uối cùng cũng đến ngày diễn ra phiên tòa. Từ sáng sớm, những con đường và những lối nhỏ băng đồng đã đầy những súc vật đổ về khu chuồng bò, nơi Jinx sẽ bị xét xử về tội sát hại con quạ và sau đó chén luôn. Nhiều con trong đám súc vật kia mang luôn theo bữa trưa, vì chắc chắn phiên tòa đây sẽ là một trận chiến về luật vừa dài vừa cam go. Quan điểm chung trong khắp vùng là con mèo có tội, nhưng các bạn của Jinx trước giờ vẫn rất trung thành sát cánh với nó, ngay cả khi phải đối diện với thứ có vẻ gần như chắc chắn là tội ác. “Bởi vì,” chúng nói, “chúng tôi tin vào thành tích quá khứ của Jinx, cũng như vào bản tính chung của loài mèo. Chưa ai từng thấy Jinx săn bắt thậm chí là một con sẻ, huống gì để ăn. Và một dữ kiện ai ai cũng biết là chẳng con mèo nào lại đi chén một con quạ. Chúng tôi không quan tâm những gì bọn chuột cống nói. Chúng tôi tin Jinx vô tội.”

Phiên tòa được sắp xếp vào lúc hai giờ. Từ cửa văn phòng mình, Freddy, xen kẽ giữa chừng công việc, lại thấy từng nhóm súc vật đi ngang. Nhưng sáng đó cậu quá bận. Việc bắt sống hai tên trộm đã gây ra một chấn động to lớn, và mọi tờ báo trong vùng đều có đăng bài tường thuật vụ ấy. Ngày hôm trước, một đoàn đại biểu các công dân Centerboro, dẫn đầu là ông thị trưởng đội mũ tơ tằm, đã đến để chính thức gửi lời cảm ơn Freddy và trao cho cậu số tiền thưởng năm ngàn đô-la. Sau buổi lễ, bao gồm nhiều bài nói của nhiều chủ nhà băng và doanh nhân nổi tiếng, một số vị trong đoàn đại biểu đã ở lại để mời dịch vụ của cậu tham gia vào nhiều vấn đề khác nhau mà họ muốn làm sáng tỏ. Cũng có nhiều con vật, từ những làng xa xôi, nay lần đầu nghe về khả năng thám tử đặc sắc của Freddy, đã mang đến trình bày cho cậu những rắc rối của chúng, vì thế cậu sẽ có đủ việc mà bận rộn suốt một năm hay hơn. Freddy lắng nghe với sự chăm chú lịch sự, với ai cậu cũng dành thời gian và sự quan tâm y như thế, từ em họ mụ Henrietta, kẻ mới bị ăn trộm mất một quả trứng bằng sứ, cho tới một ông chủ nhà băng giàu sụ từ Green’s Corners, người cần sự trợ giúp trong việc tìm đứa con gái mất tích đã lâu.

Freddy ngồi trong ngăn chuồng, nghiêm trang lắng nghe các khách hàng của mình, thỉnh thoảng trao đổi vài lời với cộng sự, bà Wiggins - nãy giờ ngồi ngoài cửa vì bên trong không có chỗ - ra lệnh cho các trợ thủ, là mấy con chuột và mấy con sóc cùng những con vật be bé khác, vốn là bọn được giao những nhiệm vụ kém quan trọng hơn trong điều tra, và nhận những báo cáo của đám thú và chim khác hối hả chạy ra chạy vào lo các việc vặt cho cậu. Ngay bên cạnh là tiền thưởng cậu vừa nhận được chất thành chồng để hớ hênh trước mắt - “vì chẳng ai dám ăn trộm đâu,” Freddy nói. “Họ biết nếu thử sờ vào một cái là chúng tôi túm gáy ngay, tống luôn vào ngục chỉ trong hai mươi bốn tiếng đồng hồ.”

Chẳng mấy chốc chính Jinx cũng đến. Nó ngồi xuống và chờ cho tới khi Freddy kết thúc với một khách hàng khác, rồi bước vào và chào Freddy.

“Chào Jinx,” Freddy nói. “Mọi việc bên khu chuồng trại sao rồi?”

“Ồ, tôi cho là ổn thôi,” con mèo đáp. “Nhưng nói cậu biết nhé, Freddy, tôi có hơi căng thẳng, thật đấy. Cậu có chắc là gỡ được cho tôi không? Như tôi đã nói cậu đấy, lúc nào khác vào tù tôi cũng không quan tâm lắm đâu, nhưng ngay lúc này thì tôi lo vì sẽ không được ở nơi mình có thể cầm chân lũ chuột cống.”

“Tôi cứ tưởng từ sau cái đêm hôm ấy anh đã khống chế được bọn chúng rồi chứ,” Freddy nói.

“Quả có thế. Tôi đã tóm được Ezra và hai đứa cháu trai lão Simon rồi nhốt chúng lại; và ngay chỗ mấy tấm ván sàn bị cậy lên, tôi đã tìm ra gần cả một giạ thóc, chỗ thóc ấy bọn chuột nhắt đã khuân về lại thùng ngũ cốc trong lúc tôi đứng gác, nhưng lão Simon vẫn còn đó, và sáng nay, trong lúc ông Bean đang soạn ra mấy miếng ván chuẩn bị đặt lại rồi đóng đinh, Simon thò đầu ra khỏi lỗ và cười vào mặt tôi. ‘Mày sẽ không bao giờ đuổi được tụi tao ra khỏi khu chuồng trại đâu, Jinx,’ lão nói. ‘Tao công nhận mày đã lấy đi gần hết dự trữ của bọn tao, nhưng vào giờ này đêm mai, mày đã bị nhốt chặt và an toàn trong tù rồi, và khi ấy, chà! Sao chúng tao lại không làm một bữa liên hoan nhỉ! Và đến khi mày ra tù thì chúng tao đã lại trữ được còn nhiều hơn, nên mày sẽ không bao giờ tống được chúng tao đâu!’ Đấy, lão nói thế.”

