rên màn ảnh cứ như trêu ngươi: chẳng thấy gì hết! Chỉ tối mò mò và trống không. Hệt như trong gác xép vào đêm ba mươi. Trong khi các nhà du hành da xanh theo dõi các dụng cụ và bật nút, bấm nút, thì Iuri nhìn lên màn ảnh mà vẫn chẳng thấy gì cả. Thật ra, ở bên cạnh, đôi khi có thấp thoáng một ngôi sao nhỏ vơ vẩn trong cảnh tối tăm xa lạ.

Thế nhưng chẳng có điều gì kỳ lạ xảy ra. Con tàu cứ từ từ và lặng lẽ thụt mãi vào bóng tối dày đặc.

Thật ra, vào một giây nào đó, có lẽ là vào một khoảnh khắc nào đó, con tàu có rung lên một cái, các nhà du hành vũ trụ thoáng nhìn nhau và không ai bảo ai họ đều nhìn lên màn ảnh quan sát bên ngoài.

Nhưng trên màn ảnh chỉ thấy tối mò. Không có cả những ánh bình minh đỏ kỳ lạ. Không có một cái gì hết. Chỉ thấy một màu tối.

Nhưng bây giờ đây là một thứ bóng tối hoàn toàn khác, rất dịu dàng, dày đặc và tốt lành. Nó âu yếm phủ chặt lấy con tàu, và con tàu hình như không thể vùng ra khỏi nó được. Điều đó thật đáng sợ, nhưng Iuri trấn tĩnh ngay. Em thoáng nhìn quanh mong thấy sự hỗ trợ trong mắt các bạn, và mắt em bắt gặp cái nhìn lo âu của Zed.

Zed mỉm cười:

- Có lẽ mọi việc đều đã đâu vào đấy cả. Ổn rồi.

- Không ổn làm sao được. - Miro nói và vươn vai như vừa hoàn thành tốt một công việc khó khăn.

Iuri lắp bắp:

- Xong là thế nào?

Zed giản dị giải thích:

- Hạ cánh rồi!

Iuri mở to mắt rồi há tròn mồm hỏi:

- Hạ cánh... xuống đâu?

Kvat bực bội lầu bầu:

- Thế chúng ta bay đi đâu?

- Bay đến... hành tinh... Bình Minh Đỏ.

- Thì chúng ta đỗ xuống chính hành tinh đó chứ còn đâu nữa? Zed, đã đến lúc mở chế độ neutrino chưa?

Zed đáp lại ngắn gọn:

- Mở rồi!

Iuri bỗng cảm thấy những câu hỏi ngốc nghếch của em dường như đã đẩy em ra xa các bạn.

Họ tự mình làm lấy mọi việc, mở và kiểm tra những dụng cụ nào đó, chuyện trò riêng với nhau cứ như không có Iuri trên đời vậy. Thậm chí họ đi vòng qua em, không thèm yêu cầu em dịch ra nữa.

- Các cậu này, - Iuri nói và đỏ mặt lên. - các cậu có thể cười giễu tớ và thật ra, tớ cũng tỏ ra ngốc nghếch thật, những tớ chẳng làm gì để các cậu phải giận tớ cả. Chẳng qua là tớ không biết thôi.

Kvat hờ hững hỏi:

- Cậu không biết cái gì?

- Tớ không biết nhiều thứ lắm. Chẳng hạn, tại sao chúng ta lại phải hạ cánh ban đêm nếu như hạ cánh ban ngày cũng được?

- Một việc đơn giản đến thế mà cậu cũng không hiểu à? - Kvat bực tức hỏi, nhưng Miro ngắt lời cậu ta:

- Thôi đi! Bây giờ thì cậu lý sự gì mà chẳng được. Vậy mà trước khi bộ luật du hành vũ trụ qui định phải hạ cánh ban đêm thì đã biết bao người hy sinh trên các hành tinh xa xôi rồi đấy. Do đó, việc Iuri trách chúng ta là đúng.

- Tớ có trách đâu... tớ chỉ yêu cầu giải thích là tại sao bộ luật du hành vũ trụ lại qui định chỉ được hạ cánh xuống các hành tinh xa lạ vào ban đêm?

