hỉ một tuần nữa thôi là bọn mình quay trở lại Redmond rồi,” Anne nói. Cô rất vui khi nghĩ đến chuyện trở về học tập, với lớp học và bạn bè ở Redmond. Những giấc mơ đầy thú vị quanh Nhà Patty cũng được dệt nên. Chỉ cần nghĩ đến nơi đó thôi là cô đã có cảm giác ấm cúng dễ chịu của tổ ấm rồi, dù cô vẫn chưa hề sống ở đó ngày nào.

Nhưng mùa hè này cũng là một mùa hè hết sức hạnh phúc - một khoảng thời gian vui sống dưới ánh dương và bầu trời mùa hạ, tha hồ tận hưởng thú làng quê lành mạnh; làm mới và thắt chặt thêm tình bạn; giúp cô học cách sống cao thượng hơn, làm việc kiên nhẫn hơn, vui chơi nhiệt tình hơn.

“Bài học cuộc sống không chỉ được học ở trường đại học,” cô nghĩ bụng. “Cuộc đời dạy ta ở khắp mọi nơi.”

Nhưng chao ôi, tuần cuối cùng của kỳ nghỉ thú vị đã bị phá hỏng bởi một sự cố tinh quái chẳng khác gì giấc mơ bị đảo ngược.

“Dạo này có viết lách gì nữa không?” ông Harrison ân cần hỏi thăm vào một buổi tối khi Anne đến uống trà với ông và bà Harrison.

“Không,” Anne trả lời có phần cộc lốc.

“À, tôi chẳng có ý gì xấu đâu. Hôm trước bà Hiram Sloane nói với tôi là tháng trước bưu điện có nhận một phong bì lớn gửi đến công ty bột nở Rollings Đáng Tin Cậy ở Montreal, và bà ngờ rằng có ai đó đang cố giành giải thưởng cho truyện ngắn hay nhất giới thiệu nhãn hiệu bột nở của công ty này. Bà ấy nói chữ viết trên phong bì không phải của cháu, nhưng tôi đã đoán có lẽ là cháu gửi.”

“Thật ư, không đời nào! Cháu có đọc qua về cuộc thi, nhưng cháu chẳng mơ đến chuyện tham gia. Cháu nghĩ thật hết sức nhục nhã khi viết hẳn một truyện ngắn chỉ để quảng cáo cho sản phẩm bột nở. Tệ cũng chẳng kém vụ Judson Parker định đăng quảng cáo thuốc trên hàng rào.”

Anne kiêu hãnh đáp lại như thế mà chẳng thể ngờ được cả trời bẽ mặt sắp ập xuống đầu. Vào ngay tối hôm đó, Diana chạy ập vào căn gác xép nhìn ra cổng, mắt sáng rực, má ửng hồng, mang theo một bức thư.

“Ôi, Anne ơi, có bức thư gửi cậu này. Khi nãy tớ đang ghé qua bưu điện nên cầm cho cậu luôn. Mở ra nhanh đi. Nếu đó đúng là điều tớ nghĩ thì tớ sẽ phát điên lên vì hạnh phúc mất.” Anne hoang mang mở thư và liếc qua nội dung của bức thư đánh máy.

Gửi cô Anne Shirley,

Chái Nhà Xanh,

Avonlea, đảo Hoàng Tử Edward.

“Thân gửi Quý cô: Chúng tôi rất hân hạnh được thông báo rằng truyện ngắn thú vị của cô ‘Averil chuộc lỗi’ đã đoạt giải thưởng trị giá hai mươi lăm đô trong cuộc thi vừa đây. Chúng tôi xin gửi kèm ngân phiếu trong lá thư này. Chúng tôi đang sắp xếp xuất bản truyện ngắn này trên một vài tờ báo nổi tiếng ở Canada, và chúng tôi cũng có ý định in thành tờ rơi để phân phối cho các khách hàng. Cám ơn cô đã quan tâm đến doanh nghiệp của chúng tôi.

Kính chào trân trọng,

Công ty bột nở Rollings Đáng Tin Cậy.

“Tớ chẳng hiểu gì cả,” Anne ngẩn ra.

Diana vỗ tay.

