ưa có một người đàn ông có hai người con trai. Khi họ lớn lên người anh lớn bỏ nhà đi tìm vận may ở một vùng đất xa xôi và trong nhiều năm trời không ai nghe được tin gì về chàng. Trong khi đó người em ở lại nhà với cha già. Một thời gian sau ông cũng mất vì bệnh già, để lại toàn bộ của cải cho con trai út.

Người em út thả sức phung phí số của cải mà người cha đã chắt bóp cả đời, anh ta tin rằng mình có thể một mình ung dung hưởng lộc. Nhưng một hôm, trong lúc xuống lầu, anh ta rất đỗi ngạc nhiên khi thấy một người lạ bước vào nhà, đàng hoàng cứ như thể người ấy đang bước vào nhà mình.

“Em đã quên anh rồi sao?”Người lạ mặt hỏi.

“Tôi không thể quên cái người mà tôi không biết là ai.” Người em đáp lại giọng lạnh nhạt.

“Anh là anh trai của em đây,” người đàn ông đáp, “anh trở về nhà mà không có món tiền mà anh hi vọng kiếm được. Và thật là tệ hại, người làng báo với anh rằng cha chúng ta đã chết. Nếu có thể gặp được cha một lần nữa, anh nguyện mất tất cả vàng bạc của mình.”

“Ông ấy chết đã được 6 tháng rồi,” người em giàu có đáp. “Phần gia tài mà anh được hưởng chỉ là một cái rương gỗ cũ kĩ để ở gác xép. Tốt nhất, anh hãy đến đó mà coi, tôi không có thời gian để lãng phí với anh đâu.” Nói đoạn người em quay lưng bỏ đi.

Thế là người anh lang bạt lâu ngày chẳng còn biết làm gì hơn ngoài việc bước lên gác xép trên nóc nhà kho, ở đấy chàng thấy một chiếc rương gỗ cũ đến nỗi trông như thể nó sắp rời ra từng mảnh.

“Cái vật cũ kĩ này thì có ích gì cho mình kia chứ?” Chàng tự nhủ. “Ồ họa chăng chỉ đáng ném vào bếp lò để sưởi ấm cho mình trong chốc lát. Sau cùng mọi việc lại trở nên tồi tệ như thế này sao?”

Đặt cái rương lên vai, người anh tên là Jose quay về quán trọ hỏi mượn một cái rìu và bắt đầu bổ rương ra. Khi làm thế chàng phát hiện ra một ngăn kéo bí mật, trong đó có một phong thư. Không hiểu nó là giấy tờ gì, chàng mở ra đọc và rất đỗi ngạc nhiên khi thấy đó là một văn tự của một người nợ cha chàng một khoản tiền lớn. Cho tờ giấy quý giá đó vào trong người, chàng vội vã hỏi người chủ quán trọ xem có thể tìm người kí tên trong tờ giấy nợ ở đâu và chàng lên đường đi tìm người đó ngay.

Con nợ nổi tiếng là một lão già keo bẩn sống ở rìa làng. Nhiều tháng qua lão hi vọng là tờ giấy mà lão viết đã bị mất hoặc bị thiêu hủy và khi cầm trên tay tờ biên nhận lão không hề muốn móc hầu bao ra trả món nợ đó. Tuy vậy khi chàng trai dọa sẽ lôi lão đến trước mặt nhà vua để vua phân xử thì lão thấy là không còn cách nào khác, đành phải xót xa đếm từng đồng trả nợ. Chàng trai bỏ tất cả tiền vào túi rồi quay lại quán trọ, cảm thấy mình đã là một người giàu có.

Mấy tuần sau trong lúc đi dạo ngoài đường phố ở một thị trấn gần nhà, chàng gặp một bà già đau khổ đang khóc rấm rứt. Chàng dừng lại hỏi bà lão xem có chuyện gì xảy ra. Bà lão trả lời giữa hai tiếng nức nở rằng chồng bà đang hấp hối và dường như để cho mọi việc còn tồi tệ hơn, chủ nợ còn nóng lòng muốn giải người bệnh đến cửa quan vì chồng bà không có khả năng trả nợ.