“Chà, như tôi đã nói anh hồi trước đấy,” Freddy nói, “anh sẽ không bị nhốt đâu. Tôi đã dàn xếp vụ này đúng như ý rồi, và phiên tòa sẽ chứng minh một số việc về bọn chuột cống mà anh sẽ ngạc nhiên cho mà xem. Đó không chỉ là điều tôi tin - đó là điều tôi có thể chứng minh. Và tôi có thể chứng minh rằng anh đã không giết bất kỳ con quạ nào.”

“Chà,” con mèo nói, “ước gì cậu có thể nói cho tôi nghe...”

“Không,” con heo cắt ngang. “Tôi sẽ không nói anh nghe cái gì cả. Đó là một câu chuyện dài và anh sẽ nghe toàn bộ câu chuyện ấy tại tòa. Giờ không có thời gian để kể. Cứ kiên nhẫn, đừng lo lắng, và mọi việc sẽ đâu vào đấy thôi, tôi hứa với anh.”

“Tôi hy vọng cậu đúng,” Jinx nói với một tiếng thở dài. “Ôi! Chúa ơi!” bất thình lình nó kêu lên, liếc ra ngoài cửa, “Charles đến rồi, tôi phải đi đây, Freddy. Phải nói chuyện với cái đồ cực huênh hoang khoác lác ấy là tôi lại nổi điên mất thôi, và có trời mới biết khi ấy sẽ xảy ra cái gì.”

“Vâng, anh nên đi thôi,” Freddy nói. “Gặp lại trong tòa... Chào Charles, sáng nay mọi việc ở khu chuồng gà sao rồi?” nó nói trong lúc con gà trống bước vào, liếc mắt căm phẫn về phía con mèo đang bước đi.

“Mọi việc ổn, cảm ơn cậu,” Charles nói cứng nhắc. “Freddy, tôi phải nói, tôi không chấp nhận việc cậu đàn đúm với bọn tội phạm kiểu này đâu.”

“Ồ, đàn đúm với đám lông đuôi của bà ngoại anh ấy hả!” con heo kêu lên vui vẻ. “Đừng có cao giọng và kiêu căng kiểu đó với tôi chứ, cái đồ ấy biết anh từ hồi anh còn là một con gà con lông mượt nhỏ xíu không biết nói gì hơn là chiếp chiếp như một con nhái bén kìa.”

“Sao cũng được, Freddy à,” con gà trống nói, “nhưng cũng như trong quá khứ tôi thích Jinx bao nhiêu, thì nay tôi cũng tin bấy nhiêu, rằng bằng việc phạm một tội ác như thế, hắn đã để mất tình bạn và lòng tôn trọng của tất cả đám súc vật đứng đắn, và tôi không thể...”

“Ồ, để dành bài diễn thuyết cho tí nữa đi,” Freddy cắt ngang. “Nhưng để tôi nói anh nghe chỉ điều này thôi: Jinx vô tội, và tôi có thể chứng minh điều đó, và tôi sẽ chứng minh điều đó vào chiều nay, và anh sẽ cảm thấy mình thật ngu ngốc khi biết được sự thật cũng như nhớ lại mọi điều anh đã nói về Jinx. Và giờ chúng ta nói về việc khác. Tôi vẫn muốn gặp anh để hỏi anh nghĩ sao về điều kiện sinh hoạt trong nhà tù. Giờ thì nó đã không còn quá tải như trước khi chúng ta phóng thích toàn bộ đám súc vật không hề có án, nhưng tôi thấy chúng ta có thể làm cho cái nhà tù ấy bớt vẻ câu lạc bộ đi nếu tha cho bất kỳ con nào có vẻ quá sung sướng khi ở trong tù, và phóng thích chúng luôn. Tôi cho rằng nếu bọn súc vật biết rằng chúng sẽ không được phép cứ ở trong đó mà ăn và chơi với nhau, chúng sẽ bớt háo hức để vào tù, và sẽ không còn nhiều con trong số đó ăn cắp đồ chỉ để được vào tù nữa.”

“Một ý tưởng xuất sắc, Freddy à,” quan tòa nói. “Và tôi muốn bắt đầu với Eric. Cậu có biết y đã làm gì không? Y đang thực hiện các buổi diễn thuyết với những tên tù khác, nói với chúng là thật ngu ngốc làm sao nếu cứ muốn ở ngoài tù trong khi có thể vui hơn biết bao khi trong tù, và y đã tập hợp được kha khá tên trong đám ấy vào một câu lạc bộ có tên gọi VTP. Để vào đó cậu phải thề là ngay khi hết hạn tù và được tự do trở lại, cậu phải phạm ngay một tội ác nào đó để được vào lại liền.”

“VTP nghĩa là gì?” bà Wiggins hỏi.

“Vui Tái Phạm,” Charles đáp.

“Giải thích thế cũng như không,” bà Wiggins nói. “Cái đó nghĩa là gì?”

