hải đến hơn một năm sau tôi mới được gặp lại Dean. Suốt thời gian này tôi chỉ nằm nhà, hoàn thành cuốn sách của mình và bắt đầu theo học lớp về luật sửa đổi dành cho những cựu binh Thế chiến thứ hai. Vào Giáng sinh 1948, tôi cùng bà cô đi thăm thằng em ở Virginia, mang theo nhiều quà. Tôi viết thư cho Dean; hắn nói sắp quay về miền Đông và tôi đáp nếu thế thì có thể sẽ gặp tôi ở Testament bang Virginia trong khoảng từ Giáng sinh đến ngày đầu năm mới. Một hôm khi những người họ hàng miền Nam của chúng tôi đang quây quần trong phòng khách tại Testament, toàn những người khắc khổ, mắt ánh lên màu đất phương Nam già cỗi, đang ồm ồm ề à nói chuyện về thời tiết, mùa màng, về những câu chuyện mệt mỏi thông thường kiểu ai mới sinh con, ai vừa làm nhà, và vân vân..., thì một chiếc Hudson đời 49 bê bết bùn đất đậu ngay trên con đường lầy lội trước cửa nhà. Tôi không đoán nổi người trên xe bước xuống là ai. Một gã trẻ tuổi uể oải, lực lưỡng mặc may ô rách, râu tóc bù xù, mắt đỏ ngầu tiến đến trước cửa và bấm chuông. Tôi ra mở cửa và bỗng biết ngay đó là Dean. Hắn đã vượt qua ngần ấy đường đất từ San Francisco đến tận cửa nhà thằng Rocco em trai tôi ở Virginia, nhanh không ngờ, bởi vì tôi chỉ vừa gửi cho hắn lá thư nói rõ mình đang ở đâu. Trong xe thấy còn hai người nữa đang gà gật. “Chết tiệt! Dean! Ai ngồi trong xe thế?”

“Hế lô, hế lô, anh bạn, Marylou đây. Và Ed Dunkel. Bọn này cần tắm rửa ngay lập tức, bẩn như chó rồi.”

“Nhưng làm sao mấy người đến được nhanh thế?” “Ôi, anh bạn, tại cái Hudson này chạy ngon quá.” “Móc đâu ra thế?”

“Tôi mua bằng tiền tiết kiệm. Tôi làm việc ở ngành đường sắt, tháng bốn trăm đô.”

Thời gian sau đó, mọi việc cứ rối tung lên. Mấy người bà con người miền Nam của tôi không hiểu chuyện gì đang diễn ra, Dean, Marylou và Ed Dunkel là ai, hoặc là cái gì; họ chỉ lặng lẽ nhìn chòng chọc. Cô tôi và thằng Rocco thì vào bếp bàn bạc gì đó với nhau. Thế là có tới những mười một nhân mạng ở trong ngôi nhà miền Nam bé tẹo này. Cũng may là Rocco đang chuẩn bị chuyển sang một ngôi nhà khác, nên số đồ đạc bàn ghế giường tủ đã chuyển đi trước một nửa; nó, vợ nó và thằng con nhỏ chuyển đến gần thành phố Testament hơn. Họ đã mua được một bộ xa lông mới, bộ cũ sẽ đưa về nhà bà cô tôi ở Paterson nhưng vẫn chưa biết sẽ vận chuyển bằng phương tiện gì. Khi Dean nghe thấy thế, hắn lập tức đề nghị dùng cái Hudson chở giúp. Hắn và tôi sẽ mang xa lông đi Paterson chuyện thứ nhất rồi quay lại đón bà cô đi chuyến thứ hai. Thế là đỡ được khối tiền và rắc rối. Mọi người chấp nhận liền. Cô em dâu tôi dọn bữa và ba người khách mệt nhừ quay ra chén luôn. Marylou thì chưa được ngủ từ Denver. Tôi nghĩ bụng giờ trông nàng chững chạc hơn và xinh đẹp hơn trước.

