả trong phòng học và trong kho cỏ. Người ta đi tìm kiếm ruy băng, dải trang sức, giấy vàng. Franz và bà Jo tiêu thụ một số lớn những mảnh vải đủ loại. Ned đóng búa, Demi và Tommy trao đổi với nhau khe khẽ những lời bí mật. Một tiếng ồn lạ lùng thoát ra từ phòng của Emil và tiếng cười cố nén của Rob và Teddy vọng ra từ phòng dành cho trẻ con.

Giữa tất cả những việc đó, điều khiến cho ông Bhaer tò mò nhất là quả bí ngô của Rob. Người ta đắc thắng mang nó vào bếp và đã dùng nó để làm khoảng một chục cái bánh vàng ươm. Cũng không hết được một phần tư của quả bí ngô vĩ đại; vậy thì phần còn lại ở đâu? Nó đã biến mất! Tuy nhiên Rob có vẻ không hề quan tâm. Và khi bố Bhaer hỏi phần còn lại đã biến đi đâu thì người ta trả lời sau này ông sẽ biết.

Thế là ông nhắm mắt bịt tai và giả bộ như không nhìn thấy gì, không hiểu điều gì. Cuối cùng ngày “N” đã đến, bà Jo yêu cầu ông giáo sư đưa mấy đứa trẻ đi dạo xa để chúng có thể ăn ngon miệng vào bữa trưa. Các cô gái ở nhà để dọn bàn và làm những công việc cuối cùng cho những bất ngờ khiến cho tâm hồn non trẻ của lũ trẻ đầy lo lắng.

Phòng học đã đóng cửa từ hôm trước và ông Bhaer bị cấm không được bước vào đấy.

– Mọi thứ đã sẵn sàng và thật là tuyệt! - Nan thốt lên lúc đi ra khỏi phòng với một vẻ đắc thắng.

– Sự bất ngờ thật tuyệt vời, và chú Silas biết nên làm gì. - Daisy thêm vào.

– Chú sẽ chết không nhắm được mắt nếu nói sai, đây là chuyện vui nhất mà chú từng chứng kiến! - Chú Silas nói vì được chia sẻ bí mật và thích thú như một đứa trẻ.

– Họ đã về rồi kìa! Tớ đã nghe thấy Emil đang hét to: “Đất liền, thẳng tiến!” Chúng ta phải đi thay quần áo nhanh lên.

Mấy cậu con trai trở về với một trạng thái thèm ăn kinh khủng. Chúng cũng đi chuẩn bị. Suốt nửa tiếng đồng hồ mọi người rửa tay, đánh răng, chải đầu thật cẩn thận. Khi chuông reo, một đám con trai sạch sẽ và ăn mặc tử tế chiếm lấy phòng ăn. Bà Jo mặc chiếc áo đẹp bằng lụa đen trang trí một đoá hoa cúc đại đóa màu trắng, chủ tọa bữa ăn. Daisy và Nan mặc áo mùa đông mới của chúng với thắt lưng xinh xinh và trên mái tóc cài mấy chiếc nơ màu. Teddy sáng chói trong chiếc áo sơ mi bằng len màu đỏ và đôi giày đẹp nhất với mấy cái cúc thu hút sự chú ý của bé.

Ông bà Bhaer im lặng quan sát những gương mặt hạnh phúc và trong lòng họ, nói lên một lời tạ ơn:

“Công việc của chúng ta đã đem lại kết quả, chúng ta hãy cảm ơn Chúa và hãy kiên trì!”

Tiếng lách cách của dao dĩa cản trở chuyện trò. Chị Mary Ann, đeo cái ruy băng kì cục trên tóc, đi tới đi lui quanh chiếc bàn với đủ món và nước sốt. Gần như tất cả đều đã tham gia vào việc chuẩn bị bữa ăn, đặc biệt thịnh soạn và tinh tế.

– Đây là những củ khoai tây đẹp nhất mà tớ từng thấy! - Jack nhận xét vì chính cậu là người đã trồng ra chúng.

– Thịt nhồi trong con gà tây được làm với rau thơm của tớ. - Nan nói trong lúc nuốt một miếng với sự thỏa mãn hiện rõ.

– Mấy con vịt của tớ chất lượng hảo hạng. Bác Asia bảo, chưa bao giờ thấy con nào béo như vậy. - Tommy nói.

