Cơ hội luôn đến vào lúc bạn không ngờ nhất.

Khuyết danh

 
 
 
 
 
Tác giả: Chu Thiên
Thể loại: Tiểu Thuyết
Biên tập: Lê Huy Vũ
Upload bìa: hoang viet
Số chương: 31
Phí download: 5 gạo
Nhóm đọc/download: 0 / 1
Số lần đọc/download: 3000 / 48
Cập nhật: 2017-06-20 14:35:07 +0700
Link download: epubePub   PDF A4A4   PDF A5A5   PDF A6A6   - xem thông tin ebook
 
 
 
 
Chương 9
ặc dầu Tâm vẫn nhớ nhà và chán ghét sự học như vậy, nhưng nhờ ở roi vọt và hình phạt ở người ngoài làm Tâm sợ, Tâm vẫn tiến tới mau hơn những trẻ khác.
Hơn sáu tháng theo ông Đồ Trí, Tâm đã viết buông được và theo đúng được lề luật của lớp học trò nhỏ. Mỗi ngày kể nghĩa xong, đọc bài hôm trước, rồi buổi chiều viết bài học tối, lại viết một tờ chữ phóng để thi hơn kém.
Ngày nào cũng như ngày nào, không hề thay đổi. Mỗi tháng hai kỳ hoc ôn nhằm vào ngày rằm và mồng một. Lớp học trò nhớn, mỗi tháng có một kỳ ôn định vào ngày nào tùy tiện không nhất định. Tuy mỗi đứa học sách khác nhau và không bài nào giống bài nào, nhưng đến kỳ ôn đều phải đưa sách lên ông Đồ phê định đâu là vi chỉ (hết). Phần nhiều bắt đầu từ kỳ ôn trước cho đến cách bài mới một vài tờ.
Đến ngày ôn, buổi học náo nhiệt hơn hẳn ngày thường. Học trò không phải học nghĩa. Đọc bài hôm trước xong rồi, chúng quây quần lấy giường ông Đồ. Đĩa son mài đỏ thắm, chưa dùng gì đến, những bọt sủi cứ lặn dần dần và dồn cả nước xuống tụ quanh hòn son nhẵn thín. Đứa nào cũng muốn đưa sách cho ông Đồ chấm trước. Ông Đồ cầm lấy mỗi quyển sách, tay mở luôn luôn đều đều từng tờ một, xem chừng đến gần bài học hôm qua ông tìm đoạn nào cách, ông phê chữ ‘’y sóc kỳ’’ hay ‘’y vọng kỳ’’ tùy theo ngày ôn vào mồng một hay ngày rằm, rồi ông quẳng sách ra giả. Đứa có sách cầm lấy lách ra cho những đứa khác len vào. Như thế quanh giường ông Đồ thưa dần, thưa dần cho đến khi chấm hết. Sau đó học trò ôn lại một mạch từ đầu cho đến cuối xem có chữ nào quên. Hễ quên là phải lại hỏi ông Đồ ngay. Ồn ào một lúc, rồi buổi học tan, sớm hơn mọi ngày nhiều. Buổi chiều không có gì khác, công việc cũng như ngày thường.
Sáng hôm sau, học vội vàng buổi nghĩa, rồi đến lúc ‘’hỏi ôn’’. Học trò lại đứng quây kín giường ông Đồ, tay đứa nào cũng cầm sách mở sẳn lăm lăm đưa ông Đồ hỏi. Ông nhận sách, lật qua mấy tờ, đọc một câu trong ấy, đoạn ngửng nhìn tên học trò có sách. Tên này nhắc lại câu ông vừa hỏi, rồi đọc một tràng dài nữa. Ông Đồ mở qua mấy tờ hỏi sang câu khác, Tên học trò vớ ngay lấy câu ấy đọc một thôi nữa. Lại mở mấy tờ, lại một câu thầy đọc trước, lại một thôi trò đọc sau! Hết ba câu, mà được trơn tru cả, Thầy Đồ phê cho chữ ‘’Ưu mác’’, có một nét mác rất dài, nghĩa là tốt thượng hạng (hợp với chữ Excellent của Pháp) Ba câu được cả, nhưng đọc hơi ngắc ngứ một tị được phê chữ ‘’Ưu’’ cộc, với một nét mác ngắn, (hợp với chữ Très bien). Ba câu ngắc ngứ nhiều được phê chữ Bình dài có một nét sổ rất dài (hợp với chữ Bien của Pháp). Ai vừa vừa được phê Bình cộc (Assez bien). Ai hơi khá được chữ Thứ (Passable). Tên nào phải phê chữ ‘’Liệt’’ nhỏ, người ta gọi là ‘’Liệt mắt cua’’, kém quá thì bị chữ ‘’Liệt’’ to tướng tức là hợp với chữ ‘’Nul’’ ở trong tiếng Pháp.
