ầu trời mùa đông yếu ớt, rụt rè toả ra luồng ánh sáng nhợt nhạt khiến bầu trời và mặt đất nhuộm một màu xám xịt, hoang liêu. Đường phố đang láo nháo người đi như đang bị xua đuổi. Hình như ở góc phố nào đó có một xe cá biển bán tem phiếu vừa xịch đến. Nhưng dáng tất bật, vất vả của con người thời ấy như đều mang nỗi thống khổ của kẻ sống trên đời mà chưa bao giờ thoát ra khỏi sự lo lắng trầm luân, thường nhật về cái ăn cái mặc. Không cứ những người nội trợ lọm khọm tay xách túi, cắp rổ mà cả những người đàn ông với khuôn mặt quắt queo, xanh lèo vì thiếu ăn đang ngồi trên hay dắt những chiếc xe đạp lạch xạch vì thiếu dầu, vìxích líp quá cũ, lốp quấn đầy rẻ và xăm cũ cũng sầu khổ, vất vả chẳng kém. Tiếng đàn ông, đàn bà lao xao những câu hỏi xốt xả, nôn nao"bán ở đâu, ở đâu. Xe đến phố nào, phố nào rồi Bầu trời với những đám mây cuồn cuộn của đợt gió mùa đông bắc trĩu xuống như chuẩn bị đè rập đám đông vất vả, khốn khổ của kiếp người.

- Đây, đây kia mà. Anh Long, anh Long.

Tiếng của Vân cập rập nhưng vẫn không dấu được chút gì đấy hể hả, hớn hở. Tiếng phanh xe đạp và cả tiếng dép lết trên đường phố hoà cùng tiếng Long cập rập:

- Gì thế. Gì thế? Ơ kìa em cầm bọc gì đấy

Mang chỗ cá này về nhà đi.

Thôi cứ để nhà em ăn. Chứ bây giờ anh đang bận đi làm.

- Anh lạ thật đấy. Con bé Lễ thích ăn cá nục lắm. Hôm nay thế nào mà cá biển kì này ngoài cá bướm lại có cá nục.

- Biết rồi. Mua phiếu đấy à. Sao không để nhà dùng chứ đưa cho anh làm gì. Thế bà và vợ chồng con cái nhà cậu Vũ cũng không thích cá bể à? Thế thì để lúc nào đấy anh mang trả em phiếu cá. Ô số mấy ấy nhỉ.

- Số 7. Nhưng mà thôi. Cá em cũng không thích ăn lắm, mà cần thì ra chợ hàng Da. ít ngưòi nên ăn cái gì cũng dễ. Không phải ngại, cầm về đi

- Thế còn chiều nay…

- Thì cứ biết thế đã. Hôm nay anh lên được thì lên, không có lúc nào cũng được. Em chẳng đi đâu cả. Mấy ngày nay đang phải đan gấp để trả cho mậu dịch, họ dục quá. Thôi mang về đi cho người ta làm đi đã

