ọi người ngẫm nghĩ và Zed kêu lên lần thứ hai:

- Các cậu này! – Zed kêu tướng lên, bộ mặt hiền hậu với đôi tai vểnh của cậu ta hình như đượm màu hồng hồng. – Các cậu này, nếu Sarik không biết nói vì cấu tạo của lưỡi nó không thích hợp thì nó phải biết nghĩ chứ nhỉ?

Miro không hiểu:

- Gì kia? Nghĩ là thế nào?

- Có gì đâu! Sarik phải biết nghĩ chứ nhỉ? Dù có tồi chăng nữa, dù có lơ mơ chăng nữa, nhưng vẫn phải biết nghĩ chứ nhỉ?

Mọi người lại thoáng nín lặng rồi Ten khẳng định:

- Đúng đấy. Vì nếu nó không biết nghĩ thì làm sao nó tìm cái ăn được …

Ten vỗ tay vào trán và nghiêm nghị nhướng mày:

- Mà này, các cậu có thấy lạ không nhé: thực ra, chẳng ai cho nó ăn cả, thế mà nó vẫn cứ sống và lại còn lớn lên lạ lùng nữa.

Ten lầu bầu:

- Chắc các công thức thì nó không biết đâu. Nó biết chỗ để phiếu và biết cách sử dụng những phiếu ấy thôi.

- Không phải vô cớ mà nó cứ ngồi lì trong bếp mãi.

Zed lại kêu lên:

- Các cậu này! Nhưng nếu nó biết sử dụng nhà bếp của chúng ta thì tức là nó biết suy nghĩ. Có phải thế không nhỉ?

Miro hiền hậu tán thành:

- Hẳn là thế rồi.

- Mà nếu nó biết suy nghĩ thì tức là chúng ta có thể nói chuyện được với nó. Nó biết tiếng nói của chúng ta cơ mà? Nó hiểu chúng ta nói gì nhưng bản thân nó thì không nói được thôi. Nhưng nếu nó có thể suy nghĩ bằng tiếng nói của chúng ta thì …

Kvat kêu lên:

- Đúng đấy!

Miro xen vào:

- Có lẽ là một ý hay đấy.

Ten quyết định:

- Ta thử xem sao.

Iuri yên lặng. Thật khó mà tin được. Sarik không biết nói chuyện bởi vì cấu tạo của lưỡi nó không thích hợp và nó không thể phát ra được những từ cần thiết. Thế mà lại có thể nói chuyện được với nó vì nó biết suy nghĩ. Nhưng làm sao có thể truyền đạt ý nghĩ của mình cho người khác mà lại không dùng đến lời lẽ nhỉ?

Lời lẽ sở dĩ tồn tại chính là để truyền đạt ý nghĩ. Nhưng nếu Sarik không nói năng được thì nó cũng không thể truyền đạt ý nghĩ của nó.

Vậy là thế nào nhỉ?

Giờ đây Iuri không vội vàng bày tỏ những ý nghĩ và những điều nghi vấn của em. Cuộc sống của những người da xanh đã dạy em có thái độ bình tĩnh hơn đối với những sự việc thoạt đầu có vẻ kỳ quái. Còn chuyện gì mà các nhà bác học ở Trái đất Hồng xa xôi kia không nghĩ ra nữa!

Iuri theo thói quen nhìn sang Zed, nhưng cậu ta đã đứng dậy khỏi chiếc giường kiểu ghế bành và nặng nề chậm chạp đi đến hành lang, dường như có hàng nghìn cân treo trên lưng và vai cậu ta. Đến cửa, cậu ta quay lại và vừa khó nhọc mỉm cười và chậm rãi nói:

- Chúng ta sẽ làm được tất cả những chuyện đó.

Kvat cũng đứng dậy và cũng từ từ đi theo nhưng dừng lại ở cửa. Iuri chăm chú theo dõi họ nhưng em không nhận thấy có gì đặc biệt cho đến khi Zed đưa Kvat bốn chiếc mũ trùm đầu nhẹ nhành sáng loáng, hệt như những chiếc mũ mà các nhà du hành vũ trụ đã đội lúc họ lang thang trên khoảng rừng dâu ở Trái đất Xanh.

