ả bốn hobbit bước qua ngưỡng cửa đá, và đứng lại đó, chớp mắt. Họ đang ở trong một phòng dài, đầy ánh sáng toả ra từ những luồng sáng trên trần, và trên bàn làm bằng gỗ thẫm bóng loáng đã đặt sẵn nhiều cây nến, cao và màu vàng, đang cháy sáng lấp lánh.

Trong một cái ghế, ở góc xa của căn phòng đối diện với cửa ra, một người phụ nữ đang ngồi. Mái tóc dài của nàng phủ dài xuống vai nàng, váy của nàng màu xanh, xanh như những cây sậy non, chiếu sáng bởi những đốm bạc nhiều giống như hạt sương; và thắt lưng của nàng làm bằng vàng, hình dáng giống như một chuỗi những cánh huệ đặt trên những cái nhuỵ tigôn xanh nhạt. Trông như nàng được đặt trong một đường ống lớn bằng đất nung màu xanh và nâu, với những bông huệ nước màu trắng đang bay lượng, nên nàng có vẻ như được tôn lên giữa một biển sương.

"Vào đi nào, các vị khách quý!" nàng nói, và khi nàng nói thì họ biết rằng họ đã nghe tiếng hát từ giọng của nàng. Họ rụt rè đi vài bước nữa vào trong phòng, và bắt đầu cuối người thật thấp, cảm thấy ngạc nhiên và vụng về một cách kỳ lạ, khi họ gõ cửa một ngôi nhà tranh để xin một ngụm nước, và được trả lời bởi một nữ hoàng elf trẻ xinh đẹp trong bộ quần áo làm bằng những bông hoa sống. Nhưng trước khi họ có thể nói được gì, nàng khẽ nâng nhẹ và uống hết cái bát hoa huệ, và vừa chạy vừa cười về phía họ; khi nàng chạy thì cái váy của nàng nhẹ nhàng rộn vào không khí như một làn gió từ phía những đường biên đầy hoa ở bờ sông.

"Hãy vào đi nào những vị khách quý!" nàng nói, nắm lấy tay Frodo. "Hãy cười và vui tươi! Tôi là Goldberry, con gái của Dòng Sông." Rồi nàng nhẹ nhàng đi qua họ, đóng cửa và quay lại, những cánh tay trắng muốt vươn ra. "Chúng ta hãy đóng màn đêm lại nào!" nàng nói. "Vì các bạn vẫn còn sợ, có thể là vậy. Với sương mù, những bóng cây và con nước sâu, và những con vật không được thuần hoá. Đừng sợ gì cả! Tối nay các bạn đang ở dưới mái nhà của Tom Bombadil."

Những người hobbit nhìn nàng với vẻ kinh ngạc; và nàng nhìn lại từng người trong bọn họ và mỉm cười. "Thưa công nương Goldberry xinh đẹp!" cuối cùng thì Frodo nói, cảm thấy tim ông đang rộn lên với một niềm vui mà ông không hiểu được. Ông đứng giống như thỉnh thoảng ông lại đứng say đắm với những giọng nói ngọt ngào của các elves; nhưng lần này ma thuật đang tác động vào ông lại khác hẳn: niềm vui không sắc sảo và kiêu hãnh bằng, mà nó sâu thẳm và gần gủi với trái tim trần thế hơn; nó thật là kỳ diệu nhưng không lạ lẫm. "Công nương Goldberry xinh đẹp!" ông lại nói. "Bây giờ thì niềm vui tiềm ẩn trong những bài hát mà chúng tôi nghe được đã rõ ràng đối với chúng tôi.

Ôi, mỏng manh như cành liễu rũ! Trong trắng hơn nước hồ thu!

Ôi, lợp bằng những hồ nước trong! Người con gái xinh đẹp của Dòng Sông!

Ôi, dù là xuân qua hay hạ tới! Và mùa xuân lại đem đến niềm vui mới!

Ôi, cơn gió trên thác nước xa, và lá đang cười với ta!

Thình lình ông dừng lại và dậm chân, bị tràn ngập bởi niềm ngạc nhiên khi nghe thấy mình nói những điều như thế. Nhưng Goldberry cười phá lên.

"Xin chào mừng!" nàng nói. "Tôi không biết rằng người ở Quận lại có cái lưỡi ngọt ngào thế. Nhưng tôi thấy rằng bạn là bạn của người elf; ánh sáng trong mắt bạn và tiếng nân trong giọng nói của bạn đã nói điều đó. Đây là một cuộc gặp gỡ thân thiện! Hãy ngồi xuống nào, và hãy đợi Chủ Nhân của căn nhà! Ông ta sẽ không lâu đâu. Ông ấy đang chăm sóc những con vật mệt mỏi của các bạn."

Các hobbit vui vẻ ngồi xuống những cái ghế thấp bằng bấc, trong khi Goldberry bận rộn dọn bàn; và mắt họ dõi theo nàng, vì mỗi chuyển động yêu kiều nhẹ nhàng của nàng lại làm họ ngập tràn niềm vui. Từ đâu đó đằng sau ngôi nhà vẳng lên một tiếng hát. Cứ mỗi lúc họ nghe thấy nó, giữa nhiều tiếng tên đáng ghét nhỏ van niềm vui nhỏ và tiếng chuông dillo vang vang là những từ liên tục được lặp lại:

Ông già Tom Bombadil là một gã vui tươi;

Bầu trời xanh là áo ông, và giày ông màu vàng.

"Công nương xinh đẹp!" một lúc sau Frodo nói. "Hãy nói với tôi, nếu như điều tôi hỏi không quá ngu ngốc, ai là Tom Bombadil?"

