iếng sủa vui mừng của con Đingô đón mọi người về trại. Tômếch vừa nhảy xuống ngựa, con chó đã xán lại bên chân, ngoáy tít cái đuôi bông để bày tỏ nỗi nhớ nhung trong những ngày xa cách, bởi Tômếch không đem theo con vật yêu quý của mình trong chuyến du lịch vừa qua. Vui mừng vì cuộc gặp mặt, nó quyết định sẽ ra bờ sông chơi đùa với con chó, và chúng bắt đầu một trò đuổi bắt rất lý thú. Rồi sau đó, nóng người vì chạy nhiều quá, Tômếch cởi quần áo, cùng con chó lao xuống nước. Sau hai tiếng đồng hồ nô đùa chán chê, tuy mệt mỏi nhưng rất đỗi thoải mái, cả hai nằm nghỉ trên mặt đất, bên cạnh một lùm cây. Tômếch rút túi lấy ra chiếc đồng hồ bạc mà nó được chú dì Karxki tặng hôm rời Vacsava, để xem giờ. Lúc ấy đã là ba giờ chiều.

“Ta ngủ một lúc vậy” – nó quyết định, đặt chiếc đồng hồ lên đống áo quần bên cạnh.

Rồi nó mệt mỏi thiếp đi, nhưng chỉ một lát sau tiếng sủa inh ỏi của con Đingô khiến nó choàng tỉnh. Con cho cáu kỉnh chạy vòng quanh lùm cây, ngước mắt nhìn lên trời, sủa liên tục. Muốn xem mình ngủ đã lâu chưa, Tômếch sờ đến chiếc đồng hồ, nhưng không thấy nó ở chỗ đã đặt trước khi ngủ. Nó lục lại cả túi quần, tìm khắp vùng đất chung quanh chỗ nằm, nhưng chiếc đồng hồ đã biến mất như bị bốc hơi. Đến lúc ấy nó mới chú ý đến thái độ lạ lùng của con chó.

“Hẳn là có ai đó đã lẻn đến đây lấy mất chiếc đồng hồ lúc mình đang ngủ, – Tômếch nghĩ thầm. – Kẻ cắp chắc đã biến vào trong bụi, nên con Đingô mới sủa inh lên thế!”

Nó chạy vội về trại, lát sau quay trở lại cùng với các bạn.

– Kẻ nào có thể đến đây để lấy cắp đồng hồ của cháu ở cái vùng đồng không mông quạnh này được nhỉ? – ông Bentley băn khoăn, đưa mắt quan sát con Đingô. – Chắc con chó đã thấy tên kẻ cắp, nhưng tại sao nó lại để hắn trốn thoát được nhỉ?

Tôny không để phí thời gian nói chuyện, anh chăm chú quan sát trên mặt đất, cố tìm dấu vết của kẻ trộm vô hình. Nhưng lát sau anh thôi không tìm nữa, ngẩng lên bảo:

– Chỉ có dấu chân cậu bé và con chó thôi.

– Thế thì ai lấy chiếc đồng hồ của tôi chứ? – Tômếch cáu kỉnh. – Con Đingô cứ chạy mãi quanh lùm cây, chắc kẻ cắp ẩn nấp trong đó.

– Tômếch nói đúng, – Tôny khẳng định. – Nhất định kẻ cắp ẩn náu trong bụi.

– Tôny, nếu có ai lấy đồng hồ thì nhất định phải để lại dấu vết trên mặt đất chứ, – ông Vinmôpxki bảo. – Trong khi đó, như anh nói, ngoài dấu chân của Tômếch và Đingô, không còn dấu chân ai khác.

– Nếu kẻ trộm đi trên mặt đất, chắc con Đingô không để cho nó lấy cắp chiếc đồng hồ, – người tìm dấu thú nói.

– Tôny, vậy anh nghi cho ai? – Tômếch hỏi lại, tò mò vì câu nói của bạn.

– Tôi nghĩ rằng đó là một tên kẻ cắp nhỏ có cánh và Đingô đã trông thấy nó, – Tôny giải thích.

Những nhà săn thú ngạc nhiên nhìn người thổ dân, ông Bentley là người đầu tiên hiểu ra điều anh định nói.