– Em đã tham gia vào món bánh với quả bí ngô. - Rob nói, cố kìm một tiếng cười trong cái tách của em.

– Tớ đã nhặt táo để làm rượu táo. - Demi nói.

– Ai đã đặt ra ngày lễ tạ ơn này vậy? - Rob hỏi.

– Ai muốn trả lời nào? - Ông Bhaer hỏi.

– Con! - Demi nói. - Đó là các vị linh mục hành hương.

– Vì sao?

– Một hôm họ suýt chết đói thì họ đã gặt hái được nhiều thứ. Thế là họ nói: “Chúng ta hãy cảm ơn Chúa về việc này”, và rồi từ đó có một ngày và người ta gọi đó là ngày lễ Tạ ơn.

– Nhưng các linh mục hành hương là ai vậy? - Rob hỏi thêm.

– Đó là những người đến từ nước Anh. Họ không ưa vua, vì vậy họ đã lấy một chiếc tàu và đã đến xứ sở đầy những gấu và thú dữ này. Họ đã ghé tàu vào một mỏm đá, mỏm đá Plymouth mà dì Jo biết rất rõ vì đã sờ vào nó ấy. Ở đó có mấy người da đỏ rồi mấy vị linh mục hành hương đã giết họ rồi trở nên giàu có. Họ đã treo cổ mấy bà phù thuỷ. Trong số họ có vài người là các cụ cố của cháu. Một trong số những con tàu có tên là Mayflower. Con có thể xin thêm một ít gà tây không ạ?

– Ta nghĩ Demi sẽ trở thành sử gia! - Ông Bhaer nói và đã phục vụ đến lần thứ ba hậu duệ trẻ tuổi của các vị linh mục hành hương của con tàu Mayflower^[Người ta kể rằng nhóm người ở Plymouth là những người đầu tiên tổ chức lễ tạ ơn vào năm 1621.].

– Cậu quên không nói là ngày hôm đó, cần phải ăn thật nhiều. - Stuffy thêm vào.

– Nhưng không nhiều đến nỗi phát ốm. - Franz nói.

– Con nói đúng Franz, nếu không thì một lát nữa đây các con không thể tham dự vào màn bất ngờ. - Bà Jo nói. - Còn giờ các con có thể vui đùa thoả thích đến giờ uống trà, vì tối hôm nay các con sẽ vui đùa thật ghê.

Bà Jo đứng lên rời khỏi bàn ăn.

– Anh nghĩ là anh sẽ đưa tất cả mọi người đi một vòng bằng xe. Còn em, em yêu, hãy đi nghỉ để tối hôm nay không quá mệt. - ông Bhaer nói.

Sau một bữa lót dạ nhẹ, có thêm một đợt thay quần áo. Rồi cả đám trẻ nôn nóng chờ đợi khách mời đến. Đó là những người trong gia đình, những buổi vui vẻ đó chỉ dành riêng cho những người họ hàng gần. Tất cả mọi người đều đến: ông bà March cùng với bác Meg kiều diễm, mặc dù đang mặc bộ đồ tang. Chú Teddy và dì Amy cùng với cô công chúa bé nhỏ đáng yêu hơn bao giờ hết, mặc một chiếc áo màu xanh da trời, cầm một bó hoa và bé phân phát cho mấy cậu con trai để chúng cài lên áo.

Còn có một nhân vật lạ mà chú Teddy đã giới thiệu:

– Đây là ông Hyde; ông ấy đã hỏi tôi tin tức của Dan và tối hôm nay tôi mang ông ấy đến để có thể thấy cậu bé khoẻ mạnh như thế nào.

Ông bà Bhaer tiếp đón ông thật thân tình, trước tiên để làm vui lòng Dan. Nhưng sau vài phút nói chuyện, họ rất hạnh phúc được làm quen với ông Hyde vì chính con người ông: đó là một người đàn ông giản dị, hiền và rất lí thú. Thật mừng khi thấy gương mặt Dan sáng lên khi trông thấy người bạn của cậu, và càng mừng hơn trước sự ngạc nhiên cũng như sự bằng lòng của ông Hyde đối với phong cách mới của cậu bé. Nhưng điều làm cho mọi người cảm động là khi nhìn thấy hai người bạn ngồi trong một góc phòng, quên cả sự chênh lệch về tuổi tác, về văn hoá và hoàn cảnh, để kể về những gì cả hai quan tâm, nghĩa là những gì mỗi người đã làm suốt mùa hè qua.

