What holy cities are to nomadic tribes - a symbol of race and a bond of union - great books are to the wandering souls of men: they are the Meccas of the mind.

G.E. Woodberry

 
 
 
 
 
Tác giả: K. Dombrovsky
Thể loại: Tuổi Học Trò
Dịch giả: Minh Đăng Khánh
Biên tập: Lê Huy Vũ
Upload bìa: Lê Huy Vũ
Số chương: 10
Phí download: 2 gạo
Nhóm đọc/download: 0 / 1
Số lần đọc/download: 174 / 10
Cập nhật: 2019-11-19 14:36:07 +0700
Link download: epubePub   PDF A4A4   PDF A5A5   PDF A6A6   - xem thông tin ebook
 
 
 
 
Tại Ga Petrushkino
ói đúng ra thì ga Petrushkino chẳng phải là một nhà ga, mà chỉ là một cái sân ga ở trong rừng với một ngôi nhà nhỏ và mấy cái quán bán nước, bán báo. Khu nhà nghỉ mát Petrushkino nằm cách đấy hai kilômét, ở phía bên kia đường sắt.
Con đường rải nhựa chạy từ mạn sông thoạt tiên ngược lên đồi, rồi đến ngay đằng trước ga thì lại xuôi xuống.
Lúc băng qua cánh đồng và các bụi cây, các cậu bé đi khá là vất vả. Nhưng lúc ra được đến quãng đường chạy thoai thoải về phía ga, các cậu liền trượt trên đường như trượt trên mặt băng - chỉ cần giữ thăng bằng và cố đừng chệch sang vệ đường thôi.
Ví thử các cậu bé là những người làm thực nghiệm có kinh nghiệm hoặc các cậu có đầu óc quan sát hơn thì các cậu có thể thấy rằng tác động của "Máy biến đổi…" không phải hoàn toàn như nhau ở khắp mọi nơi. Ở ngay sát máy là nơi lực ma sát giảm nhiều nhất. Vytka đi lên đồi vất vả hơn cả vì cậu ta đeo máy ở ngay vai mình. Nhưng lúc xuống đồi thì cậu ta lại trượt nhanh hơn ai hết.
Lúc Vytka đi ngang qua quầy bán nước uống có ga, tất cả các chai đều đồng loạt bật tung nút. Cô bán hàng bị ướt đẫm từ đầu đến chân vì những luồng nước sủi bọt của những chai "Nước uống phúc bồn tử" và "Kvas[8] lúa mì". Nhưng Vytka không hề nhận thấy việc đó - cậu ta đã có mặt ở sân ga rồi.
Đoàn tàu từ khu nghỉ mát có lẽ vừa mới đến ga. Lúc ấy hành khách vẫn còn ít, và mấy người đi xuống ga đã tỏ ra bất lực trong việc cố làm quen với tình trạng đột nhiên mất ma sát. Người thì ngã, người thì khó khăn lắm mới đứng vững được, người thì chửi rủa, và có người lại còn cười nữa.
Một bà đỏm dáng mặc áo dài sặc sỡ đi ra khỏi toa tàu với điệu bộ trịnh trọng. Vừa bước được mấy bước, bà ta đã bị mất thăng bằng và phải chống cả hai tay xuống đất. Bà ta cố đứng dậy mà chẳng được. Toán thanh niên ngồi ở cửa sổ toa tàu thi nhau mách nước cho bà ta và vì thế bà ta lại càng tức đẫy.
Hình như ma sát vừa mới bị mất ở đây, ngay sau khi các cậu bé đến. Đoàn tàu vẫn chạy tới ga như thường và hành khách bắt đầu ra khỏi các toa tàu. Đối với những người còn ngồi lại trên tàu, hoặc đối với những người đứng trên sân ga, sự giảm ma sát gần như không nhận thấy và nó chỉ có ảnh hưởng khi một người nào đó bắt đầu đi.
Thấy đoàn tàu đang đỗ ở ga, Vytka hét tướng lên với Seryoga:
- Lên tàu nhanh đi! Chúng tớ sẽ đợi cậu ở đây. Điều cốt yếu là cậu phải để ý xem ma sát lại xuất hiện ở cột kilômét nào.
Seryoga liền lao đến sân ga và nhẹ nhàng trượt qua sân, tới cái buồng xép ở đầu toa tàu gần nhất. Các cậu bé đã quen với tình trạng mất ma sát rồi nên đi lại có vẻ vững vàng hơn nhiều.
Vytka, Yashka và Alek đứng ở đầu sân ga, tò mò xem người lái tàu cố chuyển đoàn tàu rời khỏi chỗ. Các bánh xe của toa đầu máy quay nhanh, nhưng đoàn tàu vẫn không chạy được. Ma sát giữa đường ray và các bánh xe giảm tới mức cái lực ấy không đủ để thắng nổi sức ì của một đoàn tàu thậm chí gần như trống rỗng.
Người lái tàu thử mở máy lúc thì đều đều, lúc thì rít mạnh, lúc thì thoạt tiên đưa đoàn tàu lùi lại như những người lái các đoàn tàu hàng có trọng tải lớn vẫn thường làm, để sau đó chuyển chỗ không phải tất cả các toa tàu cùng một lúc, mà chuyển dần dần, bắt đầu từ các toa trước, nhưng chẳng ăn thua gì. Máy rú, các bánh xe quay mà đoàn tàu vẫn đứng nguyên tại chỗ!