"Ông ấy đấy," Goldberry nói, ngừng những cử động thoăn thoắt của mình lại và mỉm cười. Frodo nhìn nàng với vẻ dò hỏi. "Ông ấy kìa, như các bạn đã từng thấy ông rồi," nàng nói để trả lời cái nhìn của ông. "Ông ấy là Chủ Nhân của rừng, nước và ngọn đồi."

"Thế ra cả vùng đất lạ này thuộc về ông ấy sau?"

"Không thật sự thế!" nàng trả lời, và nụ cười của nàng biến đi. "Nó thật sự là một gánh nặng," nàng nói thêm bằng một giọng nhẹ nhàng, như thể nói với chính nàng. "Cây cối, cỏ và tất cả những gì mọc lên hoặc sống trong vùng đất này thuộc vào lẫn nhau. Tom Bombadil là Chủ Nhân. Không ai có thể bắt được ông Tom già đang đi dạo trong rừng, vẫy vùng trong nước, phóng trên đỉnh những ngọn đồi dưới ánh sáng và bóng đêm. Ông ấy không sợ già cả. Tom Bombadil là chủ nhân."

Một cánh cửa mở ra và Tom Bombadil đi vào. Bây giờ thì ông không đội nón và trên mái tóc nâu dày của ông là một cái vương miện bằng lá thu. Ông cười, và đi đến chỗ Goldberry, nắm lấy tay nàng.

"Đây là công nương nhỏ bé của tôi!" ông nói, cúi chào với các hobbit. "Đây là Goldberry của tôi với y phục bằng bạc và những bông hoa xanh quanh thắt lưng! Bàn đã đầy rồi ư? Tôi thấy kem vàng và những tảng mật ong, với bánh mì trắng và bơ; sữa, phó mát, với thảo mộc xanh và những quả chín mọng. Thế là đủ với chúng ta rồi phải không? Bữa khuya đã sẵn sàng rồi à?"

"Phải," Goldberry nói, "nhưng có lẽ các vị khách thì chưa?"

Tom vỗ tay và la lên: "Tom, Tom! Khách của mày đang mệt mỏi, mà mày thì gần như quên mất! Đến đây nào, những vị khách vui vẻ của tôi, và Tom sẽ phục hồi lại các vị! Các vị sẽ rửa sạch những cánh tay đầy bụi, sẽ rửa lại những khuôn mặt mệt mỏi, sẽ cởi những áo khoác bụi bặm và chải lại mái tóc rối của mình!"

Ông mở cửa, và họ đi theo ông xuống một lối đi ngắn và vòng vào một lối rẽ ngay đó. Họ đi xuống một căn phòng thấp có mái trần nghiêng (nó có vẻ như một tầng mái, được dựng lên ở góc bắc ngôi nhà). Tường của nó được làm bằng đá sạch sẽ, nhưng chúng phần lớn được phủ bởi những tấm thảm treo và những tấm màn màu vàng. Nền nhà được lát đá và phủ đầy cói màu xanh lá cây. Có bốn tấm đệm lớn, mỗi cái được cuộn lại với những tấm chăn trắng, nằm trên nền nhà dọc theo một phía. Ở phía tường đối diện là một cái băng ghế dài nặng trĩu đầy những cái chậu bằng đất nung, và bên cạnh nó là những cái bình đựng đầy nước màu nâu, một số thì lạnh, còn một số thì bốc hơi nóng. Có những chiếc dép lê mềm màu xanh đặt cạnh mỗi chiếc giường.

Ngay sau đó, sau khi đã rửa ráy và phục hồi, các hobbit ngồi bên bàn, cứ hai người ngồi một bên, trong khi Goldberry và Chủ Nhân ngồi ở hai bên. Đó là một bữa ăn kéo dài và thân mật. Cho dù các hobbit ăn như là sắp chết đói đến nơi, vẫn không hề thiếu thức ăn. Thức uống trong những cái chén uống nước của họ có vẻ như là nước lạnh trong lành, cho dù nó thấm vào tim họ như rượu mạnh và làm thông giọng cho họ. Các vị khách chợt nhận thấy rằng rằng họ đang hát vang đầy vui vẻ, như thể nó vui và tự nhiên hơn là nói chuyện.

Cuối cùng Tom và Goldberry đứng dậy và nhanh nhẹn dọn bàn. Các vị khách được yêu cầu ngồi yên, và được đặt yên trên ghế, mỗi người có một cái ghế để chân cho đôi chân mệt mỏi của mình. Có một ngọn lửa bên cái lò sưởi rộng trước họ, và nó toả ra một mùi hương dịu ngọt, như thể nó đốt bằng củi táo. Khi mọi thứ đã ổn định, tất cả ánh sáng trong phòng được tắt đi, ngoại trừ một ngọn đèn và một cặp nến ở mỗi đầu của một cái kệ thông khói. Rồi Goldberry bước đến trước họ, cầm một ngọn nến; và nàng chúc từng người trong bọn họ một đêm an lành và ngon giấc.

"Hãy nghỉ ngơi yên bình," nàng nói, "cho đến sáng mai! Đừng lưu ý đến những tiếng động của đêm đen! Bởi vì sẽ không có gì đi qua cửa đâu và cửa sổ ở đây sẽ giữ lại ánh trăng sao cùng những ngọn gió trên đỉnh đồi. Xin chào!" Nàng bước ra khỏi phòng với ánh sáng le lói và tiếng sột soạt nhẹ. Tiếng bước chân của nàng vang lên như một con suối nhẹ nhàng chảy xuống đồi qua những tảng đá lạnh trong màn đêm yên tĩnh.

