hế là cả đám bọn mình đều có mặt, trở lại đây một lần nữa, rám nắng một cách duyên dáng và phấn khích như một chàng trai mạnh mẽ bắt đầu cuộc đua nước rút,” Phil ngồi xuống một chiếc va li và thở dài vui sướng. “Thật hứng khởi quá khi được gặp lại Nhà Patty - và dì - và lũ mèo, phải không nào? Mèo Mốc lại sứt thêm một miếng tai nữa, phải không?”

“Mốc dẫu không có tai thì vẫn là chú mèo đáng yêu nhất trên thế giới này,” Anne tuyên bố một cách trung thành từ hòm đồ mà cô đang ngồi, Mốc thì ưỡn ẹo trong lòng cô đầy vui sướng chào đón cô trở lại.

“Thế dì không vui khi bọn cháu quay về à?” Phil hỏi.

“Có chứ. Nhưng ta ước gì các cháu dọn đồ cho gọn vào,” dì Jamesina than vãn khi nhìn đống rương hòm và va li hỗn loạn xung quanh bốn cô gái đang ríu rít trò chuyện với nhau. “Dọn xong thì nói chuyện cũng được mà. Việc trước chơi sau từng là câu cách ngôn của ta khi còn trẻ.”

“Ôi, thời này thì bọn cháu đã đảo ngược câu nói đó rồi, dì ạ. Phương châm của bọn cháu là chơi trước cày sau. Dì có thể hoàn thành công việc tốt hơn hẳn nếu được chơi đùa xả ga từ trước.”

“Nếu cháu định cưới một mục sư,” dì Jamesina ẵm Joseph, cầm bộ đồ đan lên rồi giơ tay đầu hàng cuộc chiến không thể thắng nổi, với vẻ duyên dáng yêu kiều đã biến dì thành nữ hoàng của các bà nuôi dạy trẻ, “cháu phải bỏ lối nói kiểu ‘xả ga’ đi nhé.”

“Vì sao chứ?” Phil rên rỉ. “Ôi, vì sao vợ mục sư chỉ được thốt lên những lời đứng đắn đạo mạo? Cháu sẽ không thế đâu. Tất cả mọi người ở đường Patterson đều dùng tiếng lóng - nói cách khác là ngôn ngữ ẩn dụ - và nếu cháu không nói y thế thì họ sẽ nghĩ là cháu kiêu căng và ngạo mạn không chịu nổi.”

“Thế cậu báo tin cho gia đình chưa?” Priscilla vừa hỏi vừa lấy ít đồ ăn trong giỏ đồ ăn trưa cho mèo Sarah.

Phil gật đầu.

“Thế họ đón nhận tin đó ra sao?”

“Ôi, mẹ tớ tức điên lên. Nhưng tớ đứng yên không lay chuyển - chính tớ, Philippa Gordon, cô nàng trước đây chẳng hề quyết tâm lấy một chuyện gì. Ba tớ bình tĩnh hơn. Ba của ông cũng là mục sư, do vậy, ba vẫn có chút mềm lòng trước những người giảng đạo, cậu biết đấy. Tớ dẫn Jo đến Đỉnh Nhựa Ruồi, sau khi mẹ tớ bình tĩnh được một chút, và cả hai người đều mến anh ấy. Nhưng mẹ tớ luôn chèn vào những lời gợi ý đáng sợ trong mỗi cuộc nói chuyện liên quan đến những kỳ vọng mẹ dành cho tớ. Ôi, lộ trình kỳ nghỉ của tớ không hẳn trải đầy hoa hồng đâu, các cô nàng thân yêu ạ. Nhưng... tớ đã chiến thắng và tớ có Jo. Chẳng có gì quan trọng hơn thế.”

“Đối với cháu thôi,” dì Jamesina u ám nói.

“Đối với Jo cũng thế,” Phil bật lại. “Dì cứ thương hại anh ấy mãi thế. Vì sao nào? Cháu nghĩ anh ấy đáng được ganh tỵ đấy chứ. Lấy cháu là anh ấy có được trí thông minh, sắc đẹp và một trái tim vàng.”

“Cũng may là bọn ta đã quen với mấy bài phát biểu của cháu,” dì Jamesina kiên nhẫn giải thích. “Ta hy vọng cháu không nói như vậy trước mặt người lạ. Họ sẽ nghĩ gì đây?”

“Ôi, cháu chẳng cần biết họ nghĩ gì. Cháu không muốn nhìn bản thân mình bằng mắt của người khác. Chắc chắn đa số thời gian làm thế sẽ cực kỳ khó chịu. Cháu chẳng tin ngài thi sĩ Robert Burns thật lòng tin vào lời cầu nguyện ấy của mình đâu.”

