ọi bi kịch đều không có chỗ cho sự lựa chọn. Trong bi luôn có hài. Lưu Chấn Vân

Kể từ đó, chuyển sang mua cổ lợn, cổ gà ở quầy khác. Giải quyết xong việc của Ngô Lão Tam và lão Hoàng, thì phiền phức giữa Lưu Nhảy Vọt và Hàn Thắng Lợi bắt đầu. Lúc vay tiền của Hàn Thắng Lợi, Lưu Nhảy Vọt đã thỏa thuận với y là ba ngày sau trả cả gốc lẫn lãi. Nhưng sau 3 tháng, Lưu Nhảy Vọt vẫn chưa trả lấy một xu nào. Nợ mà không trả, thì chỉ có hai lý do: một là không có tiền, hai là có tiền nhưng không trả. Lưu Nhảy Vọt bảo lý do thứ nhất, nhưng Hàn Thắng Lợi lại cứ khăng khăng bảo lý do thứ hai. Sau vài cuộc khẩu chiến, vài lần mặt đỏ tía tai, Hàn Thắng Lợi lắc đầu:

- Từ rày cấm được làm người tốt. Hễ làm người tốt là bạn bè hóa kẻ thù.

Đã là kẻ thù, thì việc quái gì phải khách sáo. Lúc đầu, Hàn Thắng Lợi cứ một tuần giục nợ một lần. Nhưng giờ, tối nào y cũng đến đòi nợ. Lưu Nhảy Vọt cũng thay đổi kế sách. Không nói không trả, cũng chẳng bảo không có tiền, chỉ dấm dẳng:

- Tiền thì có. Nhưng ở chỗ Nhiệm Bảo Lương ấy. Lão ta nợ tiền lương chưa trả. Giờ mày bảo tao đi cướp chắc?

Hoặc:

- Mày đi tìm Nhiệm Bảo Lương ấy. Lão ấy trả tao tiền thì tao trả mày.

Làm Hàn Thắng Lợi khóc dở mếu dở:

- Ông chỉ nhăng quậy. Ông nợ tiền tôi, sao lại bảo tôi đi tìm Nhiệm Bảo Lương?

Hôm nay, Hàn Thắng Lợi lại đến. Nhưng không phải buổi tối, mà là buổi trưa. Thường ngày, Hàn Thắng Lợi hay mặc bộ vét, mua ở quầy chợ đêm cạnh công trường. Độ hai, ba chục tệ. Toàn hàng si-đa không rõ nguồn gốc. Nhưng hôm nay, y không mặc vét, chỉ vận một chiếc áo may ô trắng. Trên áo có vết máu. Ống quần cũng có vết máu. Đầu cuốn băng trắng. Lưu Nhảy Vọt đang bán cơm ở nhà ăn công trường. Mấy trăm công nhân chen chúc trong nhà ăn, đua nhau gõ hộp cơm. Hàn Thắng Lợi không lựa lời đòi nợ như mọi khi, mà chen qua những người mua cơm, đến ô cửa bán cơm hét toáng lên:

- Lưu Nhảy Vọt. Hôm nay, ông không trả tiền, tôi sẽ liều với ông một phen!

Lưu Nhảy Vọt thấy gã máu me đầy người, phát hoảng:

- Hôm nay mày diễn vở gì đấy? Còn hóa trang nữa.

Cháu gái của Nhiệm Bảo Lương là Diệp Tịnh Dĩnh đang xới cơm bên cạnh. Lưu Nhảy Vọt đưa muôi múc thức ăn cho Diệp Tịnh Dĩnh, rồi ra khỏi bếp, lựa lời lôi Hàn Thắng Lợi ra phía sau nhà ăn, ấn y ngồi trên đống thép cuốn, rồi ngồi xuống bên cạnh. Lưu Nhảy Vọt dịu giọng:

- Có vài đồng ranh mà cũng làm toáng lên chỗ đông người. Mày không cần sĩ diện, nhưng tao cần.

Hàn Thắng Lợi túm lấy chiếc áo may ô nhuốm máu đang mặc trên người:

- Vì ông mà tôi bị đánh đấy.