– Có phải anh nghi cho loài chim xây nhà đã lấy cắp không? – ông hỏi.

– Đúng thế, – Tôny đáp.

– Con Đingô đang sủa nhặng lên khi thấy bóng chim, nhưng liệu có đúng là chim lấy cắp đồng hồ không?

– Rất có thể, – ông Bentley trả lời. – Loài chim đó hay làm tổ trong các bụi cây, chúng thường dùng hoa cỏ, lông vũ, vỏ sò hến và các vật có màu sắc lóng lánh khác để trang trí trong tổ. Thổ dân đã biết rõ đặc tính của loài chim này, vì vậy mỗi khi bị mất một vật gì lóng lánh, trước tiên họ sục tìm tổ của loài chim này trong các lùm cây.

– Tôi thấy việc kẻ cắp không để lại dấu vết và thái độ của con Đingô có vẻ khẳng định điều Tôny vừa nói, – chú Xmuga tham gia.

– Rất có thể đúng thế, – ông Bentley nói. – Con chim lấy cắp chiếc đồng hồ bay lên bụi cây, thế là con Đingô mất dấu, nó bực mình vì không thể tóm được kẻ cắp nên mới sủa nhặng lên đấy.

– Nếu đúng thế thì chẳng bao giờ con tìm lại được chiếc đồng hồ nữa, mà con thì đã dùng nó quen rôi, – Tômếch thở dài tiếc nuối.

– Đừng vội mất hy vọng, – ông Bentley an ủi. – Thổ dân có thể theo dấu của cả các loài chim và ong đang bay nữa kia, mà Tôny thì là bậc thầy trong nghề này. Chỉ cần theo dõi hành động của anh ấy là thấy thôi.

Tôny đang đứng thẳng người, đưa ánh mắt tinh tường dõi theo những con chim đang bay lượn trên các lùm cây, rồi sau đó, vừa dán mắt theo dõi chúng, anh vừa đi sâu dần vào những bụi cây thấp khá rậm rạp. Anh tiến lên, dừng lại, rẽ ngoặt, quay lui, cuối cùng anh khom người biến mất vào trong bụi. Mãi lát sau anh mới quay trở ra trảng trống và mời mọi người đi theo. Ông Vinmôpxki giữ chặt cổ dề con Đingô, mọi người đều đi theo Tôny. Họ chỉ phải đi không quá năm mươi bước, thì người thổ dân dừng lại trước một bụi cây to, đưa tay ra hiệu cho mọi người yên lặng, rồi anh cúi xuống nhẹ nhàng rẽ đám lá cành.

Tômếch vội ngó vào. Trong vòm lá của bụi cây rậm tạp, có một “khu vườn” nho nhỏ được quây bằng lớp vách mỏng, chỉ cao chừng vài centimet, đan bằng các cuộng cỏ và cành cây. Trong “khu vườn” đó, bên những lối mòn đẹp đẽ, có những “tòa nhà” xinh xắn với hai cửa ra vào, cũng được đan bằng những cành mềm. Các “ngôi nhà” và lối mòn đều được trang trí bằng những chiếc lông vẹt màu sắc sặc sỡ hoặc các loại hoa. Chính giữa khu vườn nhỏ xíu, được những hòn cuội và những viên đá trắng lót lông chim vây quanh, là chiếc đồng hồ bạc. Một đàn chim cỡ to hơn chim sẻ một chút đang vui vẻ đi lại tung tăng trên các lối mòn, một số con ẩn vào các “ngôi nhà” như thể chúng đang chơi trốn tìm, bọn khác đuổi theo nhau, khiến cho cả khu vườn vang lên tiếng chim hót ríu ran.

– Cháu thấy Tôny tìm ra vật bị mất nhanh chưa? – ông Bentley thì thầm vào tai Tômếch.

Những người săn thú tò mò ngắm mãi trò chơi của lũ chim – những nhà xây dựng kỳ lạ. Cuối cùng Tôny vươn tay về phía chiếc đồng hồ, khiến lũ chim hoảng sợ bay tan tác, cánh đập rối rít. Người thổ dân chuyên tìm dấu thú đưa chiếc đồng hồ trả lại cho Tômếch rồi mọi người quay về trại, vừa đi vừa bàn tán, thích thú bởi câu chuyện lạ lùng hiếm thấy này. Chỉ mỗi mình Đingô là không hài lòng, nó tức giận đưa mắt nhìn theo hút những con chim đang bay lượn trên cao.

