uổi tối hôm ấy, chúng tôi chơi đệm cho một trong những giọng nữ cao xuất sắc nhất thế giới.

- Cô ấy đã thể hiện những khúc lied([2])của Schubert. Đương nhiên, đây không phải lần đầu tiên bọn chị chơi đệm cho một nghệ sĩ nổi tiếng tầm cỡ đó. Tất nhiên là buổi chiều cô ấy cũng đã luyện tập cùng dàn nhạc, để điều chỉnh giọng cho phù hợp với bọn chị, hay đúng hơn là để bọn chị điều chỉnh cho hợp với giọng cô ấy. Bọn chị hiểu là cô ấy chỉ lướt qua giai điệu thôi, còn để dành mọi thứ cho buổi tối. Tuy nhiên, chị cũng không ngờ rằng mình lại xáo động đến vậy. Chị biết là một giọng solo không bao giờ thể hiện hết mình khi luyện tập và chị biết, chị biết rất rõ rằng giọng nữ cao này được xem như một trong những giọng ca đẹp nhất vào thời điểm hiện nay. Cô ấy được ca tụng, được tâng bốc, cô ấy lưu diễn vòng quanh thế giới và ở bất cứ đâu trong các khán phòng, luôn là niềm vui sướng và biết ơn ấy bùng nổ, luôn là tiếng vỗ tay mời ra lại sân khấu ấy, những đóa hoa ấy, những hàng khán giả đứng vỗ tay không dứt ấy. Bọn chị thì gõ cây vĩ lên giá nhạc, như vẫn thường làm để tập trung mọi người trước tiếng la hét và vỗ tay của khán giả, và nói chung, khi mọi chuyện kết thúc, giữa hai lần đi ra đi vào của nghệ sĩ solo, các nhạc công chuyện trò với nhau và rồi cây solo quay trở lại và mọi người lại bày tỏ lòng cảm phục với anh ta. Một số người còn giậm chân. Tối qua, với giọng nữ cao ấy, bọn chị đã không thể trò chuyện cùng nhau, dù sao thì cũng không phải chị. Chị đã rất xúc dộng, ngất ngây, say đắm. Chị cảm thấy như có cái gì đó chạy qua mình khi cô ấy bắt đầu cất lời ca khúcNacht und Traüme([3]), và đến giữa bài hát, chị đã khóc.

- Trong lúc bạn đang chơi à?

- Em biết đấy, với một khúc liedthì người ta chẳng có nhiều việc để làm. Dàn nhạc chơi rất ít. Mọi thứ được tiến hành đều để đệm cho giọng hát, thậm chí đơn giản là sự im lặng. Chị có cảm giác rằng cô ấy đã giúp chị thực sự xóa đi những tổn thương, những ruồng bỏ, xóa đi nỗi phiền muộn từng ở trong chị. Như thể vẻ đẹp ấy đã xóa sạch mọi thứ.

Franz hấp tấp.

- Vẻ đẹp nào? Bạn định nghĩa thế nào là cái đẹp? Cái đẹp là gì?

- À, Franz, cái đẹp là... Chị khâm phục mục đích của em khi em nói với chị rằng em muốn gắng sức hiểu được khoảng trống và cái vô hạn, nhưng còn cái đẹp, chị ko nghĩ là người ta phải gắng sức hiểu nó. Chị tiếp nhận nó, chỉ thế thôi, chẳng việc gì phải hiểu xem cái gì là đẹp.

- Nhưng nếu thế, bạn đã làm gì, nói cho tôi biết đi, tôi muốn biết, bạn đã cảm thấy điều gì?

- Chị cảm thấy bất hạnh đã ở phía sau mình.

- Chắc chắn?

- Chị không biết.