– Buổi trình diễn phải bắt đầu ngay, nếu không các diễn viên sẽ ngủ gục hết. - Bà Jo nói.

Thế là tất cả đi về phía phòng học, và ngồi trước một tấm màn làm bằng hai cái chăn phủ giường to. Mấy đứa trẻ biến đi, nhưng những tiếng cười cố nén và những tiếng thốt lên vọng ra từ sân khấu đã cho ta biết sự có mặt của chúng.

Buổi trình diễn bắt đầu với một màn trình diễn thể dục, do Franz điều khiển. Sáu cậu bé lớn nhất, mặc quần xanh lơ và áo sơ mi đỏ thực hiện các bài tập với quả tạ, quả cân và thanh sắt, trong tiếng nhạc đệm của bà Jo.

– Dan rất là khoẻ mạnh! Nếu tôi làm cuộc hành trình đến Nam Mĩ, trong một hai năm nữa, thì tôi rất muốn xin phép ông được đưa cậu ấy đi, thưa ông Bhaer. - Ông Hyde nói, quan tâm đến Dan hơn bao giờ hết.

– Cháu nó có thể đi cùng ông, mặc dù chúng tôi ở đây sẽ rất tiếc nếu thiếu vắng cháu. Chuyến đi đó sẽ rất có ích cho cháu và tôi tin chắc cháu có thể đỡ đần ông nhiều.

Sau màn thể dục, Demi và Tommy trình diễn một truyện ngụ ngôn khiến cho khán giả cười bò. Tommy đóng vai một người nông dân già và em bắt chước chú Silas đạt đến mức ngay cả chú ấy cũng không thể không cười nắc nẻ.

Rồi Emil hát một bài hát của lính thuỷ. Sau đó đến lượt Ned múa một điệu múa Trung Hoa: đầu đội một cái mũ hình chùa, cậu nhảy những bước nhảy ếch.

– Thế những đứa nhỏ khác đâu cả rồi?

– Đó là một màn bất ngờ! Và sẽ rất tuyệt nên con lấy làm tiếc cho người nào không được xem! - Demi nói và ngồi xuống cạnh mẹ.

Dì Jo đã mang Lọn tóc vàng đi, trước sự ngạc nhiên tột độ của bố em và ông còn nôn nóng hơn là ông Bhaer vì muốn biết chuyện gì sẽ xảy ra.

Cuối cùng sau những tiếng ồn kì quặc, màn được kéo lên trong tiếng nhạc êm dịu. Bess ngồi trên một chiếc ghế đẩu cạnh lò sưởi bằng giấy màu nâu. Đó là cô bé Lọ Lem khiến ta cảm động nhất mà ta có thể tưởng tượng được; quần áo rách rưới, đôi giày mòn hết, gương mặt xinh đẹp với nét thật buồn và dáng điệu thật ủ rũ làm cho mắt khán giả ngấn lệ đồng thời miệng họ mỉm cười. Diễn viên trẻ tuổi ngồi đấy không nói gì cho đến khi một giọng nói nhắc em: “Giờ thì nói đi”, thế là em thở dài thật nhộn và nói:

– Ôi, mình thật muốn đến buổi dạ vũ! - Giọng tự nhiên khiến bố em vỗ tay tán thưởng và mẹ em thì thào: “Cục cưng bé nhỏ!”

Những lời không hợp lúc đó quấy rầy cô bé Lọ Lem làm em lắc đầu và nói:

– Không được nói chuyện với con!

Sự im lặng trở lại ngay lập tức và người ta nghe thấy ba tiếng gõ vào tường. Cô bé Lọ Lem chưa kịp hỏi: “Ai đó?” thì giấy trên lò sưởi xé ra và Nan xuất hiện, quấn trong một áo măng tô đỏ và tay cầm một chiếc đũa.

Những lời trao đổi giữa Lọ Lem và bà tiên đỡ đầu của cô không dính gì với câu chuyện cổ tích. Nhưng điều này không cản trở khán giả thấy vui.

Bà tiên đỡ đầu tháo cúc của chiếc tạp dề xấu xí mà Lọ Lem đang mặc ra và một cô công chúa bé nhỏ thật xinh hiện ra, có thể làm say lòng tất cả các chàng hoàng tử trẻ tuổi của vương quốc.