- Vytka, đoàn tàu không thể nào chuyển bánh được. - Alek nói. - Ma sát biến mất rồi còn đâu! Làm sao nó chạy được.
Giọng nói của Alek nghe có vẻ đắc thắng rõ rệt: "Các cậu đã thấy chưa? Tớ đã bảo các cậu phải tắt cái "Máy biến đổi…" đi, còn các cậu thì cứ muốn làm mọi việc theo ý mình kia!".
Vừa lúc ấy có tiếng còi tàu từ xa vọng lại. Một đoàn tàu chở hàng dài dằng dặc đang chạy đến gần và nó cũng chạy ngay trên con đường mà đoàn tàu của khu nghỉ mát đang đỗ.
Hành khách trên sân ga nom thấy đoàn tàu đang lao đến thì mạnh ai nấy chạy toán loạn. Cái bà đài các nọ vẫn chưa thể đứng dậy được đang kêu thét lên, giọng the thé. Ở cuối sân ga, một nhân viên đường sắt lo sợ đang vẫy chiếc cờ đỏ với một vẻ tuyệt vọng. Từ cửa toa đầu máy, người lái tàu ló cổ nhìn ra và trở về ngay vị trí của mình. Ông đã hãm máy đến hết cả mức rồi mà các bánh xe vẫn cứ quay. Đoàn tàu hàng chạy nhanh đến gần ga.
Vytka sợ đến nghẹt thở. "Chơi dại với cái máy quái quỷ này là thế đấy. - Cậu ta chợt nghĩ. - Nếu không có ma sát thì đoàn tàu kia không thể rời khỏi chỗ, còn đoàn sau thì không thể phanh lại được… Chúng sẽ đâm vào nhau bây giờ!".
Vytka cởi cái "Máy biến đổi…" ra khỏi vai và bắt đầu mở máy bằng hai bàn tay run run.
Đoàn tàu chở hàng vùn vụt lao đến và tiếng còi tàu nghe mỗi lúc một gần.
Người lái đoàn tàu của khu nghỉ mát bỗng kéo một hồi còi lớn.
Chiếc bao máy không tài nào mở được. Do Vytka vội cuống lên nên cái dây đeo cứ tuột khỏi tay hoài và cậu ta không sao rút được nó ra khỏi cái khóa cài.
Hành khách trên đoàn tàu của khu nghỉ mát không hề ngờ đến nguy cơ đang đe dọa họ. Họ không nom thấy đoàn tàu hàng đang chạy đến đằng sau và họ không hiểu tại sao tàu lại chậm khởi hành, tại sao lại có những hồi còi báo nguy như vậy. Tuy nhiên, mọi việc phát triển nhanh tới mức không có đủ thời giờ mà tìm hiểu mọi chuyện. Trong các toa tàu, ma sát cũng mất như ỏ trên sân ga, nhưng đối với những hành khách vẫn ngồi yên tại chỗ thì việc mất ma sát đó gần như không nhận thấy được.
Người lái tàu lại rú mấy hồi còi nữa, nhưng Vytka mải mở bao máy đến mức không nghe và không hiểu gì sất. Chỉ mong sao tắt "Máy biến đổi…" cho nhanh.
- Đưa tớ mở cho! - Alek đứng cạnh cảm thấy "ngứa ngáy".
- Thôi đi, tớ khắc mở lấy được!
Cuối cùng, Vytka mở được cái khóa cài và lật nắp bao ra. Cậu ta đưa mắt tìm cái công tắc chung và đã chực vặn nó, nhưng trong giây lát cuối cùng, cậu ta lại do dự. Chưa sử dụng máy được mấy mà đã phải tắt máy ngay như thế thì ức thật. Nhưng để ngăn chặn tai nạn, chỉ cần phục hồi ma sát là được và lúc ấy một đoàn tàu sẽ có thể rời khỏi ga, đoàn tàu kia sẽ có thể phanh lại…
- Bấm nút nhanh lên! - Alek hốt hoảng thét lớn.
- Đợi tí đã…
Vytka nhìn đoàn tàu chỏ hàng đang tiếp tục lao tới.
Đoàn tàu chở hàng còn cách khoảng hai trăm mét, hoặc hơn thế, và đang nhanh chóng tiến lại gần.
"Còn năm sáu giây nữa thôi…" - Vytka kịp nghĩ như vậy và bấm luôn cái nút bắt gặp đầu tiên, thay cho vặn cái công tắc chung.
Đúng lúc ấy, đoàn tàu của khu nghỉ mát lập tức rời khỏi chỗ và vừa nhanh chóng tăng tốc độ, vừa đi… thụt lùi về phía đoàn tàu chở hàng!
Seryoga lúc đó đang ở trong một toa tàu và không nom thấy Vytka bấm nút máy như thế nào. Cũng như tất cả những người ở trên đoàn tàu, cậu ta không hề biết những gì đã xảy ra trên sân ga và không ngờ đến việc có một chiếc tàu chở hàng đang chạy tới gần.