Cứ lần lượt hỏi như thế, đứa nào xong, nhặt sách lèn ra, đứa khác đưa sách vào. Hỏi hết lượt, rồi các học trò lại vác sách lại cho ông Đồ xếp thứ tự để định thưởng phạt. Thỉnh thoảng có kỳ thưởng ngọn bút, thoi mực hay một vài chục giấy. Còn phạt thì kỳ nào cũng có. Những đứa bị phê liệt thẩy đều bị phạt, quét nhà, luồn khố, chui gầm giường. Ngoài ra còn phải chịu đánh nữa vì ông Đồ đây rất dữ đòn. Tùy chữ ‘’Liệt’’ to, nhỏ học trò phải chịu số roi bao nhiêu đấy. Nhưng ông Đồ không đánh, ông giao roi cho những đứa được ‘’ưu’’ phải làm việc. Vô phúc những tên nào nể bạn mà cái roi mây giơ cao đánh khẽ nó giáng xuống đít một cách nhẹ nhàng. Gặp đứa nào như thế, ông Đồ sai nọc ngay đứa ấy ra, ông nắn nắn uốn cái roi mấy lượt, rồi thẳng tay vụt như mưa giáng xuống mấy chục roi kiểu mẫu. Thật là điếng người! Cho nên những đứa nhất nhì, tay cầm roi vụt, mắt vẫn phải lấm lét nhìn trộm ông Đồ, sợ cái roi nó phản mình thì khốn, vạ người lại trút cả vào thân. Chỉ chết các anh bị ‘’liệt’’ thật là tê liệt! Những roi vụt mỗi lúc một mạnh thêm, một cay ác, một gớm ghê! Bởi vậy đứa nào cũng sợ, hễ đến kỳ ôn là chăm chăm học lấy được, học suốt ngày, học cả đêm, học cho lầu trơn như cháo. Thế mà vẫn còn phấp phỏng, ngộ nhỡ quên một cái thì sao! Và trong số học trò ấy sợ nhất là Tâm, một đứa xưa nay chúa nhút nhát!
Một hôm, Tâm vừa lách qua lớp rào người quanh giường ra ngoài, mặt sị như quả thị, băn khoăn vừa mở mấy tờ sách, vừa nói với mấy đứa bạn ra trước đang ngồi học:
- Kỳ ôn nay, tao gặp đoạn lắm chữ khó quá chắc chắn là, không khéo lại liệt mất, chúng mày ạ!
Một thằng nói:
- Sợ đếch gì? Anh ạ (vì Tâm là cháu ông Đồ nên được kính trọng, cả trường ai cũng gọi là anh) cứ học mãi phải thuộc, chia ra từng đoạn một mà học.
Thằng khác:
- Cần gì học! Anh khi nào thầy nỡ đánh.
Thằng khác nữa:
- Mày có mà biết! Con cháu thầy, thầy càng đánh dữ! Đấy cậu Dũng đấy, hơi một tí là phải đòn! Anh Tâm thử không thuộc xem!
Một thằng khác vừa lấy được sách chạy ra thêm vào cho vui câu chuyện:
- Cho anh Tâm không thuộc một lần, để anh ấy bị ‘’liệt’’ anh ấy bị đòn, chứ riêng chúng mình chịu đòn mãi à. Tao biết chắc mai anh Tâm thế nào cũng tụt xuống bét kia mà!
Rồi quay lại Tâm, nó nói với vẻ đắc ý:
- Này anh Tâm ạ, tôi như anh, tôi không học kỳ ôn này nữa, khó bỏ mẹ đi ấy. Học khổ thân mà chưa chắc đã thuộc. Thà chịu một trận đòn cho rõ mùi đời còn hơn! Thôi gấp sách lại, anh ạ!
Những nhời nói của các bạn càng làm cho Tâm bối rối thêm. Nuôi một nỗi lo ngay ngáy trong lòng. Tâm không còn đủ bình tĩnh mà học, nên càng kêu mỏi miệng, bốn mươi tờ sách ôn vẫn cứ bập bõm không trôi. Tâm không nghĩ gì đến chơi, đến nghĩ. Tâm chỉ ngồi học lẩm bẩm ở trong mồm, học như nuốt đi, học như vồ lấy!
Thế mà đến sáng hôm sau, lúc học nghĩa bài mới xong rồi, Tâm ngồi nhẩm lại, vẫn trúc trắc quên hoài! Tâm sợ run lên và tự hỏi:
- Tại sao học thế mà mình vẫn không thuộc?