Tom ngồi một lúc bên họ trong im lặng, trong khi từng người trong bọn họ cố gắng tập trung can đảm để hỏi một trong số nhiều câu hỏi mà họ định hỏi ở bữa khuya. Sự buồn ngủ trĩu nặng trên mi mắt họ. Cuối cùng Frodo nói:

"Ngài có nghe tiếng tôi gọi không, thưa Chủ Nhân, hay ngài chỉ vô tình đến đó?"

Tom giật mình như thể một người bị lôi ra khỏi một giấc mơ dễ chịu. "Eh, cái gì?" ông nói. "Tôi có nghe ông gọi không ấy à? Không, tôi không nghe thấy. Lúc ấy tôi đang bận ca hát. Tôi chỉ vô tình đến đó, nếu như ông nói thế. Lúc ấy tôi không có kế hoạch gì cả, cho dù tôi đang đợi các ông. Chúng tôi nghe thấy tin tức về các ông, và biết rằng các ông đang lãng du. Chúng tôi đoán là các ông sẽ đến trước con đường dài đổ xuống nước: tất cả các con đường đều dẫn theo lối này, dẫn xuống Liễu Rũ. Ông Liễu xám già, ông ta là một ca sĩ vĩ đại; và một cậu nhỏ thì khó mà thoát khỏi cái mê cung gian xảo của ông ta. Nhưng Tom có ở đấy, và ông ta không dám ngăn trở." Tom gật đầu như thể đang lại tự nói chuyện với mình; nhưng rồi ông tiếp tục hát một giọng hát nhẹ nhàng:

Tôi có một mục tiêu theo đuổi: thu lượm những bông huệ nước,

Lá xanh và huệ trắng chỉ để làm vui cho công nương của tôi,

Trước khi một năm kết thúc, để mùa đông mãi trôi

Để bước chân nàng nở vỡ trên nền tuyết chảy

Mỗi năm vào chuối hè tôi lại tìm cho nàng những bông hoa ấy. trong hồ nước rộng sâu trong, xa tận vùng Liễu Rũ

Chúng nở rực vào mùa xuân, và chúng vẫn còn cùng vĩnh cửu

Tại ngôi hồ ấy, vào một ngày xưa tôi đã tìm thấy con gái của Dòng Sông

Nàng Goldberry trẻ đang ngồi bên làn sóng

Tiếng hát nàng ngọt ngào, và tim màng đập mạnh

Ông mở mắt ra và nhìn họ với một luồng sáng xanh loé lên đột ngột:

Với bạn điều này thật tốt - vì tôi sẽ chẳng còn

Xuống sâu trong rừng bên dòng nước trong

Khi năm tháng vẫn còn đó, thì tôi sẽ chẳng còn đi

Đến bên nhà của ông Liễu già trong tiết xuân tươi trẻ

Để được ngắm người con gái của Dòng Sông, giữa mùa xuân vui vẻ

Nhảy múa trên con đường liễu để xuống tắm cùng dòng nước

Ông lại ngừng lại; nhưng Frodo không còn hỏi ông thêm câu hỏi nào nữa: điều mà ông muốn biết nhất đã được trả lời. "Hãy nói với chúng tôi, Chủ Nhân," ông nói, "về ông Liễu. Ông ta là ai? Trước đây tôi chưa từng bao giờ nghe đến ông ta."

"Ồ, không!" Merry và Pippin cùng nói, thình lình đứng bật dậy. "Không phải lúc này! Đợi cho đến sáng đã!"

"Đúng đấy!" ông già nói. "Bây giờ là lúc để nghĩ ngơi. Có một số chuyện rất đáng ghê nếu nghe trong đêm. Hãy ngủ cho đến ánh sáng ban ngày, trên gối êm ấm! Đừng sợ gì những tiếng động của đêm đen! Đừng sợ gì những cây liễu xám!" Rồi ông vặn nhỏ đèn và thổi tắt chúng, rồi ông với lấy cây nến ở tay kia và dẫn họ ra khỏi phòng.

Thảm và gối của họ vẫn mềm mại như bên dưới, còn những cái chăn thì làm bằng len trắng. Họ chỉ vừa nằm xuống cái giường êm ái và phủ tấm chăn mỏng lên người thì đã ngủ thiếp rồi.

Đêm tĩnh mịch, Frodo nằm trên giường mà không có ánh sáng gì. Rồi ông thấy trăng non đang lên; cho đến khi ánh sáng mờ ảo của nó lờ mờ dựng trước ông một bức tường đen, bị soi vào một vòm đen giống như một cánh cửa lớn. Frodo cảm thấy như là ông đang được nâng lên, và băng qua đó ông thấy bức tường đá này là một vòng đồi, bên trong nó là một đồng bằng, và ở giữa đồng bằng đó là một tháp đá nhọn, nhìn giống như một ngọn tháp bỏ hoang nhưng không phải làm bằng tay. Ở trên đỉnh của nó có hình bóng của một người đàn ông đang đứng. Mặt trăng như thể đang mọc lên để treo trên đầu ông mộc lục và toả toá mái tóc trắng của ông khi gió gợn lên. Trên vùng đồng bằng tối bên dưới có những giọng gào đang vẳng xuống cùng với những tiếng tru của bọn sói. Thình lình, một bóng đen, nhìn có dạng như một đôi cánh lớn, băng qua mặt trăng. Hình bóng kia nâng tay lên và một tia chớp sáng loé ra từ cây quyền trượng mà ông đang cầm. Một con đại bàng lớn hạ xuống và nhấc ông đi. Những giọng bên dưới rên lên và bọn sói gầm gừ. Rồi có một giọng tiếng động giống như một cơn gió mạnh thổi đến, đưa đến tiếng vó ngựa đang phi nước đại, nước đại, nước đại từ phía Đông. "Các Kỵ Sĩ Đen!" Frodo nghĩ khi ông tỉnh dậy, với tiếng vó ngựa vẫn còn vang lên trong tâm trí. Ông tự hỏi không biết là ông đã có bao giờ có đủ can đảm để rời khỏi những bức tường đá an toàn kia không. Ông nằm bất động, vẫn lắng nghe; nhưng bây giờ tất cả đã yên lặng, và cuối cùng ông trở mình và chìm vào giấc ngủ trở lại hoặc là lang thang đến những giấc mơ khác mà ông không nhớ.

