hững câu chuyện có bao giờ dừng ở chỗ người ta tưởng đâu. Có lẽ các bạn nghĩ rằng đối với câu chuyện này, cái gì cũng được nói ra; chắc chắn các bạn nghĩ rằng mình đã quá hiểu Tix-tu. Bạn hãy nhớ rằng không bao giờ ta hiểu hết một con người. Những người bạn tốt nhất cũng luôn luôn gây cho chúng ta bất ngờ sửng sốt.

Hiển nhiên, Tix-tu không còn giấu chuyện đôi ngón tay cái xanh. Ngược lại, thiên hạ bàn tán nhiều lắm và Tix-tu trở thành một đứa trẻ nổi tiếng, không những ở Mi-rơ-poan mà trên toàn thế giới.

Nhà máy hoạt động rất tốt. Chín ống khói đều mặc những tấm áo hoa rực rỡ từ chân lên đỉnh. Các xưởng máy tỏa ra những hương thơm hiếm nhất.

Người ta sản xuất những tấm thảm hoa để trang trí các ngôi nhà, và các tấm trướng hoa để thay giấy vẽ hình dán trên tường. Từng đoàn tàu hoả được dùng để trở các vườn hoa. Bố Tix-tu còn nhận được đơn đặt hàng yêu cầu nhà máy Mi-rơ-poan cung cấp cho những tấm thảm hoa cực lớn để bao phủ các ngôi nhà chọc trời, bởi vì dân trú ngụ trong những toà nhà này thường bị một thứ bệnh sốt lạ, khiến họ từ trên những tầng cao như tầng một trăm nhảy qua cửa sổ đâm đầu xuống đất.

Sống quá xa mặt đất, họ thấy không thoải mái, đó là điều hiển nhiên, và ai cũng cho rằng chỉ có hoa mới giúp họ thoát khỏi cái tật chóng mặt ấy.

Bác Râu-mép-dài trở thành nhà cố vấn trồng trọt vĩ đại. Tix-tu không ngừng hoàn thiện nghệ thuật của mình. Giờ đây, em sáng tạo các loại hoa. Em đã thành công trong việc tạo ra loại hồng lơ mà mỗi cánh hoa nom như một mảnh trời. Em cũng đã hoàn thành việc tạo ra hai giống hoa-mặt-trời: mặt trời mọc màu bình minh, mặt trời lặn màu đỏ rực pha đồng.

Xong việc, em ra vườn chơi với cô bé ốm đã khỏi. Bây giờ, con Thể thao chỉ ăn loại cỏ ba chĩa trắng.

- Sao, bạn hài lòng chứ? - Một hôm con Thể thao nói với Tix-tu.

- À, rất hài lòng! – Tix-tu đáp.

- Bạn không buồn ư?

- Không mảy may.

- Bạn không muốn xa hẳn chúng tôi chứ? Bạn ở lại mãi với chúng tôi.

- Hẳn rồi! Sao bạn hỏi buồn cười thế?

- Tôi nghĩ…

- Bạn muốn nói sao? Chuyện của tôi chưa hết sao? – Tix-tu tự hỏi.

- Rồi xem, rồi xem… - Con pô-nây nói rồi cúi xuống ăn cỏ chĩa ba.

Sau chuyện trên ít bữa, một tin buồn loang nhanh trong ngôi-nhà-lấp-lánh, ai nghe cũng se lòng. Bác Râu-mép-dài không trở dậy được.

- Bác Râu-mép-dài đã quyết định nghỉ ngơi vĩnh viễn. - Mẹ Tix-tu phân trần với em.

- Con đến thăm bác ấy ngủ được chứ ạ?

- Ồ không. Con không gặp bác ấy được nữa đâu. Bác đã đi xa mãi mãi rồi.

Tix-tu không hiểu lắm. Em nghĩ: “Mắt nhắm thì đi du lịch sao được. Nếu bác ấy ngủ, bác ấy chẳng chào mình được đâu. Nếu đi thật rồi, thế nào bác ấy cũng đến chào em. Chả còn hiểu ra sao nữa. Mẹ giấu con gì đây thôi”.

Em đến hỏi bà A-mê-li.

“Nếu bác ấy sung sướng, sao nói bác ấy nghèo, nếu bác ấy nghèo thì sung sướng sao nổi?” – Tix-tu tự hỏi.

Ca-rơ-luyx có ý kiến khác. Theo ý anh, bác Râu-mép-dài đang nằm dưới đất ngoài nghĩa địa.

Chuyện này cứ rối tung lên, chẳng nhất quán gì cả.

Dưới đất hay trên trời? Cần hiểu cho được bác làm vườn không thể cùng một lúc ở khắp mọi nơi.

Tix-tu đến gặp con Thể thao.

- Tôi biết. - Con pô-nây nói - Bác Râu-mép-dài đã chết.

Thể thao bao giờ cũng nói thật; đó là một trong những nguyên tắc của nó.

- Chết ư? – Tix-tu kêu - Nhưng có chiến tranh đâu.