- Tại mồm thằng Chính độc địa, hôm qua nó bảo mình thế nào cũng liệt? Ta phải đi đốt vía nó!
- Hay tại sáng sớm hôm nay, đi ra đồng sớm gặp ngay cái đĩ ở? Chứ tối qua mình đã thuộc rồi kia mà?
- Hay tại số mình ngày hôm nay nhất định phải chịu hình phạt, trăm đường số vẫn chẳng tránh khỏi nào! Biết vậy mình cứ theo nhời thằng Chính cho xong, học gạo mãi khổ thêm!
Tâm vừa nhẩm vừa vẩn vơ nghĩ vậy, nên chẳng lợi gì mà chỉ thêm có hại đến cho mình, Tâm không kịp nhìn lại bài nghĩa vừa học, ông Đồ gọi lại kể. Tâm ngắc ngứ ư a mãi mới kể hết hai tờ giấy học trò. Trước khi dẫn nghĩa, ông mắng tàn tệ, mắng mất mặt mất mũi vì bài nghĩa không thuộc, Tâm tủi thân nước mắt vòng quanh, mặt đỏ bừng, mũi sụt sịt len lén đi ra tránh vẻ giận lôi đình của ông Đồ.
Thì cuộc hỏi ôn đã bắt đầu, Tâm càng thêm cuống cuồng! Nhưng cũng cố trấn tĩnh mang sách vào. Qua ba lượt đọc ngấp ngừng lúng túng, Tâm được phê ‘’thứ cộc’’, Tâm mừng quá, đánh rơi cả sách, thở mạnh một tiếng nhẹ nhõm, loạng choạng bước ra ngoài hớn hở khoe với các bạn:
- May quá chúng mày ạ! Tao được thứ cộc. Hút chết! Thật hút chết, anh Minh ạ!
Minh là một người học trò nhớn của ông Đồ, vui vẻ, dễ tính, lại chiều chuộng Tâm, hay bảo bao Tâm, nên trông thấy, Tâm vội khoe ngay.
Minh mỉm cười nói:
- Được có thứ cộc mà mừng cuống lên. Ngộ người ta ưa bình cả thì sao?
Tâm ngẩn người ra:
- Nhưng cũng thoát phải đòn!
Quả nhiên, tan cuộc hỏi ôn, chúng nó được ưu, bình và bình thứ cả. Lẽ cố nhiên Tâm thứ cộc bị bét, phải quét nhà trường, cái nhà năm gian rộng mông mênh. Tâm lẳng lặng đi lấy chổi lên quét, ngẫm nghĩ:
- Rõ số đen, không tài nào tránh khỏi đen!
Đang hì hục soi, ông Đồ hỏi:
- À, hôm nay thằng Tâm quét nhà có phải?
Học trò thưa:
- Bẩm thầy vâng ạ.
Ông Đồ quát:
- Sao thằng Tâm học không thuộc? À! À!
- Dạ bẩm thầy con có thuộc đấy ạ!
- Có thuộc sao lại bét?
- Bẩm thầy tại...
Tâm ngần ngừ, ông Đồ quát:
- Sao?
- Bẩm thầy, tại số con hôm nay đen ạ!
Cả bọn học trò cười. Ông Đồ trừng mắt mắng:
- Số, không học đổ tại số! Mày liệu cái hồn mày đấy!!!
Tâm lặng im thui thủi quét.
Ở đời, việc dù khó, dù đáng sợ đến đâu, lâu lâu cũng phải quen, phải thường. Dần dần Tâm đã quen với việc học ôn rồi. Tâm coi như không, không có chi là kinh khủng nữa. Nhưng cái sợ ấy vừa qua, lại tiếp ngay đến cái lo khác: Tâm phải viết ám tả! Học đã khá khá, viết đã đúng chữ, hoc trò phải viết ám tả để tránh sự nhiêu khê cho cả thầy giáo và học trò? Viết ám đây theo đúng nghĩa đen của nó là gấp sách lại và viết tầm những câu mình đã học trong bài. Viết ám tả lợi cho học trò vì được nghĩ lâu và tốt thêm chữ. Lệ viết chỉ có hai mươi chữ hay bốn mươi chữ là cùng!