“Một kẻ hay tái phạm,” Freddy giải thích, “là một con vật tạo một thói quen phạm tội, nhờ đấy y được vào tù.”

“À!” bà Wiggins nói.

“Bọn chúng thậm chí có hẳn một bài hát,” Charles giận dữ nói. “Có đoạn thế này này:

Thường xuyên chúng ta phạm tội

Chống lại luật lệ nước nhà

Cuối cùng bao giờ cũng tốt

Tốt hơn tốt hơn, bởi vì...

Không tổ ấm nào xịn hơn

Vui hơn đẹp hơn thích hơn

Cái nhà tù cổ lỗ này

Nơi chúng ta cùng sum vầy

Với tiếng vỗ tay suốt ngày

Bởi vì...

Chưa bao giờ đông đến thế

Chẳng nơi nào được như tù!”

“Bài hát không được hay cho lắm,” Freddy nói. “Hay có lẽ do cách anh hát.”

“Không đủ diễn cảm,” bà Wiggins nói.

“Ồ, ai khiến mấy vị bình phẩm giọng hát tôi nào?” Charles bực mình. “Tôi chỉ kể mấy vị nghe...”

“Hẳn rồi, hẳn rồi,” Freddy nói giọng ôn hòa, “chúng tôi đồng ý với anh mà. Phải làm gì đó thôi. Nhưng chờ đến sau phiên tòa chiều nay đã. Tôi có một ý về việc chúng ta có thể chỉnh lại câu lạc bộ VTP như thế nào để chúng không quá hào hứng được ra đứng trước bồi thẩm đoàn. Gặp anh lúc đó nhé, Charles.”

“Mọi việc giờ đâu đó cả rồi, trừ bản tường trình của Eeny thôi, đúng không?” bà Wiggins hỏi ngay khi Charles đi rồi.

“Đúng,” Freddy nói, “và cậu ấy sẽ gặp tôi tại tòa. Tôi nghĩ rằng tốt hơn là chúng ta tới đó luôn và xem tất cả đám làm chứng của chúng ta có đó chưa. Đây là bằng chứng.” Chú kéo một cái giỏ đi chợ ra, trong đó là những mớ móng và lông đã tìm thấy trên gác mái, cùng với rất nhiều những vật nho nhỏ khác, và bà Wiggins dùng sừng ngoắc cái giỏ lên rồi hai đứa khởi hành.

Chuồng bò đầy nhóc, và một đám đông súc vật không tìm được chỗ bên trong đang tụ tập ngoài cửa. Bà Wiggins vui vẻ gạt đường băng qua đám đông ấy, với Freddy theo sau. “Mấy vị có gì trong cái giỏ vậy?” một con ngựa gọi. “Tính dùng nó để đựng những gì còn sót lại của Jinx sau phiên tòa hả?”

Đám đông cười ồ, và Freddy quay ngoắt lại. “Nghe đây, ngựa,” chú nói, “chúng tôi đã có trong giỏ này những bằng chứng về sự vô tội của Jinx, và anh nói gì về việc này nào?”

“Nói gì à, tôi nói tôi hy vọng đó là sự thật,” con ngựa đáp, và bọn súc vật kia lại rộ lên tiếng hò reo.

Tít đầu xa kia của khu chuồng trại là một chiếc xe ngựa bốn bánh mà đám súc vật đã mang từ Florida về từ hai năm trước, và ở băng ghế trước là Charles, ngó rất tôn quý và sang cả, chỉ thỉnh thoảng thấp giọng trao đổi vài lời với gấu Peter, là chủ tịch bồi thẩm đoàn. Charles đã chọn ra mười hai thành viên cho đoàn bồi thẩm, và chúng ngồi thành hai hàng phía bên trái chiếc xe ngựa; hàng sau là Peter, bà Wogus, ngựa Hank, dê Bill, hai con cừu; và hàng trước, vì thấp bé hơn, là nhím Cecil, chú Wesley của vịt Emma, hai con chuột nhắt Quik và Eek, cùng anh rể Archie của Freddy - tay này quá béo đến nỗi ngáy ụt ịt ngay cả khi đang thức chong chong. Vị bồi thẩm thứ mười hai, ông nhện Webb, đã chăng một sợi tơ từ trên mái xuống và treo mình ở đó, ngay bên trên các bồi thẩm đoàn khác, nơi đó ông ta có thể nhìn và nghe mọi thứ mà không lo bị ai giẫm vào. Trong ghế sau của chiếc xe ngựa là bị cáo, Jinx, ngó bộ rất lo lắng.

Từng ly không gian còn trống trong gian chuồng đều đã chật chứa. Những bậu cửa sổ, những rui kèo với xà nhà xếp hàng hàng chuột nhắt, sóc chuột, sóc, chim, và áp lực từ đám đông trên sàn lớn tới nỗi ngay trước khi phiên tòa bắt đầu, nhiều con vật nhỏ hơn đã ngất xỉu và được mang luôn ra ngoài. Ngay trước mặt quan tòa là một khoảng trống đã được dẹp quang, và khi Freddy tiến lên một bên khoảng trống ấy, Eeny phóng ra từ dưới gầm xe ngựa.

“Cuối cùng tôi cũng tìm ra nó đây, Freddy,” nó nói. “Chúng hoàn toàn không phải từ nhà ông Bean. Mà là nhà cô McMinnickle. Chó Prinny có nói một điều khiến tôi nghĩ ngay tới việc ấy, thế là tôi đi luôn xuống đó, vào trong nhà, và ngay chóc, chúng làm ngã nó trên cái bàn giấy của cô ấy và làm đổ vung vãi cả ra, cậu có thể thấy dấu chân của chúng khắp miếng giấy thấm.”