Bên cạnh ông Pippin đang mơ một giấc mơ đẹp; nhưng có một sự thay đổi trong giấc mơ của ông khiến ông trở mình và rên lên. Thình lình ông tỉnh dậy, hoặc ông nghĩ là mình đã tỉnh dậy, và vẫn còn nghe trong bóng đêm âm thanh làm khuấy đảo giấc mơ của ông: tip-tap, cọt kẹt: tiếng động giống như những cành cây đang lao xao trước gió, những ngón tay từ những nhánh cây đang cào lên tường và cửa sổ: crack, crack, crack. Ông tự hỏi không biết có phải là những cây liễu gần bên ngôi nhà hay không; và rồi thình lình ông có một cảm giác rất kinh hãi rằng ông không phải đang ở trong một ngôi nhà hoàn toàn bình thường, mà đang ở trong một cây liễu và đang lắng nghe tiếng cười cót két kinh dị đang vọng đến ông trở lại. Ông ngồi dậy và cảm thấy như những cái nệm gối mềm mại đang ở bên tay; và ông nhẹ nhõm nằm xuống trở lại. Ông cảm thấy như đang nghe tiếng vang của những từ đang xuyên vào tai ông: "Đừng sợ gì! Hãy yên bình cho đến sáng mai! Đừng sợ những tiếng động của đêm đen!" Và rồi ông nằm ngủ trở lại.

Merry nghe thấy âm thanh của tiếng nước đổ trong giấc ngủ của mình: nước nhẹ nhàng đổ xuống, và rồi chảy lan ra, lan rộng không sao cưỡng lại được quanh ngôi nhà vào trong một hồ nước đen không bến bờ. Nó ùng ục dưới những bức tường, và nâng lên chậm chạp nhưng chắc chắn. "Tôi sẽ không chết đuối!" ông nghĩ. Nó sẽ tìm thấy đường của nó, rồi tôi sẽ chết đuối." Ông cảm thấy như mình đang nằm trong một cái đầm lầy nhầy nhụa, và khi trồi lên ông lại đặt chân mình trên một góc của một tảng đá lót lạnh và rắn. Rồi ông nhớ ra mình đang ở đâu và nằm xuống trở lại. Ông cảm thấy như đã nghe hoặc nhớ rằng mình đã nghe rằng: "Không có gì băng qua cửa hoặc cửa sổ sẽ giữ lại ánh trăng sao và ngọn gió trên đỉnh đồi." Một hơi thở nhẹ của vùng không khí ngọt ngào làm tấm màn lay chuyển. Ông thở sâu và lại chìm vào giấc ngủ.

Như ông vẫn còn nhớ được, Sam nằm ngủ trong đêm rất vui vẻ, nếu như một khúc gỗ có thể vui vẻ được.

Họ thức dậy, cả bốn cùng lúc, trong ánh nắng sáng. Tom đang chuyển động quanh phòng, huýt sáo như một con sáo đá. Khi ông nghe thấy họ giật mình ông vỗ tay và la lên: "Hey! Đến đây nào niềm vui nhỏ! nỗi ưu phiền nhỏ! Những niềm phấn khích của ta!" Ông kéo những tấm màn vàng qua, và các hobbit thấy rằng chúng dùng để che các cửa sổ, ở mỗi góc của phòng, một nhìn sang đông và cái khác nhìn sang phía tây.

Họ thức dậy hoàn toàn khoẻ khoắn. Frodo chạy đến bên cửa sổ phía đông, và thấy mình đang nhìn vào một cái vườn bếp xám đầy sương. Ông có phần chờ đợi được thấy những lớp đất cỏ ngay trên tường, được phủ đầy những dấu móng guốc. Thật sự ra thì tầm nhìn của ông được che bởi một hàng đậu trên các sào; nhưng phía trên và cao vượt trên chúng là cái đỉnh xám của ngọn đồi lờ mờ hiện ra trong ánh mặt trời. Đó là một buổi sáng ảm đạm: ở phía Đông, đằng sau đám mây dài như những lớp đất lốm đốm đỏ ở phía cạnh, nằm sáng lên trong ánh vàng. Trời đang chuẩn bị mưa; nhưng ánh sáng vẫn nhanh chóng toả rộng, và những cánh hoa đỏ trên các giàn bắt đầu nở rực trên những nền lá xanh ẩm ướt.

Pippin nhìn ra cửa sổ phía tây, nhìn xuống màn sương. Khu Rừng đang ẩn sau lớp sương mù. Giống như ta đàng nhìn xuống một mái mây dốc từ trên cao. Có một vệt hoặc một đường phân chia đám mây thành những chùm những lớp; đó là thung lũng Liễu Rũ. Con sông chạy xuống đồi về phía trái và biến mất thành những bóng trắng. Gần sát bên là vườn hoa và hàng rào mắt lưới bạc, và sau nó là bãi cỏ xám điểm sương. Không thấy cây liễu nào cả.