Mẹ em đã mặc cho em một chiếc áo lụa màu hồng có một cái đuôi dài phủ lên chiếc váy lót bằng vải sa tanh trắng trang trí bằng những bó hoa nhỏ thật xinh. Bà tiên đặt lên đầu em một vương miện bằng lông màu hồng và mang cho em một đôi giày bằng giấy bạc.

Rồi đến cảnh quan trọng nhất của buổi diễn. Ban đầu một sợi dây thừng được thả xuống đất. Rồi bốn con chuột bước ra sân khấu, không vững vàng lắm trên đôi chân của chúng với một cái đuôi hơi kì quặc, nhưng một cái đầu rất đẹp trang trí với hai hòn ngọc đen để làm mắt, sáng một cách tuyệt vời. Chúng kéo lê - hoặc giả vờ kéo lê - một cỗ xe tuyệt đẹp được làm với nửa quả bí ngô của Rob, đặt trên mấy chiếc bánh xe của Teddy, được sơn màu vàng để ăn khớp với chiếc xe. Một ông đánh xe thật xinh xắn với bộ tóc giả màu vàng, đội mũ hai sừng, quần màu tím và áo măng tô có những dải trang trí, nghiêng người ra phía trước cỗ xe. Ông ta cầm một cái roi dài và giữ chặt dây cương. Đó là Teddy. Cỗ xe dừng lại, bà tiên đỡ đầu cho công chúa lên xe và cô công chúa gửi những chiếc hôn gió cho khán giả. Đôi giày đặt phía trước để mọi người nhìn thấy và đuôi áo được xếp tử tế phía sau cỗ xe, và cỗ xe chạy đi!

Cảnh kế tiếp diễn tả buổi dạ vũ. Nan và Daisy mang trên người đủ thứ đồ trang sức nhẹ thật đẹp. Nan đặc biệt diễn tốt trong vai bà chị ganh tị và với sự vượt trội của em, em đã hạ được những quý bà tưởng tượng khi đi qua gian phòng lớn nơi tổ chức dạ vũ trong lâu đài. Hoàng tử Rob, đầu đội một vương miện to, ngồi trên ngai vàng, nhìn mãi thanh kiếm và mấy túm len trên đôi giày của ngài. Khi Lọ Lem đến nơi, chàng đứng dậy thốt lên vẻ nhiệt tình nhưng không được thanh lịch cho lắm:

– Quỷ thần ơi! Ai thế kia?

Và ngay lập tức chàng mời cô gái nhảy, trong khi hai cô chị giận dỗi xoay mặt vào tường. Điệu nhảy do hai người bé nhỏ thực hiện thật ngoạn mục: mặt bọn trẻ thật nghiêm nghị, quần áo thật thành công và nhịp được giữ thật đúng khiến ta có thể nói đây là những nhân vật bước thẳng ra từ một bức tranh của Watteau^[Jean-Antoine Watteau (1684-1721): họa sĩ người Pháp thế kỷ 18. (Bánh)]! Cô công chúa thỉnh thoảng vấp chân vào đuôi áo của nàng và hoàng tử suýt ngã mấy lần vì thanh kiếm, nhưng cả hai đã vượt qua tất cả những trở ngại đó và kết thúc điệu nhảy rất duyên dáng và dí dỏm.

– Hãy làm rơi chiếc giày bé nhỏ của con! - Bà Jo nhắc khẽ khi cô công chúa định ngồi vào chỗ.

– Ồ, con quên mất!

Và cởi một chiếc giày bạc ra, cô Lọ Lem đặt nó vào giữa sân khấu. Rồi em nói với Rob:

– Giờ thì anh phải đuổi bắt em!

Hoàng tử nhặt lấy chiếc giày và đuổi theo công chúa. Cảnh thứ ba, như mọi người đều biết, xảy ra tại nhà của Lọ Lem. Người của hoàng tử đến để thử chiếc giày nhỏ. Teddy luôn đóng vai người đánh xe, thổi một hồi kèn thật êm tai, trong khi hai cô chị cố xỏ chân vào chiếc giày. Nan nhất quyết diễn cảnh cô chị tự cắt ngón chân với con dao chặt thịt. Em đóng vai thật hay đến nỗi sứ giả của hoàng tử hốt hoảng và nài nỉ em phải cẩn thận. Rồi người ta gọi Lọ Lem đến và nàng chạy đến với tạp dề buộc ngược. Nàng xỏ chân vào chiếc giày và tuyên bố thỏa mãn:

– Tôi là nàng công chúa!

