huở nhỏ, tôi không phải là đứa trẻ ngoan ngoãn gì mấy. Cứ hay hành xách các chị người làm. Tôi ghét sự chậm chạp, cho nên các chị người làm chậm chạp thì thường bị tôi hành hạ nhiều nhất. Okei là một chị người làm chậm chạp ấy. Cho dù chỉ gọt vỏ quả táo, cũng vừa gọt vừa suy nghĩ gì đâu đâu, cứ ngưng tay mãi, những lúc như thế, nếu không bị la mắng thì một tay cầm quả táo, một tay cầm con dao, cứ thế mà ngồi thừ ra đấy suốt buổi. Khiến người ta nghĩ là thiếu đầu óc. Tôi thường thấy dáng chị ấy đứng đờ đẫn trong nhà bếp, chẳng làm gì cả, đến tâm tình trẻ con cũng thấy chẳng được mắt tí nào, khiến tôi bực bội mà quát lên “Ê, Okei! Ngày ngắn lắm đấy nhé!” những lời có vẻ người lớn như thế, bây giờ nghĩ lại thấy những lời ấy nghe tàn nhẫn đến lạnh cả sống lưng. Cũng đã vừa lòng đâu, có lần tôi còn gọi Okei đến bắt phải cắt từ sách hình ra cho tôi hàng trăm hình người trong cảnh xem diễn-binh, lúc nhúc đủ thứ binh lính, có cả những người cưỡi ngựa, người vác cờ, người bồng súng,…, phải lấy kéo cắt vòng theo hình từng người như thế, mà Okei vụng về cặm cụi cắt từ sáng đến chiều tối, bỏ cả cơm trưa, cũng chỉ được đâu chừng 30 hình người, mà hình đại tướng lại cắt đứt mất một bên ria mép, binh sĩ cầm súng thì tay to khiếp, cứ như là tay gấu,… nên bị tôi la mắng chầm chập từng chút một. Ðúng vào mùa hè, Okei lại là người đổ mồ hôi nhiều nên bọn lính cắt ra đều ướt sủng mồ hôi tay của Okei, khiến tôi nổi nóng, đá cho Okei một phát. Ðúng ra là tôi đá nhắm vào vai đấy, nhưng Okei ôm má bên phải khóc nức nở, nước mắt ròng ròng, khóc gập người xuống, khóc mãi không dứt. “Ðến cha mẹ tôi… cũng chưa hề… đạp vào mặt… như thế. Tôi sẽ nhớ… suốt đời tôi…“. Okei rên rỉ đứt quãng như thế, làm đến tôi cũng cảm thấy khó ở. Vậy mà tôi còn ngược đãi Okei nhiều lần khác nữa, làm như đó là sứ mệnh trời giao cho tôi vậy. Mà cả bây giờ, tôi cũng vẫn không chịu nổi những kẻ đần độn ngu xuẩn.

Hai năm trước đây, tôi bị đuổi ra khỏi nhà, chỉ một đêm mà thành ra túng quẫn, lang thang đầu đường xó chợ, khóc kể cầu khẩn nơi nầy nơi nọ, kiếm sống qua ngày, rồi ngay lúc vừa thấy có thể viết văn mà bắt đầu sống sót được thì lại ngã bệnh. Nhờ lòng thương xót của người nầy người khác mà đến mùa hè thì thuê được một căn nhà nhỏ gần bãi biển bùn lầy ở Funabashi thuộc huyện Chiba, tự mình nấu nướng bồi dưỡng được, đêm đêm phải đánh vật với giấc ngủ đầy mồ hôi đến vắt ra ròng ròng từ áo ngủ, dù vậy vẫn phải làm việc để sống, mỗi buổi sáng chỉ có một cốc sữa tươi, mà kỳ lạ thay, cũng cảm nhận được niềm vui mình đang sống, tuy đầu óc tôi đã đau đớn mệt mỏi quá đến nỗi nhìn đám trúc đào nở ở góc vườn chỉ thấy những ngọn lửa phừng phực cháy đỏ.

Khoảng đó, có người cảnh sát gầy thấp gần 40 tuổi, đến kiểm hộ khẩu. Ở ngưỡng cửa nhà tôi, anh ta nhìn tên tôi trong cuốn sổ, rồi nhìn gương mặt râu ria lởm chởm lâu ngày không cạo của tôi, đối chiếu so sánh một hồi rồi nói:

_”Ủa, ông là… cậu nhà đây mà, phải không?”.

