ó là một ngày vào quãng giữa mùa đông năm năm ba. Mấy hôm liền không mưa. Những đám mây mầu chì cuồn cuộn trôi dưới bầu trời xám ngoét Gió bấc từ ngoài sông Cái từng đợt vượt qua cái chóp đen xạm của bốt Nhật Tân luồn bờ đê tráng màu cỏ vàng nhạt, khô xác, cằn cỗi chạy theo con đường đá lởm chởm. Nhưng cây bàng gầy quắt lại, giơ ra những chiếc cành khẳng khiu còn phơ phất, loe hoe vài chiếc lá đỏ nhạt càng làm cho không gian quánh chắc lại, ngưng đọng lại trong mầu buồn thiu của mùa đông. Làn gió vừa đi vừa rít lên giọng ca đơn điệu, buồn bã trên những mái rạ xơ xác để cuối cùng quẩn lại trong những tán cây đào đan nhau bằng những cành nâu xậm nhìn xa thì gầy guộc nhưng đến khi đến gần mới nhận ra sự sung mãn của những cành cây được chăm bón kĩ càng, đã bắt đầu có dáng căng mẩy của người đàn bà có mang chuẩn bị đến ngày sinh nở. Trong mênh mông của những cành đào đang chờ xuân và làn mưa phùn êm ả, dịu dàng đã rụt rè loé ra vài đốm hoe hồng lác đác nơi đầu búp của những nụ đào sớm. Trong căn nhà lá mọc kề ngay dưới hẻm kín đáo ngay chỗ giao nhau của hai con đê. Trông lướt trên mầu nâu mênh mông của trại đào, căn nhà giống như một người đàn bà nhỏ bé hiền lành đội nón ngồi lặng ngắm vườn cây. Có tiếng kẹt nhỏ của cối cửa đã quá mòn, cánh cửa gỗ thoáng vài lỗ mọt nước hé mở. Phong cúi người lom khom bước ra. Đó là trang thanh niên dong dỏng cao có khuôn mặt trái xoăn trên đó nổi rõ chiếc mũi dọc dừa thẳng tắp, gọn gàng như bị vuốt thật mạnh bởi hai ngón tay của một người đàn ông có sức khoẻ và quyết liệt. Đôi mắt một mí nấp sau cặp kính cận trắng gọng vàng hơi nhíu lại không biết vì chói hay vì thói quen làm duyên của người biết rằng mình luôn luôn được người khác để ý, ngắm nhìn. Phong có nước da mai mái của người bệnh mắc chứng đau tim. Và chỉ cần thoáng nhìn qua đã thấy dù ở hoàn cảnh nào thì tay thanh niên này cũng vẫn bộc lộ sự cẩn thận trong việc giữ gìn hình thức của mình. Bộ quần áo Pyjama xọc xanh vẫn còn nếp là phẳng lì. Điếu Côtáp đang cháy dở ngậm lệch bên môi trái. Phong vừa vươn vai chừng xấp xỉ chục lần thì Long cũng khom người bước theo sau. Long cũng có dáng dong dỏng hao hao Phong, mặc dù anh thấp hơn một chút. Đôi môi gọn gàng cùng đôi mắt được làm duyên bởi hàng mi thưa và cong là hai thứ nổi bật trên khuôn mặt trái xoan với mầu da trắng mịn đã nói rõ tính lẳng của trang thanh niên này. Mặc dù đang trong hoàn cảnh của người phải sống trong chui lủi nhưng người Long vẫn đóng hộp trong chiếc áo sơ mi màu gụ có những đường kẻ xọc trắng nhét cẩn thận vào thắt lưng chiếc quần tây may bằng ka ki Tô châu mềm cùng đôi săng đan đế kếp

- Này không hiểu sao tay Nghĩa mấy hôm nay không thấy lên trên này nhỉ? Long vừa nhìn những đám mây xám đang trôi cuồn cuộn dưới bầu trời màu chì đang như chuẩn bị hạ xuống thấp hơn khiến người ta có cảm giác chỉ cần giơ tay lên cao một chút là có thể chọc thủng được bầu trời nặng chịch.

- Thế cậu không biết hay sao? Ba hắn đã đi Pháp. Nghe thấy bảo là đi chữa bệnh từ đầu năm. Nhưng moa không tin lắm. Bởi vì ba hắn mắc bệnh trĩ thứ bệnh này chỉ cần lên ông lang ở trong Noi, hay vào nhà thương Phủ doãn đốc tờ thắt cho là xong. Nhưng moa đoán, gia đình hắn đang có kế hoạch chạy đấy. Phong ngừng nói vì anh cảm thấy trong cổ đang gợn chút gì khó chịu.