Điều mà tôi biết khá đơn giản, nhưng vào chính thời điểm tôi nói với Franz, tôi vẫn còn chưa thể diễn đạt nổi. Tôi không giỏi mô tả mọi thứ. Có lẽ tôi thiếu vốn từ. Được nuôi dạy trong môi trường âm nhạc, tôi không lĩnh hội được sức mạnh của ngôn từ. Kỳ lạ thay, điều ấy lại chẳng hề làm tôi cảm thấy phiền lòng. Với tôi âm nhạc là đủ.

Tối hôm ấy, sau buổi hòa nhạc, bên ngoài trời đổ mưa. Mọi thứ lấp lánh trên quảng trường vẫn còn ấm ướt và trên mặt hồ nước đặc sệt và tối sẫm, dường như có một làn bụi xanh lơ lơ lửng lửng xung quanh những bóng đèn nhỏ trên mấy con tàu của công ty vận chuyển đang sắp khởi hành chuyến chở khách cuối cùng trong ngày. Tôi yêu biết mấy màn đêm này, tôi cảm thấy trong mình một sự đổi thay sâu sắc. Tất cả lòng kiêu ngạo mà tôi đã đặt không đúng chỗ để tự bảo vệ mình và để thoát khỏi việc Luca dứt khoát cắt đứt quan hệ, những thành kiến của tôi với các thành viên trong dàn nhạc, rồi nỗi cô đơn và cảnh tôi sống khép mình, tất cả đã bị cuốn sạch nhờ vào tài năng có một không hai của giọng nữ cao và lời ca đau xé lòng của Schubert:Đêm và những giấc mơ. Tôi cảm thấy mình tách khỏi những hàng ghế. Bởi âm nhạc có thể là một sự cứu rỗi như thế, nó đưa tôi thoát khỏi số phận, nâng tôi lên cao hơn chính bản thân mình. Vượt qua uy lực của vạn vật. Vượt qua cái mà tôi vẫn nhầm lẫn cho là định mệnh. Đêm hôm ấy, số phận phải trở thành một nghệ sĩ độc tấu của tôi đã được quyết định. Ý nghĩ tự phụ này cứ dai dẳng đeo đuổi tôi: từ giờ trở đi, tôi phải làm gì đó để thoát khỏi tình trạng vô danh, khỏi sự tầm thường, khỏi sự phụ thuộc vào một ông nhạc trưởng và một dàn nhạc. Chính bản thân tôi, một ngày nào đó, tôi cũng có thể một mình đứng trước họ, bên cạnh một nhạc trưởng để, cùng với nhạc cụ của mình, dâng tặng vẻ đẹp mà người phụ nữ ấy đã làm được bằng giọng hát của cô. Tôi muốn nhìn thấy một vết hằn nằm phía dưới cằm trên cổ mình, cái vết hằn trên da các nghệ sĩ solo chứng thực hàng giờ chơi violon, một mình, đơn độc và miệt mài, chứng thực bạn đã vượt qua một mức độ nào đó. Tôi biết rằng sẽ rất gian nan để làm được điều ấy. Lẽ ra tôi phải khởi đầu với một hoài bão như thế cho cuộc sống và vượt qua những thử thách nhập môn tất yếu trên con đường này, phải cố gắng tuân thủ kỷ luật, và có lẽ tôi sẽ phải xem lại mọi quyết định bước ngoặt, kiếm tìm mọi hình mẫu, nắm bắt mọi cơ hội, chứ không thể cứ tiếp tục hài lòng với việc gõ cây vĩ lên giá nhạc của mình trước màn phô diễn tài năng của những người khác. Một ngày nào đó, họ sẽ làm việc ấy vì tôi.

- Đó phải chăng là lòng tự kiêu, tất cả chuyện này, phải chăng là cuộc kiếm tìm sự thỏa mãn cái tôi của bạn?