"Xin chào, những người bạn vui vẻ!" Tom nói, mở cánh cửa sổ rộng phía đông ra. Luồng không khí lạnh tràn vào; nó mang hương vị của cơn mưa. "Mặt trời sẽ không ló dạng nhiều hôm nay đâu. Tôi nghĩ thế. Tôi đã đi khá xa, nhảy lên những đỉnh đồi từ khi bình minh vừa bắt đầu, hít thở gió và không khí, với cỏ ướt dưới chân, bầu trời ẩm ướt trên đầu. Tôi khuấy động Goldberry đang hát dưới cửa sổ; nhưng không đánh thức các hobbit vào sáng sớm. Vào ban đêm các cậu nhỏ đã thức giấc trong bóng tối, và lãi ngủ sau khi có ánh sáng! Chuông kêu vang! Thức dậy nào, những người bạn vui vẻ của tôi! Hãy quên đi những tiếng động của đêm đen! Chuông kêu vang! Nỗi phiền muộn, nỗi phấn khởi của tôi! Nếu đến sớm thì các vị sẽ thấy bữa sáng trên bàn. Nếu đến trễ các vị sẽ có cỏ và nước mưa!"

Không cần phải nói - rằng lời đe doạ của Tom là rất nghiêm túc - các hobbit xuống sớm, rời bàn trễ, chỉ khi nó có vẻ như sắp cạn đến nơi. Không có Tom lẫn Goldberry ở đấy. Có thể nghe thấy tiếng của Tom ở đâu đó trong nhà, loảng xoảng trong bếp, lên xuống cầu thang, và hát đâu đó bên ngoài. Căn phòng trông về hướng tây phía thung lũng mù sương, và cửa sổ thì mở rộng. Nước nhỏ giọt từ mái hiên bên trên. Trước khi họ xong bữa sáng thì mây đã nhập lại thành một cái mái liên tục, rồi những giọt nước xám đổ thẳng thẳng xuống nhẹ nhàng và mạnh mẽ. Đằng sau tấm màn dày của nó Khu Rừng có vẻ như đã hoàn toàn bị che phủ. Khi họ nhìn ra cửa sổ thì giọng hát của Goldberry vang lên thật rõ phía trên họ, vẳng đến dịu dàng như thể nó đang đẩy nước mưa xuống khỏi trời. Họ nghe được vài lời, những có vẻ như họ cảm thấy rõ rằng đây là một bài hát - mưa, ngọt ngào như những trận mưa trên những ngọn đồi khô cằn, lời hát kể về câu chuyện của một dòng sông chảy từ một ngọn suối trên những vùng đất cao đổ xuống Biển ở xa phía dưới. Các hobbit vui vẻ lắng nghe; và Frodo thấy niềm vui dâng tràn trong tim, và vô cùng cảm tạ thời tiết, vì nó làm họ phải tạm hoãn chuyến khởi hành. Ý nghĩ về việc ra đi đè nặng trên ông khi ông tỉnh dậy, nhưng bây giờ thì ông đoán rằng hôm nay họ sẽ không đi đâu xa hơn.

Những cơn gió cao vờn vũ ở phía Tây và những đám mây dày và ẩm ướt hơn cuộn trọn lên để đổ tràn những giọt mưa nặng hạt của chúng xuống vùng đất trọc của Cao Nguyên. Không thể thấy được gì quanh ngôi nhà ngoài những hạt mưa rơi. Frodo đứng gần cánh cửa mở rộng và quan sát những con đường trắng đang biến thành một dòng sông sữa nhỏ và sủi bọt tràn xuống thung lũng. Tom Bombadil đang lẩn quẩn ở góc nhà, vẫy tay như thể ông đang canh chừng cơn mưa - và thật sự ra khi ông băng qua ngưỡng cửa thì ông vẫn còn khá khô ráo, chỉ trừ đôi giày của ông. Ông tháo đôi giày này ra và đặt nó ở bên lò sưởi. Rồi ông ngồi vào cái ghế lớn nhất và gọi các hobbit lại bên ông.

"Hôm nay là ngày tắm rửa của Goldberry," ông nói, "và là buổi dọn dẹp mùa thu của nàng. Đối với các cậu hobbit thì nó khá ẩm ướt - hãy để họ nghỉ ngơi khi họ có thể! Đây là một ngày tốt để kể lại những câu chuyện dài, để hỏi và để trả lời, và thế Tom sẽ bắt đầu nói chuyện."