Vẫn với dáng đi khó nhọc, chậm chạp như vậy, Kvat trở lại phân phát mũ cho các bạn. Iuri quay quay chiếc mũ và nhìn Kvat ra ý dò hỏi. Cậu ta bực bội nhíu mày:

- Tớ quên bẵng mất là cậu từ Trái đất khác đến và phải giảng giải mọi việc cho cậu. Đây là … Miro này, cậu giải thích đi, cậu thạo hơn tớ.

Miro im lặng vài phút và có vẻ suy nghĩ sâu xa lắm, trán nhăn lại. Sau đó, cậu ta giật giọng hỏi một cách nghi ngờ:

- Cậu có biết là bất kỳ công nào cũng đều làm thoát ra năng lượng không?

À, vấn đề này thì Iuri đã học qua ít nhiều rồi nên em mạnh dạn trả lời:

- Không hoàn toàn như vậy. Để sản ra bất kỳ công nào cũng cần có năng lượng mới đúng.

- Đúng lắm, nếu cậu đã biết vậy thì tớ giải thích cho cậu sẽ dễ hơn. Thế này nhé, khi chúng ta suy nghĩ, bộ óc chúng ta cũng làm việc, tức là cũng sản ra năng lượng để thực hiện công ấy. Thế cậu có biết là bất kỳ thứ năng lượng nào cũng có thể thu được bằng cách này hay cách khác không?

- Có, tớ có biết.

- Thế này nhé, năng lượng do bộ óc sản ra nói chung là ít. Để các tế bào não hoạt động và để tư duy được, thì năng lượng ít như vậy quả thật cũng đủ, nhưng khó mà thu được nó. Đó còn là vì nhiều bộ phận của não cũng tham gia vào quá trình tư duy nữa. Thế đấy … còn những chiếc mũ của chúng ta có tác dụng thu lấy năng lượng ấy, khuếch đại nó lên và truyền vào không gian. Những chiếc mũ khác trên đầu những người khác thu lấy năng lượng đó, cũng khuếch đại lên, do đó người kia có thể biết người bên cạnh đang nghĩ gì. Cậu hiểu chứ?

Quả thật, nếu nói Iuri hiểu được ngay tất cả thì tức là nói dối. Mà khi không hiểu được tất cả thì hãy đặt câu hỏi đơn giản nhất, để có thể hiểu được những điều phức tạp hơn.

- Chiếc mũ này làm bằng gì? – Iuri lưỡng lự hỏi, em chỉ lo các bạn cười giễu.

Nhưng các nhà du hành vũ trụ không cười.

- Thành phần của nó rất phức tạp, ngay cả chúng tớ cũng chịu. Nhưng cậu nắm được ý chính chứ?

- Có gì mà chẳng nắm được! Iuri nhún vai có phần tự hào.- Chúng ta đội mũ vào, bắt đầu suy nghĩ. Thế là não sản ra năng lượng.

- Đúng lắm!- Ten tán thưởng với vẻ vì nể, nhưng Iuri không hể để ý đến cậu ta.

- Chiếc mũ làm bằng hợp kim kỳ lạ này liền thu lấy năng lượng ấy và truyền đi … Người khác thu lấy … Không, một chiếc mũ khác thu lấy năng lượng đó thì đúng hơn …

- Lại thu lấy chứ. – Miro đệm vào, giọng dạy đời.

- Dĩ nhiên rồi! – Iuri thực sự ngạc nhiên. - Nhất định nó phải thu lấy và truyền cho người đội chiếc mũ ấy rồi. Người đó liền hiểu được những gì người thứ nhất đang suy nghĩ.

- Cậu nắm được nguyên tắc hoạt động khá lắm.

- Thì có gì phức tạp đâu? Những chương trình truyền thanh cũng vậy thôi. Một cô danh ca hát, trạm thu lấy và truyền sóng vô tuyến vào không khí, đúng hơn là vào không gian. Đài bắt lấy sóng vô tuyến ấy, khuếch đại lên và biến đổi thành âm thanh. Còn người ta thì nghe. Có thế thôi…

- Đúng đấy, nhưng ở đây …

Iuri ngắt lời:

- Tớ biết rồi. Ở đây là dòng điện sinh vật chứ gì? Tớ đã đọc trong sách, đã nghe đài nói về chuyện ấy. Nhưng nguyên tắc thì giống nhau. Còn những chi tiết thì tớ đang tìm hiểu. Lúc nào chúng ta mở những người máy dạy học, tớ sẽ tìm hiểu thêm.