Hết sức thận trọng, Seryoga đi đến chiếc ghế dài đầu tiên và cố không để trượt chân, cậu ta ngồi xuống một chỗ trống bên cửa sổ. Trong thời gian mất ma sát, cậu ta đã kịp quen với trạng thái mới và điều cốt yếu mà cậu luôn luôn nhớ là cần phải hết sức thận trọng mỗi khi cử động. Bất cứ một cái nhảy, nhún người hoặc thậm chí chỉ một cái vung tay không tính toán thôi cũng có thể ngã như chơi rồi.
Sau khi ngồi vào chỗ, Seryoga nhìn qua cửa sổ mới thấy cảnh lộn xộn trên sân ga, nhưng cậu ta lại tưởng rằng đó là do việc mất ma sát gây ra. Đoàn tàu chuyển bánh và chạy rất nhanh ngay lập tức. Trước cửa sổ toa tàu vụt hiện ra những hành khách bối rối và cái bà đài các nọ cuối cùng đã đứng dậy được. Rồi vụt hiện ra tấm bảng với dòng chữ "Petrushkino", chỗ cuối sân ga và cái đồng hồ của ga.
"Một giờ ba mươi phút". - Seryoga nhớ thầm. Cậu ta nhìn đồng hồ của mình: một giờ ba mươi mốt phút.
Vào giờ này, trong đoàn tàu gần như không có người. Ở cửa sổ đối diện, một người đàn ông đứng tuổi ngồi với một em bé gái rất hiếu động, chừng lên tám. Ở cuối toa tàu có mấy chị đang tranh cãi về một chuyện gì đó.
Seryoga nhìn những bụi rậm, cây cối và cột điện thoại vụt qua cửa sổ. Thật là lý thú khi quan sát những sợi dây căng giữa các cột lúc thì lên cao, lúc thì xuống thấp, lúc thì chạy vụt lên đồi, lúc thì gần sát nền đường sắt.
Một cột kilômét vụt hiện ra, nhưng Seryoga không kịp nhìn con số. Cậu ta sực nhớ rằng cậu phải để ý xem ma sát lại phục hồi ở cách Petrushkino bao nhiêu kilômét. Seryoga thử cử động một cách thận trọng thì thấy ma sát đã hoạt động bình thường. Seryoga móc trong túi ra một con dao nhíp - con dao hoàn toàn không còn trơn tuột như trước nữa. Seryoga đặt con dao lên bàn tay và bắt đầu thận trọng nghiêng bàn tay - con dao vẫn không trượt đi. Thế có nghĩa là ma sát đã phục hồi, nhưng Seryoga không kịp ghi nhận một cách chính xác là việc đó đã xảy ra ở cách ga bao nhiêu kilômét. Cậu ta thò đầu ra cửa sổ, đợi cột kilômét tiếp sau.
Seryoga thấy: "47".
"Thế có nghĩa là cách ga chừng ba, bốn kilômét" - Cậu ta nghĩ bụng. - Chỉ có điều kỳ lạ là đoàn tàu cần phải chạy về phía Moskva, nhưng số kilômét không giảm bớt mà lại tăng lên. Hình như Petrushkino ở cột kilômét 43 thì phải…"
Người đàn ông ngồi đối diện nói với em bé gái một câu ngắn với giọng không hài lòng mà Seryoga chẳng hiểu gì cả:
- Sổ cửa ra rác vứt được không Olechka…
Ngay sau đó, cô bé đứng dậy, chìa tay ra cửa sổ mở toang và bắt lấy một gói giấy nhàu nát lúc gói giấy đang bay ngoài cửa sổ.
Cô bé ngồi xuống, cẩn thận mở gói giấy ra, trong đó có những hạt anh đào. Seryoga thấy hết sức rõ việc đó, vì rằng cậu ta đã trố mắt nhìn cô bé, ngạc nhiên trước sự khéo léo lạ thường của nó lúc nó bắt gọn gói giấy đựng hạt anh đào bên phía ngoài cửa sổ, không biết từ đâu bay lại.
Sự việc diễn ra tiếp đó thì lại càng khó hiểu hơn: sau khi mở gói giấy, cô bé lại chìa tay ra cửa sổ và bắt một cái bao rỗng. Sau đó, nó móc trong gói giấy một hạt anh đào ra nhai rồi nhả ra cả một quả anh đào và đặt quả anh đào ấy vào cái bao rỗng. Các quả anh đào thứ hai, thứ ba và tất cả các quả anh đào tiếp đó đều xuất hiện bằng cách ấy.
Seryoga không tài nào hiểu nổi.
Bố cô bé ngồi lặng lẽ và thờ ơ nhìn ra cửa sổ. Những hành khách khác không hề chú ý đến họ.
Cô bé tiếp tục lấy những hạt anh đào ra nhai rồi bỏ những quả anh đào vào bao.
Người đàn ông nói:
- Rồi đến sắp, rồi đến sắp!
Cô bé đáp lại:
- Chưa đến sắp ta chúng ơi bố?