“Tốt!” Freddy nói. “Công việc thành công đấy, Eeny!”

“Tôi có mang theo một mẩu giấy thấm đây,” con chuột nói. “Jock đòi giữ cho an toàn.”

“Tốt. Giờ ở lại đây. Tôi sẽ cần cậu làm chứng ngay bây giờ. Tin tôi đi, chúng ta sắp cho bọn chuột cống kia một trận ngạc nhiên!”

“Tòa trật tự!” Charles gọi bằng giọng uy quyền nhất. “Xin yên lặng. Giờ, thưa các quý ông trong bồi thẩm đoàn...”

“Các quý bà nữa chứ,” chó Jock thì thầm, chỉ về phía bà Wogus.

“Anh không thể nói ‘các quý bà’ trong khi chỉ có mỗi một bà,” Charles nạt lại.

“Chà, thì anh cũng phải nói cái gì đấy, chứ không thể gạt chị ấy ra ngoài hoàn toàn.”

“Thưa quý bà và quý ông của bồi thẩm đoàn,” Charles nói, “các vị ở đây để quyết định từ bằng chứng trình ra trước các vị, về sự có tội hay vô tội của Jinx, một con mèo làm mướn cho ông Bean. Jinx bị buộc tội sát hại, và sau đó ăn thịt một con quạ lạ mặt, trong khu chuồng trại vào ngày 7 tháng Tám vừa qua. Ferdinand, một thành viên của đại gia đình quạ, sẽ tiến hành luận tội. Frederick, nhà thám tử lừng danh, sẽ tiến hành cãi tội, với sự trợ giúp của đồng nghiệp là bà Wiggins. Ông Ferdinand, ông sẽ gọi các vị làm chứng chứ?”

Ferdinand phóng lên luôn cái chắn bùn phía trước chiếc xe, hắng giọng với một tiếng quạc khàn khàn, nhìn dán mắt vào chủ tịch bồi thẩm đoàn với ánh mắt mỉa mai, và nói:

“Như các vị đã rõ, thưa các quý ông và quý bà, làm chứng chính cho việc luận tội là Simon và gia đình ông, một đàn chuột cống sống bất hợp pháp và không được phép của ông Bean, trong khu chuồng trại. Bản thân việc này đã cấu thành một tội nhẹ có thể đưa họ vào tù ngay trong phiên tòa này. Tuy nhiên, tội ác và vi phạm của họ không dính gì với vụ án mà chúng ta đang xem xét đây, và tôi mong các vị, bằng cách lắng nghe bằng chứng của họ, hãy đưa ra ý kiến mà không để cho những định kiến của mình vốn vẫn chống lại họ về việc này được can thiệp vào. Lúc này đây, Jinx mới là kẻ bị kết án, chứ không phải đám chuột cống. Tôi nói thế đã rõ rồi chứ?”

Bà Wogus nói lớn, “Không, không rõ,” bà huỵch toẹt.

“Tôi sẽ cố làm cho rõ hơn vậy,” con quạ nói. “Bà tin rằng những con chuột cống này là những tên trộm, đúng không?”

“Đúng,” con bò nói, “chắc chắn là tôi tin thế.”

“Có lẽ nhiều kẻ trong chúng ta đây đồng ý với bà,” Ferdinand nói. “Tuy nhiên, đám chuột ấy có một câu chuyện để kể, về những gì họ đã nhìn thấy, và khi phán xét độ chân thực của câu chuyện ấy, bà không được để cho cái niềm tin kia ảnh hưởng tới mình. Nói cách khác, không phải vì bà nghĩ họ là những tên trộm mà cũng nghĩ luôn họ là những kẻ nói dối.”

“Nhưng tôi cứ nghĩ thế đấy,” bà Wogus nói. “Tôi làm sao tránh được nào?”

“Bởi vì điều đó chẳng liên can gì với vụ này,” Charles nói.

“Chắc chắn là có liên can,” con bò nói.

“Tốt hơn hết là ông cứ tiếp tục vụ này đi,” Charles nói với Ferdinand, và con quạ, thấy rằng nếu cứ tiếp tục nỗ lực giải thích thì chỉ tổ gây nghi ngờ sự trung thực của những kẻ làm chứng, bèn gật đầu.

“Được,” nó nói, “tôi có thể chỉ yêu cầu các vị cho phán quyết dựa trên bằng chứng sẽ được trình bày trước các vị. Tôi xin nói rằng đám chuột cống có lưỡng lự việc phải đến đây và ra làm chứng, do điều đó có nghĩa là họ phải ra khỏi căn nhà của mình bên dưới khu chuồng trại, nơi họ cảm thấy an toàn. Nhằm kéo được họ tới đây, tôi đã phải lấy được lời hứa từ ngài chánh án rằng họ sẽ không bị làm phiền cho tới khi phiên tòa kết thúc. Giờ tôi xin được gọi nhân chứng đầu tiên của mình, Simon.”

Lão chuột cống xám bò ra từ dưới gầm xe ngựa, nơi lão cùng gia đình nãy giờ đứng đợi, và vào chỗ của mình nơi khoảng trống dành cho đám làm chứng.

“Hãy nói cho bồi thẩm đoàn bằng chính lời của ông về những gì ông đã thấy,” Ferdinand nói.