Tôi được biết từ mùa thu 1947, Dean vẫn sống hạnh phúc với Camille ở San Francisco; hắn đã kiếm được việc làm ở ngành đường sắt và cũng kiếm được kha khá. Hắn trở thành bố của một bé gái xinh xắn tên là Amy Moriarty. Rồi một hôm đang đi trên phố hắn bỗng động rồ. Hắn nhìn thấy một chiếc Hudson đời 49 bày bán và chạy thẳng ra nhà băng rút sạch khoản tiền dành dụm. Mua xe tắp lự. Ed Dunkel đi cùng hắn. Giờ thì cả hai đi cùng nhau. Dean an ủi Camille, nói rằng sẽ quay về trong vòng một tháng. “Anh đi New York và đưa Sal về đây.” Nàng không mấy hài lòng trước viễn cảnh ấy.

“Nhưng như thế để làm gì cơ chứ? Tại sao anh lại đối xử với em như vậy?”

“Không có gì đâu, không có gì đâu, hèm, chả là Sal cứ van nài anh đi đón nó, đó là điều hết sức cần thiết đối với anh... để anh giảng giải em nghe... không, hãy nghe anh nói này... anh sẽ nói với em tại sao.” Và hắn giải thích, tất nhiên chỉ toàn lời vớ vẩn.

Gã Ed Dunkel to con cũng làm việc trong ngành đường sắt. Gã và Dean vừa bị giảm biên chế. Ed gặp một cô gái tên là Galatea đang sống ở San Francisco bằng lợi tức tiết kiệm. Hai kẻ vô lại điên khùng này quyết định đưa nàng sang miền Đông chơi để nàng trả tiền hộ. Ed ve vuốt, cưa cẩm nàng; nàng muốn cưới nhau xong thì mới chịu đi. Ed Dunkel bèn cưới Galatea nhanh chóng mặt, Dean giúp hắn bằng cách chạy cuống lên khắp nơi lo xong thủ tục giấy tờ, và trước Giáng sinh mấy ngày họ đã phóng xe bảy mươi dặm một giờ từ San Francisco đến LA. Ở LA, họ cho một thủy thủ, nhân viên một công ty du lịch, quá giang nhưng bắt phải nộp mười lăm đô gọi là tiền mua xăng. Gã này đi Indiana. Lại quơ thêm được một bà và đứa con gái ngốc nghếch của bà ta để lấy bốn đô tiền mua xăng đến Arizona. Dean cho con nhỏ ngồi cạnh mình ở ghế trên và soi nó suốt, như lời hắn nói, “Suốt dọc đường, ông ạ! Đúng là một linh hồn lạc lối bé bỏng ngọt ngào. Ôi bọn tôi đã trò chuyện, nói về những ngọn lửa, về chuyện sa mạc biến thành thiên đường và con vẹt biết chửi thề bằng tiếng Tây Ban Nha của ẻm.” Sau khi thả những vị khách quá giang này xuống xe, họ tiếp tục chạy đến Tucson. Galatea Dunkel, cô vợ mới của Ed, cứ luôn mồm ta thán là bị mệt và muốn thuê phòng để ngủ. Cứ cái đà này thì đi tong hết tiền trước khi tới được Virginia. Hai đêm liền, nàng buộc họ phải dừng xe và đốt đến mười đô vào nhà nghỉ. Khi xe đến Tucson, nàng hết sạch tiền. Dean và Ed bèn vứt nàng lại trong sảnh một khách sạn rồi tiếp tục cuộc hành trình, cùng với gã thủy thủ, không một chút áy náy.