“Thôi bà lão đừng lo lắng nữa,” chàng dịu dàng nói, “người ta sẽ không tống ông lão vào tù cũng như họ sẽ không bán đồ đạc của bà đâu. Cháu không chỉ trả nợ cho bà mà nếu ông nhà có mệnh hệ gì thì cháu cũng sẽ lo trả các phí tổn. Bà cứ về nhà đi, về mà chăm sóc ông nhà trong khả năng của bà.”

Bà lão làm theo nhưng mặc cho sự chăm sóc của bà, người chồng vẫn qua đời và được chàng trai lo ma chay tử tế. Nhưng việc lo cho một người mô yên mả đẹp tốn kém hơn là chàng nghĩ và khi mọi việc đã xong xuôi chàng chỉ còn lại 3 đồng vàng.

“Bây giờ mình phải làm gì đây?” Chàng tự hỏi. “Có lẽ sẽ tốt hơn nếu mình đến kinh kì, vào cung xin hầu hạ nhà vua.”

Đầu tiên chàng làm công việc chuyên múc nước tắm cho nhà vua và tận mắt nhìn thấy long sàng của vua được làm rất đặc biệt. Chàng trai phục vụ vua chu đáo đến mức chẳng bao lâu nhà vua cũng nhận ra và chỉ trong một thời gian ngắn chàng đã trở thành người hầu hạ trong phòng ngủ của vua.

Vào lúc đó, người em giàu có đã phung phí hết số tiền mà anh ta được hưởng từ cha già và không biết phải làm gì để nuôi sống bản thân. Hay tin anh ruột mình đã trở thành người hầu cận tâm phúc của nhà vua, hắn bèn tìm đến cung điện, cầu cứu người anh mà hắn đã xử rất tệ. Người anh trai bao giờ cũng sẵn lòng giúp đỡ người khác, đã đích thân cầu xin nhà vua và ngay ngày hôm sau người em đã được vào làm trong cung.

Thật không may, người em lại là một kẻ xấu tính và đố kị, hắn không thể chịu đựng được khi có bất cứ ai may mắn hơn hắn. Nhờ nghe lén qua các lỗ khóa và các cánh cửa mà hắn biết được rằng ông vua tuy già và xấu xí này lại đem lòng yêu say đắm công chúa Bella-Flor người chẳng có tình cảm gì với vua, và hiện nay nàng đang sống ẩn dật trong một tòa lâu đài ở sâu trong núi và không ai biết rõ là ở đâu.

“Đúng là một cơ hội tốt,” người em đểu cáng nghĩ, múa tay trong bị. “Không có gì khó trong việc xúi nhà vua phái hắn đi tìm công chúa và nếu hắn trở về mà không có cô nàng thì cái đầu của kia rớt xuống đất là cái chắc. Dù thế nào thì hắn cũng không cản đường mình được.”

Thế là hắn liền tìm đến viên thị thần trông nom cung cấm yêu cầu được gặp mặt nhà vua vì có những tin tức tối quan trọng muốn bẩm báo với thánh thượng. Vua đồng ý cho hắn được gặp mặt ngay lập tức, bảo hắn hãy nói ngay những điều muốn nói và phải nói thật ngắn gọn.

“Muôn tâu thánh thượng! Công chúa Bella-Flor...” gã đàn ông láu cá thốt lên rồi dừng lại như e sợ điều gì.

“Công chúa Bella-Flor làm sao?” Vua sốt ruột kêu lên.

“Hạ thần nghe có lời xì xào trong cung rằng bệ hạ muốn biết chỗ công chúa đang ẩn náu...”.