Ten thốt lên:

- Iuri, cậu cừ lắm! Ước gì giai đoạn tăng tốc mau mau chấm dứt để chúng ta bắt đầu học tập thật sự nhỉ!

Rõ ràng Zed đã đến được chỗ Sarik và đã chụp chiếc mũ lên đầu nó để khuếch đại dòng điện sinh vật của não – trên màn ảnh đã thấy xuất hiện chiếc mõm đầy vẻ bối rối và đau khổ của con Sarik. Cặp mắt thông minh của nó dường như xuyên thấu đến tâm hồn mọi người, nhất là Iuri, em hiểu rằng nó đang gặp một chuyện gì đó rất khủng khiếp.

Các nhà du hành vũ trụ vội vàng đội mũ vào đầu. Thoạt tiên Iuri nghe thấy những tiếng ken két và lạo xạo lạ lùng, chẳng khác gì đâu đây bên cạnh em có một chiếc ổ trục lâu không bôi dầu đang quay tít và những hòn bi trong ổ nghiến vào nhau ken két. Iuri chợt nghĩ: “Ơ kìa, óc con Sarik bị hỏng hóc thật à?” Nhưng ngay lập tức em đâm phát cáu với em: không nên nói lung tung về những chuyện nghiêm chỉnh. Trong não làm gì có bi mà hỏng hóc được. Trong óc chỉ có tế bào thôi, mà chúng thì không thể kêu ken két hay lạo xạo được.

Đúng lúc đó, Iuri nghe thấy nửa như giọng nói nửa như dòng điện sinh học của Zed:

- Hệ thống đã được loại bỏ nhiều. Có thể bắt đầu nói chuyện được.

Đột nhiên, những cái gì kỳ lạ, rời rạc, không ra tiếng nói mà cũng không ra ý nghĩ bỗng trào đến hoà lẫn với tiếng rít, tiếng rên.

- Đói quá … đói quá … ô-ô-ôi … r r r r … Đau quá … chỗ nào cũng đau … tôi gặp chuyện gì thế này … chuyện gì thế này … thật đích đáng nhé … chẳng có ai … chẳng một ai muốn giúp đỡ tôi … đói quá … r r r r …

Iuri quên bẵng mọi chuyện trên đời, em gọi to:

- Sarik ơi, mày làm sao thế?

Chiếc mõm Sarik trên màn ảnh buông thõng sang bên. Dường như nó lắng nghe nhưng chưa hiểu giọng nói ấy là của ai và từ đâu vọng đến. Bởi vậy nó bất lực lúc lắc chiếc đầu to xù và liếc nhìn khắp các phía.

Nó không biết rằng, dù nó có muốn hay không thì tất cả những ý nghĩ của nó đều bị thu lấy và truyền đi. Bởi vậy mọi người đều nghe thấy những điều Sarik đang nghĩ:

- Lạ lùng thật … giá mà tôi biết được chuyện gì đã xảy ra với tôi nhỉ. Đói quá. Ai nói thế nhỉ? Sao lại đói đến thế, giờ thì tôi cũng chén tất. Giọng ai nghe là lạ thế nào ấy. Cả người tôi đau ê ẩm, nhất là cẳng sau bên trái! Sao tôi lại thèm ăn thèm uống đến thế nhỉ? Ôi, khát quá, khát hơn cả đói nữa!

Nó còn lý lẽ một hồi lâu, cố hiểu xem chuyện gì đang xảy ra với nó. Nhưng các nhà du hành đã hiểu được cái chính: Sarik hoàn toàn không biết, hay như trên Trái đất Xanh thường nói, nó hoàn toàn mù mờ về việc nó đã lớn phổng lên đến mức căn bếp không còn chứa nổi người nó nữa. Thân thể nó cứ lớn lên, trong khi nhà bếp lại vẫn như cũ. Nếu không tìm cách cứu nó, nó sẽ phát phổng lên trong căn bếp chật hẹp và rốt cuộc nó sẽ bị chết ngạt mất.

Iuri khẩn khoảng:

- Phải làm một việc gì chứ?

Kvat rầu rĩ xen vào:

- Làm gì được bây giờ? Đến phải mở rộng tường thôi.

Kvat lại lầu bầu:

- Gì mà chẳng có thể được. Nhưng làm như vậy vừa không tiện, vừa … có thể nguy hiểm là khác.