Không hề, chị không nghĩ vậy, chị không cho là như vậy. Hẳn là chị khó có thể tự lý giải được nhưng điều ấy mạnh hơn thế, thuần khiết hơn thế. Điều ấy chính là sự tin tưởng rằng cảm xúc mà âm nhạc đã mang đến cho chị và bản thân chị có thể mang đến cho người khác sẽ giúp chị thoát khỏi tình trạng mà chị vẫn đắm chìm trong đó từ quá lâu rồi. Em biết không, chị rất ghét một từ vẫn được dùng giữa nhạc công bọn chị với nhau. Người ta gọi hàng ghế mà những nghệ sĩ violon trình độ như chị vẫn ngồi là "vũng bùn". Chị ghét từ này. Chị muốn thoát khỏi vùng bùn ấy bằng tất cả sức lực của mình. Chị không giỏi diễn đạt lắm, chị rất tiếc, nhưng là thế đó.

- Bạn diễn đạt rất tuyệt, đừng tự đánh giá mình thấp nữa.

Tôi nhìn Franz. Khi cậu đưa ra, với vẻ cao ngạo trẻ con, những đánh giá chắc nịch khiến người khác yên lòng bằng giọng của một ông chú nhiều tuổi hay một giáo sư đạo đức như vây, người ta thấy xuất hiện trong mình mong muốn đưa tay lên vuốt dọc má cậu, điều ấy khiến bạn giống như một bà mẹ.

- Franz, chị ngưỡng mộ em lắm.

Cậu giãy nảy lên.

- Không, nhất định không được nói như thế, bởi vì tôi thì tôi yêu bạn. Chứ còn "chị ngưỡng mộ em lắm" kiểu vậy thì thật là phóng đại, và do đó chẳng có ý nghĩa gì.

Cậu tiếp tục:

- Nói với ai đó rằng "chị ngưỡng mộ em" tức là ta không thực sự yêu người đó.

- Nhưng dĩ nhiên là thế mà, chị yêu em, Franz ạ.

Cậu đứng dậy, trịnh trọng. Cậu bắt đầu tiến một bước về phía hồ, quay lưng lại với tôi, rồi cậu trở lại ngồi đối diện tôi trên băng ghế. Cậu có cái dáng vẻ thẳng đơ mà người ta thường thấy ở những nhân chứng trong các phiên tòa, ngay trước khi họ buộc phải thề "chỉ nói sự thật".

- Tôi có điều này muốn bày tỏ cùng bạn, cậu nói.

Cậu hít một hơi dài, căng tràn lồng ngực, nhắm nghiền hai mắt.

- Chuyện là thế này. Thoạt tiên, bạn bước vào cuộc đời tôi như một bóng hình cô đơn ngồi trên ghế băng. Tôi đã quan sát bạn rất lâu trước khi quyết định tới chỗ bạn. Tôi vừa được hiệu trưởng trường nội trú đồng ý cho vắng mặt vào giờ ăn trưa ngay khi thời tiết thuận lợi, vào đầu mùa xuân, và tránh phải ngồi cùng với những học sinh khác tại căng tin. Vị thế đặc biệt mà tôi có được ở trường ấy đã cho tôi đặc quyền này: chạy qua các con phố trong thành phố để tới ngắm nhìn lũ vịt trên hồ nước, ngắm nhìn dãy núi phía bên kia hồ, ngắm nhìn bầu trời phía trên những rặng núi, và vừa suy nghĩ về cái vô tận vừa ăn bánh sandwich do Frau Schneider chuẩn bị.

- Frau Schneider là ai?

- Làm ơn đừng ngắt lời tôi. Đấy là vợ người gác cổng trường, bà ấy phụ trách việc ăn uống, khu nội trú và căng tin. Nhưng làm ơn đừng ngắt lời tôi nữa, hãy để tôi nói đến hết điều tôi muốn bày tỏ.

Cậu lại hít một hơi dài, lần này hai con mắt đã mở ra.