Long đảo mắt nhìn xung quanh rồi khẽ hạ giọng:

- Nói chung như thế cũng phải thôi, bởi vì một là nhà hắn là đại lý cho hãng Pơgiô. Nếu người Pháp thua thì tất cả mọi thứ sẽ bay hết. Hai là nhà hắn có điều kiện vì chú hắn đi lính hồi đại chiến lần hai rồi lấy vợ đầm ở luôn bên ấy.

- Thế hả? Phong có vẻ thờ ơ với thông tin bạn anh vừa đưa ra. Giọng anh thủng thẳng. Con người ta có số. Đấng tối cao là Chúa trời đã tính đường đi nước bước cho mọi sinh linh sống trên mặt đất này và cả những gì tồn tại trong vũ trụ bao la.

Long chun mũi lại, đôi mắt có hàng lông mi cong nheo nheo. Thoạt đầu cặp mắt ấy đánh cái nhìn khá quyết liệt về phía Phong nhưng rồi cái nhìn đó dịu đi lướt qua điểm khác và dừng lại trên một cành đào có nhiều nụ hoa chớm nở. Giọng anh thủng thẳng như nói với chính mình:

- Moa quả tình không hiểu, tại sao nhà toa, rồi họ hàng toa sinh ra từ đất Phùng khoang mà lại đi tôn thờ một thứ tôn giáo do một ông râu xồm, mũi lõ ở tận đẩu tận đâu ở ta nghĩ ra. Nói chung moa cứ ngỡ chỉ có cánh dân chài ít học hành ở trên các bãi biển mới bị thuýêt phục bởi thứ đạo đó. Bởi vì dù muốn hay không thứ đạo đó cũng do dân Pháp đưa vào và để phục vụ đội quân viễn chinh của họ và thuyết phục dân bản địa.

Phong đang chăm chú đưa tầm mắt nhìn ra xa vượt qua bờ đê bạc phếch màu cỏ úa. Nghe bạn nói, anh quay lại hơi nhếch mép:

- Thôi. Cậu nên nhớ. Chúng ta không nên tranh luận về điều này. Đấy là quyền của mỗi con người. Không thể lấy mục tiêu của người này áp đặt cho người khác. Nhưng bao nhiêu lần mình đã nói cậu rằng, cậu thử bình tĩnh xem chính đức Phật cũng không phải là người Việt nam. Đúng không?

- Tất nhiên rồi. Nhưng dù sao cũng là dân châu á ta. Mà thôi, Việt nam là một dân tộc quá nhỏ bé. Nói chung, trong tôn giáo cũng như chính trị, không đi theo trường phaí này sẽ bị chinh phục bởi trường phái khác. Lắm khi moa thấy đau khổ lắm. May trên trái đất này lại có đàn bà, con gái chứ không thì chỉ toàn nhưng chủ thuyết, diễn văn, kinh kệ thì chán lắm nhỉ

- Nhưng thôi đi. ừ, đúng là rất may. Nhưng bao giờ cậu làm lễ cưới đấy.

- Thì toa tính, moa đang sống chui sống lủi thế này thì cưới vợ để thêm khổ cho người ta à. Cũng may mà mới ăn hỏi chứ không thì… Nói chung mọi sự đều có qui luật của nó, không thì… Mỗi lần nghĩ dến Diễm, moa cứ thấy tội tội. Giả dụ vì lý do gì moa cắt đứt en thì không rõ en sẽ thế nào.

- Mình biết Diễm chứ. Từ hồi mình học đệ nhị cơ. Cô ấy học sau mình ba lớp đã từng nổi tiếng hoa khôi của trường Mariquiri. Phong ngửa mặt lên trời lẩm bẩm. Diễm là một người con gái không những xinh đẹp mà còn hiền lành dịu dàng nữa chứ. Lâu lắm mình không gặp, hôm nọ mình mới nhìn thoáng qua. Kể ra cũng không thay đổi lắm. Cô ấy trông như đức mẹ đồng chinh ấy. Không biết Diễm có theo đạo không?