Miro hỏi với vẻ thành thạo:

- Theo cậu thì thiết bị sinh hoá nấu nướng và tổng hợp sẽ phải đưa xuống chỗ động cơ chứ gì?

- Chứ còn đi đâu được nữa?

- Nhưng ở đấy phải có thiết bị bảo vệ phóng xạ phụ mới được.

Kvat chép miệng:

- Vấn đề chính là chỗ đó đấy.

Đúng lúc ấy, như vẫn thường xảy ra trong giờ phút khó khăn, những ý nghĩ của Zed vang lên:

- Thế tại sao chúng ta lại phải đưa nhà bếp xuống chỗ động cơ?

- Vậy cậu định nhét nó vào đâu mới được chứ?

- Chúng ta chịu chật chội một chút có được không? Như vậy vừa đơn giản hơn vừa an toàn hơn.

Giải pháp ấy quả thật cực kỳ giản dị khiến tất cả đều đưa mắt nhìn nhau. Mọi việc đều được các nhà du hành vũ trụ nghĩ đến, nhưng chỉ Zed là biết nghĩ đúng. Tại sao nhỉ? Chắc là vì cậu ta luôn luôn nghĩ đến mình ít hơn và nghĩ đến người khác nhiều hơn. Hơn nữa, khi nghĩ đến người khác, cậu ta lúc nào cũng sẵn sàng nhường nhịn những tiện nghi của bản thân. Mặc dù Iuri nhận thấy tất cả các nhà du hành đều có phẩm chất nổi bật, nhưng không hiểu tại sao Zed bao giờ cũng là người biểu lộ ra.

Miro đồng ý:

- Vậy quyết định như thế nhé! Ten, cậu bắt tay bố trí lại đi.

Ten hổn hển đứng dậy và đến gần tường. Cậu ta chăm chú nhìn một lúc lâu những đốm lửa nhắp nháy chạy đi chạy lại, rồi nhanh nhẹn và quả quyết ấn những nút nào đó mà chỉ riêng cậu ta biết.

Iuri khẽ hỏi để không làm phiền ai:

- Cậu ấy đang làm gì đấy?

Nhưng em quên là giờ đây, tất cả những gì em nói, tất cả những gì em nghĩ đều bị mọi người nghe thấy hết. Do đó tất cả quay lại nhìn Iuri. Ngay cả Sarik trên màn ảnh cũng nhìn cậu chủ nó.

Miro trả lời:

- Thế này nhé, như cậu biết đấy, bất kỳ vật liệu nào cũng tạo nên từ các phân tử. Mà phân tử thì do nguyên tử hợp lại. Mối liên kết giữa các nguyên tử càng chặt chẽ thì vật liệu càng bền chắc. Trên con tàu chúng ta, mọi thứ đều được chế tạo đặc biệt khiến chúng ta có thể giảm đi hay tăng cường mối liên kết giữa các nguyên tử, tức là giữa các phân tử với nhau. Ten điều chỉnh hệ thống một cái là mối liên kết phân tử sẽ lập tức giảm đi. Những bức tường nào mà lực liên kết này giảm đi thì sẽ chảy lỏng ra và di chuyển đến chỗ chúng ta muốn. Có thế thôi!

- Tức là bàn ghế các cậu cũng làm như vậy?

- Tất nhiên! Chúng tớ làm yếu lực liên kết giữa các phân tử và nguyên tử của vật liệu và buộc nó phải tiếp nhận hình dạng của ghế bành, hoặc của đi-văng hay của ca nước chẳng hạn. – Miro sửa lại ngay: - Dĩ nhiên không phải chúng tớ mà là những người máy của chúng tớ. Việc đó cực kỳ phức tạp, cậu có tưởng tượng cũng chắng hiểu nổi đâu. Chúng tớ ra lệnh cho chúng, còn chúng tính toán xem cần làm yếu lực liên kết đến mức độ nào để làm ra được vật này hay vật khác. Ten hiện đang ra những lệnh như thế đấy.

- Thế bất kỳ chỗ nào của con tàu cũng có thể làm như vậy à?

- Dĩ nhiên rồi! Từng ngăn một đều có những chỗ qui tụ các nút điều khiển người máy. Khi chúng tớ không có mặt trên con tàu, hoặc khi chúng tớ ngủ hay chỉ do bất cẩn mà một ngôi sao băng kỳ lạ nào đấy đâm vào con tàu chẳng hạn thì những người máy sẽ tự thực hiện những tính toán và điều chỉnh cần thiết. Chúng vá vết nứt lại.

