hứ hai, cô không đến kiểm tra. Ông tìm thấy một tấm thẻ chính thức cho thôi học trong hộp thư của ông: sinh viên số 77101 SAM, cô M. Isaacs xin rút khỏi lớp COM 312, và có hiệu lực ngay tức khắc.

Một giờ trước đó, có một cú điện thoại nối vào phòng làm việc của ông.

- Giáo sư Lurie? Ông có thể nói chuyện một lát được không ạ? Tôi là Isaacs, tôi gọi từ George. Chắc giáo sư biết Melanie, con gái tôi. Cháu nó học lớp của giáo sư.

- Vâng.

- Thưa giáo sư, tôi không biết liệu giáo sư có giúp chúng tôi không. Melanie là một sinh viên khá như thế, mà bây giờ nó nói sẽ bỏ học. Chúng tôi hết sức sửng sốt.

- Tôi không chắc là đã hiểu.

- Nó muốn bỏ học và kiếm việc làm. Có vẻ như thế là lãng phí, mất ba năm đại học và học khá như thế, rồi bỏ dở trước khi học xong. Tôi không biết có thể nhờ giáo sư nói chuyện với cháu, tâm sự với cháu nó chút ít được không?

- Ông đã nói chuyện với Melanie chưa? Ông có biết vì sao lại có quyết định ấy không?

- Suốt kỳ nghỉ cuối tuần, cả tôi và mẹ cháu đều gọi điện cho cháu, nhưng không biết gì hơn. Nó rất bận với vở diễn, và có lẽ nó làm việc quá sức, căng thẳng quá sức. Nó lúc nào cũng hết mình, thưa giáo sư, đấy là bản tính của cháu, luôn luôn tận tâm. Nhưng nếu ông nói chuyện với Melanie, biết đâu ông có thể thuyết phục cháu nó nghĩ lại. Nó rất kính trọng giáo sư. Chúng tôi không muốn cháu nó ném đi từng ấy năm vô ích.

Melanie-Meláni là vậy đấy, với những đồ trang sức lòe loẹt của Oriental Plaza và niềm say mê Wordsworth đến mù quáng, suy nghĩ nhiều về mọi thứ. Ông đã không đoán ra điều ấy. Ông còn không đoán biết những gì về cô?

- Ông Isaacs, tôi không biết liệu tôi có đúng là người nên nói chuyện với Melanie không?

- Thưa giáo sư, chính là ngài đấy ạ! Tôi đã nói là Melanie rất tôn kính giáo sư.

Tôn kính ư? Ông lạc hậu mất rồi, ông Isaacs ạ. Con gái ông đã mất sự tôn trọng tôi từ nhiều tuần trước, và có nguyên nhân chính đáng. Lẽ ra ông nên nói thế. Thay vào đó, ông nói:

- Tôi sẽ xem tôi có thể làm được gì.

Sau đó, ông tự nhủ “mày sẽ không thoát khỏi chuyện này đâu”. Người cha Isaacs ở tận xứ George xa xôi sẽ không quên câu chuyện này, với những lời dối trá và thoái thác. Tôi sẽ xem tôi có thể làm được gì. Tại sao không thật tình thú nhận đi? Tôi là con sâu trong quả táo, đáng lẽ ông phải nói thế. Làm sao tôi có thể giúp ông được, khi tôi chính là nguồn cơn nỗi phiền muộn của ông?

Ông gọi đến căn hộ và gặp người chị họ Pauline. Melanie không sẵn sàng, Pauline nói bằng giọng the thé.

- Ý cô nói không sẵn sàng nghĩa là sao?

- Nghĩa là cô ấy không muốn nói chuyện với ông.

- Hãy bảo cô ấy rút quyết định kia lại – ông nói – Bảo cô ấy là cô ấy đang rất hấp tấp.

Buổi học ngày thứ Tư rất dở, đến thứ Sáu càng tệ hơn. Lèo tèo ít người đến dự; chỉ có các sinh viên ngoan ngoãn, dễ bảo và phục tùng. Chỉ có thể có một lời giải thích duy nhất. Câu chuyện ắt đã vỡ lở.