“Trẫm sẽ cắt một nửa vương quốc này cho kẻ nào đưa nàng về đây cho trẫm,” ông vua già hấp tấp kêu lên: “Nói mau, có phải có con chim nào trên không trung mách bảo cho ngươi biết điều gì về nàng?”

“Tâu bệ hạ không phải là kẻ nô bộc này mà là anh trai Jose của hạ thần,” người em giảo quyệt nói, “nếu bệ hạ hỏi anh ấy...”.

Nhưng trước khi hắn có thể nói hết câu thì vua đã vung cây quyền trượng đập vào một cái đĩa bằng vàng treo trên tường.

“Đòi Jose vào chầu ngay lập tức,” vua ra lệnh và một thị vệ đứng gần ba chân bốn cẳng chạy đi thi hành mệnh lệnh. Tiếng động mà nhà vua gây ra to thế đấy!

Khi Jose bước vào điện, chàng tự hỏi không biết có chuyện gì kinh thiên động địa đây bởi lẽ vua gần như không nói lên lời vì giận dữ và kích động.

“Mang ngay công chúa Bella-Flor về đây cho trẫm,” vua lặp bặp, “nếu ngươi quay về đây mà không có công chúa đi theo, trẫm sẽ dìm ngươi xuống nước cho đến chết.” Rồi không phí thêm một lời nào nữa vua bỏ đi để Jose ở lại, hai mắt trợn tròn vì ngạc nhiên và kinh hãi.

“Làm sao mình có thể tìm ra công chúa Bella-Flor khi mình chưa bao giờ thấy mặt nàng? Nhưng ở lại đây cũng chẳng có ích gì bởi vì mình sẽ bị khép vào tội chết.” Nghĩ thế, chàng chậm rãi đi về phía chuồng ngựa chọn cho mình một con.

Có biết bao nhiêu con ngựa tuyệt đẹp nhốt trong chuồng, tên chúng được khắc bằng vàng treo ngay cửa chuồng. Jose đi qua hết con này đến con khác mà không biết nên chọn con nào thì có một con ngựa bạch già nua ngẩng đầu lên và thở dài khi chàng đi qua.

“Chọn tôi đi,” nó thì thầm bằng giọng nhẹ như gió thoảng, “rồi mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi.”

Jose vẫn còn bàng hoàng cả người trước lệnh vua ban nên chàng không còn khả năng ngạc nhiên khi nghe một con ngựa nói tiếng người. Một cách máy móc, chàng đặt tay lên dây cương và dẫn con ngựa trắng ra khỏi chuồng. Chàng đang định nhảy lên lưng ngựa thì con vật lại cất tiếng nói lần nữa:

“Nhặt lấy ba ổ bánh mì mà cậu thấy ở đây cho vào trong túi.”

Jose làm theo lời ngựa nói và vì nóng lòng muốn đi ngay, chàng không hỏi thêm một câu, vội nhảy phắt lên lưng ngựa.

Người và ngựa đi một thôi đường mà không gặp chuyện gì, chợt họ trông thấy một tổ kiến ở một chân đồi. Ngựa dừng lại:

“Hãy bẻ vụn những chiếc bánh mì tung ra cho bầy kiến,” ngựa nói. Nhưng Jose ngập ngừng.

“Sao lại làm thế? Chúng ta cũng cần cái ăn cơ mà.”

“Đừng thắc mắc nữa, cho bầy kiến ăn cũng như ta ăn thôi. Đừng bỏ lỡ cơ hội giúp đỡ người khác.”

Khi bánh mì được bẻ vụn và rải trên đường, con ngựa bắt đầu phi nước đại.

Chẳng bao lâu sau họ đến một con đường đá nằm giữa hai dãy núi và ở đây họ gặp một con đại bàng trúng phải bẫy của người thợ săn.

“Nhảy xuống đất đi và cắt lưới thả con chim tội nghiệp ra.” Ngựa lại nói.