Những bức tường ở gần cửa ra vào dãy hành lang dẫn xuống bếp bắt đầu từ từ tiến đến và toàn bộ căn phòng giữa nhỏ đi không tài nào cưỡng nổi.

- Còn … vật liệu thừa … thì sao? – Iuri dè dặt hỏi.

Miro không hiểu:

- Vật liệu thừa nào?

- Kia kìa … cái gì mà chẳng nhỏ hẹp bớt đi.

- À, cái này ấy à? … Nó được lèn chặt lại rồi chuyển thành dự trữ, đó cũng là nhiên liệu nguyên tử của chúng tớ. Đấy, nó đang chuyển thành dự trữ đấy.

- À ra thế … tớ hiểu … chuyển thành dự trữ. – Iuri vừa kéo dài giọng vừa nhìn lên trần.

Đột nhiên, mọi người nghe thấy một tiếng thở phào vang động và sung sướng, dường như có một người nào rất to lớn, rất mệt mỏi và đau đớn, bỗng vui vẻ nói: “Hà-à! Có thế chứ!”

Tất cả liền nhìn lên màn ảnh. Cái đầu xù của Sarik trông chứa chan hạnh phúc. Thậm chí nó khoan khoái nheo mắt lại và thè cái đầu lưỡi hồng hồng ra. Trông cái vẻ hớn hở của nó, người ta quên hẳn đi cái thân hình lớn quá khổ của nó, nó lại như một con chó nghịch ngợm và vui vẻ.

Nhưng chỉ một giây sau thôi, mũ các nhà du hành đã nhận được và khuếch đại những ý nghĩ của con chó khổng lồ vui vẻ này.

- Khát quá! Sao lại khát đến thế. Giá mà quay đầu lại được thì tốt quá. Quay lại một chút thôi cũng được. Đói quá! Đói quá đi mất!

Từ phút đó, con Sarik tỏ ra rất hỗn xược. Nó cựa quậy lung tung, nó kêu ăng ẳng, nó đòi ăn đòi uống dữ dội khiến cả con tàu hình như nghiêng ngả đi.

Nguy thật! Thức ăn đang hết dần mà Sarik chỉ mơ tưởng đến mỗi chuyện thèm ăn khát uống. Nhưng nếu trong có mấy ngày mà nó đã phát phổng lên đến nỗi phải mở rộng gian bếp mới giải thoát được nó khỏi tình trạng tù túng thì sau này sẽ ra sao?

Chắc vì vậy, ý nghĩ đầu tiên thoáng qua óc mọi người là: đã đến lúc chấm dứt cái chuyện ngốn thức ăn này lại. Nó không mang lại điều gì tốt lành cho Sarik cũng như cho đoàn du hành cả.

Iuri tuyệt vọng nghĩ:

- Không được cho Sarik ăn uống nữa! Dứt khoát không cho ăn nữa!

Nhưng ý nghĩ của em đã được các nhà du hành da xanh thu lấy. Mới trước đây một giây thôi, có thể họ cũng nghĩ hệt như vậy, song bây giờ họ không hiểu nổi.

Zed buồn bã và dịu dàng đáp lại:

- Không được, Iuri ạ.

- Nếu người hay động vật muốn ăn hay muốn uống thì cũng phải cho ăn cho uống chứ…

Cậu ta ngừng lại, nhưng ai cũng hiểu: đúng không thể khác được thật. Đối với một con vật, lại là một con vật thân thiết, hiền lành, thì ai lại nỡ không cho nó ăn uống được.

Những bức tường trong con tàu vẫn cừ ép lại vì di chuyển. Chẳng bao lâu, những đường liên lạc chung được kết cấu theo kỹ thuật âm thanh lập thể đã phát tra những âm thanh mới. Đấy không phải là tiếng rên, cũng không phải là những tiếng biểu lộ sự khoái trá. Zed giải thích:

- Sarik rốt cuộc đã quay lại được và bây giờ đang uống đấy.

Hình trên màn ảnh cho thấy rõ Sarik quả thật đã quay lại được trong gian bếp rộng thêm ra. Chiếc đuôi cộc ngắn ngủn nhưng bây giờ đã to xù của nó quay tròn như chong chóng. Đấy là Sarik đang khoái trá. Sau đó, chiếc đuôi ngừng quay và vang lên rành rọt tiếng tớp tớp và tiếng rống đều đều. Zed báo tin:

- Nó đang ăn. Nó ăn liền một hơi.

