ất kể trong lĩnh vực kinh tế, chính trị hay khoa học kỹ thuật, người Do Thái đều rất khéo léo trong việc mượn “thế”, mượn “trí” của người khác.

Michael Fribourg, một thương nhân Do Thái lỗi lạc, người đã biến một cửa hàng thực phẩm nhỏ thành một tập đoàn cung cấp lương thực thực phẩm xuyên quốc gia. Nói đến nguyên nhân thành công của Fribourg, chúng ta có thể nhấn mạnh đến hai nhân tố là nguồn lực thông tin khoa học kỹ thuật tiên tiến và khả năng mượn “lực” từ đội ngũ nhân tài cao cấp của công ty. Ông đã không tiếc vốn, không ngừng áp dụng những thiết bị kỹ thuật tiên tiến nhất thế giới, đồng thời sẵn sàng trả mức lương cực cao, mời các nhân tài quản lý kinh doanh về làm việc cho công ty. Bằng cách đó, khả năng nắm bắt thông tin của công ty ngày càng linh hoạt, chủ động, đội ngũ lao động ngày càng lành nghề, năng lực cạnh tranh luôn vượt trên các đối thủ khác. Tuy ông phải bỏ ra rất nhiều tiền, nhưng cũng thu về nhiều gấp mấy lần, có thể gọi là “chịu lỗ ít, giành lợi cao”.

Công ty của Rockefeller làm ăn ngày càng phát đạt. Nhưng ông vẫn là một kẻ tay trắng khởi nghiệp, nguồn vốn có hạn. Khi phải cạnh tranh với một số đối thủ, ông luôn ở vào thế yếu, vì vậy mà kế hoạch lũng đoạn thị trường tiêu thụ dầu thô của ông đành tạm gác sang bên.

Qua điều tra và thận trọng phân tích, ông nhận thấy tuyến đường sắt nối liền từ vùng khai thác đến các công ty dầu mỏ chỉ được sử dụng trong những lúc cần thiết, tính bất thường đó khiến ngành đường sắt gặp phải rất nhiều khó khăn. Rockeleler suy tính, một khi ông ký kết với phía đường sắt một hợp đồng bảo đảm lượng dầu chuyên chở hằng ngày, chắc chắn sẽ là chiếc phao cứu sinh cho ngành đường sắt trong tình trạng hiện tại. Và đương nhiên, ngành đường sắt sẽ phải vui vẻ chấp nhận một mức chiết khấu đặc biệt cho phía ông. Và điều này chỉ có phía ông và công ty đường sắt biết thôi. Với mức giá vận chuyển ưu đãi, khả năng cạnh tranh của công ty tất nhiên sẽ cao hơn công ty còn lại, giấc mộng lũng đoạn thị trường dầu chỉ còn là vấn đề thời gian.

Sau đó, Rockefeller đã nhanh chóng tiến hành đàm phán với Goult, một trong hai gã khổng lồ của ngành đường sắt Hoa Kỳ lúc bấy giờ. Hai bên cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận: Rockefeller bảo đảm mỗi ngày sẽ vận chuyển 60 xe dầu, phía đường sắt sẽ chấp nhận mức chiết khấu 20%.

Như vậy, ông không chỉ đánh bại được quyền lũng đoạn của ngành đường sắt, mà còn giảm được đáng kể giá thành vận chuyển dầu mỏ. Tiếp theo đó, với giá dầu thấp hơn các đối thủ, ông đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường, tăng cường thực lực cạnh tranh, tiến gần đến mục tiêu khống chế thị trường dầu mỏ thế giới hơn.

Từ khi bước lên con đường văn minh, nhân loại luôn cần đến biện pháp mượn “thế”, mượn “lực”. Nguyên lý đòn bẩy chính là một phát minh vĩ đại của việc “mượn lực”. Tiếp sau đó là nguyên lý ròng rọc đơn. Cùng với sự phát triển của thời đại, con người biết cách tổ hợp các ròng rọc đơn có kích cỡ khác nhau để nâng những vật thể nặng hơn nữa. Đến nay, chỉ cần một người ngồi trên ghế của xe cần cẩu, là đã có thể dễ dàng nâng được những container, khối đá nặng hàng chục tấn. Dựa vào trí tuệ, con người có thể phát huy sức mạnh đến mức cao nhất.

Trong tất cả hoạt động của con người, bất kỳ thành công nào cũng là kết quả của quá trình áp dụng nguyên lý ròng rọc, mượn sức mạnh của người khác để phát huy sức mạnh của mình đến mức cao nhất.

Ông vua thép Carnegie đã viết một câu trên phần mộ của mình như sau: “Nơi đây yên nghỉ một người có khả năng tìm kiếm những người tài năng hơn mình”.[3] Đúng vậy, Carnegie có thể trở thành một ông vua thép từ một công nhân bình thường, chính là nhờ vào khả năng chiêu mộ được rất nhiều nhân tài phục vụ cho xí nghiệp của mình, giúp cho năng lực kinh doanh của ông tăng lên gấp vạn lần.

Nói chung, người Do Thái hiểu rằng, không thể có chuyện một bước lên trời, nhưng có rất nhiều biện pháp “lên trời” khác nhau. Tìm được biện pháp đúng đắn, tất sẽ tiết kiệm được sức lực mà lại nhanh chóng hoàn tất quá trình. Khéo “tiết kiệm sức lực”, giỏi “mượn lực” của người, là một bí quyết độc đáo cho thành công của người Do Thái.