Đó là chuyện phiêu lưu bất ngờ cuối cùng của Tômếch trên đất liên. Ba ngày sau khi trở về từ ngọn núi Kôschiuskô, những nhà săn thú tiếp tục lên đường đến ga xe lửa gần nhất, nằm tại một thị trấn nhỏ trên địa giới hai bang Niu Xaothơ Uênxơ và Victoria. Tại đó, họ xếp các lồng thú lên xe lửa đi Menbơn, thành phố nằm cách đó ba trăm cây số.

Tàu hỏa chạy xuyên qua những vùng rừng cây bụi, nhưng bây giờ Tômếch không còn háo hức ngắm nhìn phong cảnh ngoài cửa sổ toa tàu nữa. Nó ngồi trong một góc, thầm tiếc rằng thế là đã chấm hết những chuyện phiêu lưu đầy thú vị của đời thợ săn. Tại cảng Philip, bến cảng nằm cách trung tâm thành phố Menbơn chừng vài cây số, con tàu “Cá sấu” đã chuẩn bị sẵn sàng cho chuyến vượt biển sắp tới. Và khi quay trở về châu Âu, Tômếch sẽ phải theo học tiếp tại Anh, điều đó có nghĩa là nó lại sắp phải chia tay với cha và những người bạn thân thiết.

Nhưng với bản tính vui vẻ, nó chẳng thể buồn lâu, bởi lát sau nó chợt nghĩ rằng nó chẳng phải sống một mình quá lâu. Chỉ ngay trong năm sau, nó sẽ lại được lên đường sang châu Phi, bởi chú Xmuga chắc chắn sẽ giữ lời hứa. Trong tâm trạng ấy, nó vui vẻ xuống tàu tại nhà ga thành phố Menbơn.

Ông Bentley, Tômếch, Xmuga và Tômếch lo việc bốc dỡ xuống tàu những lồng chứa số thú dự định sẽ dùng để đổi lấy các loài chim thuộc vườn thú của Hội Động vật học. Còn ông Vinmôpxki và những người còn lại tiếp tục đi theo tàu đến tận cảng Philip để có thể nhanh chóng chuyển toàn bộ số thú săn được xuống tàu thủy. Với tư cách trưởng đoàn, ông Vinmôpxki còn phải kiểm tra xem thuyền trưởng Mac Đugan đã thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được giao hay chưa, trước tiên là việc sửa soạn các phòng nhốt thích hợp cho từng loài thú trên tàu “Cá sấu” và chuẩn bị đầy đủ thức ăn cho chúng trong chuyến vượt biển dài ngày. Mãi sáng hôm sau ông Vinmôpxki mới có thể quay trở lại trung tâm thành phố Menbơn để tiến hành cuộc trao đổi động vật với vườn thú.

Ông Bentley mời mọi người về nhà ông nghỉ, nhưng họ không muốn làm phiền gia đình ông nên từ chối. Vì vậy, ông khuyên họ nên nghỉ tại một khách sạn ở phố Buôcke, nơi Tômếch và chú Xmuga sẽ chờ ông Vinmôpxki quay lại.

Buổi chiều, sau khi tắm táp và thay quần áo, hai nhà săn thú đi dạo phố. Phố Buôcke toàn những ngôi nhà xây hai tầng, với những bậc tam cấp rất cao ở lối vào. Trong những ngôi nhà đó có nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp xiếc, nhà hàng và khách sạn. Buổi chiều, phố xá rất nhộn nhịp. Dạo đó đang là mùa đua ngựa của Ôxtralia, với sự tham gia của nhiều chủ trang trại, có người đến từ những miền rất xa. Thật dễ nhận ra họ trong đám người đi đường đủ màu sắc vì những bộ quần áo không mấy bảnh bao.