Mấy người đang xếp hàng nhốn nháo nhìn theo xe của Long ghen tỵ. Một ngưòi đàn bà hình như có biết Vân thì thào đầy vẻ tức tối"ối già, rõ thật thối thây. Người như thế mà chả lấy chồng gì cả, lại còn ngứa nghề đi tranh chồng của người khác thỉnh thoảng rỗi hơi lại rúi cho thằng đàn ông mấy thứ vớ vẩn Rõ thật làm đàn bà mà không biết thân biết phận. Ăn không đủ no lại còn sinh chứng nọ tật kia. Hay ho cái nỗi gì. Vợ thằng cha ấy chả mấy lần đánh ghen ầm ĩ, tán loạn cả ra". "Sao chị tường tận chuyện người ta thế". "Ô hay, chị chàng cách nhà tôi có mấy số. ối giời ơi tôi đã mấy lần chứng kiến tận mắt con vợ thằng cha kia lên xé tan nát quần áo ra đấy à. Mà sao chị chàng bình thường ở ngoài cũng đơn giản, ăn mặc xoàng xĩnh mà sau giầu ngầm thế không biết. Nhà mình cả nhà có vài mét phiếu vải dành dụm không dám may. Thế mà đằng này. Tôi trông thấy rõ rành rành cơ man nào là quần nọ áo kia. Cả áo dài, cả áo len. Toàn đồ từ thời Pháp chứ xoàng xĩnh đâu. Thứ nào thứ ấy lóng la lóng lánh, đen nhưng nhức". Đang say nói chị ưa dòm chuyện người khác bỗng chu chéo lên bằng cái giọng chua lói "Này nhà chị kia, sao lại chen ngang như thế. Tưởng người ta mải nói chuyện mà không để ý đấy hẳn? "… Long ngồi lặng trong quán cà phê giữa phố Bà Triệu. Trời nắng có lẽ làm ngưòi ta ít nghĩ, ít tưởng tượng hơn. Đằng này trời lại một màu xám xịt… Mầu trời và cả cảnh vật y hệt trời và vật hôm ấy. Nhìn lên cao qua lỗ thủng của những vòm lá già xanh xẫm cũng thấy những tảng mây đen xạm cuồn cuộn từ từ trôi qua. Trên mặt đất cũng lác đác những chiếc lá sấu vàng nhạt quằn mình, run rẩy trong những sợi gió lẻ. Đám người trên phố cũng uể oải đạp xe vô định. Long rít mạnh hơi thuốc như cố xua đi suy tư đang tấy lên trong anh. Long hiểu rằng anh đang mang trong mình một nỗi buồn vô định. Tự nhiên anh nhớ đến buổi chiều tối cái hôm mà cách đây có lẽ đã hơn chục năm, Vân hẹn anh lúc bẩy rưỡi tối hôm đó đi xem bộ phim về tay nhạc sĩ gì đấy người Nga ở rạp Hoà bình mạn Khâm thiên. Xem bộ phim về tự nhiên chợt nhận ra cả mình và Vân đều trầm lặng hẳn trước những gì bộ phim kể lại. Thế mới biết đã là con người thì ở xứ nào cũng phức tạp. Vợ tay nhạc sĩ xinh đẹp trẻ trung như thế mà vẫn không làm tay nhạc sĩ đó yên phận, trong khi bà bá tước già đâu như tên là Phôn méc thì phải. Bà này con cái nhà cửa đề huề, đủ nong đủ né lại làm ông nhạc sĩ nhớ mãi ngay cả khi đang tròng trành trên chiếc xe ngựa bên cạnh gã đầy tớ cam chịu và ưa nhẫn nhục mọi sự bất thường của ông chủ. Vậy mà chiều nay, Long biết Diễm và các con đang đợi cơm ở nhà. Mới mở mắt buổi sáng, Diễm đã giáo trống giáo phách để đánh động cho Long biết rằng, lúc ba giờ sáng cô ấy đã dậy để đi xếp hàng cá. Nghe phong phanh thấy người ta kháo nhau là hôm nay cửa hàng mậu dịch đầu phố có cá diếc đồng bán. Nhà còn nguyên tem số 7. Chỗ ấy nếu cô nhân viên dễ tính mới lại cá nhiều thì mua hết luôn. Bét ra cũng phải ba cân chứ ít đâu. Diếc đồng mà về rán một ít để nhắm rượu. Diễm cứ nói trống không như vậy để Long hiểu rằng cá rán dành cho ai rồi. Chiều qua khi về đã thấy cô ấy ỉ eo là có người về mách cho cô ấy biết là chính mắt ông ta nhìn thấy rành rành buổi quá trưa Long đèo con mụ Vân đi lên mạn Yên Phụ. Chả biết để làm gì mà trong giờ làm việc cũng hẹn hò đàn đúm thế. Rõ là rỗi hơi. Long lỳ đi không nói. Anh lẳng lặng ra đầu phố ngồi lặng uống chè hút thuốc và tán đủ thứ chuyện với mấy ông rỗi hơi cùng phố. Vừa bẳn gắt như vậy mà qua một đêm thì có là mặt mo mới có thể nói chuyện thoải mái với nhau được cho dù Long biết tính Diễm dễ bỏ quá. Thấy chồng không hỡi ơi gì, Diễm lại lẩm bẩm một mình. Thôi thì cứ rán đại mấy con cá, ai ăn thì ăn còn thì dành để kho củ, con nào nhỏ thì để nấu canh dưa. Con Lễ bất chợt tỉnh dậy lầu bầu. Không kho củ không nấu canh mà tất cả bỏ vào kho dưa tất. Nghe nó nói mẹ nó phì cười loá lấp"Chết thật. Bây giờ mẹ mới nhớ ra. Buổi sáng nhờ bác Vĩnh trông chỗ không biết có còn để mua không đã"… Nhớ chuyện vợ con Long nhúc nhắc trên chiếc ghế đẩu. Hình như anh đang nghĩ đến điều gì đấy làm anh cảm thấy không bình tâm trọng dạ. Muốn nói gì thì nói. Diễm cũng là người vợ tốt và chịu nhịn. Biết Long gần ba chục năm dính líu với Vân mà Diễm, trừ những lúc máu Hoàng Bào nổi lên thì không nói làm gì còn thì cô vẫn cam chịu. Kể cả lúc gần gụi chồng, giữa cơn say mê vô thức, bẩm sinh của người đàn bà chợt nhớ đến việc đó cô cong ngưòi lên như muốn rời xa, dứt bỏ, để trút hết sự hờn rỗi, dằn vặt vào chồng nhưng nó lại càng khiến cho cuộc ân ái thêm dư vị lạ lùng say đắm. Sự say mê thầm kín riêng tư của hai vợ chồng hay sự nín nhịn bẩm sinh mà không ít người đàn bà ở cái xứ sở này đã có từ ngay lúc sinh ra đã gắn kết cuộc đời họ lại cho dù chỉ là gắn kết bề ngoài. Còn đối với