Hàng ria của Simon giật giật và mắt lão đảo vòng hướng về Jinx, kẻ đang cong mình trong cái ghế sau của chiếc xe ngựa, đuôi nhè nhẹ quật qua quật lại. “Tôi muốn có được lời hứa của ngài, thưa ngài,” Simon nói với Charles, “rằng đám con tôi và tôi sẽ được cho phép trưng ra bằng chứng rồi về nhà mà không bị hành hung. Tôi là một con chuột tội nghiệp, và tôi không làm gì để hại bất kỳ ai. Lũ chuột cống chúng tôi phải được sống. Đó là thứ mà đám súc vật các vị dường như không nghĩ tới...”

“Yên lặng!” Charles nói nghiêm nghị. “Chúng ta không xét vụ của lão lúc này.”

“Không, thưa ngài,” Simon nói nhún nhường. “Nhưng nếu ngài chỉ cần hứa...”

“Quan tòa và bồi thẩm đoán cùng toàn thể súc vật, bao gồm cả tôi và bị cáo,” Freddy xen vào, “đồng ý rằng cho đến khi phiên tòa kết thúc, các người sẽ không gặp hãm hại nào. Tôi nói có đúng không, thưa quý tòa?”

“Tán thành,” Charles nói.

“Vâng,” Simon nói, “nhưng các vị sẽ đưa tôi về lại an toàn khu chuồng trại sau phiên tòa chứ?”

Charles vừa định nói, nhưng Freddy đã ngắt lời. “Trừ khi lão phạm tội ác gì đó từ đây cho tới lúc phiên tòa kết thúc,” cậu nói, “còn thì lão sẽ được phép quay về với gia đình mình.”

Điều này dường như thỏa mãn Simon, và vẫn để mắt dè chừng Jinx, lão bắt đầu kể câu chuyện của mình.

“Vào buổi trưa ngày 7 tháng Tám, tôi cùng gia đình đang ăn tối bình yên thì nghe có một tiếng rung chuyển lớn trong gác mái. Chúng tôi vội vã băng qua những lối đi bí mật của mình trong mấy bức tường, và từ những lỗ chuột ngó ra, chúng tôi chứng kiến một cảnh tượng kinh hoàng nhất chưa từng thấy. Con mèo ấy, kẻ giờ đang đứng trước vành công lý - kẻ phạm trọng tội đầy xấu xa, mà cuối cùng những tội ác gian manh của y cũng sờ tới y - con quỷ ấy...”

“Thôi thôi, Simon,” Freddy ngắt lời, “tiếp tục câu chuyện của lão đi, và đừng có gọi kẻ khác bằng những cái tên này nọ.”

“À, tha lỗi cho tôi, thưa quý tòa,” Simon nói, với một cái liếc mắt giả dối về phía Charles, “vì đã để tình cảm của mình lấn át. Đó là do lòng căm giận và ghê tởm của tôi trước những tội ác gớm guốc nhường ấy đã đưa tôi đến việc nói nhiều hơn những điều tôi định nói...”

“Và nếu mi còn quá nhiều lời như thế,” Jinx xen vào với một cái vút đuôi giận dữ, “thì trong vòng hai giây nữa sẽ có một vụ án mạng thực sự để mà điều tra đấy. Chỉ một cú quật thôi, tên già gặm nhấm xu nịnh kia, là sáng mai dưới gầm khu chuồng trại, bữa sáng sẽ thiếu mất một tên!”

“Trật tự!” Charles hét lên. “Tiếp tục câu chuyện của ngươi đi, con chuột cống kia, và quan điểm của ngươi thì cứ việc giữ riêng cho ngươi thôi.”

“Vâng, thưa quý tòa,” Simon nói với một sự nhún nhường giả tạo. “Như tôi đang nói, con... con mèo này khi ấy đã vồ một con quạ nhỏ vô hại tội nghiệp, vào lúc chúng tôi tới được cái điểm từ đó có thể quan sát chuyện gì đang diễn ra; y đang xé hết chân này đến chân kia của con quạ với một sự tàn độc không gì sánh bằng. Chúng tôi thét lên, thưa quý tòa; chúng tôi yêu cầu y dừng lại; nhưng y chỉ nhe răng man rợ và tiếp tục việc giết chóc. Tôi đã sai một thằng cháu tới báo cảnh sát ngay lập tức, nhưng rồi chúng tôi chẳng biết làm gì ngoài việc quan sát cho tới khi hành vi kinh hoàng kia được thực hiện xong. Chúng tôi nhỏ nước mắt, thưa quý tòa... tôi sẽ không giấu điều đó với ngài, rằng trong nỗi kinh sợ và căm phẫn, trong sự bất lực và trong nỗi đau buồn cho số phận của con chim bất hạnh này, chúng tôi đã nhỏ những giọt nước mắt đắng cay. Nhưng chúng cũng vô tích sự như những lời đe dọa và cảnh báo của chúng tôi. Con vật tàn nhẫn và tàn bạo kia quả là...” Simon bất ngờ dừng lại khi Jinx đứng bật lên. “Đó, thưa quý tòa,” lão nói vội vã, “đó là câu chuyện của tôi.”

Tiếp theo Simon là tám con chuột cống khác ra làm chứng cho việc đã thấy cùng một thứ; rồi Charles đứng lên và kể về việc đã được thỉnh tới khu chuồng trại, nơi y thấy Jinx, rõ ràng là khiếp sợ vì bị phát hiện ra đang phạm tội ác. Thế rồi, sau khi Freddy nói rằng chú muốn đối chất với Simon, con chuột cống một lần nữa tiến lên phía trước.