Sáng hôm sau, trước chín giờ, ông Bentley đã đến gặp họ, và ngay sau đó là ông Vinmôpxki. Ông vui mừng báo tin thuyền trưởng Mac Đugan đã hoàn thành rất tốt nhiệm vụ, các loài thú được chở từ cảng Ôguxt đến đây đều bình yên. Sau đó mọi người cùng ông Bentley đến vườn thú của Hội Động vật để trao đổi các loài thú. Họ tranh thủ ngắm phong cảnh tuyệt đẹp của thành phố rộng rãi, trả dài trên hai bờ sông Yara, với nhiều khu vườn xinh đẹp. Rồi họ đi về phía bắc, qua công viên Cantôn, công viên Lincôn và đi sâu vào Vườn Hoàng cung, nơi có tòa nhà của Hội Động vật, do ông Bentley quản lý. Vườn thú chỉ cho người đến xem vào một vài ngày nhất định trong tuần. Các loài thú ở đây khá tự do, một số loài còn được thả rông mà vẫn không có ý định bỏ trốn.

Đây là lần đầu tiên Tômếch được thăm một vườn thú thực sự, nó thích thú ngắm nghía các loài động vật. Nó vô cùng vui sướng khi được gặp lại con voi Xâylan mà tàu “Cá sấu” đã chở đến đây. Con vật đã hoàn toàn thích nghi với những hoàn cảnh mới, và với tính cách hiền lành, nó được các cư dân nhỏ tuổi của thành phố này rất yêu thích. Tômếch nghĩ rằng con voi đã nhận ra nó, bởi nó dùng vòi giúp cậu bé leo lên đầu. Việc chọn các loài chim diễn ra rất chóng vánh, ông Bentley ra lệnh cho công nhân chở chúng xuống tàu. Sau đó họ đi thăm Bảo tàng Quốc gia và nhiều nơi khác.

Mãi đến chiều tối họ mới trở lại khách sạn. Họ ngạc nhiên xiết bao khi thấy chiếc xe ngựa đỗ lại trước một tòa biệt thự tuyệt đẹp, có khu vườn bao quanh.

– Xin các ngài thứ lỗi, nhưng theo yêu cầu cảu thân mẫu, tôi buộc phải bắt cóc các ngài. Đây là nhà tôi. Phải đến tối mai các ngài mới được trả lại tự do. Chắc các ngài không nỡ tước bỏ đặc ân này của chúng tôi, – ông Bentley vui vẻ nói.

– Đây là lần thứ hai cháu bị bắt cóc ở Ôxtralia! – Tômếch thốt lên.

Mọi người vui vẻ xuống xe và xiết bao kinh ngạc khi gặp thủy thủ trưởng Nôvixki tại phòng khách, anh đang trò chuyện vui vẻ với bà mẹ ông Bentley. Hóa ra, khi ra lệnh chuyển các lồng chim xuống tàu, nhà động vật học đã gửi lời mời đến thủy thủ trưởng và cam đoan với anh rằng anh sẽ được sự đồng ý của trưởng đoàn cho phép rời tàu. Và thế là tất cả những người Ba Lan tham gia đoàn săn thú đều có mặt trong ngôi nhà hiếu khách của ông Bentley.

Buổi chiều hôm ấy và ngày hôm sau trôi qua rất nhanh. Mẹ ông Bentley là một người rất đáng mến và hiếu khách, bà thăm hỏi những người đồng hương về tình hình Vacsava, bà thích thú nghe những chuyện phiêu lưu của Tômếch trong chuyến đi săn và bà còn đề nghị nó ở lại Ôxtralia. Bữa tiệc chia tay thật là trọng thể, họ mời cả Tôny tham dự. Khi mọi người đã sẵn sàng trở về tàu, ông Bentley tặng Tômếch một chiếc bumêrăng, một ngọn lao và chiếc khiên của thổ dân làm kỷ niệm.

– Việc tặng bumêrăng ở Ôxtralia có ý nghĩa đặc biệt, – khi trao quà, ông Bentley giải thích, – nó có nghĩa là: hãy trở lại với chúng tôi, như chiếc bumêrăng bao giờ cũng quay về. Cháu sẽ luôn luôn là khách quý của chúng tôi!

Cậu bé xúc đọng ghì chặt ông Bentley và bà mẹ, hứa sẽ viết thư cho họ khi về đến châu Âu.