"Đây chắc hẳn là những người nước ngoài. - Seryoga nghĩ thầm. - Những người làm trò ảo thuật". Cậu ta lại chăm chú nhìn cách làm của cô bé một lần nữa. Tất cả đều hoàn toàn tự nhiên. Chẳng có gì là lừa bịp ở đây cả: quả thật, những quả anh đào đã hiện ra từ những cái hạt.
Người đàn ông rút một tờ báo trong túi ra và bắt đầu đọc. Seryoga nhìn thấy đó là tờ Moskva buổi chiều. Thế có nghĩa họ là người Nga? Quả là nom bề ngoài, họ hoàn toàn chẳng giống người nước ngoài…
Seryoga nghĩ rằng chuyện này có lẽ lại dính dáng đến hoạt động của cái "Máy biến đổi…" đây, nhưng cậu ta không biết Vytka đã bấm sang nút khác khi cậu ta lên tàu. Seryoga chắc mẩm rằng các bạn sẽ không thay đổi gì ở máy trước khi cậu ta quay về. Nếu không thì Seryoga đi tàu làm quái gì?
Seryoga lơ đãng nhìn tờ báo mà người đàn ông đang đọc. Cậu ta thấy tất cả hàng chữ trên tờ báo đều xếp ngược. Không có việc gì để làm, cậu bèn đọc những hàng chữ ấy, lúc đầu đọc từ trái sang phải, sau đó đọc từ phải sang trái. Cậu chưa kịp đọc hết đầu đề bài xã luận thì người đàn ông đã buông tờ báo xuống và nói:
- Phút lăm mười giờ một.
Sau đó, ông ta nhìn đồng hồ đeo tay và lại nhấc tờ báo lên.
Vừa lúc ấy cô bé hỏi:
- Ạ rồi giờ mấy?
Seryoga cũng máy móc nhìn đồng hồ của mình: một giờ mười bốn phút.
"Đồng hồ chết ngỏm rồi. - Seryoga nghĩ bụng. - Chính ở ga, lúc tàu chạy, đã một giờ ba mươi phút rồi kia mà". Nhưng cậu ta sực nhớ ngay: "Thế là thế nào nhỉ, chính mình lúc ấy cũng xem đồng hồ của mình và nó chỉ đúng với đồng hồ của ga là một giờ ba mươi phút!".
Seryoga áp đồng hồ lên tai: đồng hồ vẫn chạy. Cậu ta chăm chú nhìn mặt đồng hồ một lần nữa và thấy kim giây lại chạy ngược chiều! Cậu bắt đầu chăm chú theo dõi chiếc kim giây. Kìa, nó chạy đến 60 rồi chuyển sang 55, rồi 50, 45, 40…, tiếp tục tính thời gian theo chiều ngược lại.
"Quái thật! Nếu bọn mình đã hủy bỏ ma sát thì vì thế đồng hồ có thể chạy nhanh hơn chứ sao lại chạy ngược chiều? Tuy nhiên, ma sát đã phục hồi rồi kia mà!"
Seryoga cử động một cách thận trọng trên ghế - đã cảm thấy hoàn toàn rõ rệt là có lực ma sát.
Seryoga liền nhìn ra cửa sổ. Đoàn tàu đi qua một ga, không dừng lại. Seryoga đã đọc được hàng chữ: "Kuchkovo".
"Kuchkovo" ư? Chính ga này lại cách xa Moskva hơn là ga Petrushkino! Nhưng đoàn tàu này đang chạy về Moskva kia mà! Seryoga biết đích xác điều đó.
Hai chị mặc áo dài sặc sỡ ngồi ở hàng ghế đằng cuối toa tàu đứng dậy và đi giật lùi về phía cửa toa. Họ cười cười nói nói gì đó với nhau, nhưng Seryoga không tài nào hiểu nổi. Họ cũng nói khó hiểu như hai bố con cô bé ngồi đối diện.
Seryoga quyết định tập trung tư tưởng và bình tĩnh suy nghĩ xem chuyện gì đã xảy ra. Cậu ta nhìn đồng hồ một lần nữa: lại mới có một giờ mười phút.
"Thế là đồng hồ chạy ngược. - Cậu ta nghĩ bụng - Đoàn tàu chạy về Moskva lại chạy theo phía ngược lại. Các chị kia đi giật lùi ra cửa toa. Cuối cùng, cô bé bỏ vào mồm hạt anh đào rồi nhả ra cả quả anh đào… Thế có nghĩa là tất cả đều ngược lại! Hừ, rồi cái gì sẽ diễn ra sau đó? Nói chung, bây giờ "sau đó" không còn phải là "sau đó" nữa, mà là "trước đó"? Chẳng hiểu gì cả! Mình làm gì bây giờ đây? Đi xuống một ga gần nhất rồi lên một đoàn tàu khởi hành từ Moskva và chạy lùi về Moskva chăng? Thế nhưng làm sao những người lái tàu có thể điều khiển được các đoàn tàu của họ, nếu như họ không nhìn thấy đoàn tàu chạy về hướng nào? Chính toa đầu máy bây giờ lại ở cuối đoàn tàu!".
Seryoga lại nhìn ra cửa sổ. Ở đây, đường cái chạy gần đường sắt và trên đường cái, những chiếc xe hơi đang lao vun vút. Tất cả những chiếc xe hơi này đều chạy giật lùi, nhưng việc đó không làm cho các bác tài va xe vào nhau.