“Những cái lỗ chuột dẫn tới gác mái rộng cỡ nào?” con heo hỏi.

“Cậu thấy rồi mà; tưởng cậu phải biết chứ,” con chuột cống đáp với một cái cười nhe răng.

“Đó không phải là điều tôi hỏi ông,” Freddy quạt lại. “Chúng có rộng đủ cho một con mèo chui qua không?”

“Chưa từng có con mèo nào chui lọt.”

“Vậy chỉ to chừng đủ cho một con chuột hả?”

“Chỉ cỡ đó.”

“Và có bao nhiêu lỗ?”

“Ba,” Simon đáp. “Nói với cậu thế cũng chẳng hại gì.”

“Ồ, không á?” Freddy nói. “Được, ông hãy nói cho tôi biết là chỉ với ba cái lỗ, mỗi lỗ to đúng bằng một con, mà chín con chuột cống xoay sở làm sao đều thấy mọi việc diễn ra được đấy chứ?”

Simon gầm gừ và giật giật bộ ria. “Cậu đang cố biến tôi thành kẻ nói dối chứ gì?” lão cật vấn. “Đây, để tôi bảo cậu, cậu khôn lỏi kia, rằng ba con chuột cống có thể cùng nhìn qua cái một cái lỗ chuột vẫn ổn.”

“Thế chúng đứng thế nào lúc nhìn ra ngoài?” Freddy hỏi. “Chúng không thể đứng kề bên nhau, và nếu chúng đứng con này sau con kia thì làm sao thấy được?”

“Làm sao tôi biết được chúng làm việc đó thế nào chứ!” Simon nạt nộ. “Chúng đã làm được thế, đúng không nào? Cậu đã nghe chúng nói chúng thấy việc đó, đúng chưa?”

“Dĩ nhiên, tôi có nghe,” Freddy nói giọng hài lòng, và quay sang Charles, “Thế đủ rồi, thưa quý tòa,” chú bảo.

Simon rút về dưới cái xe ngựa, nơi phát ra một tràng những tiếng rin rít và tiếng chuột the thé đầy kích động trong lúc bồi thẩm đoàn xem xét mấy cái móng và mớ lông của con quạ kia. Rõ ràng những câu hỏi của Freddy đã ít nhiều làm bọn chuột làm chứng kia xáo động, nhưng chúng yên lặng ngay khi Freddy tuyên bố rằng nếu việc luận tội không còn chứng cớ nào để trình ra nữa, thì lúc cãi tội cậu muốn mời vài kẻ ra làm chứng.

Đầu tiên là chính bản thân Ferdinand, chứng nhận rằng nó không biết con quạ chết có thể là con nào. Theo như nó biết, cho đến nay chưa thấy báo có con quạ nào bị mất tích trong bán kính một ngày đường bay, từ bất kỳ hướng nào, tính từ trang trại.

“Vào thời điểm này trong năm quạ thường không hay bay xa quá một ngày đường theo bất kỳ hướng nào, đúng không?” Freddy hỏi.

“Không,” Ferdinand nói. “Nhưng con quạ này có thể đã đi thăm họ hàng ở một quận khác. Nhiều khả năng vụ này là thế.”

“Quạ không thường đi thăm kiểu đó, đúng không?”

“Đúng.”

“Anh có từng biết có con quạ nào đi thăm như thế không?”

“Không,” Ferdinand nói, “nhưng không có lý do gì mà lại không có một con quạ bay như thế.”

“Đúng,” Freddy nói, “nhưng tôi muốn nói rằng việc đi thăm ấy chỉ là ở mức có thể, hơn là rất có thể, anh có thấy thế không?”

“Sao cơ... vâng, có lẽ...” Ferdinand nói miễn cưỡng.

“Cảm ơn, thế thôi,” Freddy nói. “Giờ tôi sẽ gọi chuột Eeny.”

Con chuột nhắt đứng lên và kể việc nó đã được Freddy cử đi thám thính các bàn viết tại tất cả các nhà hàng xóm trong vòng nửa dặm tính từ trang trại. Và nó đã không tìm thấy bất kỳ cái gì đáng chú ý hay khác thường ở bất kỳ nhà nào, cho tới khi đến viếng nhà cô McMinnickle. Ở đó nó đã tìm thấy những dấu hiệu cho thấy bình mực vừa mới vừa bị đánh đổ, và mặc dầu cô McMinnickle rõ ràng là đã thấm mực và rửa ráy, lau chùi cái bàn, nhưng miếng thấm trên đó đặt bình mực thì vẫn phô ra vô số những vết thấm lớn, cùng những dấu chân nhỏ in mực lấm lem. Nó có mang theo một mẩu giấy thấm ấy, và Freddy đem trình cho bồi thẩm đoàn xem xét.

Rồi Freddy cho gọi Prinny, chú chó nhà cô McMinnickle, làm chứng rằng ngày mùng 5 tháng Tám cô McMinnickle có giết gà để ăn tối. Charles nghe thấy thế rùng cả mình, và Leah con gái y, đang đậu trên một cái rầm trên đầu ô bồi thẩm, ngất xỉu luôn và rớt xuống một cái đạch trên sàn. Khi cô nàng đã được mang ra ngoài và trật tự được phục hồi, Freddy nói:

“Lần cuối cậu thấy mấy cái móng của con gà ấy là lúc nào?”