- Không. Nhìn kĩ như mặt Phật bà thì đúng hơn. Bởi vì nhà cô ấy bên lương Nói chung, ông bố vợ moa cậu biết đấy. Hồi trẻ cũng chơi bời đủ ngón. Thông minh, lanh lợi lắm. Chính những người như thế lại hay phá cách. Sau này moa nghe thấy ông bà nội nói, bố vợ moa phải bán khoán vào chùa nên từ năm ba nhăm tuổi trở đi ông nghiêm chỉnh hẳn. Vì thế nên đại lý xi măng Rồng xanh mới nổi đình đám thế chứ. Nói chung, ông nhạc moa bảo khi nào thành con trong gia đình sẽ để moa trực tiếp điều hành một chi nhánh trong Hà đông.

- Số cậu thật viên mãn. Phong cố nén tiếng thở dài, im lặng. Đôi mắt thoáng buồn nhìn xuống. Không hiểu từ nguồn gốc nào sở cẩm lại biết ông anh thúc bá của mình đã từng làm đội trưởng đội trinh sát Lãng bạc của Việt minh. Từ hai ba năm nay họ cứ cho chỉ điểm rình mò quanh nhà suốt, thành ra xưởng in của mình mất dần khách. Thời buổi này ai cũng sợ dính dáng đến Việt minh. Đúng là vô lý thật vì việc người anh ấy thì dính dáng gì đến chuyện làm ăn của mình cơ chứ.

Long nhún vai, im lặng. Anh cúi đầu định đi chui vào căn nhà thì mắt anh bỗng sáng rực lên khi nhìn lên. Từ trên mặt đê bạc phếch màu cỏ cuối đông hai cô gái mặc áo cánh mầu gụ đang bước xuống. Long vươn người thẳng lên, tay vỗ nhẹ vào vai Phong:

- Moa đố toa, ai đang đến kia kìa?

- Còn ai vào đây nữa. Vân em mình và hình như là Diễm vợ chưa cưới của cậu thì phải. Mang gì mà lắm thế, tay xách nách mang lệch cả người. Trông tội nghiệp chưa. Ta ra mang đỡ họ một chút chứ.

- Đừng đừng. Nói chung là nên cẩn thận bởi vì rất có thể bọn mật vụ hay chỉ điểm sẽ bám đuôi hai cô ấy. Mà đàn bà thì toa biết rồi đấy. Dại dột và khờ khạo lắm.

- Cậu nói đúng nhưng mà trông họ vất vả, đi lại liêu xiêu quá, nhất là Diễm kìa. Vai cô ấy như nghiêng hẳn sang một bên.

- Nói chung là cả moa và toa đều vào đi, để nhỡ có kẻ nào theo các en đó thì không biết gì cả.

Vừa nói Long vừa chui vào. Phong ngần ngừ một lát rồi cũng thận trọng nhìn trước nhìn sau đoạn bước theo. Hai người chưa kịp ngồi yên vị trên mặt bộ tràng kỉ có một chân đã bị chắp bằng khúc gỗ ổi cố đẽo theo dáng chân quì dạ cá thì có tiếng dặng hắng. Long nhoẻn cười, tinh nghịch ho khan đáp lại. Mặc dù đang là mùa lạnh căn nhà như bỗng bừng lên khi hai khuôn mặt lóng lánh mồ hôi xuất hiện. Vân nhíu mắt nhìn anh rồi nhìn Long:

- Kìa. Anh đỡ cho chị em một chút. Em đã báo chị đừng có mua nhiều không có xách vất lắm, nhưng chị em không nghe. Dò này, chạo này, nhất là cả vịt quay Mĩ kinh. Thấy chị Diễm bảo anh rất thú món đó. Cả rượu nữa chứ Uýt ki hẳn hoi chứ không phải xoàng đâu. Thuốc lá của anh Phong nữa này. Me nhớ anh lắm và nhắn em là bảo anh nên hút ít thôi.

Diễm đặt nhẹ mấy chiếc túi xách xuống rồi rút khăn mùi xoa từ chiếc ví đàm màu sữa vừa lau nhẹ mặt vừa cố nén thở nói:

- Sao các anh lại chọn chỗ ẩn nấp này. Ngay đầu đường là bốt Nhật tân. Toàn lính tây da đen, da trắng, em đi qua có dám nhìn đâu. Nhỡ cái thì…

Nghe Diễm nói Long cúi đầu xuống, đôi vai rung lên lên. Khiến Vân ngạc nhiên, đôi mắt cô mở to rồi cau lại:

- Anh cười gì thế? Chị Diễm nói đúng quá còn gì.