- Đứa nào?

- Ai, ông không cần biết. Tôi cũng nợ tiền người ta đấy.

Rồi trợn mắt nhìn Lưu Nhảy Vọt:

- Tôi phải học theo chúng nó. Tôi chỉ đòi tiền là tiền. Chứ chúng nó, đòi tiền là đòi mạng đấy.

Lưu Nhảy Vọt biết Hàn Thắng Lợi thường ăn cắp vặt ngoài đường. Đoán y lại gây chuyện, nên bị đánh. Hàn Thắng Lợi chỉ miếng băng trên đầu:

- Đến bệnh viện khâu mất tám mũi. Một trăm bảy mươi tệ. Ông phải chịu đấy.

Lưu Nhảy Vọt châm điếu thuốc, rồi đổi giọng:

- Thắng Lợi này, sống ở trên đời, đừng có cạn tàu ráo máng quá. Mày nghĩ mà xem. Tám năm trước, ở quê, mày bị dì ghẻ tống ra khỏi nhà. Trời đang tuyết, gió rét như cắt da cắt thịt. Ai đã dẫn mày về nhà, còn đãi mày hẳn một tô mì nóng hôi hổi?

- Nhắc đến chuyện này, lẽ ra tôi phải gọi ông bằng chú. Nhưng chuyện này ông nhắc đi nhắc lại hàng trăm lần rồi, quá nhàm rồi. Ông chú này, ta dẹp quách mấy cái câu dông dài ấy đi. Tôi cũng bị người ta ép ghê quá. Trả tiền.

- Không có thật. Hẵng thư thư cho tao vài ngày nữa.

Lúc này, Hàn Thắng Lợi mắt trước mắt sau, vỗ vào chỗ thép cuốn kê dưới mông:

- Thép cuốn và cáp điện, trong công trường, có mà ối. Buổi đêm, ông kiếm lấy một ít ra ngoài. Chuyện giữa tôi và ông coi như xong.

Lưu Nhảy Vọt xem ra không hiểu ý nghĩa sâu xa của bộ dạng bê bết máu của Hàn Thắng Lợi, vụt đứng dậy:

- Thắng Lợi, cả ngày mày làm những gì, tao không quan tâm. Nhưng bây giờ tao vẫn chưa muốn làm thằng ăn trộm.

Thấy Hàn Thắng Lợi toan nổi cáu, Lưu Nhảy Vọt liền hăng máu trước:

- Nói cho mày biết. Mày mà làm tao điên tiết thì không còn là chuyện trộm cắp nữa đâu. Tao là tao xiên đấy!

Hàn Thắng Lợi to tiếng:

- Tiền thì không trả. Trộm thì không chịu. Tóm lại ông muốn gì?

Lúc này, một đám công nhân đã ăn cơm xong đi từ góc tường đến. Lưu Nhảy Vọt nắm chặt tay Hàn Thắng Lợi, thấp giọng:

- Ba ngày. Cho tao thêm ba ngày.

Qua tuổi 40, Lưu Nhảy Vọt ngoài việc bắt đầu hay lẩm bẩm với chính mình, còn ngộ ra một chân lý. Thế giới có hai loại người. Loại ăn nói đâu ra đấy và loại ăn không nên đọi, nói không nên lời. Loại "nói không nên lời" nói ra những điều không nên nói. Lưu Nhảy Vọt tự cho mình thuộc loại này. Lời do người nói ra. Nhưng chỉ một câu nói cũng có thể đẩy người ta vào chỗ chết.

Như Lưu Nhảy Vọt đây, có những việc nói năng đâu ra đấy. Chẳng hạn, trưa nay bếp ăn công trường ăn gì, củ cải hầm rau cải, hay rau cải hầm củ cải, thêm thịt cổ lợn hay không, thêm bao nhiêu, đều tự mình quyết. Cũng giống như nhà tù Lạc Thủy năm xưa, buổi trưa, phạm nhân ăn gì, đều do ông cậu Ngưu Được Cỏ quyết hết.