Giọng người cảnh sát nghe nặng phương-âm quê nhà, nên tôi xấc xược đáp:

_”Ðúng đấy. Thế anh là ai?”

Khuôn mặt gầy gò của người cảnh sát ấy nở nụ cười tràn đầy.

_”Ôi, quả đúng là cậu rồi. Thế mà đã 20 năm qua rồi, có khi cậu quên đi mất, chứ tôi là người đánh xe ngựa ở K đây mà”.

K là ngôi làng nơi tôi đã sinh ra.

_”Anh thấy đấy”. Tôi nói, không buồn mỉm cười. _”Tôi bây giờ đã sa sút thế nầy…”

_”Cậu đừng nói thế”. Người cảnh sát vẫn cười vui mừng. _”Viết tiểu thuyết là thành công lắm đấy chứ”.

Tôi cười khổ sở.

_”Mà cậu nầy”. Người cảnh sát hạ giọng. _”Okei vẫn thường nhắc đến cậu mãi đấy”.

_”Okei nào?”. Tôi không nhớ ngay được là ai.

_”Thì Okei đấy, cậu quên rồi à? Người làm cho cậu ngày xưa đấy mà!”.

Tôi nhớ ra rồi. “Ôi”, tôi chợt than thầm, và ngồi xổm trên bậc thềm, đầu gục xuống, nhớ lại rõ ràng từng hành vi độc ác mà mình đã đối xử với chị người làm chậm chạp ấy, đến nỗi không sao ngồi yên chịu đựng nổi nữa.

_”Chị ấy hạnh phúc chứ?”. Bất chợt ngẩng đầu lên, thốt ra câu hỏi đột ngột như thế, tôi nhớ là khuôn mặt tôi lúc ấy hẳn đã có nụ cười sượng sùng của kẻ tội phạm, bị cáo.

_”Vâng, cũng nhờ phúc đức ông bà”. Người cảnh sát tươi tắn đáp lời thuần hậu như thế, rồi lấy khăn tay lau mồ hôi trán. _”Thưa, nếu cậu cho phép thì lần sau sẽ đưa nó đến đây, xin được thong thả mà tạ ơn cậu một lần”.

Tôi sửng sốt đến nhảy đựng lên. Không, không nên, đừng làm thế. Tôi dãy nãy từ chối, trong lòng quằn quại một nỗi nhục nhã không tả được.

Thế nhưng người cảnh sát vẫn tươi cười.

_”Cậu nầy, con chúng tôi đã bắt đầu làm việc ở ga nầy đấy. Nó là trưởng nam. Rồi tiếp theo là trai, gái, gái, cháu út năm nay 8 tuổi, lên bậc tiểu học. Chúng tôi an tâm được rồi. Okei cũng đã chịu cực chịu khổ. Nói thế nào nhỉ? Những người được vào làm trong nhà quyền thế như nhà cậu, để tập tành lễ nghĩa, thì thế nào cũng có chỗ hơn người”. Mặt anh ta ửng đỏ một chút, và cười lớn. _”Nhờ hồng phúc nhà cậu đấy. Okei cứ trầm trồ chuyện cậu mãi. Lần nghỉ lễ tới, thế nào cũng xin cùng đến cảm ơn cậu”. Mặt chợt nghiêm lại. _”Thôi, tôi xin kiếu. Mong cậu giữ gìn sức khoẻ”.

Thế rồi ba ngày sau, tôi lo lắng chuyện túng thiếu, đến không làm việc gì được, ở nhà cũng không xong nên cầm cây gậy trúc định ra biển, vừa mở cổng trước rột rột ra thì thấy trước cửa đã có ba người, bố mẹ khoác áo mùa hè với một cô bé mặc áo đầm màu đỏ, đứng sắp hàng ngang, trông đẹp như tranh vẽ. Gia đình Okei đấy.

Tôi thốt lên giọng lớn kinh hoàng như quát, đến tôi cũng ngạc nhiên:

_”Ðã đến đấy à? Hôm nay tôi có chuyện phải đi ngay. Tiếc quá, nhưng ngày khác hãy đến nhé”.