- Nói chung, đúng là đàn bà con gái thật. Bọn anh dùng binh pháp của Tôn tử hư hư thực thực. ở giữa trại đào hàm tiếu như trong Đào Nguyên thế này mấy ai tưởng tượng có hai anh chàng đang chủi nhủi trốn lính. Vậy mà sự trái khoáy ấy lại xẩy ra. Nói chung là lý thuyết nơi chân đèn là nơi tối nhất là tuỵêt đối an toàn.

- Khiếp. Cơ mà làm gì cứ chắc là hơn. Chứ không mỗi bận lên thăm bọn anh hai chị em em lại sợ chết lên được. Cứ đà này thì chả mấy lúc mà mắc bệnh đau tim nặng.

Vừa nói Vân vừa cùng Diễm bầy các món ra bàn. Bốn bàn tay con gái khá giống nhau trong sự được chăm chút khá kĩ càng về hình thức nhưng tính tình của hai người lại hoàn toàn khác nhau. Trong khi Vân líu lô như muốn kể hết đủ thứ chuyện cho mọi người thì Diễm gần như lặng im, chỉ thỉnh thoảng trả lời từng câu ngắn gọn mỗi khi được hỏi. Đầu óc cô hình như vẫn chưa xác định rõ cô đang ở đâu và những người quanh cô là ai. Đôi mắt dài có đuôi lơ đãng như đang bao phủ bởi nỗi tâm sự nào đó.

- Sao mọi người nói đi chứ. Em sợ nhất là im lặng. ở giữa trại đào này lại không nghe thấy tiếng người thì em thấy ngại ngại thế nào ấy. Ví thử. Đúng rồi em chỉ ví thử thôi nhé. Mọi người đang ngồi, bất chợt có tiếng động thật mạnh, cánh cửa bỗng bật ra và một tốp mật thám cầm súng lục đen xì và dùi cui hươ lên, ập vào trói nghiến chúng ta lại.

- Đừng, đừng. Xin cậu. Tưởng tượng như thế kinh chết lên được. Mình ýêu bóng vía lắm. Diễm co rúm người lại hai mắt mở to hoảng hốt một cách thực sự.

- Đúng rồi. Không đùa kiểu ấy đâu. Diễm không quen như thế.

Phong lừ mắt, xua tay át em, trong khi Long lại có vẻ thích thú, anh chàng bước hẳn xuống đất hai tay khua lên, giọng oang oang:

- Nếu đúng thế thì Moa là người chạy trước và nói chung dù thế nào moa cũng chạy thoát. Bởi vì moa chạy rất nhanh. Bằng chứng là vụ hè vừa rồi. Trong một lần thấy bọn học sinh ở trường tư thục Phan Chu Trinh tập chạy từ bờ hồ Hoàn kiếm xuống bờ hồ Ha le. Moa nhìn chúng nó chạy, thấy ngứa nghề quá, thế là nhập cuộc và ngay lập tức về nhất. Ông thầy tây hình như ông ta tên là Sinmerou hỏi moa học ở lớp nào để có kế hoạch bồi bổ về môn này, vì ông bảo dáng chạy và nhất thân hình của mình rất có triển vọng.

- Anh chạy tận xuống hồ Ha le. Khiếp. Diễm không nén được cảm giác sợ hãi lại kêu lên.

- Chứ sao? Chuyện ấy có gì là lạ mà em phải tròn mắt lên thế kia?

- Anh biết không? Ngày xưa dạo em còn bé, mỗi lần em quấy, khóc không chịu ăn. Ba em, rồi có lúc cả mẹ em nữa bảo nếu không nuốt nhanh sẽ bảo cô sen đưa em xuống thả ở bờ Hồ Ha le..

- Chị giống em thế, me em cũng doạ thế. Rồi năm kia một lần tình cờ em nhớ lại chuyện này, thế là em cố rủ bằng được cậu Vũ xuống tận nơi xem chỗ ấy thế nào mà người lớn hay doạ trẻ con thế. Hoá ra cũng thường thôi. Chỉ có điều ở đấy mọc um tùm thứ cỏ rất dài. Chỗ ấy trông qua cũng đoán được là rất nhiều rắn rết.

- Đấy là cỏ ranh và cả cỏ lác. Vào mùa hè vịt trời hay về đẻ trứng. Cà cuống để cho vào nước mắm ăn bánh cuốn ở đấy cũng sẵn lắm.