Một cánh đồng vụt hiện ra, trên đó có chiếc máy kéo đang làm việc. Chiếc máy kéo cũng đi giật lùi trên cánh đồng đã cày và để lại đằng sau nó phần đất chưa cày. Những lớp đất đen ẩm ướt rơi xuống lưỡi cày, tẽ ra và nằm gối đều đặn lên nhau, tạo thành một đồng cỏ nhỏ bằng phẳng.
Mưa rơi. Nói cho đúng ra không phải mưa rơi, mà là mưa vọt từ mặt đất lên trời. Đó là một cảnh tượng rất ngộ nghĩnh. Những giọt nước lớn đọng trên lá cây, trên mặt đất, trên cỏ, trên cửa sổ các toa tàu đều nẩy lên như những quả bong bóng nhỏ, để lại bề mặt khô ráo. Dường như cả mặt đất đã biến thành một bể phun nước và những giọt nước bay thẳng lên tận những đám mây.
Seryoga nghĩ rằng mặc cho các bạn có bấm sang nút khác ở "Máy biến đổi…" hay không, thì cũng phải xem xem hoạt động của máy chấm dứt ở khoảng cách nào. Tức là phải đi trên tàu cho tới lúc thời gian lại trở lại bình thường.
*
* *
Lúc Vytka bấm nút trên bảng điều khiển của "Máy biến đổi…", cậu ta chỉ nghĩ đến việc cần phải ngăn không cho hai đoàn tàu đâm nhau, mà muốn vậy phải phục hồi ma sát.
Và ma sát đã được phục hồi. Công tắc vừa kêu đánh toách một cái thì hoạt động của máy đã thay đổi ngay lập tức. Ma sát bình thường đã được phục hồi, nhưng một quy luật khác quan trọng nhất của thiên nhiên đã thay đổi: quy luật nhân quả, hay quy luật thời gian không thuận nghịch.
Bây giờ nguyên nhân và kết quả đổi chỗ cho nhau, thời gian trôi ngược lại và mọi sự việc đều phát triển theo trình tự ngược lại, nghĩa là từ ngọn đến gốc.
Tất nhiên, các cậu bé không thể nào hiểu nổi tất cả những chuyện đó. Thoạt tiên, các cậu chỉ bối rối và không hiểu chuyện gì đã xảy ra thôi. Lúc Vytka thấy đoàn tàu của khu nghỉ mát chạy về phía đoàn tàu chở hàng, cậu ta rất sợ, nhưng sau khi nhận thấy đoàn tàu chở hàng cũng đổi hướng chạy thì cậu ta lại yên tâm ngay. Mục đích đầu tiên đã đạt được: Vụ đâm tàu đã được ngăn chặn. Bây giờ, có thể tìm hiểu sự việc đã xảy ra. "Máy biến đổi…" trong chiếc bao lật nắp đang nằm trên ghế dài.
- Cậu bấm nút nào thế? - Yashka hỏi.
- Cái nút kia.
- Ở đấy viết những gì vậy?
Vytka xem. Cạnh nút bấm, trên tấm bảng nhỏ xíu có một hàng chữ bé tí: "Thời gian một chiều. Bao giờ nguyên nhân cũng xảy ra trước kết quả".
- Bây giờ thì sẽ sao đây? - Yashka lại nói. - Tất nhiên, bao giờ nguyên nhân cũng có trước, sau đó mới đến kết quả.
- Bây giờ thì hẳn là tất cả sẽ ngược lại. Cái gì vốn là nguyên nhân thì sẽ là kết quả, còn cái gì vốn là kết quả thì sẽ là nguyên nhân.
Vytka nói điều đó không lấy gì làm chắc chắn cho lắm.
Chẳng qua là vì cậu ta cần nói một câu gì đó để duy trì cái uy tín "nhà vật lý" của mình thôi. Chính cậu cũng không hình dung nổi tại sao nguyên nhân và kết quả lại có thể đổi chỗ cho nhau.
- Cái ông kia mới kỳ lạ chưa! Các cậu xem kìa! - Alek kêu lên.
Các cậu bé quay lại. Một người đàn ông đứng tuổi đeo kính gọng sắt kiểu cổ đang đi trên sân ga và bày những quả táo ở các chỗ khác nhau. Ông ta lấy táo từ một cái bao bằng giấy ra. Có một quả táo ông ta không tài nào nhét được thật xa vào gầm ghế dài. Ông ta thậm chí còn quỳ hẳn xuống và chẳng yên tâm lúc quả táo chưa lăn vào góc xa nhất. Sau đó, ông ta lại cẩn thận bày thêm mấy quả táo nữa ở ngay giữa sân và đặt cái bao rỗng xuống đất. Xong xuôi đâu đấy, ông vẫy tay một cách tức cười, và tất cả những quả táo ở khắp mọi nơi đều lăn đến chân ông ta rồi tự chúng nhảy vào cái bao, cái bao quay quay một chỗ và nhảy tót lên tay ông ta.
- Cừ thật!