Ông đang ở văn phòng khoa thì nghe thấy một giọng nói phía sau:

- Tôi có thể tìm giáo sư Lurie ở đâu ạ?

- Tôi đây – ông nói không kịp suy nghĩ.

Người đàn ông vừa nói người bé nhỏ, gày gò, gù lưng tôm. Ông ta mặc bộ complê màu xanh lơ, rộng so với khổ người, bốc mùi thuốc lá.

- Giáo sư Lurie? Chúng ta đã nói chuyện qua điện thoại. Tôi là Isaacs. - Vâng. Xin chào ông. Mời ông vào phòng làm việc của tôi?

- Không cần đâu – người đàn ông ngừng lời, trấn tĩnh, hít một hơi thật sâu – Thưa Giáo sư – ông ta bắt đầu, giọng hết sức xúc động – có thể ông được học hành đủ thứ, nhưng việc ông đã làm thật không đúng đắn – Ông ta ngừng lại, lắc đầu – Thật không đúng chút nào.

Hai người thư ký không giả vờ giấu nỗi tò mò. Trong văn phòng có cả các sinh viên; lúc giọng nói của người lạ cao lên, họ im bặt.

- Chúng tôi giao con cái vào tay các vị vì chúng tôi nghĩ có thể tin tưởng các vị. Nếu chúng tôi không thể tin vào trường đại học, thì còn có thể tin ai? Chúng tôi chẳng bao giờ ngờ là đã gửi gắm con gái vào một tổ rắn vipe. Không, giáo sư Lurie, ông có thể là người sang trọng, giỏi giang, có đủ loại bằng cấp, nhưng nếu tôi nghĩ lầm, thì bây giờ đến lúc ông nói đi, nhưng nhìn mặt ông tôi cũng biết là tôi không lầm.

Bây giờ quả thực là cơ hội cho ông: để ông nói. Nhưng ông đứng đó, lưỡi cứng lại, máu dồn lên tai. Một con rắn vipe: ông phủ nhận điều đó sao được?

- Tôi xin lỗi – ông lẩm bẩm – Tôi có việc bận – Giống như một vật bằng gỗ, ông quay người và bỏ đi.

Isaacs theo ông ra hành lang đông nghịt:

- Giáo sư! Giáo sư Lurie! – ông ta gọi – Ông không thể bỏ chạy như thế! Ông chưa nghe hết, bây giờ tôi sẽ nói với ông!

Đấy mới là bắt đầu câu chuyện. Sáng hôm sau, nhanh đến sửng sốt, một thông báo của ngài hiệu phó báo cho ông biết có một đơn kiện ông vi phạm điều 3.1 trong Quy định về Hạnh kiểm của trường Đại học. Ông bị mời lên văn phòng của ông hiệu phó sớm nhất tùy ý ông.

Bản thông báo – phong bì đóng dấu Mật – kèm theo một bản chụp Quy định. Điều 3 giải quyết những hiện tượng trù dập hoặc quấy rối nơi công cộng về chủng tộc, nhóm dân tộc, tôn giáo, giới tính, quấy rối tình dục hoặc xâm phạm thân thể. Điều 3.1 về việc giáo viên trù dập hoặc quấy rối sinh viên.

Tài liệu thứ hai miêu tả thể chế và quyền hạn của Ủy ban điều tra. Ông đọc tài liệu, tim ông đập thình thịch thật khó chịu. Đọc nửa chừng, ông không thể tập trung được nữa. Ông đứng dậy, khóa cửa phòng làm việc và ngồi xuống, giấy tờ vẫn cầm trong tay, ông cố hình dung việc gì đã xảy ra.

Ông tin rằng một mình Melanie không thể nghĩ ra bước này. Cô quá ngây thơ, không biết sức mạnh của mình. Chính ông ta, người đàn ông bé nhỏ trong bộ quần áo lùng thùng đã đứng sau

tất cả, ông ta và cô chị họ Pauline, người phụ nữ chất phác, người kèm cặp Melanie. Chắc họ đã nói chuyện với Melanie, làm cô hao tổn, rồi bắt cô tới Phòng Hành chính của trường.

- Chúng tôi muốn đệ đơn kiện – chắc họ nói thế.