Lần này, những chiếc mũ không thấy khuếch đại các ý nghĩ nữa. Mọi người đều yên lặng, cắn răng chờ đợi. Quả thật, thỉnh thoảng cũng có xuất hiện những cái gì giống như các ý nghĩ rời rạc nhưng chúng đều quy về một việc: xử sự với Sarik thế nào đây, và cái chính là làm cách nào biết được chuyện gì đã xảy ra với nó đây.

Điểm cuối cùng này đặc biệt quan trọng. Vì nếu Sarik mắc một thứ bệnh lạ lùng, có thể gọi là chứng khổng lồ, thì các nhà du hành cũng có thể mắc chứng bệnh đó lắm chứ.

Cũng có thể xảy ra một điều còn nguy hiểm hơn là biết đâu con tàu đã sa vào những khu vực khác thường của vũ trụ, tại đấy vật chất hay các tia có ảnh hưởng bất ngờ đến sự phát triển của sinh vật. Nếu thế thì phải nghiên cứu ngay thứ vật chất khác thường này, truyền đạt lập tức những kết quả nghiên cứu về Trái đất Hồng cũng như cho các người máy ghi nhớ để ghi lại. Nếu không, những con tàu tiếp sau họ có thể lại rơi vào hoàn cảnh kỳ quặc như thế này mất.

Trong khi các nhà du hành vũ trụ suy nghĩ xem phải làm gì khi Sarik cứ ăn, cứ gầm gừ và thở phì phò. Khó mà nói được nó ăn như vậy trong bao nhiêu lâu. Thời gian như ngừng lại, như gắn liền với Sarik, với việc ăn uống của nó, dường như phụ thuộc vào nó.

Rốt cuộc Sarik đã no nê. Nó liếm mép, thở phào và nằm xuống. Nó thiu thiu ngủ.

- Không được cho nó ngủ. Nó sẽ ngủ quá lâu mất và chúng ta sẽ chẳng biết được gì hết.

Kvat quyết định:

- Tìm cách kích thích nó đi, Zed!

- Được … Tớ đề nghị mắc vào đầu nó bộ kích thích.

Các nhà du hành da xanh đưa mắt nhìn nhau rồi quyết định:

- Cậu cứ làm đi!

Zed nối vào gáy Sarik hai dây dẫn mảnh. Sarik rùng mình và chồm dậy:

- Cái gì thế? Các gì làm tôi rung cả người lên thế?

Miro lập tức xen vào:

- Sarik, cứ bình tĩnh! Bộ kích thích đánh thức mày đấy.

- Tôi cần gì đến nó? Tôi đang buồn ngủ đây. Díp cả mắt lại rồi.

- Khi nào mày kể xong chuyện gì đã xảy ra với mày thì mày mới được ngủ.

Các chiếc mũ yên lặng một lát. Rốt cuộc Sarik trả lời:

- Nếu như tôi biết được chuyện gì đã xảy ra với tôi … Nếu như tôi biết được thì còn nói gì nữa.

Giọng nó đầy vẻ buồn bã và có vẻ như nó chân thành hối tiếc sự việc đã xảy ra.

- Vậy thì chúng ta hãy cùng nhau phân tích xem sao?

Họ thật lòng muốn tìm hiểu cho rõ vấn đề, nhưng những câu trả lời rời rạc của Sarik không giúp ích gì được cả. Kvat phát cáu:

- Dù sao thì nó cũng rất … chậm hiểu. Và không có óc quan sát.

Iuri vừa thương hại vừa giận con Sarik. Em tìm cách bênh vực nó:

- Cậu nói thì hay lắm! Cậu đã mười bốn tuổi rồi còn gì. Còn nó mới được hơn hai năm, tức làm mới lên ba thôi. Lúc bằng tuổi nó, liệu cậu có sáng ý hơn và có óc quan sát hơn không?

Ten ngạc nhiên:

- Chẳng lẽ nó mới hơn hai năm à?

Zed cũng nghĩ:

- Nó mới có hơn hai tuổi đầu thôi à?

Anh chàng Miro thông thái quả quyết:

- Nếu thế thì các cậu ạ, ta phải đối xử với nó khác hẳn mới được. Giận nó cũng vô ích thôi.