- Tại sao ông ta lại có thể làm cho các quả táo tự nhảy vào bao nhỉ?
- Yashka, tớ đã giải thích cho cậu nghe rồi đấy. Bọn mình đã hủy bỏ quy luật thời gian. Bây giờ, tất cả những cái gì vốn là "trước đó" thì sẽ là "sau đó" và ngược lại.
- Tớ chẳng hiểu gì sất! Tại sao lại "cái gì vốn là trước đó" thì sẽ là "sau đó"? Đây này, tớ đang hỏi cậu, còn cậu thì vẫn trả lời tớ như thường, nhưng theo như cậu nói thì phải ngược lại, tức là thoạt tiên cậu trả lời, sau đó tớ mới hỏi à?
- Sao cậu cứ bám lấy tớ mà hỏi thế? Tớ nhất thiết phải biết mọi thứ sao? Ở đấy người ta đã ghi: "Thời gian một chiều". Tớ bấm cái nút ấy, có nghĩa là tất cả đều phải ngược lại. Người đàn ông nọ thoạt tiên làm rơi những quả táo, sau đó ông ta mới nhặt từng quả táo một. Chẳng qua chỉ là mối liên hệ nhân quả giữa các hiện tượng bị vi phạm, và không có gì đặc biệt cả…
- Thế mà cũng đòi nói là không có gì đặc biệt! Nhưng tại sao ở bọn mình, mọi thứ vẫn cứ bình thường? Nếu mối liên hệ nhân quả bị vi phạm thì mọi thứ bọn mình cũng phải làm ngược lại chứ? Bọn mình cũng phải đi giật lùi chứ?
- Có thể bọn mình ở vào một cái khe hở nào đó giữa không gian và thời gian chăng? - Alek nhận xét với vẻ sâu sắc.
Ngay cả Vytka, với toàn bộ kiến thức về vật lý hiện đại mà cậu ta thu lượn được trong tạp chí Kỹ thuật dành cho thanh niên, cũng không thể trả lời được gì về vấn đề này. Cậu chợt có một phỏng đoán lờ mờ rằng nếu tất tần tật mọi cái đều đi ngược lại thì nhìn chung cũng chẳng có gì là thay đổi cả. Rõ ràng chỉ có một người nào, đứng ở thời gian khác, mới có thể nhận thấy việc thời gian trôi ngược lại, nhưng Vytka không thể diễn đạt một cách rõ ràng điều phỏng đoán ấy. Vừa lúc đó, cậu ta lại tập trung chú ý vào chiếc đầu máy dồn toa đang từ từ chạy qua sân ga. Khói và hơi nước xuất hiện trên không rồi bị hút nhanh vào ống khói đầu máy. Đó là một cảnh tượng rất kỳ lạ!
Đầu máy chạy chậm dần và đỗ lại ngay trước nơi Yashka và Alek đang đứng. Vytka cũng bước lại gần.
Alek ngó vào buồng lái, cố nhìn xem lửa cháy trong lò đốt như thế nào. Cậu ta nói với Vytka:
- Cậu nói rằng bây giờ mọi cái đều đi ngược lại, cái gì trước là nguyên nhân thì nay là kết quả, vân vân. Vậy đồng chí Vytka, nhà vật lý đáng kính, đồng chí có thể giải thích cho tôi biết bây giờ cái đầu máy kia chạy như thế nào không ạ?
Alek có vẻ đắc thắng và mỉm cười tinh quái.
- Có gì là đặc biệt? Nó chạy như thế đấy. Trước kia nó chạy tới, bây giờ nó chạy lui. Chỉ có điều là bây giờ các bánh xe đều quay ngược lại cả thôi.
- Còn than?
- Than thì sao?
- Sao, bây giờ người thợ đốt lò lấy than đang cháy ở trong lò đốt ra và hất vào xe than nước cho nó nguội đi?
- Đúng thế. Chẳng có gì đặc biệt cả.
- Lại chẳng có gì đặc biệt! Thế còn lửa thì sao? Theo cậu, nó cũng cháy ngược lại à?
- Cả lửa cũng thế.
- Thế thì lấy đâu ra nhiệt? Lúc ấy than trong lò đốt không cháy mà lại nguội đi? Lửa không làm nóng lên mà lại làm lạnh? Có đúng thế không?
- Đúng thế.
- Cón nước trong nồi hơi thì nóng?
- Ừ, nóng…
- Lấy đâu ra cái nhiệt ấy? Từ không khí ư? Thế có nghĩa là nhiệt tự truyền từ vật thể nguội sang vật thể nóng? Bây giờ, theo cậu, có thể quẳng hòn than nguội xuống tuyết và nó sẽ lấy nhiệt từ tuyết ra để cháy bùng lên và trở thành một thanh củi? Rồi từ thanh củi ấy sẽ mọc lên một cây sồi?
- Cây bạch dương. - Yashka sửa lại.
- Đúng thế chứ?