“Nhưng làm thế mất công lắm và chúng ta có thể sẽ không còn cơ hội tìm thấy công chúa.”

“Đừng lo lắng và đừng bao giờ để lỡ dịp giúp đỡ người khác,” ngựa đáp. Thế là khi chiếc lưới bị cắt, đại bàng trở về với trời xanh, con ngựa lại tiếp tục lên đường.

Họ đi qua nhiều dặm đường, cuối cùng cũng đến trước một con sông, ở đấy họ trông thấy một con cá đang nằm chờ chết trên bãi cát. Ngựa lại nói:

“Cậu thấy không, con cá nhỏ sẽ chết nếu cậu không thả nó về lại dòng sông.”

“Nhưng chúng ta sẽ không bao giờ tìm thấy công chúa nếu cứ lãng phí thời gian vào những việc như thế này.” Jose kêu lên.

“Thời gian giúp đỡ kẻ khốn sẽ không bao giờ lãng phí đâu,” ngựa đáp và chẳng bao lâu sau con cá nhỏ đã vui vẻ vẫy vùng trong dòng nước rồi bơi đi xa.

Lại một đoạn đường nữa và họ thấy trước mặt một tòa lâu đài được dựng lên giữa một khu rừng rậm. Đứng trước cửa lâu đài là công chúa Bella-Flor đang cho đàn gà ăn.

“Bây giờ thì nghe đây,” ngựa nói. “Tôi sẽ biểu diễn tất cả các nước đi và điệu nhảy hòng làm cho công chúa thích mê đi. Nàng sẽ đề nghị cậu cho nàng cưỡi một đoạn và cậu phải giúp nàng ngồi lên lưng tôi. Khi nàng đã yên vị rồi tôi sẽ lồng lên, đá hậu, lúc đó cậu phải bảo rằng tôi chưa bao giờ mang trên lưng một người con gái và rằng tốt nhất cậu phải nhảy lên đằng sau để điều khiển tôi. Một khi hai người đã ngồi trên lưng tôi rồi chúng ta sẽ đi nhanh như ngọn gió về cung điện của nhà vua.”

Jose làm theo lời con ngựa và mọi chuyện diễn ra đúng theo lời con ngựa đã đoán trước. Thế là chỉ đến lúc ngồi trên lưng con ngựa chạy chân không bén đất trên con đường dẫn về cung điện công chúa mới biết là nàng đã bị bắt cóc. Tuy vậy, nàng không nói một lời mà lặng lẽ mở tạp dề trong có đựng cám cho bầy gà con và trong một loáng cám rơi đầy mặt đất. “Ôi, tôi đánh rơi hết cám rồi, làm ơn hãy xuống ngựa và nhặt cám cho tôi.”

“Chúng ta sẽ có rất nhiều cám ở nơi chúng ta sắp đến,” Jose đáp và con ngựa lại phi nước đại như cũ.

Khi họ phóng qua một khu rừng, công chúa lấy ra một chiếc khăn tay, ném về phía trước, chiếc khăn mắc vào một ngọn cây cao.

“Trời đất ơi, thật ngốc làm sao, tôi để chiếc khăn bay mất rồi. Chàng có thể trèo lên cây lấy khăn xuống cho tôi không?”

“Chúng ta sẽ có vô khối khăn ở nơi chúng ta sắp đến,” Jose đáp và con ngựa lại tiếp tục đường đi như bay của nó.

Đi khỏi cánh rừng họ đến một con sông, công chúa tháo chiếc nhẫn ra khỏi ngón tay và để nó rơi xuống dòng nước.

“Ôi tôi mới đoảng làm sao,” nàng thảng thốt kêu lên cùng với những tiếng thổn thức não nùng. “Tôi đánh mất chiếc nhẫn quý nhất, xin hãy dừng lại một lúc xem xem có thể tìm thấy nhẫn không.”