Okei đã trở thành một người vợ trung niên đoan trang. Cô bé 8 tuổi có khuôn mặt thật giống Okei thời còn là chị người làm trong nhà tôi, đôi mắt đục lờ đờ lơ đãng ngước nhìn tôi. Tôi buồn rầu bước như chạy trốn về phía bờ biển, không đợi Okei kịp nói một lời nào. Tôi vung cây gậy trúc vẹt đám cỏ dại trên bãi biển, xăm xăm bước đi, chẳng hề ngoái đầu lại, chân dậm thô bạo, bước thẳng dọc theo bờ biển về phía khu phố. Ðến phố thì chẳng biết làm gì. Chỉ thơ thẩn ngước nhìn những tranh quảng cáo nhà hát, ngắm cửa sổ trưng bày của tiệm y phục Nhật Bản, miệng cứ “chậc, chậc” tắc lưỡi, mà trong lòng, từ chốn sâu kín nào đó, nghe có tiếng thầm thì “thua rồi, thua rồi“, nghĩ thầm thế nầy thì không được, nên lắc mạnh thân mình mà bước đi, cứ thế chừng 30 phút sau, tôi lại trở về trước cổng nhà mình.

Bước đến ven bờ biển, tôi dừng chân. Trông kìa! trước mắt tôi là một cảnh tượng thanh bình. Gia đình Okei đang thư thái ném sỏi xuống biển và cười đùa thích thú. Tiếng cười nói vang vọng đến tận chỗ tôi đứng.

_”Cậu ấy thông thái lắm nhé”. Người cảnh sát vừa nói vừa dồn toàn lực ném viên sỏi ra biển. _”Thế nào cũng thành công cho mà xem”.

_”Thật thế đấy. Thật thế đấy”. Tiếng Okei cao vút, kiêu hãnh. _”Cậu ấy thuở bé đã đặc biệt thế rồi. Ðối với người dưới thì tử tế, chịu khó hỏi han”.

Tôi đứng lặng, nước mắt chảy dài. Nỗi khích động u uất như đã hoà tan trong nước mắt mà biến mất.

Mình thua rồi. Vậy là tốt. Không thế thì không nên. Thắng lợi của gia đình ấy cũng sẽ chia ánh sáng đến cho ngày mai làm lại cuộc đời của tôi.

Phạm Vũ Thịnh dịch

Sydney 12-2005

Trời Sáng

Dazai Osamu

Tôi vốn thích chuyện chơi hơn bất cứ bất cứ chuyện gì khác, nên dù đang làm việc trong nhà, tâm trí luôn luôn ở trong trạng thái thầm kín mong đợi bạn bè nào đấy từ phương xa đến thăm, nên hễ cổng ngoài mà rột roạt mở ra, là chau mày, nhíu mép, nhưng thật ra lồng ngực phập phồng, lập tức thu dọn ngay những trang bản thảo đang viết dở dang, để ra đón khách.

_”A, đang làm việc đấy nhỉ?”.

_”Không, có sao đâu”.

Rồi cùng người khách ấy đi chơi.

Nhưng cứ mãi thế thì công việc không sao xong được, nên tôi quyết định đặt phòng làm việc ở một nơi bí mật kia. Ðấy là nơi nào thì ngay cả người trong nhà cũng không được biết. Mỗi sáng khoảng 9 giờ, tôi bảo người nhà làm cơm trưa mang theo rồi đi làm ở phòng làm việc ấy. Quả thật chẳng một ai đến viếng phòng làm việc ấy cả, nên công việc của tôi nói chung tiến hành đúng theo dự tính. Tuy nhiên, cứ đến khoảng 3 giờ chiều thì một phần đã thấm mệt, và đâm nhớ người chung quanh, muốn đi chơi, nên nhắm chừng mức độ thích ứng mà ngưng việc để quay về nhà. Trên đường về, có hôm vướng mấy quán nhậu Oden [1] gì đấy đến khuya mới về đến nhà được.

Phòng làm việc.

Thế nhưng, đấy là phòng của một phụ nữ. Cô con gái ấy từ sáng sớm đã đi làm ở một ngân hàng trong phường Nihonbashi. Sau đó thì tôi đến làm việc trong khoảng bốn, năm giờ rồi ra về trước khi cô ấy từ ngân hàng trở về.