Buổi nghĩa tan, học trò mang vở ra, lấy nghiên mài mực, mở sách xem qua một lượt cẩn thận, rồi mang sách lên trình ông Đồ. Ông đọc một câu ở trong bài, gấp sách lại và xếp thành chồng ở bên ông. Tên học trò nhẩm cái câu vừa đọc ra nằm xuống viết, vừa viết vừa đọc, để nhớ ra những chữ nối sau. Lúc, lúc lại ngừng bút đếm. Đếm đủ số đã định, dù dở câu cũng bỏ đấy. Rồi ngồi dậy đọc lại. Đọc đi đọc lại xem có chữ nào mất, xong rồi đưa lên ông Đồ chấm, tính điểm để định hơn kém.
Mỗi chữ mất trừ hai điểm, chữ hỏng, sai trừ một điểm, chữ dưới nhẩm lên chữ trên trừ hai mươi điểm. Điểm tính số hai mươi. Tên nào được cả hai mươi điểm là ưu mác. Rồi thứ tự xuống Bình, Thứ. Tên nào không đủ điểm bị phê chữ ‘’ Bất cập’’, phải Bất cập là đáng xấu nhất, vừa phải lau bàn ghế vừa phải ‘’ luồn khố’’.
Tâm sợ nhất cái tội ‘’luồn khố’’ nên những buổi đầu, Tâm học càng cẩn thận lắm. Vừa học nghĩa xong, chưa kịp kể, Tâm đem bài cũ ra học lại lầu như cháo trơn. Một đứa bạn nói:
- À, anh Tâm hôm nay viết ám tả, thảo nào học ghê quá!
Một đứa khác:
- Này anh Tâm ạ. Học thuộc vừa chứ. Học thuộc quá, nó lú mất đấy. Có khi nghĩ không ra đâu!
Tâm không nghe, vẫn cứ học. Rồi đến lúc kể nghĩa xong, bắt đầu giờ viết ám tả, chúng bạn đã đưa cả sách lên rồi và giở về viết, Tâm mới đem sách lên vừa đi vừa đọc lại. Ông Đồ cầm lấy sách, mở tờ nọ sang tờ kia, Tâm chớp mắt, đỏ mặt, trong lòng hồi hộp.
Ông Đồ đọc một câu, gấp sách lại, quẳng lên chồng bên cạnh. Tâm nhanh nhẩu đọc lại, nhảy cững qua mấy đứa học trò đang nằm viết, về chỗ mình hăm hở viết. Nhưng viết đến nửa chừng, Tâm bổng ngồi đực ra, quên ngay mất một câu, Tâm đếm đi đếm lại, mới được có mười lăm chữ. Tâm ngồi dậy, đọc to những chữ vừa viết, rồi ngồi thừ ra, cắn bút, nghĩ mãi không ra, mắt đỏ, tai nóng bừng, nước mắt chạy vòng quanh, sắp chực khóc! Chợt may mắn sao, trí thông minh đến giúp đỡ, Tâm nhớ ra được cái câu đang mong mỏi ấy. Tâm rú lên như một anh nhịn đói hai ngày vớ được cơm.
- Có thế chứ! Có thế chứ! Chả nhẽ học thuộc thế mà ‘’dặn’’ mãi không ra.
Rồi Tâm nằm xuống hí hoáy viết. Một lúc sau Tâm vác vở đưa lên trình ông Đồ. Ông cầm lấy xếp vào chồng vở rồi rút sách ném giả Tâm, Tâm mở sách ra, vừa đi xuống vừa lẩm bẩm đọc. Về đến chỗ thì đọc vừa xong, Tâm ném phịch sách xuống phản, ngồi phệt xuống, vỗ tay đánh đét một cái vào đùi và kêu lên rằng:
- Thôi chết rồi! Hỏng hai chữ, mất hai chữ, đảo ngược một chữ! Có chó không!
Một tên học trò hỏi:
- Sao? Sao? Mất nhiều không?
Tâm nhắc lại:
- Hỏng hai chữ, mất hai chữ, đảo lộn một chữ!
Một đứa bạn khác nói:
- Như thế được mười hai điểm, không bét đâu mà sợ. Còn chán thằng hỏng!
Học trò đã để cả vở lên rồi. Ông Đồ chấm. Tay ông cầm bút son ngoăn ngoắt quặc chữ mất, vòng chữ lộn và chấm lên mặt chữ hỏng rồi phê điểm. Những vở cứ đều đều vất ra. Tâm cầm lấy vở của mình ra xem: Thập nhất điểm, thứ, chữ son còn đỏ thẫm. Thằng bạn đứng gần ghé nhìn vào vở Tâm và nói:
- Thứ mác, không sợ anh ạ, anh còn hơn thằng Tài, nó thứ cộc.
Tâm thở mạnh, nhẹ nhõm hẳn người!
Bút Nghiên Bút Nghiên - Chu Thiên Bút Nghiên