“Nàng sẽ có vô số nhẫn quý ở nơi nàng sắp đến,” trước sau Jose chỉ nói một câu và con ngựa vẫn tiếp bước.

Cuối cùng họ cũng về đến cổng cung điện, trái tim của nhà vua đập loạn lên vì vui mừng khi trông thấy người mà mình ngày đêm mong nhớ. Nhưng công chúa đã xua nhà vua sang một bên như thể ông chỉ là một con ruồi. Nàng tự nhốt mình vào một căn phòng ở gần cổng nhất, nhất định không mở cửa trước những lời cầu xin của nhà vua.

“Nếu mang đến cho ta ba vật ta đánh mất dọc đường thì họa may ta mới nghĩ lại chuyện này.” Đó là tất cả những điều công chúa nói và trong lúc tuyệt vọng vua chỉ còn cách tìm đến sự giúp đỡ của Jose.

“Trẫm chẳng còn phương sách gì hết, nhưng ngươi là kẻ biết những vật đó rơi ở đâu vậy ngươi hãy đi đến đấy tìm bằng được những thứ đó và mang về đây. Nếu ngươi về tay không trẫm sẽ dìm ngươi xuống hồ nước cho đến chết.”

Jose đáng thương quá sợ hãi trước mệnh lệnh mới này. Chàng nghĩ mình phải thực hiện những yêu cầu này thì mới có thể sống an toàn được. Thế là chàng cúi chào nhà vua thật thấp rồi đi ra chuồng ngựa tìm lời khuyên của người bạn ngựa bạch.

“Đừng tự làm khổ mình nữa,” ngựa nói sau khi nghe xong câu chuyện. “Nhảy lên yên đi, chúng ta sẽ đi tìm những thứ này.” Nghe thế, Jose lập tức nhảy lên lưng ngựa.

Họ cứ đi cho đến khi gặp ngọn đồi có tổ kiến hôm trước, ngựa dừng lại hỏi:

“Cậu có muốn nhặt cám về không?”

“Nhưng làm sao có thể lượm lại được tất cả những hạt cám ấy?” Jose hỏi lại.

“À, cứ gọi bầy kiến đến bảo chúng tìm cho cậu, nếu có những hạt theo gió bay rải rác đi xa thì chúng cũng sẽ mang về cho cậu, trả công cho những mẩu bánh mì mà cậu đã cho chúng ăn hôm nào.” Jose lấy làm ngạc nhiên lắm khi nghe ngựa nói và chàng không dám tin tưởng vào kế hoạch này nhưng chàng cũng chẳng nghĩ ra được cái gì khá hơn. Thế là chàng gọi bầy kiến đến và đề nghị chúng nhặt cám về giúp mình.

Sau đó chàng đứng đợi dưới một gốc cây, trong khi con ngựa thò cổ gặm những ngọn cỏ non.

“Nhìn kìa,” chợt con vật nói, ngẩng đầu lên và Jose nhìn ra phía sau thấy một đống cám đùn trên mặt đất, chàng bỏ cám vào trong bao và vắt bao lên yên ngựa.

“Giống tốt sẽ cho quả ngọt, chẳng chóng thì chầy,” ngựa thủng thẳng nói, “nhưng hãy lên đường ngay, chúng ta còn phải đi một chặng đường dài.”

Rồi họ đến một cây đại cổ thụ, trông thấy chiếc khăn tay bay phấp phới như một lá cờ tít trên ngọn cây cao. Jose lại mất hết mọi hi vọng.

“Làm sao tôi có thể lấy được chiếc khăn đây? Chắc tôi phải dùng đến chiếc thang của Jacob thôi.” Nhưng con ngựa đáp.

“Đừng sợ, hãy gọi con đại bàng mà cậu đã cứu đến, nó sẽ lấy chiếc khăn cho cậu.”