“Ôi, ta dám chắc chúng ta ai cũng cầu xin những điều mình chưa hẳn đã mong muốn, nếu dám thành thật nhìn thẳng vào tim mình,” dì Jamesina thẳng thắn thú nhận, “Theo ý ta thì những lời cầu nguyện như thế chẳng đi đến đâu đâu. Ta cũng từng cầu nguyện rằng ta có thể cho phép mình tha thứ một người nọ, nhưng giờ thì ta biết hồi đó mình thực sự không muốn tha thứ cho bà ta. Đến lúc nhận ra rằng ta muốn tha thứ thực sự rồi thì ta cứ thế tha thứ mà chả phải cầu nguyện.”

“Cháu không thể tưởng tượng ra bộ dạng kiên quyết không tha thứ của dì,” Stella thốt lên.

“Ôi dào, lúc trước ta toàn thế. Nhưng càng già đi thì càng thấy rằng ôm mãi mối hận thù thì chẳng đáng chút nào.”

“Điều đó làm cháu nhớ ra chuyện này,” Anne kêu lên và kể cho mọi người nghe câu chuyện của John và Janet.

“Và giờ thì hãy kể cho bọn tớ nghe về cảnh lãng mạn mà cậu ám chỉ một cách rùng rợn trong thư đi,” Phil yêu cầu.

Anne hùng hồn diễn lại cảnh cầu hôn của Samuel.

Các cô gái rú lên cười và dì Jamesina tủm tỉm cười.

“Kể xấu về các chàng trai theo đuổi thì không ra dáng chút nào,” dì nghiêm khắc khuyên. “Tuy nhiên,” dì bình tĩnh thêm, “ta lúc nào cũng làm như thế.”

“Kể cho chúng cháu nghe về các chàng trai của dì đi,” Phil kèo nài. “Dì chắc hẳn từng có rất nhiều chàng trai theo đuổi.”

“Bọn họ không chỉ ở trong thời quá khứ đâu,” dì Jamesina bật lại. “Đến giờ ta vẫn còn có người dòm ngó đấy nhé. Dạo gần đây có ba ông già góa vợ ở nhà cứ ngẩn ngơ nhìn theo ta. Đám trẻ các cháu đừng tưởng là mình sở hữu tất cả lãng mạn trên thế giới này.”

“Góa vợ và nhìn ngẩn ngơ nghe chẳng lãng mạn lắm, dì ạ.”

“À, thì không; nhưng đám trai trẻ cũng chẳng phải lúc nào cũng lãng mạn. Một số chàng trai của ta rõ ràng là không thế rồi. Ta từng cười nhạo bọn họ khủng khiếp, ôi các cậu trai đáng thương. Một người tên là Jim Elwood - anh ta lúc nào cũng mơ mơ màng màng - chẳng bao giờ ý thức được chuyện gì đang diễn ra. Anh ta không nhận ra được thực tế rằng ta đã nói ‘không’ cho đến một năm sau đó. Khi anh ta lập gia đình, vợ anh ta rơi ra khỏi xe trượt vào một đêm khi họ đánh xe về từ nhà thờ mà anh ta cũng chẳng để ý nữa. Sau đó thì đến Dan Winston. Anh ta biết tuốt. Anh ta biết tất cả mọi điều trên thế giới này và hầu hết mọi điều trong thế giới sau. Anh ta có thể trả lời bất cứ câu hỏi nào, ngay cả nếu cháu hỏi khi nào là ngày tận thế. Milton Edwards thì rất dễ thương và ta thích nhưng không cưới anh ta. Một phần vì anh ta mất một tuần mới hiểu một lời nói đùa, và một phần vì anh ta chưa hề mở lời hỏi cưới. Horatio Reeve là chàng trai thú vị nhất từng theo đuổi ta. Nhưng khi kể chuyện, anh ta thêm vào nhiều hoa hòe hoa sói quá đến mức ta chẳng biết được thực sự câu chuyện ra sao. Ta chẳng bao giờ có thể xác định được là anh ta nói xạo hay chỉ để trí tưởng tượng chắp cánh bay.”

“Và những người khác thì sao hở dì?”

“Đi dỡ đồ đạc đi,” dì Jamesina vẫy vẫy cây kim đan trước mặt họ. “Những người còn lại quá đáng yêu không nên bị trêu chọc. Ta sẽ tôn trọng những ký ức về họ. Có một hộp hoa trong phòng cháu đấy, Anne. Gửi đến khoảng cách đây một tiếng.”