Sarik lập tức rống lên:

- Các cậu đừng có giận tôi. – Xin lấy danh dự của loài chó mà thề là tôi không hiểu gì hết. Tôi rất khó chịu trong người, khó chịu lắm các cậu ạ. Các cậu hãy gíup tôi…

Thế là nó bắt đầu sủa vang lên khiến hệ thống loa điện trên tàu kêu ầm ầm. Anh chàng Miro thông thái phải ra lệnh bằng ý nghĩ:

- Im ngay! Cứ yên tâm. Hãy tập trung tư tưởng trả lời các câu hỏi của chúng tao. Mày gặp những chuyện gì lúc mày lên con tàu? Mày muốn gì nhất khi ấy?

- Tôi muốn ăn. Muốn uống nữa.

- Nhưng mày đã ăn cùng mọi người rồi kia mà?

- Tôi ngượng nên không dám ăn nhiều. – Sarik trả lời, và mọi người thấy nó ân hận quay tròn mẩu đuôi cụt. - Đến bây giờ chuyện đó vẫn làm tôi xấu hổ quá. Nhưng tôi biết làm thế nào được?

- À ra thế … Vậy mày đã làm gì?

- Lúc mọi người ngủ, tôi liền đi xuống bếp.

- Làm sao mày biết được bếp của chúng tao ở đâu?

- Tôi đánh hơi. Tôi thạo các mùi lắm. Thạo hơn các cậu kia.

Iuri xác nhận:

- Đúng đấy!

- Hoàn toàn đúng như vậy. Lúc ấy, tôi còn chưa biết ăn như các cậu vẫn ăn nên tôi chỉ uống thôi … uống một thứ nước gì đăng đắng … và lờm lợm.

- Mày uống gì? Uống ở đâu? - Miro bỗng nghiêm khắc nghĩ, thậm chí, cậu ta hơi nhô người về phía trước, dường như trong óc cậu ta chợt loé lên một điều gì rất quan trọng. – Mày nói ngay xem mày uống ở chỗ nào nào?

Trên màn ảnh, mọi người thấy Sarik đứng dậy và thử quay người lại nhưng nó không quay ngay được vì gian bếp đã mở rộng vẫn còn chật đối với nó. Nhưng cuối cùng, nó vẫn quay lại được và thân hình nó che lấp toàn bộ gian bếp.

Khi ấy, bỗng vang lên tiếng Zed kêu:

- Các cậu ạ, nó uống hết một nửa bình chưa chất kích thích sinh vật.

Trừ Iuri, mọi nguời đều lặng đi. Những chiếc mũ làm việc hết công suất, nhưng chúng chẳng khuếch đại được gì, vì những người da xanh đã hết cả ý nghĩ. Họ kinh hoàng quá, họ đâm ra mụ người đi. Tuy nhiên, họ vẫn hiểu được đôi chút, còn Sarik thì chẳng hiểu gì cả. Do đó nó càng khiếp hãi.

- Tôi khát quá … vậy mà không có … chất nước nào cả … Lúc đó tôi còn chưa biết cách vặn vòi nước … - Sarik nghĩ một cách rời rạc, và tiếng sủa trầm trầm, đức đoạn, đáng ghét của nó vang khắp con tàu. – Khi ấy tôi cũng không biết là tôi đã nói chuyện được như mọi người. Hãy tha lỗi cho tôi …- Đến đây, chắc nó khiếp hãi quá nên giọng nó nức nở: - Các cậu hãy cứu giúp tôi! Tôi không muốn lớn nữa. Xương cốt tôi đau như dần. Các cậu hãy giúp tôi! Các cậu là người cơ mà? Cái gì các cậu chẳng biết. Còn tôi, tôi chỉ là một con chó tầm thường, một con chó nhỏ nữa là khác. Trông tôi to xác thế thôi, chứ thật ra tôi còn nhỏ lắm. Tôi mới có hơn hai năm thôi mà.

Sarik sủa và khóc, nó ứa ra những giọt nước mắt khổng lồ. Chỉ có Zed nhìn thấy những giọt nước mắt ấy vì cậu ta bị thân hình to xù của Sarik ép chặt trong bếp. Zed quát nó:

- Đừng có gào lên thế! Ngay cả nước cũng phải tiết kiệm chứ. Thế mà mày gào khóc ra những giọt nước mắt to đến khiếp! Bằng lượng nước dùng cho cả một bữa ăn còn gì.