Daisy khóc và xin lỗi, nhưng Nan thích bi kịch, thêu dệt thêm câu chuyện và giả vờ ngất xỉu. Em ngã xuống sàn và nằm ở đấy cho đến khi vở kịch kết thúc. Không kéo dài lâu: hoàng tử trở lại, quỳ gối xuống và hôn tay của Bess thật nồng nàn trong khi sứ giả thổi kèn khiến cho mấy người có mặt gần điếc tai. Màn không hạ xuống được, vì cô công chúa chạy về phía bố em và thốt lên:

– Con diễn tốt chứ ạ?

Trong khi đó hoàng tử và sứ giả của ngài đấu kiếm với cái kèn bằng thiếc và thanh kiếm bằng gỗ.

– Thật là tuyệt! - Khán giả đồng thanh thốt lên.

Khi không khí phấn chấn bớt đi một chút, Nat xuất hiện với cây vĩ cầm của em.

– Im lặng! Im lặng! - Bọn trẻ hét lên.

Và sự im lặng được lập lại vì cái gì đấy trong dáng dấp khiêm nhường và trong đôi mắt như van lơn của Nat khiến cho mọi người chú ý. Ông bà Bhaer tưởng cậu sẽ chơi những bản nhạc cổ mà cậu chơi rất đạt, nhưng trước sự ngạc nhiên của họ, cậu chơi một giai điệu thật hay với một tài nghệ xuất sắc khiến họ khó có thể nghĩ đấy chính là cậu.

Bà Jo ngước nhìn ông Laurie và hỏi:

– Chính cậu đã viết bản nhạc này phải không?

– Em muốn cậu bé của chị vinh danh chị và cảm ơn chị theo cách của nó. - Chú Teddy đáp.

Khi Nat chào khán giả, cậu được hoan nghênh nhiệt liệt và được yêu cầu chơi lại. Cậu làm theo thật duyên dáng. Rồi cậu chơi thêm những giai điệu cổ khiến tất cả đều muốn nhảy.

– Hãy dẹp trống căn phòng đi! - Emil ra lệnh.

Sau một phút, ghế được mang đi. Những người lớn tuổi nhất lùi dọc theo tường và bọn trẻ đã tụ tập lại giữa phòng. Các cậu bé mời các quý bà trẻ cũng như lớn tuổi hơn thật tử tế. Tất cả các cậu bé đều muốn khiêu vũ với công chúa, nhưng em đã chọn Dick. Dì Amy khiến Dan hãnh diện khi dì từ chối đôi tay của Franz để khiêu vũ với cậu. Dĩ nhiên Nan khiêu vũ với Tommy, Nat với Daisy, trong khi ông Teddy mời bác Asia, và bác thấy rất hân hạnh. Chú Silas và chị Mary Ann cũng khiêu vũ. Và suốt hơn nửa tiếng đồng hồ, Plumfield đúng là một thiên đường thật sự.

Buổi lễ kết thúc với cuộc diễu hành của tất cả bọn trẻ, dẫn đầu là cỗ xe trên đó có cô công chúa kiêu kì. Và trong khi bọn trẻ vui sướng với cuộc vui cuối cùng đó, thì người lớn lui về phòng khách.

– Thế chị nghĩ sao về mấy gương mặt hạnh phúc kia, Jo bé nhỏ. - ông Laurie hỏi và ngồi xuống cạnh bà Bhaer trên chiếc ghế dài.

– Tôi nghĩ chúng đem hạnh phúc lại cho tôi và tôi muốn biết tương lai các cậu bé của tôi. - Bà mỉm cười đáp.

– Tất cả chúng sẽ trở thành thi sĩ, họa sĩ, chính khách, người lính can trường hoặc có thể là vua trên thương trường!