- Thay vì dõi theo cánh chim thiên nga và lũ vịt trời đến rồi đi, ngay từ ngày đầu tiên, tôi đã bị thu hút bởi bóng hình một cô gái trẻ mà dáng đi lộ rõ sự cô đơn. Và không chỉ có dáng đi, mà ngay cả cách cô ấy gặm một quả táo hay ăn ngon lành một cái bánh quy với mái đầu nghiêng nghiêng, tấm lưng còng xuống, ánh mắt xa xăm, và tôi ngay lập tức cảm thấy gắn bó với cô ấy. Trí tò mò của tôi tăng lên gấp đôi khi ngày hôm sau, cũng vào giờ ấy, và cả những ngày tiếp sau vào cùng một giờ, tôi lại nhìn thấy cô gái trẻ dường như luôn khép mình trong nỗi cô đơn ấy và cô ấy, theo một cách nào đó, có vẻ như lại yêu thích nó, yêu thích sự lẻ loi ấy. Tôi tự nhủ: như vậy có thể người ta cũng cô đơn giống mình, cũng thiếu thốn bạn bè và người thân giống mình. Cô ấy lặp đi lặp lại vẫn những hành động ấy, như thể một nghi lễ. Điều đó kích thích trí tò mò của tôi, khiến tôi xúc động. Tôi đã quyết định mua một chiếc ống nhòm nhỏ chuyên dùng để đi xem kịch.

- Cái gì?

- Phải, đừng trách tôi, đừng coi đó là việc xấu, làm ơn đi, tôi không phải là một kẻ rình mò, tôi chỉ muốn biết chắc chắn những gì bạn đang làm, những gì thể hiện trên khuôn mặt bạn.

- Em muốn nói rằng em đã theo dõi chị?

- Không, không phải thế, vả lại làm ơn đi, tôi đã yêu cầu bạn đừng ngắt lời tôi cơ mà. Tôi đang đứng đây, trước mặt bạn, và như thế đã là thật khó cho tôi khi nói ra những tình cảm tôi dành cho bạn. Thế nên, đừng nói với tôi về chuyện dò xét, làm ơn đi. Tôi đã nhìn bạn bằng ống nhòm, điều ấy chỉ xảy ra có một lần. Bạn thấy không, tôi đâu có mang nó theo mình. Cho đến ngày tôi hiểu ra rằng bạn thuộc về cùng một gia đình với tôi, tôi đã bỏ cái dụng cụ ấy đi, hiện nó đang nằm trong ngăn kéo bàn đầu giường của tôi.

- Em đang nói về gia đình nào thế?

- À phải, có lẽ ta có thể gọi đó là gia đình của những người thiếu thốn. Ờ, những người thiếu thốn tình cảm trìu mến chẳng hạn.

- Tiếp đi.

- À, thế đấy.

- Cái gì?

- Tôi muốn đến gặp bạn. Và tôi đã làm thế. Chúng ta đã trò chuyện cùng nhau và dần dần bạn đã trở nên quan trọng với tôi, ừm...

Lần đầu tiên kể từ khi tôi gặp cậu, Franz có vẻ như phải tìm từ để nói. Sự ngạo mạn đầy lỹ lẽ đáng yêu của cậu, cách ăn nói không phù hợp với lứa tuổi của cậu đã biến mất nhường chỗ cho những "à", "ừ", "ừm", cho sự rụt rè, vụng về, nhưng chúng không cản được cậu, như cậu đã nói với tôi, là phải nói đến cùng điều cậu muốn "bày tỏ":

- Và dần dà tôi đã yêu bạn, nhưng suy cho cùng thì cũng khá nhanh. Và vì, về phía bạn, bạn là một người đã từng ít nhất hai lần bị bỏ rơi và chẳng còn tình yêu trong cuộc sống của bạn nữa, nên tôi rút ra rằng chúng ta, hai chúng ta có thể yêu nhau. Chúng ta yêu nhau vì tình yêu. Không những là có thể yêu nhau mà còn nên yêu nhau. Điều ấy đối với tôi, biết nói thế nào nhỉ, dường như là không thể thiếu được. Không thể tránh được. Một điều đán ao ước. Tôi mong muốn điều ấy bằng cả trái tim mình. Tôi muốn chúng ta yêu nhau, nhưng là như những đôi tình nhân. Tình yêu đôi lứa, không phải một kiểu tình yêu nào khác.