Ed Dunkel là một gã to con hiền lành, đầu đất, lúc nào cũng sẵn sàng làm mọi việc mà Dean yêu cầu. Thời gian này, Dean bận bịu đến không còn lúc nào mà do dự nữa. Hắn rồ máy xe chạy qua Las Cruces ở New Mexico, bỗng hắn lại thèm gặp lại cô vợ ngọt ngào đầu tiên, Marylou. Nàng đang sống ở Bắc Denver. Hắn liền quặt xe về phía Bắc và phóng hết tốc độ, mặc kệ sự phản đối yếu ớt của gã thủy thủ và đến tối thì tới Denver. Hắn đi lùng sục khắp nơi và tìm thấy Marylou trong một khách sạn. Họ lao vào nhau cuồng nhiệt mười tiếng đồng hồ liền. Mọi chuyện được định đoạt lại hòa giải: họ sẽ lại dính lấy nhau. Marylou là người phụ nữ duy nhất Dean thực sự yêu. Hắn hối hận đến khổ sở khi nhìn lại mặt nàng và vẫn như xưa, hắn quỳ dưới chân Marylou để van xin nàng mỉm cười tha thứ. Nàng rất hiểu Dean; nàng luồn tay vào tóc hắn; nàng biết hắn là một thằng khùng. Để dỗ dành gã thủy thủ, Dean chiêu đãi gã một em trong khách sạn nơi các chiến hữu của hắn thường lui tới uống rượu. Nhưng gã thủy thủ đã từ chối và nửa đêm chuồn đi đâu mất tăm; họ không bao giờ gặp lại gã nữa; chắc hẳn gã đã đáp xe khách đi Indiana rồi.

Dean, Marylou và Ed Dunkel tiến sâu về phía Đông, men theo Colfax, đến tận miền đồng bằng bang Kansas. Nhiều trận bão tuyết lớn ập xuống đầu họ. Đến Missouri, ban đêm, Dean phải thò đầu ra ngoài nhìn đường vì kính chắn gió đã bị băng phủ đến một inch, đầu quấn khăn kín mít, mắt đeo cặp kính chống tuyết, trông như một ông thầy tu đang học những bản chép tay bằng tuyết. Hắn vượt qua vùng quê cha đất tổ mà không mảy may bận tâm. Sáng ra, xe bị trượt ở một con dốc đóng băng và trật xuống một cái rãnh. Một nông dân đề nghị giúp họ đẩy xe ra. Họ đang chán nản thì một gã xin đi nhờ xe và hứa sẽ trả một đô la nếu họ cho gã đi nhờ đến Memphis. Đến Memphis, gã về nhà, chạy loạn lên để tìm một đô đó, uống rượu say, cuối cùng nói là chẳng thấy đâu cả. Xe chạy tiếp qua Tennessee; sau vụ tai nạn, máy chạy rất tồi. Dean vẫn cho chạy đến chín mươi dặm một giờ, lúc đó thì chỉ chạy được tối đa bảy mươi dặm, nếu không sẽ nổ máy như chơi. Họ vượt qua dãy Great Smorky vào giữa mùa đông. Khi họ đến trước cửa nhà em trai tôi, họ chưa có gì đút vào bụng suốt ba mươi tiếng đồng hồ, ngoài mấy cái kẹo và bánh quy.

Họ ăn như điên, y như Dean, tay cầm cái sandwich, chân nhún nhảy trước cái máy hát to tướng, đang phát ra bài “The Hunt”, một đĩa bebop cuồng nhiệt tôi vừa mua được. Dexter Gordon và Wardell Gray làm nổ tung sân khấu trước hàng ngàn khán giả la hét cổ vũ, khiến âm lượng của đĩa hát lên đến mức đinh tai nhức óc. Mấy người họ hàng miền Nam cứ trố mắt ra nhìn nhau và lắc đầu kinh hãi. “Sal có bạn bè kiểu gì vậy?” họ nói với em trai tôi. Thằng em không biết trả lời ra sao. Người miền Nam không ưa sự điên rồ, dù chỉ một chút, kiểu như Dean càng không. Hắn lại hoàn toàn không hề bận tâm đến họ. Sự điên rồ của Dean cứ mặc sức nảy nở thành một kiểu quái dị. Tôi chỉ không nhận ra điều đó khi hắn, tôi, Marylou và Dunkel rời nhà để làm một vòng ngắn trên cái Hudson. Và đó là lần đầu tiên chỉ có riêng mấy người chúng tôi để thích nói chuyện gì thì nói. Dean cầm tay lái, cài số hai, ngẫm nghĩ một phút, cho xe chạy, rồi dường như chợt quyết định điều gì hắn đột ngột cho xe vọt lên đường với một quyết tâm sắt thép.