Chẳng phải tình nhân gì gì đâu. Tôi quen bà mẹ cô ta, bà mẹ ấy có chút sự tình gì đấy mà rời xa cô gái, và bây giờ thì đang sống tận vùng Tohoku phía bắc. Thỉnh thoảng lại gửi thư cho tôi, hỏi ý kiến về chuyện tình duyên của con bà. Có khi nhờ tôi đến gặp chàng trai rồi góp ý rằng anh ta có vẻ sẽ là chàng rể tốt, được lắm, vân vân…, mà viết vào trong thư cho có vẻ đã tận tâm giúp đỡ, mà gửi cho bà ấy.

Tuy nhiên, dạo nầy thì tôi dần dần có cảm tưởng rằng không phải bà mẹ mà là cô con gái đang cần nhờ đến tôi.

_”Kiku-chan [2], mới rồi chú gặp người chồng tương lai của cháu đấy”.

_”Thế ạ? Có được không chú? Trông có vẻ hơi đỏm dáng quá phải không?”.

_”Ờ thì, có thế thật. Nhưng mà, nếu so với chú thì đàn ông nào trông cũng ngây ngô cả mà. Gắng chịu đi nhé!”.

_”Vâng, đành vậy thôi”.

Cô gái muốn kết hôn ngay với chàng trai kia rồi.

Ðêm trước, tôi đã uống rượu quá chén. Mà không, uống rượu quá chén là chuyện mỗi đêm, chẳng là chuyện gì lạ cả, nhưng hôm ấy, trên đường đi làm về, tôi tình cờ gặp bạn thân lâu ngày không gặp, ở trước ga, nên đưa ngay anh ấy đến quán nhậu Oden tôi quen lui tới, lúc sắp đến mức thấy chuyện uống rượu là khổ sở, lại có anh biên-tập-viên quen của tờ tạp chí, xách theo chai rượu whisky đến bảo: “Tôi đoán là có anh ở đây“, nên đã cùng anh ta uống cạn chai whisky, đến nỗi tự mình bắt đầu lo sợ sắp nôn cả ra chăng, làm sao đây? nhưng dù tôi muốn ngừng rượu ngay đấy, lần nầy anh bạn tôi lại bảo đến phiên tôi xin được mời một chầu, rồi kéo tôi lên tàu điện, đi đến quán nhậu quen của anh, ở đấy lại uống rượu sa-kê, đến lúc chia tay được với anh bạn ấy và người biên-tập-viên kia thì tôi đã say đến bước đi không vững nữa.

_”Cho chú ở lại đây. Chẳng làm sao mà bước về đến nhà nổi. Cứ thế nầy mà ngủ ngay đây thôi. Làm ơn đi mà”.

Tôi xoạc chân vào dưới kotatsu [2], cứ để nguyên hai lớp áo thế mà ngủ.

Nửa đêm chợt mở mắt thức giấc. Tối mịt. Trong vài giây, ngỡ là mình đang ngủ ở nhà. Ðộng đậy chân một chút mới để ý rằng mình để nguyên vớ tất mà ngủ, nên bàng hoàng. Không xong rồi! Bậy thật! Tôi rên.

_”Chú có lạnh không?”. Nghe tiếng Kiku-chan trong bóng tối. Có vẻ cô cũng đang cho chân vào dưới kotatsu, nằm ngủ theo hình thước thợ đối với tôi.

_”Không, có lạnh đâu”. Tôi nhỏm nửa người lên hỏi: _”Chú đi tiểu từ cửa sổ có được không?”.

_”Cũng được. Thế càng tiện”.

_”Kiku-chan thỉnh thoảng cũng làm thế chứ gì?”.

Tôi đứng dậy, vặn nút đèn điện. Chẳng sáng.

_”Lại cắt điện rồi”. Kiku-chan nói nho nhỏ.

Tôi sờ soạng bước về phía cửa sổ, vấp nhằm thân hình Kiku-chan. Kiku-chan nằm yên.

_”Thế nầy thì bậy quá!”.

Tôi lầm bầm như nói một mình, rồi cũng lần mò chạm được màn cửa sổ, vén ra, mở hé cánh cửa sổ, và làm vang tiếng xả nước.