Vân. Mối quan hệ với Long như một hành vi tuỳ hứng nào đó mà con tạo xoay vần trớ trêu định ra. Một trò bỡn cợt tung hứng của định mệnh gây ra để biến con người thành những con bài ngớ ngẩn trước sự tính toán tuỳ tiện. Trong quan hệ đó có cái gì giống như vợ chồng với những mối lo và sự chăm nom trong từng miếng ăn, bước đi của nhau. Nó cũng có cái gì đó thuộc về sự trai gái với nỗi buông tuồng của kẻ qua đường, bất chấp mọi hậu quả bất ưng xẩy ra chỉ để hưởng lấy chút lạc thú thoáng qua như một làn gió mỏng manh bỡn cợt. Nhưng cho dù thế nào thì mối quan hệ này hay cũng có thể gọi là mối tình này đã vượt ra ngoài khuôn khổ bình thường trong sự gắn kết của hơn hai mươi năm. Từng nấy thời gian có thể coi như đã nửa đời người. Hàng nghìn buổi chiều, hàng nghìn buổi sáng, buổi trưa, buổi tối với mấy chục mùa giữa ngày hè nắng chang chang mà buồn tựa mùa đông u ám, hay giữa mùa xuân hoa đào rực rỡ mà thấy rõ cả mùa thu vàng xuộm cô đơn. Và có lúc ngay cả trong ngày mưa rầm rề chợt thấy lòng mình hửng lên, rào rạt niềm vui vô cớ, nỗi phấn khích chợt đến. Biết bao tuyệt vọng và hi vọng. Bao nhiêu nỗi buồn xen giữa niềm vui. Những chiếc áo, chiếc quần đã bị xé, những lời ỉ eo, gầm gào khi to khi nhỏ của vợ và cả những lời bâng quơ hay chủ tâm, lời răn đe của bạn bè thân thuộc khuyên giải rãi bầy. Và ngay cả chính trong Long cũng không ít lần muốn tặc lưỡi dứt bỏ để tìm sự yên ổn trong bổn phận làm cha, làm chồng, làm chủ một gia đình nho nhỏ. Một gia đình cố giữ sự đầm ấm giữa một xã hội có quá nhiều thiếu thốn, vất vả và lộn xộn Nhưng cho dù thế nào hai ngưòi vẫn không thể bỏ nhau, không thể lìa xa. Hai số phận đã cắm sâu vào nhau trong sự đa đoan kì lạ hình thành một thói quen, một nếp gấp không gì có thể xoá mờ, chứ chưa nói đến sự huỷ bỏ. Vậy mà bây giờ.. Long nóng ruột khi chợt nhận ra rằng có dễ đến gần hai tháng nay Vân gần như cố tình không lảng tránh, không muốn gặp anh. Thêm vào đó là những tin đồn về anh chàng Thành nào đó làm giám đốc tận trên Bắc ninh nhưng cứ đều đặn gần như cách tuần lại đạp xe về mang theo thịt thà và những thứ gì đó cho nhà Vân. Con ngưòi ta đang đói, đang thiếu thì mọi thứ tình yêu cũng có thể là thứ phù hoa có thể gạt bỏ. Sự rung động của trái tim có thể xếp sau nỗi dày vò của dạ dầy. Nhưng chả lẽ con người có thể dễ dàng quên tất cả mọi kỉ niệm, mọi dấu ấn, mọi thói quen của chặng đường dằng dặc hơn hai mươi năm. Những câu yêu thương và cả những chụng đụng chỉ có thể ở vợ chồng lại có thể bị gạt đi sạch bách không để lại dấu vết nào hay sao. Xét đi cũng có thể như vậy lắm, bởi giữa anh và Vân có gì gạc nối nào mật thiết đến nỗi phải tử sinh giữ nó mãi mãi. Không phải vợ chồng bố mẹ, họ hàng công phu gây dựng nên. Một chút sinh linh bé nhỏ bất ngờ hình thành sau đêm giông bão bên bờ Hồ Tây như sợi dây vô hình khả dĩ tạo nên sự giàng buộc giữa hai người bất ngờ do xa xẩy đã nhanh chóng tan biến khiến mọi ước ao, mong muốn cho dù thế nào cũng chẳng bao giờ quay lại để níu kéo hai người xích lại, gắn chặt với nhau bằng một gạch nõi bằng thịt bằng xương. Cũng chẳng phải bạn bè, chiến hữu thân cận với lơì nguyện sống chết vì nhau. Từ thượng cổ đến giờ giữa người đàn ông và đàn bà đã có mấy ai có thể gắn kết bền vững với nhau bằng tình bằng hữu đâu. Giữa Vân và Long chỉ là sự thân quen tình cờ trên đường đời như hàng trăm hàng nghìn mối thân quen khác. Vậy thì hợp vào tan ra là điều bình thường. Hơn nữa Vân là người đàn bà, cô ấy cũng cần gắn kết với một người đàn ông bất kì nào đó để tạo nên một gia đình, trong khi mình… Long lắc đầu khi ý nghĩ về bản thân mình chợt đến. Mình, một gã đàn ông thân dài vai rộng đã có một gia đình hẳn hoi, vợ ngoan, hiền yêu thương, chung thuỷ cùng bầy con gái trai đề huề vậy hà cớ gì níu giữ và phong toả cô ấy… Nhưng… Long rít mạnh hơi thuốc. Anh cảm thấy cổ anh như đang bị khói thuốc chạt vào hong nóng. Tiếng ho bật ra. Rõ ràng anh đang cảm thấy khó chịu bởi anh hiểu rằng anh đang mất Vân. Điều này quả là một thực trạng đáng sợ mà Long gần hai chục năm nay anh chưa hề thấy, nay nó lừng lững hiện ra khiến anh thật sự hoảng hốt. Như một lực vô hình xô đẩy khiến anh bật đứng dậy. Vẫy tay gọi ông chủ quán cà phê, người ngắn chùn chùn, có cái mũi sần sùi, đỏ xậm như gốc cây mọc thêm nhánh. Khi ông ta lại gần với khuôn mặt lồ lộ sự nịnh khách chuyên nghiệp. Long dúi vội nắm tiền vào tay ông ta, rồi gần như quên mất câu chào cửa miệng quen thuộc. Anh cập rập đi ra cửa. Long trèo lên xe và đạp thật nhanh. Đường phố trôi ngược đằng sau loang loáng. Chiếc xe dừng trước cửa nhà Vân. Mấy bậc cửa như xẫm lại. Có tiếng dép loẹt xoẹt từ trong nhà đi ra. Đúng là tiếng lạch xạch của pê đan khi tìm thế dựa xe đạp vào thành bậc lên xuống đã báo sự có khách cho người trong nhà.