Sarik ngoan ngoãn ngừng khóc,nhưng vẫn còn khụt khịt.

Cuối cùng, Miro nghĩ:

- Thế là rõ cả rồi. Chúng ta làm gì bây giờ đây? Iuri, cậu nghĩ sao? Vì trước hết, đấy là bạn cậu cơ mà?

- Đúng. Nó là bạn tớ thật. Và tớ cảm thấy rằng, nếu có chất kích thích sinh vật thì chắc phải có … một chất gì khác tác động ngược lại chứ?

Kvat không hiểu ngay:

- Tại sao lại ngược lại? Chất kích thích sinh vật thúc đẩy sự lớn lên cơ mà.

- Đúng như vậy. Nhưng chắc phải có một chất gì kìm hãm sự lớn lên chứ? Thậm chí còn bắt phải bé … xuống nữa ấy chứ. Bà tớ chẳng vẫn nói: “Trẻ lớn ra, già bé lại” là gì.

Các nhà du hành vũ trụ nhìn nhau và Miro lưỡng lự nghĩ:

- Không … chúng tớ không biết chất phản kích thích sinh vật như vậy?

- Đây là các cậu không biết đó thôi. Thế nhỡ các người máy biết thì sao? Ta thử hỏi chúng xem sao.

Nhưng họ không đạt được kết quả gì. Trên tàu không có chất làm cơ thể sống phải nhỏ đi. Ngay cả trên Trái đất Hồng cũng chưa chắc đã có chất ấy. Cho tới nay, người ta chưa cần đến nó. Bởi vậy, không ai biết phải làm gì bây giờ và đối xử ra sao với con Sarik. Trong khi ấy, nó vẫn van nài mọi người giúp nó đừng lớn thêm nữa. Nó muốn nhỏ lại như trước.

Tất cả những chuyện đó không có gì đáng ngạc nhiên cả.

Ở bất kỳ Trái đất nào, con người bao giờ cũng muốn to lớn hơn, thông minh hơn, mạnh mẽ hơn. Họ còn muốn cả động vật, thực vật cũng to lớn hơn. Vì bò càng đẫy thì nó càng cho nhiều sữa và thịt. Cây càng to thì nó càng cho nhiều trái, nhiều củi, nhiều sợi. Cá càng lớn thì còn nói gì nữa: Trứng cá sẽ to hơn, ngon hơn, cá chiên sẽ đậm hơn. Nhưng không ở một Trái đất nào người ta lại nghĩ cách làm khoai tây hay táo nhỏ đi, làm con bò chỉ nhỏ bằng con mèo hay biến tất cả cá thành cá bột cho các bể nuôi cá. Chính vì vậy, người ta không tìm cách chế ra những chất là chậm sự phát triển lại.

Phải, những người ở Trái đất Hồng cừ thật: họ đã sáng chế được chất kích thích mạnh mẽ sự phát triển, nó có thể biến ngay tức khắc một con chó nhà bình thường trở nên to lớn như con voi. Chắc với chất kích thích như vậy thì rất dễ tăng thêm thịt và sữa ở Trái đất Hồng cũng như trên bất kỳ hành tinh nào khác. Nhưng những người da xanh chưa bao giờ nghĩ đến chuyện gì có thể xảy ra nếu uống phải quá nhiều chất kích thích ấy.

Vậy làm gì bây giờ?...

- Zed này, cậu tháo bộ kích thích cho nó đi. Mặc nó ngủ. Tạm thời chúng ta chưa tìm được cách gì cả.

Một lát sau Sarik đã ngáy khò khò, còn Zed thì trở về ngăn chỉ huy đã thu nhỏ lại và nằm nghỉ.

Mọi người cởi mũ chùm đầu ra và bây giờ mỗi người lại theo đuổi những ý nghĩ riêng. Nhưng lúc này không ai nghĩ được điều gì thích hợp.

Các người máy yên lặng, chúng cũng chưa bao giờ gặp phải hoàn cảnh như thế. Mà bản thân chúng thì không thể nghĩ ra cái mới được. Chúng chỉ có thể nghĩ về những thứ có từ trước và những gì có thể sử dụng để thích nghi với tình thế mới thôi. Tình thế chưa từng xảy ra như thế này khiến chúng đâm bối rối. Chỉ con người mới giải quyết được tình thế ấy vì con người là những sinh vật biết suy nghĩ, có khả năng sáng tạo.