Được trở lại tàu “Cá sấu”, Tômếch suống đến nỗi ba nó khó khăn lắm mới bắt buộc nó phải đi nghỉ. Dĩ nhiên con Đingô được ở cùng buồng với nó, bởi cậu bé không muốn rời người bạn yêu quý của mình.

Mờ sáng hôm sau, Tômếch đã thức giấc, cùng Đingô lang thang khắp tàu, dành thời gian chủ yếu để thăm bọn thú. Nói chung bọn thú đều dễ chịu, ngoại trừ con thú mỏ vịt, mặc dù mọi người đã cố gắng tạo các điều kiện, nhưng nó không sống được đến lúc về tới châu Âu.

Giờ lên đường đã đến. Tàu “Cá sấu” nổi hiệu còi từ từ rời bến. Tiếng máy vang lên, chẳng mấy chốc nó đã ra đến biển rộng. Dải bờ Ôxtralia chìm khuất dần trong màn sương xa xa. Mãi đến lúc này Tômếch mới quay trở lại buồng mình, vì từ lúc lên tàu nó cũng chưa có thì giờ sắp xếp lại đồ đạc. Trước tiên nó kiêu hãnh treo lên vách những món quà của ông Bentley bên cạnh khẩu súng săn. Rồi nó trải tấm da hổ ra sàn và khoái chí đưa mắt ngắm căn phòng. Nếu Irka có mặt ở đây lúc này, hẳn cô bé sẽ nói rằng phòng của nó tỏa ra toàn “mùi rừng rú” thật sự.

Sau đó Tômếch mở va li. Tận dưới đáy va li, nó trông thấy món quà kỳ lạ của ông già O’Đônen mà đến nay nó đã quên bẵng. Tômếch mỉm cười cầm cái gói không mấy sạch sẽ đó lên tay. Theo đúng lời hứa với ông lão đào vàng, bây giờ nó đã có quyền xem xét đặc tính kỳ lạ của thứ đất sét rất nặng này.

“Ông lão thật là kỳ quặc, – nó nghĩ thầm. – Không hiểu ông ấy định bày trò gì để true chọc mình đây. Mình phải kiểm tra ngay mới được!”

Nó chạy ra buồng tắm lấy một ít nước biển, thứ nước mà ông O’Đônen dặn nó phải ngâm cục đất sét này vào. Khi mang chậu nước quay trở về, nó gặp cho và chú Xmuga ở hành lang.

– Con đã dọn dẹp xong chưa? – ba nó hỏi.

– Con vừa dọn xong. Ba và chú ghé vào phòng con một chút sẽ thấy chuyện này hay lắm!

Họ cùng bước vào, con Đingô vẫy đuôi mừng rỡ. Tômếch đặt chậy nước lên bàn rồi nói:

– Ba còn nhớ chuyện con trở lại khe núi gặp những người đào vàng để hỏi xem họ có cần giúp gì nữa không. Lần ấy, khi chia tay, ông lão O’Đônen có tặng cho con một món quà rất lạ. Đây là một cục đất sét mà ông ấy tìm thấy trong khe núi, nó sẽ có những tính chất rất đặc biệt khi được ngâm vào nước biển. Ông O’Đônen bảo con không được nói với ai chuyện này và bắt con hứa là phải đợt đến lúc lên tàu thủy mới được mở ra xem. Thật tình con quên bẵng đi mất, mãi đến bây giờ, khi giở va li sắp xếp đồ đạc, con mới tím thấy gói đất. Chắc ông O’Đônen đùa con khi bảo rằng cục đất này sẽ gây cho con một điều rất bất ngờ. Dù vậy con vẫn làm theo lời dặn của ông ấy và ngâm nó vào nước biển để xem nó thay đổi ra sao.

Tômếch mở gói khăn ra và thả cục đất sét vào chậu nước. Nó cúi nhìn chăm chú hồi lâu. Ngạc nhiên vì câu chuyện của nó, ông Vinmôpxki và chú Xmuga cũng cúi xuống để nhìn cho thật rõ.

– Ha, con biết ngay là ông lão nói đùa mà, – Tômếch nói. – Đất sét đâu có thể đổi màu khi ngâm vào nước biển. Tốt nhất là con hắt quách cả chậu nước lẫn món quà kỳ quặc này ra ngoài tàu cho rồi.

