rời đã vào hè. Tôi quen biết Franz vào những ngày cuối xuân. Giờ đây ngày dài hơn và cũng nóng hơn, các quý ông chuyển sang mặc áo sơ mi còn các bà các cô đã diện những chiếc váy mỏng nhẹ nhàng, hai ông hàng kem mới đã dọn xe hàng của họ ra giữa bãi đất trống ngay trước bến tàu. Trong không khí thoảng mùi táo hay mùi mận tôi cũng không rõ - thường thường, mùi quả hay mùi cây cối cứ bay từ hồ nước hay từ những ngọn núi tới, lảng vảng quanh bạn như thế rồi đột nhiên biến mất mà bạn chẳng kịp nhận ra đích xác đó là loại mùi gì.

- Franz, chị sẽ rời khỏi thành phố.

- Thế là thế nào?

Cậu đã tới trước tôi. Tôi nhận ra dáng cậu từ sau lưng khi bước ra khỏi phòng hòa nhạc, và cái sự hiện diện từng chọc tức tôi vào lần đầu tiên tôi thấy câu, dường như lúc này đây lại trở nên thân thuộc với tôi, gợi cho tôi cảm giác mong ngóng, và khiến tôi mỉm cười. Và đó, đó làm một trong những khả năng của Franz: cậu đã giúp tôi tìm lại nụ cười, niềm yêu thích và mong muốn được cười. Cậu đã mang lại cho tôi khát khao sống. Kỳ lạ thay, kể từ lần gặp gỡ giữa chúng tôi, thời gian, thời gian của tôi, đã biến đổi. Mọi sự lựa chọn như đã được định trước, mà tôi chẳng hề nhận thấy. Franz có lẽ không liên quan chút gì đến chuyện này, có lẽ không. Franz là bước ngoặt của đời tôi.

Vẻ duyên dáng, mong manh ẩn sau những lời lẽ già dặn trước tuổi, sự lôi cuốn toát ra từ cử chỉ và con người cậu, những câu hỏi của cậu, của tôi với cậu đã làm nốt phần việc còn lại, và tôi yêu cậu theo một cách nào đó, tôi yêu cậu bằng một thứ tình yêu kỳ lạ. Hòa quyện trong tình yêu ấy có sự cảm thông, sự thấu hiểu được tô điểm bởi tình cảm mến thương và khiếu hài hước, có cảm giác cùng sẻ chia nỗi cô đơn, có niềm tin thầm lặng rằng không một nỗi đau hay mâu thuẫn nào len lỏi được vào. Đó là một tình yêu không nguy cơ, không giao ước cũng chẳng đòi hỏi, không ngày mai, một tình yêu thoáng qua, chuyển tiếp, siêu thực và gần như trừu tượng, không biểu hiện cụ thể, nó là cánh bướm cất lên giữa hai tâm hồn của bầu trời.

Hàng ngày, một giờ trước khi kết thúc công việc buổi sáng hay gần như trước đó, tôi đều hình dung ra cuộc gặp gỡ của mình với Franz, và tôi hình dung bản thân cậu, khi kết thúc giờ học, cậu cũng nghĩ đến những gì chúng tôi sẽ chuyện trò cùng nhau trên băng ghế của chúng tôi. Nhưng đột nhiên, tất cả thay đổi. Kể từ lúc người quản lý thông báo với tôi về chuyến lưu diễn nước ngoài của dàn nhạc, tôi cảm thấy mình như bị điều chưa biết ngoạm lấy, cảm giác kích động xuyên qua tôi, nỗi tò mò về một trang đời sắp lật xâm chiếm tôi. Như đa số mọi người, tôi hoàn toàn chưa biết gì về tương lai. Tôi biết mình sẽ rời bờ hồ này để đi về phí một đại dương xa lạ, và điều ấy làm tôi run sợ. Cảm giác đó mạnh mẽ đến nỗi tôi những muốn chia sẻ với Franz, nhưng tôi lại sợ làm cậu buồn lòng. Tôi nên thông báo với cậu về chuyến đi của mình mà chẳng cần dè dặt - hay cứ đóng kịch, chờ đợi một cơ hội thuận lợi?

Cậu gần như chẳng để tôi có cơ hội. Lúc nào cậu cũng liến thoắng, như thể để ngăn tôi ngắt lời. Như thể, với khả năng tiên đoán sự việc kỳ lạ của mình, cậu ta đã đoán biết được tôi dang có điều gì đó quan trọng muốn nói với cậu - hay có lẽ cậu đã đọc thấy điều ấy trên gương mặt tôi?