- Moa nghe nói, cả những cô gái chửa hoang cũng hay vứt bào thai vào những bụi cỏ ven hồ. Khối bào thai còn khóc oe oe. Nói chung thì…

- Thôi. Kìa anh. Không nói chuyện ấy nữa nhé. Mặt Diễm đỏ bừng lên cô lúng túng như mình vừa làm điều gì sơ ý.

- Em đúng là đàn bà. Có thế mà cũng ngại. Nói chung việc của ai thì người ấy lo. Mà thôi rót rượu nhé. Tất cả đều phải uống cho vui. Chỉ có vui thì con người mới đỡ sợ, đỡ suy nghĩ. Chỉ tiếc không có kèn hát ở đây.

Vân chun mũi lại:

- Ôi sao giống em nghĩ thế, em đã định mang theo rồi đấy nhưng chị Diễm bảo nặng.

- Hơi phí. Các bạn còn thấy thiếu gì nữa không?

Thấy mọi người đều rụt rè lắc đầu. Long hô thật to

- Thiếu hẳn ly uống rượu. Chà chà chén này chỉ phù hợp với quốc lủi thôi. Nhưng nói chung không sao. Có rượu này, có đồ nhắm rồi và bốn chúng ta hai nam hai nữ lại ở giữa trại đào thế này thì quả là tuyệt vời lắm rồi. Long nhìn chăm chăm vào bốn chén rượu. Khi thấy Vân rót đủ ra bốn cái chén tống anh nhấc một chén lên giơ về phía trước:

- Cầu mong sự may mắn của chúng ta. Mong hoà bình sẽ quay về với Hà nội này. Riêng moa lại xin chúc mọi người con gái đều mãi mãi trẻ trung và xinh đẹp như những nụ đào đang chờ nở ngoài kia.

- Anh rõ thật là. Diễm khi chạm chén với Long khẽ trách. Anh chàng dường như không để ý gì đến lời của vợ chưa cưới. Long quay sang chạm mạnh vào chén của Vân, cô rụt tay lại như sợ sệt rồi bỗng cất tiếng cười ha hả thật to. Trong khi đó Phong nhẹ nhàng quay sang Diễm, giọng anh nhẹ bỗng, thủ thỉ:

- Em dạo này có khoẻ không? Cả bố em nữa. Anh nhớ rất rõ là bố em rất thích đi xe đạp méc xê đua ra và đội mũ phớt xám.

Diễm tủm tỉm cười, đầu cúi thấp xuống:

- Anh nhớ dai thật đấy.

Phong ngửa cổ uống hết chén rượu, rồi tự tay nhấc chai rượu rót vào chén của mình, nâng lên môi, nhưng chưa vội uống, đôi môi mấp máy, khe khẽ vang lên tiếng hát nhẹ, buồn"xót thương đớn đau. Ngẹn ngào mái lầu. Ngày nao một giấc mơ. Đâu những đêm trăng mờ… ". Như bị cuốn hút bởi giọng hát của Phong, Vân cất tiếng nhè nhẹ đệm theo " ai ngóng chờ. Khi ánh nắng này thành thơ nhẹ gió đưa. Nghe tiếng đàn truyền mơ tìm bến xưa. Một chiều về chiến chinh… Bên dáng huyền thêm mơ lúc tuổi xanh". Dần dần hai giọng hoà vào nhau như hai giải lụa bay là là trên mặt cỏ lơ thơ "trăng quyến đôi tâm hồn. Ngẹn ngào như nhớ nhau. Thương xót ai, trăng sầu bên mái lầu"…

Phong và Diễm ngẩn người nghe hai giọng hát tỉ tê buồn buồn. Một lúc sau, Phong vừa đưa chén rượu lên môi vừa lẩm bẩm:

- Trở về bến mơ. Tài thật, tài thật. Ngọc Bích hình như cũng đã từng cô đơn.

- Ngọc Bích là ai hả anh? Nghe Diễm hỏi, Vân có vẻ ngạc nhiên quay lại nhìn.

- Chị không biết thật sao. Lạ nhỉ?

- Là ông nhạc sĩ viết nhạc phẩm này đấy. Nhưng nói chung, bài này mà nghe tài tử Ngọc Bảo ca thì thôi rồi. Phong đang hát dừng lại vừa nhìn Vân ra điều đồng tình vừa nhanh nhẩu diễn giải cho vợ chưa cưới.