“Giờ thì ổn cả rồi, các bạn trẻ,” hắn xoa xoa mũi, cúi xuống để kiểm tra lại cái phanh tay, rút thuốc ra hút, đung đưa người trong lúc làm tất cả những việc đó, cộng thêm việc lái xe. “Đã đến lúc phải đi đến quyết định tuần sau sẽ làm gì. Quan trọng lắm, quan trọng lắm, e hèm!” Hắn đánh tay lái để tránh một cái xe do một con la kéo nặng nhọc trên đường, trên xe là một ông lão da đen. “Phải rồi!” Dean kêu lên. “Phải! Giờ hãy ngắm thử linh hồn ông già kia - dừng xe một lát cùng ngắm!” Và hắn cho xe chạy chậm lại để mọi người có thể quay đầu lại ngắm ông già vừa rên rỉ vừa đi qua. “Đúng đấy, ta hãy cứ trìu mến ngắm lão đi; trong đầu ông già đang có những ý nghĩ gì, thật tôi sẽ cho người ta chặt hết chân tay mình để đọc được những ý nghĩ ấy, để được đi vào gan ruột ông lão, xem thử ông già tội nghiệp này đang nghiền ngẫm gì về giăm bông và củ cải năm nay. Sal, ông không biết chứ ngày xưa tôi từng sống với một nông dân ở vùng Arkansas cả năm trời, hồi đó tôi mới mười một tuổi. Tôi phải làm những việc kinh khủng, có lần phải lột da một con ngựa chết. Tôi vẫn chưa quay lại Arkansas kể từ Giáng sinh 1943, đã năm năm rồi, khi Ben Gavin và tôi bị một thằng cha vác súng đuổi theo - chả là hai thằng định chôm cái xe của hắn; ý tôi là, ông ạ, tôi chẳng còn lạ gì miền Nam nữa. Tôi biết rõ như lòng bàn tay... Tôi đã đọc nát mấy lá thư của ông về vấn đề này. Đúng thế đấy, đúng thế đấy,” hắn nói, cho xe chạy chậm dần và dừng hẳn, rồi lại đột ngột cho xe phóng vọt lên bảy mươi dặm một giờ, gục đầu lên tay lái. Hắn cứ trừng trừng nhìn về phía chân trời. Marylou mỉm cười thanh thản. Đây là một Dean mới, đã hoàn toàn trưởng thành. Tôi nghĩ bụng, lạy Chúa, hắn thay đổi nhiều quá. Mắt hắn như tóe lửa khi nói tới những điều hắn căm giận; rồi lại bừng sáng lên tươi vui khi hạnh phúc trong lòng; bao nhiêu cơ bắp cuồn cuộn như đều hướng ra cuộc sống. “Ôi, anh bạn, có bao nhiêu điều tôi muốn nói với ông,” hắn nói, huých khuỷu tay vào tôi. “Ôi, anh bạn, nhất thiết phải kiếm ra lúc nào đấy... Carlo giờ ra sao nhỉ? Chúng ta phải đi thăm Carlo thôi, đó là việc đầu tiên cần làm sáng mai. Giờ thì, Marylou, chúng ta sẽ mua bánh mì và thịt để ăn trưa trong chuyến đi New York. Ông có bao nhiêu tiền, Sal? Đồ sẽ để cả ở băng ghế sau, bộ xa lông của bà P., còn chúng ta sẽ ngồi ở ghế trước, sát bên nhau thân mật và buôn chuyện trong khi lao về phía New York. Marylou, cặp đùi êm như nhung của anh, em sẽ ngồi cạnh anh, rồi đến Sal, rồi đến Ed ngồi sát vào cửa kính, Ed to con sẽ chắn gió cho chúng ta, vì thế hắn cần phải khoác áo choàng. Và rồi tất cả chúng ta sẽ tìm đến cuộc sống ngọt ngào, bởi vì đã đến lúc và ta đều đã biết đến lúc là thế nào!” Hắn hung hăng xoa cằm, đánh tay lái và vượt ba xe tải, hùng dũng phóng vào trung tâm Testament, đảo mắt 180 độ nhìn khắp nơi, cái đầu vẫn không động đậy. Đây rồi, hắn đã tìm thấy chỗ đỗ xe, và chúng tôi táp vào đó. Hắn vọt ra khỏi xe, hối hả về đến nhà ga; bọn tôi theo đuôi hắn ngoan như cừu. Hắn mua thuốc lá. Dường như hắn đang làm mọi thứ cùng một lúc. Hắn cử động như một thằng điên chính hiệu, đầu lắc lư hết lên lại xuống, sang phải, sang trái, hai bàn tay vạm vỡ giật giật, rảo bước, ngồi, bắt tréo hai chân, thả chân ra, đứng dậy, xoa xoa tay, vân vê khóa quần, xốc quần lên, ngước mắt lên mà nói “Am”, rồi bỗng nheo mắt lại để nhìn; và lúc nào cũng túm lấy mạng sườn tôi mà nói chuyện, nói luôn miệng.