- Đệ đơn? Đơn gì vậy?

- Về một chuyện riêng.

- Quấy rối – Pauline sẽ xen vào trong lúc Melanie đứng, lúng túng – đơn kiện một giáo sư. - Vào phòng nào đó đi.

Trong một phòng nào đó, ông ta, ông Issacs bạo dần lên:

- Chúng tôi muốn đệ đơn kiện một trong các giáo sư của các ông.

- Các vị đã nghĩ kỹ chưa? Có thực các vị muốn làm thế không? – họ đáp, theo đúng thủ tục.

- Có, chúng tôi biết chúng tôi muốn làm gì – ông ta vừa nói vừa liếc nhìn con gái, sợ cô phản đối.

Có một tờ mẫu để điền vào. Tờ mẫu để trước mặt họ, và một cây bút. Một bàn tay cầm lấy bút, bàn tay ông đã hôn, bàn tay ông biết tường tận. Đầu tiên là tên nguyên đơn: MELANIE ISAACS, viết cẩn thận bằng chữ hoa. Đến dưới cột, bàn tay do dự tìm dấu. Đây này, ngón tay ám nicotine của người cha chỉ. Bàn tay chầm chậm, dừng lại, đánh dấu X ở chữ: Tôi buộc tội. Sau đó là khoảng trống dành cho tên người bị buộc tội. DAVID LURIE, bàn tay ấy viết: GIÁO SƯ. Cuối cùng, ở cuối trang, đề ngày và chữ ký của cô: chữ M lạ lùng, chữ l với nét hất táo bạo, nét cắt dài và sâu của chữ I, chữ s bay bướm.

Chứng thư đã xong. Hai cái tên trên giấy, tên ông và tên cô cạnh nhau. Hai người trên một giường, hai người yêu nhau, nay chỉ còn là kẻ thù.

Ông gọi đến văn phòng ông hiệu phó và được hẹn năm giờ, ngoài những giờ thông thường.

Năm giờ, ông đợi trong hành lang. Aram Hakim, béo tốt và trẻ trung xuất hiện và đưa ông vào. Trong phòng có hai người: Elaine Winter, chủ nhiệm khoa ông và Farodia Rassool bên Khoa học Xã hội, chủ tịch Ủy ban phân biệt mở rộng.

- Bây giờ đã muộn, David, và chúng ta biết vì sao chúng ta ở đây – Hakim nói – nên chúng ta hãy đi vào vấn đề. Chúng ta có thể thảo luận thẳng thắn việc này được không?

- Các vị có thể điền tên tôi vào đơn kiện.

- Tốt lắm. Chúng tôi đang nói về đơn của cô Melanie Isaacs. Và về một số điều không tuân thủ nội quy từ trước của cô Isaacs – anh ta liếc nhìn Elaine Winter – Elaine?

Elaine Winter chưa bao giờ ưa ông; bà ta coi ông là một tàn dư của quá khứ, quét đi càng sớm càng tốt.

- Có một câu hỏi về sự có mặt của cô Isaacs, anh David ạ. Theo cô ấy – tôi đã nói chuyện với cô ta qua điện thoại – tháng vừa qua cô ta chỉ lên lớp có hai buổi. Nếu đúng thế, đáng lẽ phải có báo cáo. Cô ấy cũng nói đã bỏ kỳ kiểm tra giữa học kỳ. Vậy mà – bà ta liếc nhìn tập hồ sơ để trước mặt – theo báo cáo của anh, cô ta có mặt đầy đủ và kỳ thi giữa kỳ đạt bảy mươi điểm – Bà ta nhìn ông chế nhạo – Trừ khi có hai cô Melanie Isaacs...

- Chỉ có một người – ông nói – Tôi không có gì phải cãi.