Rồi ông kể cho họ nghe nhiều câu chuyện rất ly kỳ, đôi khi ông kể như thể đang nói chuyện với chính mình, đôi khi nhìn họ một cách đột ngột với đôi mắt xanh sáng lên dưới đôi mày sâu. Giọng ông thường chuyển thành âm điệu như đang hát, và ông bật ra khỏi ghế để nhảy múa theo. Ông kể cho họ nghe nhiều câu chuyện về ong và hoa, và những con đường đầy cây, và về những con vật lạ trong Rừng, và những vật ma quái và tốt lành, những vật thân thiện và thù địch, những vật độc ác và tốt bụng, về những bí mật chôn giấu dưới những bụi gai. Khi họ lắng nghe, họ bắt đầu hiểu về những cuộc sống trong Rừng, ngoài chính họ, thật sự họ cảm thấy mình là những người lạ tại nơi mà những vật khác cảm thấy như ở nhà mình. Thường xuất hiện trong những câu chuyện của ông là Ông Liễu Già, và Frodo lúc này đã biết làm thế nào để làm hài lòng ông ta, thật sự là biết nhiều hơn cần thiết nữa, vì đó không phải là một truyền thuyết dễ chịu. Những lời của Tom đã bộc lộ sự thật và cây cối và những suy nghĩ của chúng, những thứ thường rất tối tăm và lạ lùng, và đầy rẫy sự căm ghét đối với những vật gì có thể đi lại tự do trên mặt đất, có thể gặm, cắn, bẻ, chém, đốt những kẻ phá huỷ và chiếm đoạt. Không phải tự nhiên mà nó được gọi là Khu Rừng Già, vì nó thật sự đã rất cổ xưa, một khu rừng còn sót lại trong những cánh rừng bạt ngàn bị quên lãng, và thật sự nó vẫn còn sống, già đi không nhanh hơn các ngọn đồi, là cha đẻ của cha đẻ của những loại cây, vẫn còn luôn nhớ lại thời mà chúng vẫn còn là chúa tể. Vô vàn năm tháng đã lấp đầy chúng với lòng kiêu hãnh và những sự khôn ngoan đã ăn sâu vào chúng cùng với sự ác ý. Nhưng không có gì nguy hiểm hơn Cây Liễu Vĩ Đại: tim của nó đã mục rửa, nhưng sức mạnh của nó vẫn còn tươi nguyên; và nó rất gian xảo, là chúa tể của những ngọn gió, bài hát và suy nghĩ của nó chạy lan khắp cả hai phía của cánh rừng từ dòng sông. Linh hồn xám xịt luôn khát của nó hút sức mạnh từ trái đất và chảy rộng ra như một cái rễ dài lan đi trên mặt đất, với những cành cây vô hình vươn đi trong không trung, đên khi nó có quyền lực đối với gần như mọi cây cối ở Cánh Rừng từ Hàng Rào cho đến Cao Nguyên.

Chợt Tom gạt chuyện về những cánh rừng sang một bên và nói sang chuyện những con suối trẻ trên những ngọn thác sủi bọt, trên những hòn đá cuội mòn vẹt, và dọc theo những bông hoa nhỏ ở những bãi cỏ dày và những vết nứt ẩm ướt, cuối cùng nó chảy lên Cao nguyên. Họ nghe về Gò Đất Vĩ Đại, và về những gò đất xanh, về những vòng đá trên những ngọn đồi và trong những hố hốc trong những ngọn đồi. Cừu thường kêu thành đàn. Những bức tường xanh và những bức tường trắng mọc lên. Những pháo đài xuất hiện trên cao. Các vị vua của những vương quốc nhỏ chiến đấu với nhau, và Mặt trời trẻ chiếu sáng như ngọn lửa trên những ánh kim loại đỏ trên những thanh gươm mới mẻ và tham lam của họ. Chiến thắng và bại trận; rồi những ngọn tháp đổ sập, những pháo đài bị phá huỷ, lửa bốc cao trên bầu trời. Vàng được gom thành đống trên đám ma của những vị vua và hoàng hậu bị chết, rồi những mộ đất phủ lên họ, những cánh cửa đá được đóng lại, và cỏ mọc trên tất cả. Cừu bước đi khi vẫn nhai cỏ, nhưng những ngọn đồi nhanh chóng trở lại trống rỗng. Một bóng đen đến từ những vùng đất đen tối ở rất xa, và rồi những bộ xương trắng lại động đậy trong những ngôi mộ. Những kẻ thuộc Gò Đất lại bước đi trong những vùng hố với những cái nhẫn trên những ngón tay lạnh giá và những sợi xích vàng kêu leng keng trong không khí." Những vòng đá nhô lên từ mặt đất như bộ răng sứt mẻ trong ánh trăng.

Các hobbit rùng mình. Thậm chí khi còn ở Quận họ cũng đã nghe những chuyện đồn đại về những người ở Gò Đất trên Cao nguyên Gò đất đằng sau Khu Rừng. Nhưng chưa có hobbit nào nghe về những câu chuyện này, thậm chí bên một bếp lửa ấm cúng xa xăm. Cả bốn đều thình lình nhớ lại cái mà sự vui vẻ trong căn nhà này đã xua đi khỏi tâm trí họ: ngôi nhà của Tom Bombadil nằm ngay bên dưới của chính những ngọn đồi kinh khiếp này. Họ không còn theo được mạch chuyện của ông và chuyển động một cách khó khăn, người này liếc sang người kia.

Khi họ nghe lại được lời của ông thì họ thấy rằng ông đã lang thang đến những vùng đất kỳ lạ vượt sau trí nhớ của họ và vượt sau những gì họ có thể nghĩ, đến những nơi mà thế giới rộng lớn hơn, các cửa biển chảy thẳng vào Hồ phía tây; rồi Tom vẫn tiếp tục ngâm nga những bài hát về những ánh sao thời cổ đại, khi mà chỉ mới có tổ tiên của người Elf xuất hiện. Rồi thình lình ông đổ xuống, và họ thấy ông đang gục gặc đầu như thể đang ngủ. Các hobbit ngồi lặng lẽ trước ông, bị mê hoặc; và nó có vẻ như thể là dưới ma thuật của những lời nói của ông, gió đã bị thổi đi, các đám mây khô lại, ngày đã rút lui, bóng đêm lại chuyển từ Đông sang Tây, và tất cả bầu trời lại phủ đầy ánh sáng của những vì sao nhấp nháy.

Frodo không thể nói được đã có bao nhiêu buổi sáng và buổi tối của một ngày hay nhiều ngày đã trôi qua. Ông không cảm thấy đói và mệt, mà chỉ tuyền là kinh ngạc. Những ngôi sao chiếu sáng qua cửa sổ và sự tĩnh lặng của bầu trời có vẻ như đang bao quanh ông. Cuối cùng ông nói ra sự kinh ngạc của mình khi thình lình cảm thấy kinh ngạc với sự im lặng này:

"Ngài là ai, thưa Chủ Nhân?" ông hỏi.

