ản lượng nông nghiệp của một vùng cao hay thấp chủ yếu là do nhiệt độ, ánh sáng, lượng mưa cũng như các thiên tai thời tiết quyết định. Trong giai đoạn sinh trưởng của cây trồng, nếu gặp mưa và ánh sáng thích hợp, độ lạnh ấm vừa phải, cộng thêm không bị gió to bão lớn, mưa đá phá hoại thì năm đó nhất định được mùa. Ngược lại trong thời kỳ sinh trưởng của cây, mưa nhiều quá hoặc ít quá, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, hoặc mưa liên miên, ánh sáng không đủ, hoặc bị gió bão, mưa đá tấn công thì năm đó nhất định thất thu. Hơn nữa cường độ thiên tai càng lớn, thời gian càng kéo dài, diện tích bị càng rộng thì sản lượng sẽ giảm thấp càng nghiêm trọng.

Vậy làm sao căn cứ vào những nhân tố thời tiết này để dự báo sản lượng thu hoạch lương thực? Muốn thế cần phải xây dựng phương trình dự báo giữa mối liên hệ của các nhân tố khí tượng với sản lượng cây trồng. Có được phương trình dự báo này thì chỉ cần căn cứ vào nhiệt độ, ánh nắng, lượng mưa, độ ẩm đất đai, v.v. trong thời kỳ cây trồng sinh trưởng là có thể dự báo được sản lượng thu hoạch. Những việc này do các trạm khí tượng của huyện thực hiện. Hằng ngày không những họ phải đo đạc những số liệu này, tiến hành điều tra các hiện tượng khí tượng đột xuất gây tổn thất cho nông nghiệp mà còn phải ghi chép cụ thể tình hình thời tiết biến động trong các thời kỳ như: gieo giống, rắc mạ, lúa ba lá, lúa con gái, lúa đẻ, trổ đòng, lúa trổ, ngậm sữa, lúa chín, v.v. Ngành khí tượng có được những số liệu này đưa vào máy tính chỉnh lý, tính toán là có thể dự báo sản lượng thu hoạch. Ví dụ năm 1988 Phòng nông nghiệp Sở nghiên cứu khí tượng Thượng Hải đã dự báo thành công sản lượng lương thực của vùng Thượng Hải. Cụ thể lúa mạch ba tháng, sản lượng 267 kg/mẫu, thực tế đạt 257 kg, sai số 3,9%, sản lượng lúa sớm đạt 404 kg/mẫu, thực tế đạt 386 kg, sai số 4,0%, lúa muộn đạt 363,8 kg/mẫu, thực tế đạt 369 kg, sai số 1,4%, sản lượng lúa một vụ đạt 479 kg/mẫu, thực tế đạt 471 kg, sai số 11,7%. Mấy năm gần đây dự báo sản lượng nông nghiệp của ngành khí tượng đưa ra không những chính xác mà còn kịp thời, cho nên được các cơ quan nông nghiệp và ủy ban các cấp rất hoan nghênh.

Từ khoá: Nhân tố khí tượng; Phương trình dự báo.