- Dĩ nhiên, dĩ nhiên, cậu bắt đầu ngay khi chúng tôi gặp nhau mà chẳng hề mào đầu - không cả chào hỏi, không hôn lên má, cái túi giấy đựng sandwich chỉ vừa đặt lên ghế-, dĩ nhiên, người ta có thể đặt đủ mọi loại câu hỏi về điều khiến hai người yêu nhau. Thực ra, người ta có thể tự hỏi về mọi thứ, vả lại đó cũng chính là vấn đề của tôi, chính là điều khiến chúng tôi khác biệt những người khác.

- Chúng tôi ư?

- Chúng tôi, những người trưởng thành sớm. Bao lâu nay, người ta vẫn gọi hiện tượng này là gì ấy nhỉ? Những người có năng khiếu đặc biệt. Họ đã tìm ra từ ấy: đó là một từ chính xác. Những người có năng khiếu đặc biệt. Thế đấy, tôi là một người có năng khiếu đặc biệt. Ở trường nội trú không có nhiều người như vậy lắm và người ta cũng đủ thông minh để không cho chúng tôi ở chung với nhau, họ tách chúng tôi ra, để chúng tôi ở giữa những học sinh thường là nhiều tuổi hơn. Nhưng thật phức tạp, bạn biết đấy, dù thế nào, dù môi trường xung quanh có ra sao, thì ngay cả khi bị chia tách, chúng tôi vẫn luôn làm phiền mọi người với những câu hỏi tại sao. Tại sao lại có các hành tinh, tại sao lại có vũ trụ, tại sao lại có khoảng trống và tại sao lại có cái vô hạn? Thế rồi, vào một lúc, chúng tôi ngừng lớn tiếng đặt ra những câu hỏi. Nhưng vẫn tiếp tục trong yên lặng. Khi mọi người giảng giải cho tôi rằng có một vụ nổ và từ vụ nổ đó, mọi thứ được sinh ra, tất cả được kiến tạo nên, vũ trụ được hình thành, tôi không phản đối. Nhưng trước vụ nổ thì đã từng có cái gì? Khoảng trống chăng? Tôi hỏi bạn, liệu từ thời xa xưa kia có thể đã từng tồn tại khoảng trốn, tồn tại cái không gì cả? Cái không gì cả trước khi khởi đầu vũ trụ ấy, liệu nó có thể tồn tại? Liệu có thể tưởng tượng rằng vào một thời điểm nào đó trong lịch sử của vũ trụ, đã từng không có lịch sử? Và người ta có thể tưởng tượng ra cái không gì cả?

- Em muốn chị trả lời em thế nào đây? Tôi hỏi.

- Thế là, bởi vì không có câu trả lời thỏa đáng cho điều này - vả lại, liệu có nhiều câu trả lời cho những câu hỏi quan trọng không? Không hề. Thế là, như bạn thấy đấy, chúng tội tự hỏi về mình. Tại sao tôi lại như thế? Tại sao tôi lại nhận được quá nhiều năng khiếu bẩm sinh như vậy, tại sao chẳng ai nhận ra điều đó? Lẽ nào phải đợi đến khi một sự kiện khủng khiếp xảy ra trong đời tôi thì người ta mới hiểu dược rằng tôi không như những người khác - hay chính cái sự kiện ấy đã khiến tôi trở thành như bây giờ?

- Em đang nói đến sự kiện nào thế? Chuyện gì đã xảy ra với em? Bố mẹ em đâu? Họ là ai?

Tôi không trông chờ cậu sẽ trả lời. Quả vậy, cậu nín lặng. Rồi cậu có một hành động như lũ trẻ con lúc buổi tối, trước khi đi ngủ, chúng thường tìm kiếm cơ thể người lớn, tìm kiếm một bờ vai, một cánh tay, một khuôn ngực, tìm kiếm sự âu yếm và hơi ấm. Cậu ngả người vào cánh tay tôi, hai mắt nhắm lại. Tôi đưa tay vuốt mái tóc đen ánh của cậu. Cứ như thế nhiều phút liền trước khi cậu tách khỏi tôi và ngồi lại vào chỗ của mình cạnh tôi. Đây chính là lúc nói với cậu tất cả:

- Franz, chị sẽ rời khỏi thành phố.

- Thế là thế nào?

- Chị sẽ đi. Chị ra đi. Đây là một cơ hội, một điều bắt buộc, một việc cần thiết.

- Thế tức là?

Tôi kể lại cho cậu mọi chuyện. Cậu nghe tôi chăm chú tới mức một chút biểu hiện dù là nhỏ nhất trong thái độ của cậu cũng cho thấy điều ấy, và tôi càng kể, nụ cười của cậu càng rạng rỡ, nó làm khuôn mặt câu bừng lên, từ đó toát ra thứ ánh sáng đã làm tôi mê mẩn ngay từ buổi gặp gỡ đầu tiên.

- Tôi thấy hạnh phúc cho bạn, cậu nói, thực sự rất hạnh phúc. Còn tôi lại thấy mình bất hạnh, nhưng có lẽ hạnh phúc, đó chính là bất hạnh được người ta chấp nhận.