– Không đâu! Tôi không còn nhiều tham vọng như ngày xưa nữa. Tôi sẽ rất hạnh phúc nếu như chúng chỉ là những người đàn ông lương thiện. Nhưng phải thú thật là tôi chờ đợi vinh quang ở một vài cậu. Demi không phải là một đứa trẻ bình thường: tôi nghĩ nó cần phải phát triển và trở thành một nhân vật vĩ đại, theo nghĩa tốt nhất của từ ấy. Mấy đứa khác sẽ phải tự xoay xở nhiều, nhất là hai cậu bé cuối cùng của tôi. Nghe Nat chơi đàn lúc nãy, tôi thật sự nghĩ nó là thiên tài.

– Cũng hơi sớm để khẳng định điều đó. Chắc hẳn là nó có tài, và nó có thể kiếm sống khi làm công việc nó thích. Chị hãy nuôi nó thêm một hai năm nữa rồi em sẽ lo cho nó.

– Thật là một dự tính tương lai tuyệt đẹp cho cậu bé Nat đáng thương của chúng ta, khi đến đây với tôi sáu tháng trước, cậu bé ở trong tình trạng bị bỏ rơi và cô đơn làm sao! Tương lai của Dan dường như đã được định rồi: ông Hyde sắp tới đây sẽ chăm lo cho nó và ông sẽ biến nó thành một người giúp việc tốt và trung thành. Phải, tôi thật hạnh phúc về thành công của chúng ta với mấy cậu bé!

– Chị có khả năng huyền bí nào vậy, chị Jo?

– Tôi yêu chúng, chỉ có thế thôi, và tôi nói lên điều đó. Anh Fritz làm những việc còn lại.

– Chị thân yêu! Em có thể nói, chỉ yêu thôi, là một công việc không dễ dàng gì. - Ông Laurie nói và vuốt ve đôi má mảnh dẻ của người bạn thiếu thời với sự thán phục chưa từng có đối với cô gái của ngày trước.

– Tôi bây giờ là một phụ nữ hơi héo tàn rồi, nhưng là một phụ nữ hạnh phúc! Vậy thì cậu đừng có thương hại tôi, Teddy.

Và bà nhìn quanh phòng với một vẻ bằng lòng.

– Phải, các dự tính của chị dường như càng ngày càng thành công.

– Làm sao tôi có thể thất bại khi tất cả các bạn đều giúp đỡ tôi như vậy? - Bà Jo nói, mỉm cười biết ơn với người bạn hào phóng của bà.

– Ngôi trường rất thành công này là trò chơi tốt nhất của gia đình chúng ta. Rất không thích hợp với tương lai mà mọi người đã tưởng tượng cho chị, nhưng thật gần với ước muốn của chị! - Ông Laurie nói, từ chối không cho người ta cảm ơn mình, như thường lệ.

– Lúc đầu tất cả mọi người đã chế nhạo tôi! Thế mọi người đã không nghĩ nuôi dạy con trai và con gái chung sẽ có kết quả tốt hay sao? Còn bây giờ, cậu thấy đó, đâu vào đấy!

– Em công nhận. Bao giờ Lọn tóc vàng của em lớn hơn một chút em sẽ giao nó cho chị.

– Tôi rất tự hào nếu như cậu tin tưởng tôi như vậy. Nhưng thật sự Teddy à, mấy cô bé gái đã ảnh hưởng rất tốt đến mấy cậu bé. Tôi biết là cậu sẽ chế nhạo tôi, nhưng không sao, tôi đã quen rồi. Tôi sẽ kể cho cậu nghe: một trong những niềm vui thích nhất của tôi là xem gia đình của mình như là một thế giới nhỏ, nhìn những tiến bộ của mấy chàng trai bé nhỏ và nhìn sự ảnh hưởng của mấy phụ nữ bé nhỏ lên chúng tốt như thế nào. Daisy rất nữ tính, và tất cả đều cảm nhận được sự quyến rũ của nó. Nan mạnh mẽ và kiên quyết: tất cả các cậu bé đều thán phục lòng dũng cảm của nó và cho nó cơ hội để thực hiện ước muốn biểu lộ sức mạnh của nó. Bess của cậu là một quý bà, tinh tế, duyên dáng và xinh đẹp. Nó khai hóa chúng mà không hề hay biết và giữ đúng vị trí của nó còn hơn cả người phụ nữ dễ mến nhất; nó đã biến mấy cậu con trai thành những người lịch sự!

– Không phải các quý bà luôn luôn có hiệu quả, chị Jo à. Chính những người mạnh mẽ nhất, dũng cảm nhất lại có thể cứu được các cậu bé và biến chúng thành những trang nam tử!