- Không cần chiến tranh để chết. Chiến tranh chỉ là cái chết phụ… Bác Râu-mép-dài chết vì bác già lắm rồi? Mọi cuộc đời đều kết thúc như thế.

Tix-tu cảm thấy trời đất tối sầm và ngột ngạt. Đấy là những dấu hiệu của nỗi bứt rứt mà người lớn tưởng chỉ mình mới có, song ngay những em nhỏ trạc tuổi Tix-tu cũng kinh qua, nỗi bứt rứt có tên là buồn phiền.

Tix-tu ôm lấy cổ con ngựa và gục đầu vào bờm nó mà khóc mãi.

- Khóc đi, Tix-tu, cứ khóc đi. - Con Thể thao nói - Khóc là cần nhất đấy. Người lớn tự kìm, không khóc. Thế là họ nhầm, bởi vì nước mắt sẽ đông lại, giá ngắt ở trong lòng, đó chính là điều làm cho tim họ quá cứng rắn.

Nhưng Tix-tu là một em bé kỳ lạ, không chịu bó tay trước bất hạnh, nhất là khi em chưa đến chạm hai ngón tay cái vào.

Em lau nước mắt và cố suy nghĩ một cách rành rọt.

“Trên trời hay dưới đất?” – em nhắc lại.

Em quyết định sẽ đến nghĩa địa sớm nhất. Hôm sau, sau bữa trưa, em ra khỏi vườn và chạy đến nghĩa địa ở lưng chừng đồi. Một nghĩa địa đẹp, đầy cây và chẳng buồn chút nào.

Thấy những cây trắc bá đen nhánh, em nhủ: “Trông chúng y như những ngọn lửa đêm cháy ban ngày vậy”.

Em thấy một người làm vườn quay lưng lại với em đang cào lá trên lối đi. Em bỗng hy vọng rồ dại rằng đó là… Nhưng người làm vườn quay lại. Đấy là một người làm vườn bình thường ở nghĩa địa, không có gì giống với bác Râu-mép-dài mà em muốn gặp.

- Xin lỗi bác, bác chỉ dùm bác Râu-mép-dài ở đâu ạ.

- Hàng thứ ba bên trái, - bác làm vườn đáp, tay vẫn làm việc.

“Chính ở đây…”, Tix-tu nghĩ.

Em đi theo hướng được chỉ, len lỏi giữa các nấm mồ, dừng lại trước nấm cuối cùng, còn mới tinh. Trên tấm bia đá, có thể đọc được những dòng do một thầy giáo soạn.

“Đây yên nghỉ bác Râu-mép-dài

Nhà làm vườn chẳng bận trần ai.

Người là bạn của hoa của cỏ.

Ai đi qua xin khóc ơn người!”

Tix-tu bắt tay vào việc. “Bác Râu-mép-dài sẽ chẳng cự lại một cây hoa mẫu đơn. Bác còn muốn nói chuyện với nó nữa”, em nghĩ. Em chọc ngón tay cái xuống đất, rồi chờ một lát. Cây mẫu đơn trồi lên, khỏi đất, mọc cao, nảy nở tốt tươi, nghiêng vòm lá nặng như một cái bắp cải về phía mấy dòng chữ. Nhưng tấm bia không động đậy.

“Có lẽ các mùi hương mới có thể… Dưới đôi ria mép khổng lồ, mũi bác ấy thính lắm…”, Tix-tu nghĩ. Em liền cho mọc hoa dạ hương lan, cẩm chướng, xấu hổ và nguyệt hương. Sau vài phút, nấm mồ đã được bao bọc bởi một bồn hoa. Nhưng nó vẫn là nấm mồ.

“Cần phải có một loại hoa bác chưa từng trông thấy. - Tix-tu nhủ thầm - Dù rất mệt thì ngay tính hiếu kỳ cũng đánh thức bác dậy”.

Nhưng cái chết bất cần những bí ẩn. Chính nó sinh ra các bí ẩn thì có.

Suốt một giờ, Tix-tu căng thẳng đầu óc để sáng tạo ra một loài hoa chưa từng có. Kết quả em phát minh ra loài hoa bướm có hai nhuỵ cái như hai cần ăng-ten và hai cánh nở ra, chỉ gió thoảng đã rung rinh rồi. Bác Râu-mép-dài vẫn không thức dậy.

Khi em cúi đầu bỏ đi với đôi bàn tay đen nhẻm, em để lại sau lưng mình một ngôi mộ hết sức lạ lùng chưa thấy ở bất cứ nghĩa trang nào. Bác Râu-mép-dài vẫn im như thóc.

Tix-tu đi qua đồng cỏ, lại gần con Thể thao.

- Thể thao ơi, bạn có biết rằng…

Thể thao đáp ngay:

- Có, có biết. Bạn đã phát hiện ra rằng cái chết là cái xấu duy nhất mà hoa không ngăn cản đi qua…

Vì là một nhà đạo đức, con Thể thao tiếp lời:

- Cho nên con người ngốc nghếch xiết bao khi luôn tìm cách làm hại nhau.

Tix-tu hếch mũi lên nhìn mây và suy ngẫm.