Hakim xen vào, ngọt xớt:

- Thưa các bạn, không còn thời gian hoặc thứ tự để đi vào các vấn đề quan trọng. Điều mà chúng ta nên làm là chắt lọc các thủ tục – anh ta liếc hai người kia – Tôi chỉ muốn nói rằng, vấn đề sẽ được giữ kín tuyệt đối, tôi có thể khẳng định với anh như thế. Tên tuổi của anh sẽ được bảo vệ, cả tên cô Isaacs cũng thế. Sẽ thành lập một ủy ban. Ủy ban này có nhiệm vụ quyết định các nguyên nhân để có các biện pháp kỷ luật. Anh hoặc người đại diện hợp pháp của anh sẽ có cơ hội không thừa nhận lời kiện. Phiên xử sẽ được quay phim. Trong thời gian chờ Ủy ban gửi khuyến nghị đến Hiệu trưởng và Hiệu trưởng quyết định, mọi sự vẫn tiến hành như trước. Cô Isaacs đã chính thức xin rút khỏi lớp của anh, và anh nên hạn chế tiếp xúc với cô ấy. Tôi có bỏ sót điều gì không, Farodia, Elaine?

Mím chặt môi, Tiến sĩ Rassool lắc đầu.

- Vấn đề quấy rối này bao giờ cũng phức tạp, David, phức tạp và không may, nhưng chúng tôi tin rằng mọi thủ tục tiến hành của chúng tôi là tốt và đúng đắn, vì thế chúng ta cứ tuần tự từng bước một theo đúng quy định. Đề nghị của tôi là anh tự làm quen với các thủ tục và có lẽ nên tìm cố vấn pháp lý.

Ông định trả lời, nhưng Hakim giơ tay cảnh cáo: - Để đến ngày mai, David – ông ta nói.

Thế là đủ với ông lắm rồi.

- Đừng bảo tôi phải làm gì, tôi không phải là trẻ con.

Ông giận dữ bỏ đi. Nhưng tòa nhà đã khóa cửa, và người gác cửa đã về nhà. Cửa sau cũng khóa nốt. Hakim phải đưa ông ra ngoài.

Trời đang mưa.

- Che ô với tôi vậy – Hakim nói. Sau đó, lúc đến bên xe ông – Nói riêng với nhau, David ạ, tôi muốn nói rằng tôi rất thông cảm với anh. Thực đấy. Những việc này có thể thành địa ngục.

Ông quen biết Hakim đã nhiều năm, họ thường chơi tennis với nhau, nhưng lúc này ông chẳng còn tâm trạng nào nói chuyện tâm tình của đàn ông. Ông nhún vai tức tối và chui vào xe.

Vụ việc cần giữ kín, nhưng tất nhiên là không, tất nhiên là thiên hạ bàn tán. Nếu không, lúc ông bước vào phòng công cộng, tiếng trò chuyện râm ran tại sao lại im bặt, tại sao một nữ đồng sự trẻ từ trước đến nay vẫn có quan hệ hoàn toàn thân ái với ông, lại đặt chén trà xuống và bỏ đi, lơ đãng nhìn xuyên qua ông lúc đi ngang? Tại sao giờ học đầu tiên về Baudelaire lại chỉ có hai sinh viên đến lớp?

Cỗ máy ngồi lê đôi mách quay suốt ngày đêm, nghiền nát thanh danh, ông nghĩ. Những nhân vật đạo đức thảo luận ở mọi xó xỉnh, trên điện thoại, sau những cánh cửa đóng kín. Những tiếng thì thào hân hoan. Schadenfrüde. Đầu tiên là bản án, rồi đến phiên tòa.

Trong hành lang Tòa nhà Thông tin, ông thấy cần phải bước với mái đầu ngẩng cao. Ông kể với viên luật sư đã giải quyết vụ ly hôn của ông.

- Trước hết phải giũ sạch nó đi. Chứng cứ buộc tội có thực không? – viên luật sư nói. - Đủ sự thực. Tôi có một cuộc tình với một cô gái.

- Nghiêm trọng không?

- Nghiêm trọng sẽ làm cho nó tốt hơn hay xấu hơn? Đến một tuổi nhất định, mọi cuộc tình đều nghiêm trọng hết. Giống như những cơn đau tim vậy.

- Lời khuyên của tôi là tìm một phụ nữ đại diện cho anh, đây là vấn đề chiến lược – ông tai nêu hai cái tên – Mục tiêu là giải quyết cho kín đáo. Anh sẽ đưa ra những việc nhất định, có lẽ nên xin nghỉ phép, trong thời gian ấy trường sẽ thuyết phục cô gái hoặc gia đình cô ta rút đơn

kiện. Anh có nhiều hy vọng tốt đẹp. Hãy nhận lấy thẻ vàng. Hạn chế đến mức tối thiểu những hủy hoại, đợi cho vụ bê bối qua đi.