Ở Testament trời rất lạnh, lại đang đổ tuyết trái mùa. Hắn cứ nghênh ngang giữa con phố lớn lạnh lẽo chạy dọc đường sắt, mặc trần một cái may ô và quần cạp trễ, thắt lưng không cài, như thể hắn chuẩn bị tụt ra. Hắn thò đầu vào cửa xe để nói chuyện với Marylou, rồi đi giật lùi, hai tay vẫy loạn lên về phía nàng. “Ôi phải rồi, anh biết! Anh biết em, anh biết em, em yêu!” Tiếng cười của hắn vang lên man rợ, bắt đầu chỉ khùng khục, rồi ré lên, y hệt tiếng cười của người điên vẫn nghe thấy trên đài, chỉ nhanh hơn và giòn hơn thôi. Rồi hắn trở lại giọng điệu nghiêm trọng. Chuyến đi vào trung tâm thành phố này chả có mục đích gì cả nhưng hắn đã tìm ra mục đích. Hắn bắt bọn tôi cuống cả lên, sai Marylou đi mua thức ăn chuẩn bị bữa trưa, bắt tôi đi kiếm tờ báo để xem mục dự báo thời tiết, bảo Ed đi lùng xì gà. Dean thích hút xì gà. Hắn vừa đọc báo vừa hút và nói chuyện. “Bọn lãnh đạo ăn hại ở Washington đang lên kế hoạch cho hàng đống phiền phức nữa... e hèm!... ô hô... hấp! hấp!” Bỗng hắn lại chồm lên vội vã nhìn theo một cô gái da màu vừa đi qua trước cửa ga. “Chăn em kia đi,” hắn nói, chỉ ngón tay loẻo khoẻo theo nàng, cười ngây ngô, “một em da đen bé nhỏ kháu chết đi được. A! Hmm!” Thế rồi tất cả lại trèo lên ô tô và phóng thẳng về nhà em trai tôi.

Tôi đã trải qua một lễ Giáng sinh yên ả ở vùng quê. Tôi nhận ra ngày lễ khi về tới nhà và nhìn thấy cây thông Noel, quà tặng, ngửi mùi ngỗng quay và nghe họ hàng trò chuyện. Nhưng giờ đây gió đã bắt đầu nổi lên rồi, tên của ngọn gió ấy là Dean Moriarty, và tôi lại sẵn sàng để phi nước đại trên đường.