Vytka hơi bối rối. Vật lý là môn học ưa thích của cậu ta. Lúc học phần "Nhiệt lượng", cậu đã được một điểm năm[9] nhờ chính câu trả lời về hoạt động của máy hơi nước. Vytka nhớ rất rõ nhiệt năng bao giờ cũng truyền từ vật thể nóng sang vật thể nguội, rằng năng lượng chuyển động của đầu máy hơi nước có được là nhờ sự biến đổi năng lượng hóa học của nhiên liệu thành công cơ học. Cùng với điều đó, nhất thiết phải tiêu thụ nhiên liệu. Tất cả các máy phát nhiệt đều dựa trên cơ sở đó và chính điều đó đã chứng minh cho việc không thể có được động cơ vĩnh cửu: không thể nhận được công từ một con số không. Bây giờ thì đoàn tàu chạy, và than trong xe than nước không giảm bớt đi mà lại tăng thêm.
Vytka không tìm được câu trả lời cho những câu hỏi hắc búa và đầy mâu thuẫn ấy. Cậu ta đứng lặng, lơ đãng nhìn những sự việc đang diễn ra trên sân ga.
Một bà quét dọn vừa đi giật lùi, vừa dùng chổi hất tung một cách thành thạo rác rưởi ra khỏi xẻng hốt rác.
Một thằng bé mặc áo sơ mi vẽ chim cò đi trên sân ga. Nó đi ngật ngưỡng, lắc lư, dường như không phải là người mà như một con rối bằng gỗ, tất cả các khớp ở con rối này đều lỏng lẻo, nên tay và chân cứ lủng là lủng lẳng. Nó mặc cái quần dài màu xanh da trời, hai ống quần hẹp tới mức khó hiểu được làm sao nó lại có thể xỏ được đôi chân vụng về của nó vào hai cái ống quần ấy. Dĩ nhiên là nó đi giật lùi và không thấy mình đã đi đến đâu, nên xô phải Vytka đang mải suy nghĩ.
Thằng bé làu bàu gì đó và thúc mạnh vào người Vytka khiến cậu ta suýt ngã.
- Ê, mày, liệu hồn đấy! - Vytka gắt lên.
Nhưng thằng bé nọ không phản ứng lại tiếng gắt ấy. Thứ nhất là vì nó không thể hiểu nổi Vytka khi nó nghe các tiếng nói ngược, thứ hai vì thực ra nó đã phản ứng lại Vytka trước khi xô phải người cậu ta.
Vytka đang nghĩ có nên đánh nhau với thằng bé ấy không thì vừa lúc đó cậu ta nghe thấy tiếng thét của Yashka:
- Đứng lại! Tàu đang chạy đấy!
Trên con đường nhỏ dẫn đến ga chạy ngang qua đường sắt, có mấy người đang đi. Đây là cả một gia đình có lẽ vừa đi tàu đến đây để nghỉ ngoi trong ngày nghỉ của họ. Ông bố và bà mẹ đi trước, hai cô bé mặc áo váy giống nhau chạy theo sau.
Các cậu bé tất nhiên là nhìn toàn bộ cảnh đó theo chiều ngược lại: hai cô bé chạy giật lùi về đằng trước, đi theo sau là bà mẹ và cuối cùng là ông bố, bước đi giật lùi với điệu bộ trịnh trọng, tay xách một cái xắc to tướng. Họ đi thẳng tới chỗ đoàn tàu đang chạy đến và không nhìn thấy nó, vì đoàn tàu chạy sau lưng họ.
- Đứng lại, tàu đang chạy đấy! - Yashka lại hét lên và lao vụt về phía hai cô bé.
Vytka và Alek chạy theo sau lưng Yashka.
Nhưng các cậu bé đã đến hơi chậm. Cả hai cô bé lẫn bố mẹ các cô đã thản nhiên, thong thả bước qua đường sắt, gần như ngay trước mũi đoàn tàu.
Các cậu bé khó khăn lắm mới kịp nhảy qua đường ray và bây giờ đang đứng ở phía bên kia, thở hổn hển và không hiểu gì cả.
Những người đi nghỉ thản nhiên đi giật lùi theo con đường của họ, chẳng chú ý gì đến các cậu bé. Những bánh xe của toa tàu từ từ lăn trước mặt các cậu bé, vừa lăn vừa gõ mạnh xuống những chỗ nối của đường ray.
Mãi đến lúc này, Vytka mới hiểu ra là Yashka đã gây hoảng hốt một cách vô ích. Cậu ta tưởng rằng các cô bé nọ thế nào cũng bị lọt vào gầm tàu, nhưng thực ra chẳng có gì đáng lo ngại. Chính mọi cái đều đi ngược lại và những người qua đường sau khi để cho đoàn tàu chạy qua mới thong thả bước qua đường sắt, lúc không có gì đe dọa họ cả.
Trong khi đó, trên sân ga, thằng bé mặc áo sơ mi vẽ chim cò bước lại gần chiếc ghế dài, trên đó có cái "Máy biến đổi…" mà Vytka để quên. Nó ngồi phịch xuống ghế, thò tay vào túi lấy thuốc lá và chạm ngay vào "Máy biến đổi…", khiến trong máy có tiếng kêu lách tách gì đó.
Các cậu bé đã muốn lộn về sân ga, nhưng đoàn tàu đang chạy xuôi bỗng đổi ngay sang chạy ngược mà không hề dừng lại và thậm chí không hề chạy chậm lại.