"Ê, cái gì?" Tom ngồi dậy, và mắt ông sáng lên trong bóng tối. "Thế anh đã biết tên tôi chưa? Đó chỉ là một câu trả lời. Hãy nói đi, anh là ai, chỉ thế thôi, về chính bản thân anh mà không có tên? Nhưng anh còn trẻ và tôi đã già. Người già nhất, tôi là vậy đấy. Hãy chú ý lời tôi, các bạn: Tom đã có ở đây trước cả dòng sông và cây cối; Tom còn nhớ nơi giọt mưa đầu tiên rơi xuống và lứa quả đầu tiên. Ông ta đã làm ra những con đường trước cả Con Người Lớn, và đã thấy những Người Nhỏ đến. Ông ta đã ở đây trước các Vua và các nấm mộ của những người ở Gò Đất. Khi người Elves đi qua hướng tây, thì Tom đã ở đây rồi, trước khi cả biển được rẽ hướng. Ông ta biết bóng tối dưới các vì sao khi nó trở nên can đảm - trước khi Chúa Tể Hắc Ám đến từ Bên Ngoài."

Có vẻ như một bóng đen băng qua cửa sổ, và các hobbit vội vã liếc qua các tấm kính. Khi họ quay lại, Goldberry đã đứng sau cửa, trong một khung sáng. Nàng đang cầm một cây nến, che ánh lửa của nó từ chỗ thông gió bằng tay nàng; và ánh sáng len quá đó, giống như ánh mặt trời xuyên qua một lớp vỏ trắng.

"Cơn mưa đã chấm dứt," nàng nói, "và những con nước mới đang đổ xuống đồi, dưới các vì sao. Chúng ta hãy vui cười và vui vẻ!"

"Hãy cho chúng tôi ăn uống nào!" Tom la lên. "Những câu chuyện dài gây khát dữ lắm. Và việc nghe suốt từ sáng, trưa đến tối thì đói lắm!" Ông nói thế và nhảy ra khỏi ghế, nhảy lên tóm lấyc cây nến từ bên chỗ thông khói và thắp nó lên từ ngọn lửa mà Goldberry đang cầm; rồi ông nhảy múa về phía bàn. Thình lình ông phóng qua cửa và biến mất.

Ông nhanh chóng quay trở lại, mang theo một khay lớn đầy ắp. Rồi Tom và Goldberry dọn bàn; và các hobbit ngồi đó nửa ngơ ngác nửa buồn cười: Goldberry thật là yêu kiều xinh đẹp còn Tom thì nhảy những điệu lò cò đầy vui vẻ và kỳ cục. Chúng có vẻ như tạo thành một điệu nảy nào đó mà không cản trở những người khác, ra ra vào vào căn phòng, và vòng quanh bàn, thức ăn, chai lọ và ánh sáng được sắp lên bàn với một tốc độ cực nhanh. Những cái bảng sáng đầy ánh nến, trắng và vàng. Tom cúi người về phía khách của ông. "Bữa khuya đã sẵn sàng," Goldberry nói; và bây giờ các hobbit thấy rằng nàng đang mặc quần áo bằng bạc với vành thắt lưng trắng, và đôi giày của nàng giống như vảy ca. Nhưng Tom thì toàn bận một màu xanh, xanh như những bông tigôn được nước mưa rửa qua, và ông mang đôi vớ màu lục.

Đó là một bữa khuya thậm chí còn ngon hơn cả bữa trước. Các hobbit, dưới tác dụng ma thuật của những lời nói của Tom đã bỏ qua một hoặc nhiều bữa ăn, nhưng khi thức ăn dọn ra trước họ thì có vẻ như họ đã không ăn ít ra một tuần rồi. Họ không hát hò hay thậm chí là nói chuyện trong một lúc, và tập trung vào công việc. Nhưng sau một lúc thì tim và tinh thần của họ lại lên trở lại, và giọng của họ lại vang lên trong tiếng cười đùa ồn ã.

Sau khi họ đã ăn xong, Goldberry lại hát cho họ nghe nhiều bài hát, những bài đã vang lên đầy vui vẻ trên những ngọn đồi và chìm đắm nhẹ nhàng vào im lặng; và trong lặng im họ lại thấy trong tâm tưởng mình những ao nước rộng hơn bất kỳ ao nước nào họ đã từng biết, và nhìn vào chúng họ thấy bầu trời bên dưới chúng và những ngôi sao lấp lánh như những viên ngọc sâu thăm thẳm. Một lần nữa nàng lại chúc từng người có một đêm tốt lành và để lại họ bên lò sưởi. Nhưng lúc này thì Tom đã có vẻ tỉnh táo hơn và và ra sức hỏi han họ.

Có vẻ như ông đã biết khá nhiều về họ và gia đình họ, và thật sự đã biết khá nhiều về lịch sử và những gì đã diễn ra ở Quận từ những ngày mà chính bản thân các hobbit cũng khó mà nhớ được. Điều này không còn làm cho họ ngạc nhiên nữa; nhưng ông không giấu rằng ông biết được những chuyện xảy ra gần đây phần lớn là nhờ Chủ Trại Maggot, người mà có vẻ như được ông đánh giá là quan trọng hơn họ tưởng. "Dưới đôi chân già của ông ấy là mặt đất, trên những ngón tay của ông là đất sét, trong xương tuỷ ông là sự khôn ngoan, và cả hai mắt của ông ta đều luôn rộng mở," Tom nói. Cũng khá rõ rằng Tom đã có giao thiệp với người Elves, và có vẻ như tin tức về chuyến đi của Frodo đã đến với ông từ Gildor theo một cách nào đó. Thật ra thì Tom đã biết khá nhiều, và những câu hỏi của ông khá sắc sảo, khiến cho Frodo thấy mình nói với ông khá nhiều về Bilbo và về những hy vọng của chính ông và những nỗi sợ hãi mà ông chưa bao giờ nói với Gandalf trước đây. Tom gật gù đầu, và mắt ông loé lên khi ông nghe về các Kỵ Sĩ Đen.