“Ôi, tớ biết nó sẽ giành được giải thưởng mà - tớ tin chắc thế. Tớ đã gửi truyện ngắn của cậu tham gia cuộc thi, Anne ạ.”

“Diana - Barry!”

“Ừ, tớ làm thế đấy,” Diana vui sướng khẳng định, ngồi ghé xuống giường. “Khi đọc được tin về cuộc thi, tớ nghĩ ngay đến truyện ngắn của cậu, ban đầu tớ định đề nghị cậu gửi truyện dự thi. Nhưng rồi tớ sợ cậu không chịu - cậu chẳng còn mấy niềm tin vào truyện ngắn ấy nữa. Thế là tớ quyết định gửi bản sao cậu cho tớ, và không hé răng gì với cậu. Vậy đó, nếu nó không đoạt giải, cậu sẽ không bao giờ biết tới và chẳng cần cảm thấy xấu hổ, bởi vì họ không trả lại những truyện ngắn không đoạt giải, mà nếu nó đoạt giải thật thì cậu sẽ có một bất ngờ thú vị.”

Diana không phải người tinh tế gì cho lắm, nhưng chính vào lúc này, cô chợt nhận ra Anne chẳng có vẻ gì là quá sức vui mừng cả. Bất ngờ thì quả là có, rõ là thế - nhưng vui sướng thì ở đâu?

“Sao vậy, Anne, trông cậu chẳng vui chút nào!” cô kêu lên.

Anne ngay lập tức nặn ra một nụ cười và đặt nó lên môi.

“Đương nhiên là tớ làm sao mà không vui sướng được trước hành động vô tư chỉ muốn làm tớ hạnh phúc của cậu chứ,” cô chậm rãi giải thích. “Nhưng cậu biết đấy - tớ quá sức ngạc nhiên - tớ không ý thức được nữa - và tớ chẳng hiểu đầu cua tai nheo gì. Chẳng có từ nào trong truyện ngắn của tớ nói về... về...”Anne hơi nghẹn lời - “bột nở.”

“Ồ, tớ viết thêm vào đấy,” Diana giờ đã hoàn toàn yên tâm. “Dễ như không ấy mà - và tất nhiên kinh nghiệm hồi tham gia câu lạc bộ sáng tác ngày xưa đã giúp tớ khá nhiều. Cậu có nhớ cảnh Averil làm bánh không? À, tớ chỉ thêm vào là cô ấy dùng bột nở Rollings Đáng Tin Cậy và đó là lý do khiến bánh ngon như vậy; và rồi ở đoạn cuối, chỗ Perceval ôm lấy Averil trong vòng tay, anh nói, ‘Tình yêu của anh, những năm tháng tươi đẹp sắp tới sẽ giúp cho ngôi nhà ước mơ của chúng ta ngày càng hoàn thiện,’ tớ thêm vào, ‘nơi ấy, chúng ta sẽ không bao giờ dùng bất kỳ loại bột nở nào khác ngoại trừ hiệu Rollings Đáng Tin Cậy.’”

“Ôi,” Anne đáng thương thở hắt ra như có ai đó dội nước lạnh vào người.

“Và thế là cậu đã giành được hai mươi lăm đô la tiền thưởng,” Diana hớn hở tiếp tục. “Ôi chao, có lần tớ nghe Priscilla nói là tạp chí Phụ nữ Canada chỉ trả năm đô la cho một truyện ngắn thôi!”

Những ngón tay run rẩy của Anne chìa ra tấm séc màu hồng đáng ghét.

“Tớ không thể lấy tiền này được - nó là của cậu mới đúng, Diana ạ. Cậu gửi truyện đi và thay đổi nó cho phù hợp. Tớ... tớ chắc chắn là sẽ không bao giờ gửi nó đi. Thế nên cậu phải giữ tấm séc này thôi.”

“Tớ chỉ muốn thử một phen thôi mà,” Diana đáp trả giọng trách móc. “Ôi chao, những gì tớ làm có khó gì đâu. Vinh dự là bạn của người chiến thắng là quá đủ cho tớ rồi. Ôi, tớ phải đi đây. Lẽ ra tớ phải đi thẳng từ bưu điện về nhà, nhà tớ có khách. Nhưng tớ nhất định phải sang nhà cậu để biết tin chính xác. Tớ hạnh phúc khi cậu thắng giải lắm, Anne ạ.”