- Điều đó thật ra rất đơn giản. - Miro thở phào một cái. - Kinh nghiệm chứng tỏ rằng, việc các vị khách vũ trụ đến thăm những hành tinh có đời sống bình thường hay đã văn minh không phải bao giờ cũng là điều mong đợi đối với người dân các hành tinh đó. Người dân địa phương có thể chuyển sang những hành động thù địch, mặc dù họ chưa hiểu đâu vào đâu. Khi ấy để tự vệ, các nhà du hành vũ trụ cũng sẽ phải thi hành những biện pháp của mình, thậm chí có thể gây đổ máu nữa. Mà điều đó không những là không nên làm mà còn bị luật cấm. Vì vậy, chúng ta thường hạ cánh ban đêm, lúc đa số nhân dân địa phương đang ngủ và không thấy các vị khách từ vũ trụ đến. Như vậy, chúng ta sẽ có thời gian thăm dò chính xác hơn và xác định được trình độ văn minh của hành tinh. Chúng ta xem liệu nó có gây hại được cho chúng ta không. Nhưng để đề phòng mọi bất trắc thì sau khi hạ cánh, chúng ta cho mở chế độ neutrino của động cơ. Trong chế độ neutrino, động cơ chỉ sản ra hai hạt hết sức nhỏ của các nguyên tử, đó là neutrino và phản neutrino. Chuyển động của hạt neutrino kết hợp với chuyển động của hạt phản neutrino sẽ cho phép chúng ta làm con tàu trở nên vô hình. Nó vô hình không những đối với mắt thường mà còn vô hình với cả những kiểu thăm dò khác như ra-đa chẳng hạn. Do đó, chúng ta có thể tiến hành thăm dò thật cẩn thận.

Tất nhiên Iuri rất muốn tìm hiểu xem những cái neutrino và phản neutrino là gì, tại sao chúng quay theo những chiều khác nhau và chủ yếu là, tại sao chúng lại có thể làm con tàu trở nên vô hình, nhưng em không vội hỏi. Em ngoảnh lại nhìn màn ảnh quan sát bên ngoài.

Chắc hẳn trên đỉnh con tàu, nhóm người máy đã mở các thiết bị thu, vì trên màn ảnh, bóng tối bỗng được thay thế bằng một khối gì đó rất lạ lùng và từ từ chuyển động.

Đây là các máy ra-đa đặt trên đỉnh con tàu đang quan sát và nghe ngóng từng tấc đất ở xung quanh.

Lúc đầu, xung quanh đều yên tĩnh - một vùng thảo nguyên mênh mông vượt khỏi tầm nhìn và tầm ra-đa. Một miền đồng cỏ cao rộng bao la. Dần dần, khi mắt đã quen, mọi người mới nhận thấy thứ cỏ này hao hao thứ cỏ trên Trái Đất Xanh. Ở đây có cả những thân cỏ sắc như gươm, có cả những bông hoa hình tán. Những chiếc là hình dạng bình thường hay kỳ quặc trải ra hoặc vươn lên phía vầng mặt trời xa lạ.

Tóm lại, không có gì đặc biệt cả: một thảo nguyên như mọi thảo nguyên khác, một đồng cỏ cao như mọi đồng cỏ cao khác. Và một cảnh yên lặng như chết nữa.

Nhưng ra-đa càng di chuyển lâu, mắt và tri giác càng quen thuộc với khung cảnh xung quanh thì các nhà du hành càng khám phá ra nhiều chi tiết thú vị.

Chẳng hạn, mọi người đều ngạc nhiên nhận thấy có những lối đi hẹp giữa bức tường cỏ tạp dày đặc. Chúng vừa phẳng lại vừa thẳng đến nỗi ta chợt nghĩ rằng, ngoài con người ra, không một sinh vật nào có thể mở được những lối đi như vậy.

- Chẳng khác gì những con kênh trên sao Hỏa cả. - Iuri nghĩ thành tiếng, nhưng không ai góp chuyện.

- Lạ thật, cỏ ở đây sao mà cao đến thế? - Zed chậm rãi nói, vẻ nghĩ ngợi.

Đến bây giờ mọi người mới nhận thấy cỏ trên lục địa của hành tinh Bình Minh Đỏ này cao thật, phải đến hai mét, có khi còn đến ba mét nữa là khác.

Kvat hỏi:

- Đây là những con đường chăng?