- Những việc loại gì vậy?

- Huấn luyện cảm xúc. Dịch vụ xã hội. Khuyên nhủ. Bất cứ thứ gì mà anh có thể thương lượng.

- Khuyên nhủ? Tôi mà cần khuyên nhủ?

- Anh đừng hiểu lầm tôi. Tôi chỉ muốn nói một trong những chọn lựa người ta đưa ra cho anh có thể là khuyên nhủ.

- Để trừng phạt tôi? Để chữa trị cho tôi? Chữa cho tôi khỏi những khao khát bất chính? Viên luật sư nhún vai:

- Bất cứ thứ gì.

Trong trường hợp đang có tuần lễ chống Cưỡng dâm. Những người phụ nữ chống cưỡng dâm và Chiến tranh tuyên bố một lễ vọng hai mươi tư giờ để tỏ lòng đoàn kết với “các nạn nhân vừa qua”. Một cuốn sách mỏng tuồn vào dưới cửa phòng ông: “PHỤ NỮ LÊN TIẾNG”. Dưới cùng là một dòng chữ nguệch ngoạc bằng bút chì: THỜI CỦA ÔNG ĐÃ HẾT, CASANOVA.

Ông ăn tối với Rosalind, vợ cũ của ông. Họ chia tay đã tám năm; chậm chạp, thận trọng, họ dần trở lại thành bạn bè, một loại bạn rất đặc biệt. Một cuộc chiến của các cựu chiến binh. Có một điều an ủi ông rằng Rosalind vẫn đang sống cách ông không xa: có lẽ bà cũng cảm thấy về ông y như thế. Có người trông mong như thế mỗi khi có điều xấu nhất xảy ra: ngã nhào trong buồng tắm, máu me đầy ghế.

Họ nói chuyện về Lucy, người con duy nhất trong cuộc hôn nhân đầu tiên của ông hiện đang sống trong một nông trại ở Eastern Cape.

- Có khi anh sắp gặp con – ông nói – Anh đang định đi một chuyến. - Trong học kỳ này?

- Học kỳ sắp kết thúc. Chỉ còn hai tuần nữa thôi.

- Việc này có dính dáng đến những việc rắc rối của anh hay không? Em nghe nói anh đang gặp nhiều chuyện phiền phức.

- Em nghe đâu ra tin ấy?

- Người ta đồn, David ạ. Ai cũng biết về cuộc tình mới nhất của anh, cả những chi tiết lý thú nhất. Chẳng ai thích bưng bít chuyện này, ngoài anh. Em có được phép nói với anh rằng câu chuyện ấy xuẩn đến thế nào không?

- Không, em đừng nói.

- Dù thế nào em cũng nói. Em không biết anh làm cái việc tình dục ấy ra sao, và không muốn biết, nhưng đừng làm kiểu ấy. Anh đã năm mươi hai tuổi. Anh có nghĩ một cô gái trẻ măng có gì thích thú chút nào khi lên giường với một người đàn ông vào tuổi này không? Anh có nghĩ đến cô ta khoái ngắm nhìn vào giữa chân anh không?... Có bao giờ anh nghĩ đến điều đó không?

Ông im lặng.

- Anh đừng mong em thông cảm, David ạ, và đừng mong sự thông cảm của bất cứ ai. Trong thời buổi này, không có sự thông cảm và lòng nhân từ. Mọi người sẽ chống lại anh, và sao lại không kia chứ? Nói thực lòng, anh sẽ ra sao?

Lại giọng điệu cũ, giọng điệu của những năm chung sống cuối cùng của họ: giận dữ buộc tội nhau. Chắc Rosalind cũng nhận thấy điều đó. Có lẽ đây là quyền lợi của lớp trẻ, họ phải được bảo vệ khỏi những rung động đam mê khi vắng phụ huynh? Hơn nữa, việc ấy là của các cô điếm: chịu đựng trạng thái ngây ngất của người không yêu.

