hính phủ Pháp, qua ngòi bút của Moutet, đã chỉ thị rằng trong giai đoạn khó xử này không được chủ động làm một điều gì có thể làm cho tình hình đột nhiên thêm căng thẳng, gây khó khăn trở ngại cho việc ký kết những hiệp định vĩnh viễn. Thế nhưng, ngay trước khi ký Tạm ước, các nhà chức trách Pháp ở Đông Dương phụ trách các vấn đề kinh tế, đã hết sức lo sợ trước tình hình buôn lậu ở miền Bắc; họ tình nghi về nội dung hàng lậu đó: đổi gạo (hoặc những thực phẩm hiếm thiếu) lấy vũ khí mà Chính phủ Hà Nội mua sắm ở Trung Quốc, bằng mọi thủ đoạn, nhằm nhanh chóng củng cố quân đội của mình. Các nhà chức trách Pháp bèn quyết định thành lập một hệ thống kiểm soát thuế quan. Họ cho rằng nên cách ly nước Việt Nam DCCH với Trung Quốc bằng cách kiểm soát chủ yếu Lạng Sơn và nhất là Hải Phòng.

Vậy là ngày 10 tháng 9 và một cách bí mật (vì Paris cũng đến nửa tháng 11 mới được thông báo về sự việc này), viên cố vấn kinh tế Davée và tướng Morlière, ủy viên mới (quyền) của Cộng hòa Pháp tại Bắc Kỳ, đã quyết định thiết lập một hệ thống kiểm soát thuế quan ở các vùng duyên hải Việt Nam và đặc biệt xung quanh Hải Phòng, bắt đầu từ ngày 15/10. Quyết định này gây nên một sự náo động tâm lý sâu sắc trong các giới chính trị Việt Nam; họ coi đó là một sự vi phạm Tạm ước.

Giả sử Việt Nam có chấp nhận “nguyên tắc” thống nhất thuế quan đi nữa thì ít nhất cũng còn phải thông qua những tiểu ban hỗn hợp mà thảo luận nhất trí với nhau về các thể thức kiểm soát thuế quan và những vấn đề tài chánh mà nó bao gồm (việc phân định thu nhập là một vấn đề chính phủ, chưa được giải quyết tại các cuộc đàm phán Paris). Chính phủ Hà Nội đã tức thời phản đối với tướng Morlière về cái gọi là “sự vi phạm trắng trợn chủ quyền của Việt Nam” và ngày 20/10, Ban Chấp hành Mặt trận Việt Minh kêu gọi người Pháp “xem xét lại thái độ của họ”.

Trở về Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho rằng vấn đề này phải được giải quyết do những tiểu ban hỗn hợp mà ông Hồ đã quyết định cùng với đô đốc d’Argenlieu tại Cam Ranh phải nhanh chóng thành lập và ngay ngày 29/10, ông Hồ đề nghị với Sài Gòn cho họp ngay không chậm trễ tiểu ban hỗn hợp thuế quan và thương rnại nhằm nghiên cứu những vấn đề chưa được giải quyết tại Hải Phòng. Đây là ngày hôm trước của ngày mà Tạm ước bắt đầu có hiệu lực và cũng là ngày hôm trước của ngày ngừng bắn ở Nam Bộ.