Ten trả lời:

- Theo tớ thì không phải. Cậu thấy đấy, ở đáy những con kênh cỏ này, thân cỏ bị giẫm đứt. Cứ như có ai đã cắt chúng... hoặc là gặm ấy...

Zed nhận xét thêm:

- Nhưng ta không thấy cỏ đã cắt đổ ở đâu cả. Nếu đây là những con đường thì cỏ phải nằm hai bên vệ đường chứ? Vậy mà không thấy?

Họ lại nhìn đám cỏ tạp, nhưng không thấy gì đáng nghi ngờ cả.

Trên nền trời đã sáng sủa hơn, thấp thoáng một cái bóng to tướng và kỳ quái. Nó vừa vẫy vẫy cặp cánh lớn hình tam giác, vừa từ từ bay qua thảo nguyên như miễn cưỡng rồi biến mất.

Theo dõi cái bóng kỳ quái ấy, mọi người thấy ở xa xa, gần như tận chân trời, có những cây đứng trơ trọi, nhưng trông to lớn và xum xuê như một khu rừng nhỏ. Song đây đúng là những cây riêng biệt thật. Vì trên nền trời chỉ thấy hiện lên một thân cây thôi. Sau đó, khi ra-đa quay đi, trên màn ảnh hiện lên toàn bộ đám cành lá rậm rạp như một khu rừng nhỏ của những cây như vậy. Cách đó, có những vật gì đang chuyển động một cách mơ hồ và khó hiểu.

Iuri chăm chú nhìn và em thấy những cái bóng gồ ghề kỳ lạ ban nãy đang lượn tròn trên đám cây ấy. Vài phút trước, chắc hẳn em đã hơi hốt hoảng hay bối rối, nhưng bây giờ, em hết sức bình tĩnh. Óc em làm việc rành mạch và sáng suốt lạ lùng.

- Rõ ràng lũ thằn lằn làm tổ trong những khu rừng ấy đấy.

Không ai tỏ ra ngạc nhiên về trí óc minh mẫn của Iuri. Chỉ có Miro nghiêm nghị hỏi:

- Cậu cho đấy là thằn lằn à?

Iuri khẳng định:

- Tất nhiên!

Bây giờ, những kiến thức của môn khoa học cổ đại về lịch sự Trái đất mà trước đây em cảm thấy hoàn toàn vô dụng, nay bỗng trở nên thích hợp và làm em ngang bằng với những người da xanh có nền văn minh cao hơn.

- Tất nhiên! Nhưng nếu có thằn lằn bay thì tức là có cả thằn lằn bò và thằn lằn đi chân. Và nếu có những loài biết bay lớn như vậy thì tức là có cả những sinh vật hiền lành và to lớn khác. Thậm chí tớ cảm thấy chính chúng đã tạo ra những hành lang trên đồng cỏ này.

- Có thể lắm!

- Rõ quá rồi còn gì! Chúng lặng lẽ bò hay đi trên cỏ, vừa đi vừa ăn cỏ và để lại cả một đường kên. Như trên sao Hỏa ấy.

- Cậu nhắc lần thứ hai đến sao Hỏa nghĩa là gì?

- Đấy là hành tinh láng giềng của Trái đất chúng tớ. Qua viễn vọng kính, người ta nhìn thấy rõ những đường thẳng trên đó. Các nhà thiên văn của chúng tớ gọi đây là kênh, thậm chí họ cho rằng, những kênh ấy nhất định phải do những sinh vật có lý trí đào nên. Vậy mà ở đây, những kênh như vậy lại do những sinh vật không có lý trí gặm mà thành mới hay chứ.

Máy ra-đa vẫn lướt đi, và trên màn ảnh lần lượt hiện ra những quang cảnh mới. Nhưng tất cả những quang cảnh ấy đều giống những gì mà các nhà du hành vũ trụ đã nhìn thấy lúc đầu cuộc thăm dò: cánh đồng cỏ tạp này, những vòm cây khổng lồ này, lối đi trong lớp cỏ dày này, những con thằn lằn bay này.

- Đủ rồi! - Zed bỗng quyết định. - Còn mấy tiếng đồng hồ nữa mới tới sáng. Nếu có thằn lằn bay tức là không có nền văn minh. Ta hãy đi ngủ hẵng, đến sáng ta sẽ bắt tay vào công việc chính.