Jose lên tiếng gọi đại bàng và con chim bay lên ngọn cây, cắp chiếc khăn trong mỏ mang xuống cho chàng. Jose cảm ơn con chim rồi nhảy lên ngựa, họ đi đến dòng sông nọ.

Đêm hôm trước có một trận mưa lớn nên dòng sông thay vì trong vắt đến tận đáy lại dâng nước lên tràn bờ và ngầu đục.

“Làm sao tôi có thể vớt nhẫn lên từ dưới lòng sông trong khi tôi không biết nó rơi chỗ nào, thậm chí cũng không thể nhìn thấy nó?” Jose hỏi.

“Đừng hoảng sợ,” ngựa nói, “hãy gọi con cá nhỏ mà cậu đã cứu lên đi. Nó sẽ mang nhẫn lên cho cậu.”

Thế là Jose cất tiếng cậy nhờ cá và cá lặn xuống tận đáy, trườn sau những tảng đá lớn, di chuyển qua những tảng đá nhỏ với cái đuôi quẫy quẫy cho đến lúc nó tìm thấy chiếc nhẫn, ngậm vào mồm và đưa lên cho Jose.

Không gì có thể làm chàng trai sung sướng hơn và Jose trở về cung điện, nhưng khi vua đem những món đồ quý giá đó cho Bella-Flor, nàng tuyên bố nàng sẽ không mở cửa cho đến khi người ta cho cái kẻ đã bắt cóc nàng đến đây vào vạc dầu sôi.

“Trẫm rất lấy làm tiếc Jose ạ,” nhà vua nói với chàng, “trẫm không muốn làm thế nhưng khanh thấy đấy, trẫm không còn cách nào khác.”

Trong khi dầu đang nóng lên trong vạc dầu lớn, Jose đi ra chuồng ngựa hỏi người bạn ngựa thân yêu xem có cách gì giúp chàng trốn thoát không.

“Đừng quá hoảng sợ như vậy,” ngựa nói, “hãy nhảy lên lưng tôi và tôi sẽ lồng lên cho đến khi cả người tôi ướt đẫm mồ hôi. Sau đó cậu hãy lấy mồ hôi xoa lên khắp người, dù dầu có nóng đến đâu cậu cũng không hề hấn gì.”

Jose không hỏi thêm một câu nào, vội vã làm theo lời ngựa dặn. Bọn đao phủ ngạc nhiên khi nhìn thấy khuôn mặt tươi cười của chàng khi họ thả chàng vào vạc dầu sôi. Chàng ở trong chảo cho đến lúc Bella-Flor kêu lên rằng chàng bị nấu như thế đã đủ nhừ lắm rồi. Nhưng từ trong vạc dầu sôi bước ra lại là một chàng trai thật cường tráng, thật đẹp đẽ đến nỗi ai trông thấy cũng phải đem lòng yêu mến và nàng Bella là người say mê hơn cả.

Ông vua già thấy mình đã thua cuộc và trong lúc tuyệt vọng ông đã nhảy vào vạc dầu và bị nấu chín thay cho Jose. Sau đó Jose lên ngôi vua với điều kiện chàng được sánh duyên cùng công chúa. Nhưng điều đầu tiên chàng tha thiết muốn làm là đi đến chuồng ngựa, tìm người bạn ngựa và nói: “Tôi nợ ân nhân cả cuộc sống và chiếc vương miện này. Vì lẽ gì mà bạn đã làm tất cả những điều đó cho tôi?”

Và ngựa đáp: “Tôi chính là linh hồn của người đàn ông bất hạnh mà cậu đã bỏ tất cả tiền bạc ra làm ma chay và trả nợ. Khi thấy cậu trong cơn nguy hiểm tôi đề nghị được giúp đỡ cậu như cậu đã không nề hà khi làm tất cả cho tôi. Bởi vì như tôi đã từng nói với cậu, hạt giống của việc làm tốt đẹp sẽ cho ra quả ngọt.”