“Tôi phản đối!” Ferdinand kêu lên trước khi Prinny có thể trả lời. “Thưa quý tòa, câu hỏi về cô McMinnickle dùng gì cho bữa tối vào cái ngày trước vụ sát hại tàn bạo đó không có liên can gì...”

“Và tôi phản đối, thưa quý tòa,” Freddy đột ngột hét lên. “Vẫn chưa chứng minh được là có vụ sát hại nào không mà! Và tôi đồ rằng Ferdinand đang nỗ lực làm cho bồi thẩm đoàn có thành kiến.”

“Tòa trật tự!” Charles gáy, trong lúc bọn súc vật tràn lên sát hơn để không bỏ sót một từ nào của cuộc va chạm giữa hai luật sư đối kháng. “Các vị không thể cả hai phản đối cùng một lúc! Anh phản đối cái gì, Ferdinand?”

Con quạ nhắc lại nhận xét của mình.

“Tôi muốn cho thấy, thưa quý tòa,” Freddy nói, “rằng câu hỏi về việc cô McMinnickle đã dùng gì cho bữa tối có một liên hệ vô cùng gần gũi với vụ án này. Tôi tiếp tục được chứ?”

“Tiếp tục,” do có ít nhiều bối rối, quan tòa đã không nghĩ ra gì khác để nói.

Freddy lặp lại câu hỏi của mình, và chó Prinny đáp, “Lần cuối tôi thấy chúng trên đống rác vào sáng mùng 6 tháng Tám.”

“Và sau đó trong ngày cậu có đến thăm đống rác lần nào nữa không?”

“Có.”

“Và chúng vẫn ở đó?”

“Không,” Prinny nói, “chúng đã biến mất.”

Quạ Ferdinand không chất vấn kẻ làm chứng này, và Freddy sau đó cho gọi con trai Simon là Zeke. Một sự xao động vì phấn khích khi Zeke đứng lên, và đám súc vật xô nhau tới trước cho tới khi Charles dọa nếu không yên lặng thì phải giải tán phiên tòa. Ngay cả heo Archie cũng mở to đôi mắt nãy giờ đã nhắm nghiền được một lúc, và ngừng ngáy.

“Nào, Zeke,” Freddy nói, “tôi cho rằng anh đang nóng lòng được trả lời một cách đầy đủ và trung thực mọi câu hỏi tôi đặt ra cho anh?”

“Ồ vâng, thưa ngài,” Zeke nói, mở to mắt cố làm ra vẻ trung thực, nhưng chỉ khiến hắn trông như đang đau bụng.

“Rất tốt,” Freddy nói. Cậu ngừng một lát, rồi bất thình lình liếc xoáy vào tên chuột cống. “Anh ở đâu vào sáng ngày 6 tháng Tám?” cậu thét to.

Zeke ngó hoảng hồn. “Sao, thưa ngài, tôi... tôi ở... tôi ở nhà cả ngày. Vâng thưa ngài, ở nhà ạ.”

“Anh ở nhà, hử?” Freddy gầm lên. “Và nếu tôi cho anh hay rằng tôi có những kẻ làm chứng cho thấy anh không ở nhà thì sao?”

“Sao, tôi có thể đã chạy ra ngoài một lát, thưa ngài. Tôi không thể nhớ chính xác. Đúng là tôi có lúc ra ngoài một lát.”

“Thế là anh có ra ngoài?”

“Vâng, thưa ngài. Tôi... tôi có lẽ có ra ngoài.”

“Tốt,” Freddy nói. “Giờ hồi tưởng lại về buổi sáng ngày 6 tháng Tám nào. Anh đang ra ngoài đi dạo, giả dụ thế đi. Anh đi dọc theo con đường tới nhà cô McMinnickle. Tới đây tôi vẫn đúng chứ?”

“Sao ạ, thưa ngài, nói thật tôi không nhớ nổi ạ. Tôi chỉ ra ngoài lấy ít khí trời. Có lẽ tôi đã đi về hướng ấy. Tôi...”

“ Có lẽ anh đã ra đi về hướng ấy?” Freddy nói. “Tôi cho rằng anh đã đi thẳng tới nhà cô McMinnickle, tới đó anh chui vào qua ngả một cửa sổ hầm rượu. Thế rồi anh lên tầng trên và leo lên cái bàn bếp rồi ăn một phần miếng thịt xông khói...”

“Ồ không, thưa ngài!” con chuột cống kêu lên. “Tôi không hề vào nhà bếp. Tôi...”

“Câm mồm, thằng ngu!” giọng quát của Simon từ dưới gầm xe ngựa bay tới, và ngay lập tức hai cánh Ferdinand bắt đầu run rẩy vì kích động, nó hét lên, “Ngừng! Ngừng! Tôi phản đối! Thưa quý tòa, tôi phản đối vì hai điểm. Đầu tiên, việc Zeke ở đâu vào cái ngày trước vụ án m... à, tôi phải nói, trước cái tội ác được cáo buộc kia - là không có liên can gì tới vụ án. Thứ nhì, Freddy đang cố hăm dọa kẻ làm chứng này.”

“Các phản đối không được chấp nhận,” Charles nạt. “Ngay cả khi việc con chuột cống này ở đâu không liên can gì tới vụ án, tôi cho rằng ai nấy ở đây đều muốn biết y đã làm gì ở nhà cô McMinnickle. Và thứ nữa, nếu Freddy hay bất kỳ con nào có thể làm điều gì đó để hăm dọa y, ta cũng muốn xem điều đó đến cùng. Tiếp tục, Freddy.”