Đoàn tàu chạy qua trước mặt các cậu bé và các cậu thấy những người đi nghỉ lại đi qua đường ray, nhưng bây giờ họ không đi giật lùi như trước nữa, mà đi bình thường. Hai cô bé chạy đằng sau.
Các cậu bé cũng đi qua đường ray và bước lên sân ga.
- Vytka, thế là thế nào nhỉ? Lúc nãy họ đi giật lùi, bây giờ họ lại đi bình thường à? - Yashka hỏi. - Đó là cái gì, cũng là một thứ "nguyên nhân và kết quả" nào đó chăng?
Sau vài giây, Yashka mới nghe thấy tiếng trả lời của Vytka:
- Các cậu cứ hỏi tớ suốt thôi. Phải chăng tớ nhất thiết phải biết mọi thứ? Alek, "Máy biến đổi…" đâu rồi?
Alek im lặng một lát, rồi Vytka thấy Alek mấp máy môi, nhưng không nói ra tiếng, và sau đó Vytka mới nghe thấy tiếng trả lời:
- Thế cậu để máy ở đâu? Chính cậu giữ máy kia mà?
- Tớ để máy ở chiếc ghế dài kia!
Trên ghế dài chẳng có gì cả. Chẳng có "Máy biến đổi…" mà cũng chẳng có thằng bé mặc áo sơ mi vẽ chim cò.
"Một người nào đó đã xách máy đi chăng?" - Vytka nghĩ thầm.
Cậu ta chăm chú nhìn mọi thứ xung quanh và ngó cả xuống gầm ghế với hy vọng mong manh là có thể "Máy biến đổi…" bị rơi xuống đó lúc nào mà không ai biết, nhưng chẳng thấy nó ở đâu cả.
- Bọn mình bị hố to rồi. - Alek nói. - Hẳn là cái thằng mặc áo sơ mi vẽ chim cò ấy đã nẫng cái máy. Bây giờ thì nó mới gây ra lắm chuyện lôi thôi đấy…
- Thằng nào vậy? - Yashka hỏi. - Thằng Vaska ở Malaya Yakymanka vừa lảng vảng ở đây ấy à? Cái thằng này thì có thể chẳng trả cho đâu. Tớ lạ gì nó, năm ngoái tớ còn choảng nhau với nó kia…
Một người đàn bà đứng tuổi tay cầm cái bi đông rỗng đang ngồi ở chiếc ghế dài bên cạnh. Bà này thuộc loại người hẹp hòi, không ưa bọn con trai cho lắm. Trong quan niệm của họ, bọn con trai chỉ là những đứa chuyên môn đá bóng làm vỡ cửa kính.
Vytka bước lại gần người đàn bà nọ và lễ phép hỏi:
- Thưa bác, bác có thấy một cậu mặc sơ mi sặc sỡ vừa ngồi ở đây không ạ?
Người đàn bà không trả lời ngay. Bà ta nhìn Vytka với vẻ nghi ngờ và lạnh lùng đáp:
- Không thấy.
Im lặng một lát, bà ta hỏi:
- Đó là bạn của cậu chăng?
Vytka lại nhận thấy cái điều kỳ lạ là tiếng nói không ăn khớp với đôi môi mấp máy. Cứ như là âm thanh đến muộn vậy…
- Ồ, không ạ, chúng cháu bạn bè gì với cái thằng ấy! - Vytka đáp. - Chúng cháu để ở đây một chiếc vali nhỏ màu vàng, bằng da…
- A, nếu thế thì lại là việc khác. Các cậu chạy nhanh lên mà đuổi theo nó. Nó chạy lại đằng kia, phía khu rừng ấy, tay xách một chiếc vali nhỏ. Cậu bảo là chiếc vali nhỏ màu vàng phải không? Đúng nó lấy đấy. Tôi nom thấy nó cắm đầu chạy…
Không bàn cãi lôi thôi, các cậu bé lao đi trên con đường mòn dẫn tới khu rừng. Dọc đường, Vytka chợt nghĩ rằng nếu các cậu có thể nói chuyện với người đàn bà nọ, có thể đặt câu hỏi và nghe trả lời thì có nghĩa là đối với mọi người, thời gian đã trở lại bình thường, mà điều đó chỉ có thể xảy ra nếu thằng Vaska đã bấm một cái nút khác nào đó ở trong máy đúng vào lúc con tàu chạy qua ngăn cách các cậu với nó.
- Các cậu ơi, thế còn Seryoga thì sao? - Alek kêu lên. - Phải đón cậu ấy ở ga kia mà!
- Thế thì cậu đón đi! - Vytka không ngoái lại, vừa chạy vừa hét. - Cậu hãy trở lại ga và đợi Seryoga, còn tớ và Yashka sẽ xoay xở lấy!
- Nếu có gì cần thì các cậu gọi tớ nhé! - Alek gào với theo và miễn cưỡng đi về phía ga.
Hòn Đảo Các Nhà Vật Lý Thiếu Kinh Nghiệm Hòn Đảo Các Nhà Vật Lý Thiếu Kinh Nghiệm - K. Dombrovsky Hòn Đảo Các Nhà Vật Lý Thiếu Kinh Nghiệm