Anne đột nhiên chồm tới, choàng tay ôm lấy Diana, và hôn vào má bạn.

“Tớ nghĩ rằng cậu là người bạn đáng yêu và chân thành nhất trên thế giới này, Diana ạ,” cô nói với giọng hơi run rẩy, “và tớ đảm bảo với cậu là tớ rất biết ơn động cơ những hành động của cậu.”

Diana, vui sướng và hơi bối rối, cuối cùng cũng ra về, và Anne đáng thương, sau khi quẳng tấm séc vô tội vào ngăn kéo bàn viết như thể đó là đồng tiền máu, đã quăng mình lên giường và òa khóc vì nhục nhã và vì tính đa cảm bị tổn thương. Ôi, cô không dám ló mặt ra sau chuyện này nữa - không bao giờ!

Gilbert đến chơi lúc chạng vạng, tràn ngập những lời chúc mừng ấp ủ, vì anh vừa ghé qua Dốc Vườn Quả và nghe thấy tin vui. Nhưng lời chúc mừng sựng lại trên môi khi anh nhìn thấy khuôn mặt Anne.

“Sao vậy, Anne, chuyện gì vậy? Tớ ngỡ sẽ nhìn thấy cậu hớn hở khi đạt giải thưởng của Rollings Đáng Tin Cậy chứ. Cậu giỏi lắm!”

“Ôi, Gilbert, lại cậu nữa sao,” Anne van nài chẳng khác gì lời cuối cùng của Caesar trước khi bị giết, Brutus, cả anh nữa sao? “Tớ cứ tưởng cậu sẽ hiểu chứ. Cậu không thấy chuyện đó khủng khiếp thế nào à?”

“Tớ phải thú nhận là không hiểu. Cái gì không ổn chứ?”

“Mọi thứ,” Anne rên rỉ. “Tớ cảm thấy như phải mang dấu ô nhục vĩnh viễn vậy. Cậu nghĩ một người mẹ sẽ cảm thấy thế nào nếu thấy đứa con thương yêu xăm trên mình một hình xăm quảng cáo bột nở? Tớ cảm thấy y như vậy đấy. Tớ yêu truyện ngắn đáng thương của tớ, và tớ đã dùng hết sức lực để viết ra nó. Và thật báng bổ khi hạ thấp nó xuống tầm một bài quảng cáo cho món bột nở. Cậu không nhớ những gì giáo sư Hamilton từng kể trong lớp văn học ở trường Queen sao? Thầy nói rằng chúng ta không bao giờ được đặt bút viết vì một động cơ thấp hèn không xứng đáng, và luôn luôn phải bám lấy những lý tưởng cao đẹp nhất. Thầy sẽ nghĩ gì khi biết tớ đã viết một truyện ngắn để quảng cáo cho hãng Rollings Đáng Tin Cậy? Và, ôi chao, cứ đợi đến khi Redmond biết được tin này! Cứ nghĩ xem tớ sẽ bị trêu chọc và đưa ra làm trò cười thế nào!”

“Chuyện ấy cậu đừng lo,” Gilbert an ủi, bồn chồn tự hỏi liệu có phải Anne đặc biệt chú trọng đến ý kiến của cái chàng năm ba chết tiệt kia hay không. “Dân Redmond sẽ nghĩ y hệt tớ - rằng cậu, cũng như chín phần mười số sinh viên, không có được mấy của cải trên thế gian này, đã dùng cách này kiếm ít tiền lương thiện để tiếp tục theo học. Tớ không thấy có gì thấp hèn không xứng đáng hoặc ngớ ngẩn ở đây cả. Đương nhiên ai chẳng muốn viết nên một tuyệt tác văn chương cơ chứ - nhưng trong lúc đó vẫn phải trả tiền học phí và tiền thuê nhà thôi.”

Cách nhìn thông thường lý trí này giúp Anne khá hơn một tẹo. Ít nhất nó giúp cô thoát khỏi nỗi sợ hãi bị đưa ra làm trò cười, dẫu những tổn thương sâu sắc vì lý tưởng bị xúc phạm vẫn còn đó.