Sau tuần đầu tiên, các cô gái của Nhà Patty bắt đầu hòa mình vào guồng quay học tập đều đặn; vì đây là năm cuối của họ tại Redmond và phải chiến đấu dai dẳng để đạt được bằng tốt nghiệp danh dự. Anne đắm mình vào môn Văn chương, Priscilla nghiên cứu Văn học Hy La và Philippa vật lộn với môn toán. Đôi khi họ mệt mỏi, đôi khi họ nản lòng, đôi khi thấy chẳng có gì đáng để bỏ công bỏ sức ra giành giật cả. Trong một lần tâm trạng như vậy, Stella lang thang đến căn phòng màu xanh vào một chiều mưa tháng Mười một. Anne ngồi trên sàn nhà trong một vòng tròn ánh sáng nho nhỏ tỏa ra từ bóng đèn bên cạnh cô, giữa một đám bản thảo nhàu nhĩ rải rác xung quanh.

“Cậu đang làm cái quái gì thế?”

“Chỉ đọc lại mấy truyện vớ vẩn ở câu lạc bộ sáng tác hồi xưa mà thôi. Tớ muốn kiếm thứ gì đó vui vẻ và mụ cả đầu càng tốt. Tớ học bài nhiều đến mức thế giới trở nên xám xịt hết cả. Thế là tớ lên đây và bới mấy thứ này ra khỏi rương. Những câu chuyện này ngập trong nước mắt và bi kịch khiến chúng trở nên buồn cười khủng khiếp.”

“Tớ cũng đang chán đời và nản lòng đây,” Stella nói rồi quăng mình lên chiếc ghế dài. “Chẳng thứ gì đáng giá để làm cả. Đến suy nghĩ của tớ cũng cũ mèm. Tớ nghĩ ra chúng từ lâu lắm rồi. Cuối cùng thì sống để làm gì vậy hở Anne?”

“Cưng à, chỉ vì não hoạt động quá sức nên chúng ta mới cảm thấy như vậy thôi, và thời tiết nữa. Một chiều mưa như trút nước thế này, tiếp sau một ngày học hành vất vả, sẽ giẫm bẹp bất kỳ ai trừ anh chàng Mark Tapley[19]. Cậu biết rõ được sống là hết sức đáng giá mà.”

[19]. Anh chàng lạc quan trong quyển Martin Chuzzlewit của Charles Dickens.

“Ồ, tớ cũng cho là thế. Nhưng giờ thì tớ không thể chứng minh điều đó cho bản thân được.”

“Chỉ cần nghĩ đến những bậc vĩ nhân cao quý đã sống và làm việc trên thế giới này,” Anne mơ màng nói.

“Chẳng phải thật đáng giá khi được tiếp bước họ và kế thừa những gì họ sở hữu và dạy dỗ sao? Chẳng phải thật đáng giá khi nghĩ rằng chúng ta có thể chia sẻ lý tưởng của họ? Và rồi còn những con người vĩ đại sẽ xuất hiện trong tương lai nữa chứ? Chẳng phải thật đáng giá khi nỗ lực thêm một chút và mở đường cho họ - giúp họ bước thêm một bước dễ dàng hơn trên đường dẫn tới vinh quang?”

“Ôi, tâm trí của tớ đồng ý với cậu, Anne ạ. Nhưng linh hồn tớ vẫn buồn thảm và chẳng có chút cảm hứng nào. Tớ lúc nào cũng ỉu xìu lùi xùi trong những đêm mưa.”

“Trong một vài đêm tớ cũng thích mưa - tớ thích nằm trên giường và nghe tiếng mưa lộp độp trên mái nhà và lướt thướt qua hàng thông.”

“Tớ thích mưa khi nó chịu ở trên mái nhà,” Stella nói. “Nhưng không phải luôn luôn được như thế. Tớ đã trải qua một đêm khủng khiếp tại một trang trại cũ ở nông thôn vào mùa hè năm ngoái. Mái nhà bị dột và mưa cứ nhỏ giọt lộp độp xuống giường của tớ. Khi ấy thì chẳng có gì nên thơ cả. Tớ đã phải lò dò thức dậy vào ‘nửa đêm u ám’ và chạy vòng vòng để kéo giường ra khỏi chỗ dột - và đó là cái loại giường nguyên khối kiểu cổ nặng áng chừng đến cả tấn ấy. Và sau đó nước cứ nhỏ giọt lộp độp lộp độp suốt cả đêm cho đến khi dây thần kinh của tớ đứt hết cả. Cậu không tưởng tượng nổi thứ âm thanh quái dị mà một giọt mưa to đùng tạo ra khi nó mềm oặt rơi xuống sàn gỗ giữa đêm đâu. Nghe như tiếng bước chân ma quái và các thể loại tương tự. Cậu đang cười gì vậy hở Anne?”