- Chị không biết. Tất cả những việc đó chẳng liên quan gì đến em cả. Chính là cuộc sống của chị đảo lộn, thế thôi.

Franz thôi không cười nữa.

- Tôi biết rõ điều ấy. Tôi cũng biết rốt cuộc mình sẽ hiểu trái tim tan vỡ là thế nào.

Cậu đứng dậy, đôi mắt ánh lên vẻ khẩn thiết và cuống quýt. Cậu luống cuống đứng trước mặt tôi, như thể lo sợ điều gì đó.

- Tôi phải đi thôi, tôi phải đi thôi, nếu không tôi sẽ khóc mất, và tôi thì không muốn bạn nhìn thấy tôi khóc.

Rồi cũng đột nhiên như thế, cậu trở nên bất động. Một sự chuyển biến lạ lùng bất chợt làm khuôn mặt cậu trở lại với vẻ bình thản.

- Xin lỗi, tôi thật vô lý và cảm tính. Xin lỗi. Cơn kích động quá mức thoáng qua. Nhưng nó đã nhanh chóng được kiểm soát. Tôi sẽ không làm bạn khó xử đâu. Mọi chuyện đều ổn. Tôi hoàn toàn làm chủ được mình. Khi nào bạn khởi hành?

- Ngày mai.

- Vậy đây là lần cuối chúng ta gặp gỡ và trò chuyện cùng nhau.

- Hẳn rồi, Franz.

Cậu phá lên cười.

- Đừng có nói bằng cái giọng buồn bã ấy chứ. Điều xảy đến với bạn là hoàn toàn may mắn. Bạn sẽ thoát khỏi nề nếp thường nhật, những hoạt động làm bạn uể oải để miệt mài hơn nữa với điều đã cứu rỗi bạn, âm nhạc ấy. Tôi vẫn từng mong muốn được nhìn thấy bạn ít nhất một lần chơi trong buổi hòa nhạc. Nhưng tôi đã nghĩ lại. Ngược với điều tôi từng khẳng định, tôi không chắc liệu mình có thể gửi đến bạn những xao động trong không khí phát đi từ sự hiện diện của tôi ở khán phòng. Tôi đã phân tích kỹ những gì bạn nói với tôi hôm trước: khi chơi nhạc, người ta chỉ có thể làm điều đó thôi, không phải vậy sao? Chỉ chơi thôi! Tập trung vào nhạc cụ của mình, vào bản dàn bè của mình, vào cách đi bè của bản giao hưởng, vào dàn nhạc. Các bạn, những nhạc công, các bạn thật may mắn làm sao khi có thể chẳng nghĩ đến bất cứ điều gì, chẳng điều gì khác ngoài việc mình đang làm vào chính thời điểm đang làm nó! Thật là đặc biệt.

- Em có thể hiểu được mọi điều. Trí tuệ và trực giác của em luôn khiến chị ngạc nhiên. Em nắm bắt được chân lý mà thậm chí không cần suy luận, đôi khi điều ấy khiến người ta bối rối.

Cậu lắc đầu. Đột nhiên, cậu có vẻ già dặn hơn. Tôi thấy khuôn mặt cậu trở nên suy tư, u buồn.

- Mặc nó, chúng ta sẽ xem xem điều đó có tồn tại lâu không, chúng ta sẽ xem xem liệu bước chuyển tất yếu sang tuổi niên thiếu, rồi tiếp đó là sang độ tuổi mà người ta gọi là trưởng thành, có cho phép tôi giữ lại những khả năng đang đè nặng lên tôi không. Bạn biết đấy, thật quá nặng nề khi khác biệt mọi người đến vậy! Thật đáng sợ! Và rồi, ta chỉ dành thời gian để tự giày vò mình. Ta chẳng ngủ được. Ta gặp ác mộng. Băng ghế, hồ nước, tất cả những ngày bên bạn, đó là những điều tôi cần hơn hết thảy. Thật buồn khi trong tương lai, những điều đó không còn nữa vào mỗi sáng ta thức giấc.

- Nhưng có phải lúc nào em cũng có chúng đâu.

- Phải, nhưng kể từ khi tôi phát hiện ra khung cảnh này rồi quen với nó, nó đã giúp tôi. Nó mang lại ý nghĩa cho cuộc sống của tôi. Không có gì đáng cười đâu, một sợi dây mà ta đã khéo léo thêu dệt và tạo nên, rồi nó đứt đoạn như thế này, trong chớp mắt, đột ngột, không hề được báo trước.

Cậu vung tay ra phía trước như thể xua một con ruồi vo ve làm phiền cậu.

- Nhưng, rốt cuộc, như thế vẫn tốt hơn là không có gì, phải không nào? Bạn không muốn gọi đó là tình yêu, nhưng suy cho cùng, nó vẫn là như thế, những gì đã diễn ra ấy, phải không?