"Cho tôi xem chiếc Nhẫn quý!" ông đột ngột nói giữa câu chuyện: và Frodo, trước sự sững sờ của chính mình, rút sợi xích ra từ trong túi, tháo chiếc Nhẫn ra và đưa nó ngay cho Tom.

Nó có vẻ như lớn hơn khi nó nằm trong bàn tay nâu to lớn của ông. Rồi thình lình ông đưa nó lên mắt và cười phá lên. Trong một thoáng các hobbit thấy một cảnh tượng, vừa lố bịch vừa đáng ngại loé lên từ đôi mắt xanh sáng của ông qua cái vòng tròn. Rồi Tom khẽ đút chiếc nhẫn quanh cuối ngón tay út của ông và đưa nó ra trước ánh nến. Trong một thoáng các hobbit cảm thấy có điều gì là lạ trong chuyện này. Rồi họ há hốc mồm. Tom chẳng hề biến mất!

Tom lại phá lên cười, rồi ông tung chiếc Nhẫn lên không trung - và nó biến mất với một ánh chớp. Frodo la lên - rồi Tom trườn người tới trước và tóm lại nó với một nụ cười.

Frodo nhìn gần lại hơn, với vẻ nghi ngờ (giống như một người vừa cho một tên bịp mượn một món trang sức rẻ tiền). Vẫn là chiếc Nhẫn ấy, hoặc giống như cũ và nặng như cũ: vì chiếc nhẫn lúc làm Frodo cảm thấy nặng kỳ lạ trên tay. Nhưng có cái gì đó nhắc nhở ông phải đảm bảo chuyện này. Ông cảm thấy hơi phiền khi thấy Tom có vẻ xem nhẹ cái mà thậm chí Gandalf cũng nghĩ rằng vô cùng quan trọng. Ông đợi một cơ hội, và khi mọi người nói chuyện lại, khi Tom lại nói về một câu chuyện buồn cười về những người bán hàng rong và những cách bán hàng kỳ lạ của họ thì ông đeo nhẫn vào.

Merry quay về phía ông để nói chuyện gì đó và đột ngột la lên một tiếng cảm thán. Frodo vui mừng (có vẻ vậy): đó chính là chiếc nhẫn của ông, vì Merry nhìn ngớ người vào cái ghế của ông, và rõ ràng là không thể thấy được ông. Ông đứng dậy và lặng lẽ đi từ lò sưởi ra ngoài.

"Này, này!" Tom la lên, nhìn về phía ông với một vẻ chăm chú trong đôi mắt sáng của ông. "Hey! Frodo, đến đây nào! Anh đi đâu thế? Già Tom Bombadil vẫn chưa loà đâu. Tháo cái nhẫn vàng ra đi! Tay của anh nhìn đẹp hơn nếu không có nó. Trở lại đây nào! Dẹp trò đó đi và ngồi cạnh tôi nào! Chúng ta phải nói chuyện tiếp, và nghĩ về buổi sáng. Tom phải dạy các vị con đường đúng, và đừng để bước chân các vị đi loanh quanh nữa."

Frodo phá lên cười (cố mà cảm thấy vui), rồi ông tháo chiếc Nhẫn ra và ngồi trở lại. Tom bây giờ đang nói với họ rằng họ nghĩ rằng ngày mai Mặt trời sẽ sáng, và đó sẽ là một buổi sáng đẹp trời, và rất đáng hy vọng. Nhưng mọi chuyện nên được làm từ sáng sớm; vì thời tiết trên vùng đất này vẫn là một thứ mà thậm chí chính Tom cũng không thể đảm bảo được, và đôi khi nó thay đổi còn nhanh hơn ông thay áo. "Tôi không phải là một chuyên gia thời tiết," ông nói, "hay là một người có thể quyết định mọi thứ."

Theo lời khuyên của ông họ quyết định đi theo hướng Bắc gần nhà ông, đi qua phía Tây và rẽ xuống Cao Nguyên: họ có thể hy vọng rằng theo cách này họ sẽ đến được Đường Đông sau một ngày đường, và tránh được Gò Đất. Ông nói họ đừng sợ - nhưng phải luôn tập trung.

"Hãy luôn đi trên cỏ xanh. Đừng can thiệp vào một hòn đá cũ hay một Kẻ lạnh giá hoặc tọc mạch vào nhà họ, trừ phi các anh là những gã mạnh mẽ với trái tim không bao giờ dao động!" Ông nói điều này nhiều hơn một lần; và ông khuyên họ băng qua các gò đất về phía tây, nếu họ vô tình đi lại gần một trong những gò này. Rồi ông dạy họ một giai điệu để hát, nếu họ xui xẻo rơi vào một tình huống nguy hiểm hoặc khó khăn vào ngày hôm sau.

Ho! Tom Bombadil, Tom Bombadil!

Bằng nước sâu, rừng thẳm đồi cao

Bằng liễu rũ, hỡi sậy lau,

Bằng lửa đỏ, Bằng mặt trời và trăng sao

Hãy nghe đây và hãy nghe chúng tôi

Hỡi Tom Bombadil, hãy đến mau

Vì cái chúng tôi cần đang ở ngay sau

Khi họ cùng hát bài hát này sau ông, ông vỗ vào lưng từng người và cưới, rồi cầm lấy cây nến và dẫn họ trở lại vào căn phòng ngủ của họ