“Cười mấy câu chuyện này. Theo cách Phil nói thì chúng thật chết người - theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, vì trong truyện ai cũng chết hết cả. Chúng tớ đã sáng tác ra các nhân vật nữ chính dễ thương và hào nhoáng đến chừng nào - và chúng tớ trang điểm cho bọn họ nữa chứ! Lụa là - xa tanh - nhung - trang sức - đăng ten - họ chẳng bao giờ mặc thứ gì khác ngoài mấy thứ đó. Đây là một trong những truyện Jane Andrews viết miêu tả nữ chính ngủ trong chiếc váy xa tanh trắng tuyệt đẹp đính đầy ngọc trai con.”

“Tiếp đi,” Stella giục. “Tớ bắt đầu cảm thấy đời là đáng sống khi có tiếng cười trong đó.”

“Đây là một truyện tớ viết. Nữ chính đang vui đùa ở một vũ hội, ‘toàn thân lấp lánh những viên kim cương lớn hạng nhất’. Nhưng đằng sau nhan sắc và trang phục lộng lẫy là gì? ‘Đường vinh quang chỉ dẫn đến nấm mồ.’[20] Họ hoặc là bị giết hoặc chết vì thất tình. Chẳng còn lối thoát nào khác cả.”

[20]. Thơ Thomas Grey.

“Để tớ đọc vài ba câu chuyện cậu viết nào.”

“Được thôi, đây là kiệt tác của tớ. Lưu ý tiêu đề vui vẻ của nó - ‘Những ngôi mộ của tôi’. Tớ nhỏ hàng lít nước mắt khi viết và các cô bạn gái khác rơi hàng thùng lệ khi nghe tớ đọc. Mẹ Jane Andrews mắng cậu ấy một trận gay gắt vì tuần đó cậu ấy đem quá nhiều khăn tay đi giặt. Đó là một câu chuyện bi thảm về các chuyến lãng du của một cô vợ mục sư đạo Giám Lý. Tớ để cho cô ấy là tín đồ Giám Lý vì đấy là lý do cần thiết cho những chuyến đi lãng du của cô ấy. Nơi nào đến sống, cô ấy cũng chôn một đứa con. Tổng cộng có chín đứa bé và mộ của chúng nằm rải rác trải dài từ Newfoundland đến Vancouver. Tớ mô tả từng đứa bé một, hình dung cảnh hấp hối, vẽ ra chi tiết những bia mộ và lời văn bia. Tớ định chôn cả chín đứa nhưng khi mới xử lý xong có tám thì nguồn sáng tác những chuyện lạnh xương sống của tớ đã cạn kiệt, thế là tớ cho phép đứa thứ chín sống sót làm một kẻ tàn tật không hy vọng.”

Trong khi Stella đọc Những ngôi mộ của tôi, đánh dấu những đoạn văn bi thảm với tiếng cười khúc khích, và Mốc ngủ giấc ngủ của chú mèo vất vả bôn ba bên ngoài suốt đêm, cuộn mình trên bản thảo câu chuyện của Jane Andrews viết về một cô gái xinh đẹp mười lăm tuổi đi làm y tá ở một khu người bị bệnh cùi - đương nhiên là cuối cùng cô nàng cũng chết vì căn bệnh đáng tởm đó, Anne đọc lướt qua vài bản thảo khác và nhớ lại những năm tháng cũ ở trường Avonlea khi các thành viên của câu lạc bộ sáng tác ngồi viết lách dưới gốc vân sam hoặc giữa đám dương xỉ bên dòng suối. Hồi đó họ chơi vui đến dường nào! Ánh nắng và niềm vui của những mùa hè xưa cũ chợt ùa về theo từng dòng chữ. Vinh quang Hy Lạp cổ hay Rome xưa hào nhoáng cũng chưa hẳn có thể dệt nên cảm xúc đầy ma thuật như những câu chuyện đầy nước mắt buồn cười của câu lạc bộ sáng tác thuở ấy. Giữa đống bản thảo Anne tìm thấy một truyện ngắn viết trên tờ giấy gói. Nét cười gợn sóng dâng đầy đôi mắt xám khi cô nhớ lại thời gian và địa điểm mà nó ra đời. Đó chỉ là vài dòng phác thảo được viết vào ngày cô lọt xuống mái chuồng vịt nhà Cobb trên đường Bảo Thủ.

Anne liếc qua rồi bắt đầu chăm chú đọc. Đó là một đoạn đối thoại ngắn giữa cúc tây, đậu hoa, chim bạch yến dại trên bụi tử đinh hương và vị thần giám hộ khu vườn. Sau khi đọc xong, cô ngồi đăm đăm nhìn vào khoảng không; và khi Stella rời đi cô vuốt phẳng bản thảo nhăn nhúm.

“Mình tin rằng mình sẽ thành công,” cô thốt lên đầy quyết tâm.