Ông Laurie nghiêng mình với một tiếng cười đầy ẩn ý.

– Không đâu. Tôi nghĩ chính người phụ nữ yêu kiều mà chàng trai cậu nhắc đến đã cưới mới đem lại cho anh ta nhiều hơn Cô bé Nan hoang dã thời thơ ấu của cậu ta; và hơn thế nữa, người mẹ hiền đã chăm lo cho cậu ta, giống như Daisy chăm lo cho Demi, còn làm nhiều hơn.

Jo xoay người về phía mẹ, bà đang ngồi cách xa một chút cùng với Meg. Bà March tràn đầy phẩm cách và vẻ đẹp khiến Laurie hướng cái nhìn đầy kính trọng của người con về phía bà và đáp thật nghiêm túc:

– Tất cả ba người phụ nữ đó đã làm nhiều cho em, và em có thể hiểu được những gì các cô bé này có thể làm cho các cậu bé của chị.

– Không nhiều hơn những gì các cậu bé có thể làm cho chúng. Có sự trao đổi, tôi dám quả quyết với cậu. Nat đã làm nhiều cho Daisy với âm nhạc của nó. Demi học được nhiều điều từ Lọn tóc vàng của cậu. Chúa ơi! Phải chi đàn ông và đàn bà tin tưởng nhau, hiểu nhau và giúp đỡ nhau như bọn trẻ của tôi thì thế giới này sẽ đẹp biết bao!

Mắt bà Jo nhìn nơi xa thẳm như đang nhìn thấy một xã hội mới trong đó mọi người sống hạnh phúc và công bằng, như ở Plumfield!

– Con đã làm hết mình để mọi thứ tốt đẹp hơn, con yêu. Hãy tiếp tục tin tưởng và làm việc theo hướng đó, rồi con sẽ chứng minh được điều ấy có thể, bằng chính thành quả của con. - Ông March nói và bước đến gần.

Người đàn ông tốt bụng ấy không bao giờ mất lòng tin vào con người và luôn hi vọng nhìn thấy hoà bình, hạnh phúc ngự trị trên trái đất.

– Con không quá tham vọng như thế, thưa bố. Con chỉ muốn cho mấy đứa trẻ này một mái nhà nơi chúng có thể học được những điều đơn giản giúp cuộc sống của chúng bớt khắc nghiệt hơn khi ra đời. Tính lương thiện, lòng dũng cảm, lao động, lòng tin ở Chúa, lòng tin đối với người xung quanh và với chính chúng: đó là tất cả những gì con cố gắng làm.

– Nó bao gồm tất cả rồi! Hãy cho chúng các điểm tựa đó, và để cho chúng sống cuộc đời của chúng. Thành công hay không thì chúng vẫn luôn ghi nhớ và ca ngợi cố gắng của các con, các con thân yêu à.

Ông giáo sư đã đến với họ, và trong khi ông March nói thì ông giáo sư bắt tay từng người.

Jo và chồng bà đến ngồi thoải mái ở một góc phòng khách. Ông Laurie lặng lẽ biến đi, nói một câu với mấy đứa trẻ và chúng chạy ùa vào phòng. Chúng nắm tay nhau, bắt đầu nhảy múa quanh bố và mẹ Bhaer và hát vui vẻ:

Những ngày đẹp đã qua đi,

Những công việc mùa hè đã kết thúc,

Mùa màng đã được đưa về nhà kho

Cả buổi lễ cũng kết thúc.

Vào ngày vui hôm nay

Chúng con đến, thưa bố mẹ thân yêu,

Chúng con, con của các Người, một lần nữa, Để nói cảm ơn thật nhiều.

Khi câu cuối cùng vang lên thì vòng khép lại đến nỗi ông giáo sư tốt bụng và vợ bị khoá lại giữa vô số cánh tay. Cả một cụm những gương mặt hạnh phúc bao quanh hai người, chứng tỏ rằng cây đã bén rễ và trổ hoa thật đẹp trong các mảnh vườn nhỏ. Vì tình yêu là một loài hoa mọc khắp các mảnh đất, nó làm nên những phép lạ mặc cho băng giá và tuyết, nó trổ hoa và ngát hương suốt năm ca ngợi những kẻ cho nó và nhận nó.