“Ồ, mẹ kiếp!” Ferdinand kêu lên chán ngán. “Không còn cách nào để xử một vụ án sao, Charles. Dùng một tí khôn ngoan đi có được không?”

“Nếu anh không thích cách xét xử vụ án này, anh quạ ạ,” Charles nói với vẻ nghiêm trang, “anh hoàn toàn tự do để rời tòa. Tòa này sẽ không để bị ai sai khiến. Tôi ở đây là để kết án Jinx, và tôi sẽ kết án y, nhưng tôi sẽ làm điều đó theo cách của riêng tôi.”

“Tôi hoàn toàn thỏa mãn, thưa quý tòa,” Ferdinand nói.

“Nhưng tôi thì không,” Freddy nói. “Anh không ở đây để kết án Jinx, Charles à; anh ở đây để chứng kiến công lý được thực thi.”

“Chà, công lý chỉ được thực thi nếu tôi kết án y, đúng không?” con gà trống vặn lại.

“Không đúng, nếu anh ấy vô tội.”

“Nhưng y không vô tội,” Charles kêu lên. “Ai cũng biết điều đó.”

“Không một con vật Mỹ nào sinh ra đã có quyền tự do lại bị kết án là phạm tội, cho tới chừng nào chứng minh được là y có tội,” Freddy nói. “Tôi tha thiết thỉnh cầu cử tọa trong gian tòa đây, chúng ra phải làm gì với một quan tòa đi kết tội một bị can trước khi bị can ấy ra hầu tòa?”

“Sa thải hắn đi! Quăng hắn ra ngoài! Bầu một quan tòa khác!” đám súc vật gào to.

“Tòa trật tự!” Charles thét lên. “Nhiệm vụ của tôi ở đây là để đưa ra phán quyết...”

“Mi không thể đưa ra cái mà mi không có!” một giọng cất lên. “Mi chưa bao giờ có phán quyết nào, Charles, và mi biết điều đó mà!”

Có tiếng cười lớn, nhưng Freddy đã đứng dậy bằng hai chân và ra hiệu cho yên lặng; tiếng ồn lắng xuống.

“Tôi chắc chắn,” chú nói, “rằng vị quan tòa đáng kính đây đã nói mà không suy nghĩ. Cũng như các bạn, quan tòa hiểu rằng một bị cáo được coi là vô tội cho tới khi chứng minh được là y có tội. Tôi chỉ muốn kêu gọi các bạn chú ý tới yếu tố rằng quan tòa đã để cho sự không ưa Jinx can thiệp vào ý thức công lý của mình. Anh biết thế mà, đúng không Charles?”

“Ồ, tôi cho là thế,” con gà trống bực bội đáp. “Tiếp tục phiên tòa của cậu đi, được chưa, và thôi bới móc tôi đi.”

“Rất tốt,” Freddy nói. “Giờ, Zeke, theo như lời thú nhận của chính anh, anh đã ở nhà cô McMinnickle vào buổi sáng ngày mùng 6. Anh có thể nói cho chúng tôi biết anh đã làm gì ở đó không?”

“Mày không phải trả lời câu ấy,” từ dưới cái xe ngựa, Simon gọi với ra. “Mày không phải trả lời bất kỳ câu nào mà mày cảm thấy câu trả lời có khuynh hướng đe dọa hay hạ phẩm giá mày con ạ.”

“Rồi, tôi sẽ không trả lời câu đó,” Zeke nói.

“Anh cảm thấy câu trả lời sẽ đe dọa hay hạ thấp phẩm giá anh sao?” Freddy hỏi.

“Vâng, nhiều ghê lắm.”

“Tốt,” Freddy bảo. “Coi như anh đã bị đe dọa hay hạ thấp phẩm giá rồi đi. Ferdinand, anh có muốn chất vấn kẻ làm chứng bị hạ thấp phẩm giá này không?”

“Không, Ferdinand bực mình nói. “Cậu ta chẳng dính gì tới vụ này cả. Tôi đã nói điều đó suốt rồi.”

Thế là Freddy gọi thêm hai kẻ làm chứng nữa. Đầu tiên, một con sóc, làm chứng là đã thấy một con chuột cống mang một cái bàn chân chim có vuốt loại gì đấy không biết đi về hướng khu chuồng trại vào sáng hôm mùng 6. Thứ nhì, một chú giẻ cùi xanh, làm chứng rằng cùng ngày hôm ấy chú bất ngờ quay về tổ và thấy hai con chuột cống đang ngó vào trong đó. Chú đã tấn công chúng và đuổi chúng đi rồi xem xét kỹ càng, nhưng không thấy mất gì ngoại trừ mấy cái lông dài dùng để lót tổ. Sau đó, trong ngày, chú có nhìn thấy hai con chuột, cùng là hai con kia hoặc cũng có thể không, chạy băng qua rừng, miệng ngậm một mớ lông chim đủ loại. Rõ ràng là chúng đang thu nhặt lông vì một mục đích nào đó của riêng chúng.

Đám đông, vì không thể nhìn ra tất cả những điều này có liên quan gì đến vụ án và càng lúc càng bồn chồn, bèn trở nên lặng lẽ khi Freddy thông báo rằng cậu sẽ không gọi thêm ai làm chứng nữa, mà sẽ kết luận vụ án này cho bồi thẩm đoàn.