- Anh vừa nói là anh sẽ gặp Lucy.

- Anh định sau cuộc chất vấn sẽ đến ở với con một thời gian.

- Cuộc chất vấn?

- Tuần sau, có một Ủy ban sẽ tiến hành chất vấn.

- Thế thì sắp đến rồi. Còn sau khi anh gặp Lucy?

- Anh chưa biết. Anh không chắc sẽ trở lại trường Đại học. Anh cũng không chắc còn muốn về đấy.

Rosalind lắc đầu:

- Anh có nghĩ đấy là một kết cuộc chẳng vinh quang gì cho sự nghiệp của anh không? Em sẽ không hỏi cô gái ấy có đáng giá như thế không. Anh sẽ dùng thời gian của anh làm gì? Chuyện hưu trí của anh ra sao?

- Anh sẽ đến thu xếp với họ. Họ không thể cắt lương hưu, không lẽ không cho anh một xu nào. - Không thể ư? Anh đừng chắc chắn thế. Cô ấy – cô tình nhân của anh – bao nhiêu tuổi?

- Hai mươi. Trạc tuổi đó. Đủ lớn để tự quyết định.

- Người ta kể là cô ấy đã uống thuốc ngủ. Có đúng thế không?

- Anh không hề biết gì về chuyện thuốc ngủ. Anh thấy có vẻ là chuyện bịa. Ai kể cho em nghe chuyện đó?

Bà phớt lờ câu hỏi.

- Cô ấy có yêu anh không? Anh bỏ rơi cô ấy rồi sao? - Không. Không hề.

- Thế tại sao lại có đơn kiện?

- Ai mà biết được? Cô ấy không nói gì với anh. Đằng sau chuyện này có những cuộc chiến gì đấy mà anh không biết. Một cậu bạn trai ghen tuông. Các bậc bố mẹ căm phẫn. Cô ấy chắc bị giày vò kiệt quệ. Anh hoàn toàn bị bất ngờ.

- Anh nên biết, anh David ạ. Anh quá già, chẳng nên dính dấp với con gái của người khác. Anh nên lường những chuyện xấu nhất. Với lại, chuyện này rất mất tư cách. Thật đấy.

- Em chưa hỏi anh có yêu cô ấy không. Em không định hỏi câu ấy sao?

- Hay lắm. Anh có yêu người phụ nữ trẻ đã dấn tên tuổi anh xuống bùn không? - Cô ấy không có trách nhiệm gì. Đừng đổ cho cô ấy.

- Đừng đổ cho cô ấy! Có ai đứng về phía anh không? Tất nhiên là em đổ cho cô ấy! Em trách anh và em trách cô ấy. Toàn bộ câu chuyện này thật nhục nhã từ đầu đến cuối. Nhục nhã và bỉ ổi nữa. Em chẳng có gì thương tiếc khi nói thế.

Ngày xưa, vào những lúc như thế, chắc ông đã nổi giận. Nhưng tối nay thì không. Ông và Rosalind, họ đã trơ lỳ trong việc chống đối nhau.

Hôm sau, Rosalind gọi điện đến.

- David, anh đọc tờ Argus hôm nay chưa?

- Chưa.

- Này, hãy rắn rỏi lên nhé. Có một bài về anh đấy. - Viết những gì?

- Anh tự đọc lấy đi.

Bài đăng ở trang ba, có tiêu đề: “Một giáo sư bị buộc tội vì tình dục”. Ông đọc lướt những dòng đầu tiên: “... phải ra trước Hội đồng kỷ luật vì bị buộc tội quấy rối tình dục. CTU[6] đang kín tiếng về hàng loạt những vụ bê bối gần đây, gồm việc gian dối tiền học bổng và một vòng hoạt động tình dục quanh ký túc xá sinh viên. Lurie (53), tác giả một cuốn sách về nhà thơ tự nhiên của Anh William Wordsworth không thể có lời bình luận gì”.

William Wordsworth (1770- 1850), một nhà thơ tự nhiên. David Lurie (1945-?), nhà bình luận, môn đệ ô nhục của William Wordsworth. Cầu Chúa phù hộ cho các cô gái xinh đẹp.