Con chào bà ạ.

Ư, anh Long đến đấy à. Các em đều đi vắng cả rồi.

- Vân… Long lúng búng và hơi khó chịu khi nhìn nét mặt có vẻ vui vui của bà Hai Tuy khi nói.

- Vân hả? Sáng nay thấy có anh Thành bạn của nó đến đón đi thăm người nhà đâu như ở bệnh viện nào đấy, tôi không nhớ rõ.

- Đi từ sáng kia ạ? Long buột mồm

- Chả biết sau đó có đi đâu không mà ngay cả trưa cũng không thấy về ăn cơm. Anh vào uống nước. Lâu lắm không thấy anh lại chơi. Chắc lại bận lo cho các cháu học hành

- Vâng. Dạo này ở hợp tác của con cũng nhiều việc phải giải quyết gấp thành thử…

Có việc đều đều như thế là tốt rồi. Anh khoá xe lại đi.

- Thôi. Con xin phép bà. Chiều hoặc tối con lại đến. Con có việc muốn gặp chú Vũ một chút.

- Thế hả? Lại đi ngay à. Mà Vũ cũng có nhà đâu. Cả nhà nó hôm nay xuống nhà ông bà ngoại ăn cơm. Thôi vào uống nước đã. Cái anh Thành hôm qua mang xuống cân chè mạn Thái pha được nước lắm.

- Thôi con xin phép.

Long chào bà rồi cập rập đạp xe đi. Rõ ràng trong bụng anh đang có điều gì bức bối khiến Long cảm thấy rối bời, vô lý. Tất cả những thứ đó dường như kết lại làm thành tảng đá vô hình trĩu nặng trong lòng mình. Anh chầm chậm đạp xe đi. Bất chợt Long nhìn thấy một bóng đèn điện trên một ngõ hẻm người ta quên tắt. Bóng đèn yếu điện, vàng kệch đu đưa đu đưa trong trời chiều mùa đông, nhuôm nhuôm màu nước dưa khú.