Cậu nín lặng. Tôi có thể đọc thấy trên nét mặt cậu một sự nhẹ nhõm vì đã dốc cạn tâm sự nhưng đồng thời cũng đầy âu lo. Cậu thật đẹp và khiến người ta mủi lòng, còn tôi không biết trả lời thế nào. Mỉm cười, như tôi vẫn làm từ khi cậu đứng dậy bắt đầu bài diễn thuyết ư? Mỉm cười, chắc rồi, bởi cậu khiến người ta phải mỉm cười, nhưng tôi cũng thấy rõ rằng cậu có thể sẽ coi đó là dấu hiệu của sự chế giễu, biểu hiện của sự trịch thượng, của lòng ban ơn ở tôi, và tôi lo sợ sẽ làm tổn thương cậu. Tôi không nói gì, đành chỉ nhìn cậu - giờ đang trong trạng thái bất động và cứng đờ trước lời tuyên bố hết sức nghiêm túc của mình. Tính chất quan trọng của nó đã làm tôi xúc động. Cậu bé này không còn là một cậu bé nữa, nhưng cậu cũng chưa phải một người đàn ông. Cậu đang ở vào giai đoạn mỏng manh, bấp bênh, khi người ta chấp chới bước sang tuổi niên thiếu. Chưa có gì ở cậu, từ dáng vẻ, giọng nói, những hành động, cho đến cái nắm tay đơn giản, để lộ ra những biểu hiện của tuổi dậy thì. Cậu vẫn là một cậu bé với những đường nét mờ nhạt, vả lại càng vô định hơn bởi tôi thực sự chẳng biết gì về cậu - ngoài những mẩu chyện, những lời bóng gió ám chỉ đến một sự kiện mà người ta lẽ ra phải mang cậu "tránh xa" khỏi nó, nhưng chẳng là gì cả. Cậu đã khiến tôi tò mò, quyến rũ tôi bằng sự lôi cuốn và nghiêm túc, bằng ngôn từ và những suy nghĩ chín chắn một cách lạ lùng, và trên hết, bằng cảm giác vững lòng ngày một lớn mà sự hiện diện hàng ngày của cậu mang đến cho tôi. Cậu đã nhẹ nhàng, nhanh chóng chiếm giữ một chỗ trong cuộc sống thường nhật của tôi. Tôi luôn chờ đợi cuộc gặp giữa chúng tôi. Nó phần nào đã giúp tôi quên đi những thất bại của mình, quên đi trái tim rạn vỡ, quên đi cơ thể bị bỏ rơi cho số phận, quên đi sự tuyệt vọng. Bởi tôi vẫn im lặng nên cậu lại cất lời:

- Bạn chẳng nói gì. Được thôi. Tôi không yêu cầu bạn phải trả lời ngay lập tức.

Sự ngây thơ nuôi dưỡng giấc mơ trong cậu. Tuy nhiên, cậu đã tìm lại được vẻ điềm tĩnh của mình và tiếp tục đóng vai người đàn ông trưởng thành. Cắt đặt, dẫn dắt, kiểm soát tình hình, hoặc là tin rằng mình kiểm soát tình hình.

- Hãy suy nghĩ về những gì tôi vừa nói. Chúng ta sẽ bàn đến nó vào ngày mai. Chuyện quan trọng đấy.

Cậu nhắc lại:

- Chuyện quan trọng đấy.

Vừa nhắc đến cái tầm quan trọng đang làm lồng ngực cậu căng lên và ánh mắt cậu lấp lánh, cậu đã vụt biến đi về phía đại lộ. Tôi thấy cậu tránh một người đi xe đạp, rồi một chiếc mô tô, vòng qua một xe điện và biến mất về phía cây cầu lịch sử, và tôi ước mong không có bất cứ điều bất hạnh nào xảy đến với cậu.