- Nếu em muốn vậy, Franz ạ.

- Đó là một dạng tình yêu. Nó vẫn tốt hơn là không có gì. Bạn từng nói rằng không thể tồn tại một tình yêu thực sự giữa hai chúng ta, nhưng làm gì có tình yêu nào là không thể, tôi nhắc lại với bận điều ấy. Dù thế nào chăng nữa thì không có tình yêu, con người sẽ chẳng là gì cả. Và đó là điều mà giờ đây tôi phải đương đầu.

- Em sẽ làm được, Franz. Em là người mạnh mẽ.

- Không mạnh mẽ hơn bạn đâu. Và cũng không yếu đuối hơn. Bạn có nhận thấy rằng tôi thậm chí còn không biết tên bạn?

- Em chẳng bao giờ hỏi chị điều đó cả. Chị tên là Clara.

Khuôn mặt cậu bừng sáng. Việc tên tôi vang lên dường như khiến cậu vui lòng. Cậu trấn tĩnh lại. Tôi nắm lấy tay cậu trong bàn tay mình.

- Hãy suy nghĩ một chút đi, tôi nói với cậu. Sẽ có những kỳ nghỉ ở trường học và rồi mùa hè kết thúc. Chúng ta sẽ không tiếp tục gặp nhau tại băng ghế này như hiện nay cả đời đâu.

Cậu rút tay mình ra để lại xua xua lần nữa. Lần này có vẻ gần như dữ dội.

- Tôi biết, tôi biết, dù thế nào thì bạn cũng sẽ không mang một câu khuôn sáo như kiểu chẳng có gì tồn tại mãi ra để dạy bảo tôi đấy chứ?

- Còn em, em sẽ không hung hăng như vậy với chị đấy chứ? Bây giờ, chúng ta sẽ chia tay, thế nên chúng ta ôm hôn nhau thôi nào!

- Không, không, không cần phải thế. Bây giờ, tôi thấy đã quá giờ mình phải về trường nội trú lâu rồi. Thôi kệ, tôi sẽ gánh chịu hậu quả sau. Vậy nên, không phải tôi là người sẽ ra đi đầu tiên. Đi đi nào, đi khỏi đây đi, tôi muốn nhìn bạn ra đi từ phía sau. Tôi luôn chỉ nhìn thấy bạn tới, chưa bao giờ thấy bạn đi. Đi đi nào!

Chúng tôi đứng dậy và dù sao tôi vẫn khẽ hôn lên má cậu. Chúng thật thơm mát. Tôi đi về phía phòng hòa nhạc và chỉ sau một trăm mét, tôi mới quay người lại. Cậu đứng thẳng trên băng ghế, nắm tay vào rồi lại xòe ra như những người Ý vẫn làm để nói lời tạm biệt, để chào nhau, bằng chuyển động nhỏ gọn của những ngón tay gập vào gan bàn tay, giống hình cái miệng. Bóng dáng nhỏ bé thẳng đứng màu xanh lam của cậu nổi rõ trong khoảng không. Tôi cho rằng Franz đang hét cái gì đó, nhưng tôi đã ở quá xa để có thể nghe thấy điều mà Franz còn muốn nói với tôi, vả lại giọng cậu đã bị tiếng còi ụ của chiếc tàu hơi nước đang vào bến át mất. Vậy là hai giờ chiều rồi.

Giống như thi sĩ người Anh, tôi cho rằng một khoảnh khắc của cái đẹp được cấu thành theo những quy tắc mạnh hơn tất cả những gì tâm hồn con người có thể cảm nhận thấy. Nhưng tôi cũng từng nói rằng tôi rất khó mà định nghĩa được cái đẹp. Mỗi một khoảnh khắc đều là duy nhất, mỗi ngày tôi phải nâng niu cuộc sống trong vũ trụ này như thể nó được dâng tặng cho tôi lần đầu tiên. Tôi giữ trọn giây phút đặc ân ấy, nó in đậm trong trí nhớ tôi, giây phút khi mà mọi thứ hòa quyện vào nhau một cách huyền bí, làn gió nhẹ thổi từ trên núi xuống cuốn những chiếc lá mộc lan vào vũ điệu của mình, những chú chim thiên nga cất cánh bay lên, đàn vịt trời khẽ rùng mình trên mặt nước đã được mặt trời nhuốm màu lục bảo, con tàu hơi nước cũ kỹ chuyển động chầm chậm, và, đứng trên một băng ghế, là cậu bé đang gửi đến tôi thông điệp nào đó của tình yêu mà tôi không rõ và dáng hình mảnh dẻ ấy, cái dáng hình chìm lấp trong toàn bộ khung cảnh, thực ra lại chính xác là điểm gặp gỡ với cái đẹp.