_”Trên bàn của Kiku-chan có cuốn sách Cleavy Phu nhân đấy nhỉ”.

Tôi nằm lại theo lối cũ, vừa nói.

_”Các mệnh phụ phu nhân thời xưa thường thản nhiên mà tiểu tiện trong vườn hoa của cung đình, hay những chỗ tối dưới bậc thang các hành lang đấy chứ”.

_”Chú muốn uống rượu thì có rượu sẵn đấy. Quý tộc vừa ngủ vừa uống rượu được chứ gì?”

Thật tình tôi muốn uống rượu lắm. Thế nhưng, uống rượu vào thì nguy hiểm quá, tôi nghĩ.

_”Không đâu, quý tộc rất kỵ bóng tối, bởi vốn tính nhát gan. Tối quá thì đâm ra sợ, không làm gì được cả. Không có đèn đuốc gì cả thì chịu thôi. Nếu thắp đèn sáp lên hộ thì uống rượu cũng được”.

Kiku-chan im lặng trở dậy. Rồi lửa bén vào đèn sáp. Tôi thở phào an tâm. Thế nầy thì đêm nay sẽ qua mà không có chuyện gì xảy ra.

_”Ðèn sáp đặt ở đâu đây?”

_”Kinh thánh có viết là giá-đèn hãy đặt ở nơi cao, vậy chọn chỗ nào cao thì tốt. Trên kệ sách kia thì sao nào?”.

_”Thế rượu thì uống bằng cốc nhé?”.

_”Kinh thánh cũng có viết là rượu khuya thì hãy rót vào cốc đấy”. Tôi bịa chuyện.

Kiku-chan vừa cười mỉm vừa rót rượu lưng cốc rồi mang lại cho tôi.

_”Vẫn còn rượu đủ một cốc nữa đấy chú”.

_”Thôi, chừng nầy đủ rồi”.

Tôi đón lấy cốc rượu, uống một hơi cạn ly, rồi nằm ngửa ra.

_”Nào, ngủ lại một giấc nữa đây. Kiku-chan cũng ngủ ngon nhé”.

Kiku-chan cũng nằm ngửa, theo hình thước thợ đối với tôi, và đôi mắt có hàng mi dài ấy cứ nháy mãi, không có vẻ ngủ tí nào.

Tôi im lặng ngắm ngọn lửa đèn sáp trên kệ sách. Ngọn lửa trườn dài ra, thu ngắn lại, cử động như là một sinh vật. Ngắm ngọn lửa một hồi, bất chợt tôi nghĩ đến điều gì đấy mà đâm ra sợ hãi.

_”Ðèn sáp nầy ngắn quá. Sắp hết đến nơi rồi. Có cây đèn sáp nào dài không?”.

_”Chỉ có thế thôi đấy”.

Tôi lặng thinh. Cảm thấy muốn cầu Trời khấn Phật. Cho tôi ngủ được trước khi cây đèn sáp cháy hết, hoặc là cơn say từ cốc rượu ấy tiêu tán hẳn đi, chứ không thì nguy hiểm cho Kiku-chan.

Ngọn lửa chập chờn cháy, dần dần thu ngắn lại, nhưng tôi chẳng buồn ngủ chút nào, mà cơn say từ cốc rượu ấy đã không tiêu tán đi, lại còn đốt nóng toàn thân tôi gấp rút khiến tôi càng bạo tợn thêm lên.

Bất giác tôi thở dài.

_”Chú cởi vớ tất ra xem sao.”

_”Ðể làm gì?”.

_”Cởi ra thì ấm hơn chứ”.

Tôi nghe lời, cởi vớ tất ra.

Thế nầy thì hỏng rồi. Ðèn sáp mà tắt là xong chuyện. Tôi đành chịu thua thôi.

Ngọn lửa tối dần, quằn quại phất phơ bên trái bên phải, chợt bừng sáng lên, rồi phát ra tiếng xì xì, hấp tấp thu nhỏ lại, rồi biến mất.

Cũng đúng lúc ấy, trời sáng dần.

Căn phòng mờ mờ sáng, chứ không còn tối mịt như trước nữa.

Tôi nhỏm dậy, chuẩn bị áo xống đi về nhà.

Phạm Vũ Thịnh dịch

Sydney 12-2005