– Khoan đã, – chú Xmuga ngăn lại. – Có thể tôi lầm, nhưng…

Chú thò tay vào chậu nước nhấc nhấc cục đất sét rong lòng bàn tay, rồi bảo:

– Nếu là đất thì nó quá nặng đấy…

Chú lại ngâm vào nước và bắt đầu kỳ cọ cục đất sét. Một lớp đất mỏng màu đỏ rời ra. Lát sau, chú đưa cho ông Vinmôpxki một thỏi màu vàng sậm và bảo:

– Đây chính là điều bất ngờ mà ông già O’Đônen đã báo trước.

– Quỷ thật, nom nó giống hệt một cục vàng! – ông Vinmôpxki vừa ngắm nghía món quà vừa nói.

– Thì đó chính là một cục vàng nguyên sinh, – chú Xmuga khẳng định. – Tôi có nghe nói rằng, hơn mười năm về trước, người ta tìm thấy tại Ôxtralia những cục vàng rất lớn. Nào, Tômếch, ta có thể nói rằng hai cha con ông O’Đônen không phải không xứng đáng với những điều ta đã làm cho họ. Một kẻ tồi tệ không thể trao tặng một món quà vương giả như thế này!

– Vàng thật à ba? – Tômếch chưa dám tin vào điều phát hiện bất ngờ của chú Xmuga.

– Không nghi ngờ gì nữa, Tômku, đây quả thực là một cục vàng, – ba nó thốt lên, không kém phần bàng hoàng. – Quả là một món quà tuyệt vời!

– Con biết làm gì với nó bây giờ?

– Con có thể bán vàng đi, rồi gửi tiền vào ngân hàng, và con sẽ có được một khoản tiền đáng kể khi con lớn lên, – người cha khuyên.

Tômếch suy nghĩ hồi lâu, rồi nó sôi nổi kêu lên:

– Con biết phải làm gì với cục vàng này rồi! Chúng ta sẽ dùng nó để tự mình tổ chức một chuyến đi săn thú ở châu Phi.

Hai người đàn ông bàng hoàng nhìn nhau trước đề nghị ấy.

– Anh nghĩ thế nào, Janku? – ông Vinmôpxki hỏi bạn.

– “Cái Đầu Nhỏ” không phải là không có lý, – chú Xmuga đáp, – rất đáng suy nghĩ kỹ về ý kiến đó.

– Ta sẽ bàn kỹ chuyện này vào dịp thích hợp, – ông Vinmôpxki đồng tình.

– Thế thì tuyệt vời, nhưng bây giờ con không muốn trông thấy cái cục vàng này nữa, nó sẽ nhắc con nhớ lại những sự kiện khủng khiếp diễn ra trong khe núi – Tômếch thốt lên, rồi lát sau nó hỏi: – Thưa ba, chú Xmuga mời con tham gia chuyến đi châu Phi. Ba có cho phép con tham gia không ạ?

– Nếu con học giỏi, con sẽ được đi châu Phi, – cha nó trả lời. – Ngay sau khi quay về châu Âu, ba sẽ đưa con tới trường. Bah y vọng rằng con sẽ đuổi kịp các bạn cùng lớp. Sớm lắm thì vào tháng năm năm sau chúng ta mới có thể lên đường bước vào cuộc săn mới.

– Con có thể bắt tay vào học một số môn ngay trong thời gian ở trên tàu, – Tômếch hăng hái nói. – Chắc chắn con sẽ đuổi kịp chương trình.

Nghe những lời cả quyết đó, người cha và chú Xmuga đều vui vẻ. Họ tin rằng Tômếch sẽ giữ lời hứa. Và họ đã không phải thất vọng. Ngay ngày hôm sau, cậu bé liền đóng kín cửa phòng mỗi ngày mấy tiếng đồng hồ liên tục để nghiên cứu những quyển sách giáo khoa mà người cha nhìn xa trông rộng đã chuẩn bị sẵn cho nó. Con Đingô trung thành nằm trên tấm da hổ, không rời mắt khỏi ông chủ cần mẫn của mình.

Thời gian thấm thoắt, và trước mắt Tômếch lại sắp mở ra một cuộc phiêu lưu mới, đầy bí ẩn.