ái Lư Hương Đồng

Ngụy Tư Giang

Đầu thế kỷ 20, vùng Phì Châu thuộc tỉnh Giang Tô rất thiếu muối ăn. Thế là có bốn chàng trai khỏe mạnh dùng xe một bánh vượt mấy trăm dặm đến bờ biển Sơn Đông chở muối về. Trong số đó có Lưu Tam Huyền ở thôn Vịnh - sông Phì Nam.

Hôm đó, họ dừng nghỉ ở thôn ven đường. Lưu Tam Huyền vào một nhà xin nước uống. Vừa định mang bầu nước về thì Huyền bị người đàn ông gầy như cành củi khô, tay phải xách chiếc lư hương đồng giữ lại và bảo hãy cầm cái lư hương này rồi tùy ý cho mấy cân muối cũng được. Tam Huyền cầm cái lư hương đồng tiện tay vứt vào thùng xe và bảo anh ta muốn lấy mấy cân thì lấy.

“Cành củi khô” lấy mười cân muốn và cứ gật đầu nói đi nói lại là làm phiền quá, làm phiền quá. Tam Huyền thì cứ đừng khách khí, đừng khách khí, anh lấy có một ít thôi mà. “Cành củi khô” cảm động, kể cho Tam Huyền lai lịch cái lư kia: “Ba năm nay tôi chỉ buôn bán nhỏ mà cứ liên tục lỗ vốn. Thầy bói bảo tôi đắc tội với thần tài, khuyên tôi mua cái lư này mà thắp hương sẽ thay đổi được vận mệnh.

Tôi mua cái này đã được ba năm, không những mệnh không khá lên mà càng thắp hương càng nghèo. Bây giờ đến cả hương cũng chẳng mua nổi”.

Lưu Tam Huyền vừa nghe chuyện vừa cầm cái lư hương lắc lắc, và nghe thấy tiếng leng keng. Cảm thấy đây không phải là vật tốt lành, Tam Huyền định trả, nhưng lại sợ “Cành củi khô” lúng túng nên đành mang theo. Ngang qua ruộng ngô hoang, Tam Huyền lấy cái lư ra định vứt, nhưng lại nghĩ tội gì, gặp nhà nào cần có thể được hai, ba đồng. Về đến nhà, Tam Huyền vứt cái lư hương vào xó tường, rồi bận với việc bán muối, quên béng đi. Để sống và để phát tài, Tam Huyền chở muối suốt hàng chục năm sau đó, đến khi trở thành một lão gù, sức khỏe sút kém mới thôi, mở quán bán hàng khô ven đường, đủ thứ, từ cá khô, tôm khô đến rong biển, tiêu, ớt... lời lãi chỉ đủ duy trì cuộc sống.

Năm ấy vợ lão ốm, thuốc thang cả đống tiền, sinh ra khó khăn. Một hôm lão đột nhiên nhớ ra cái lư hương đồng, bèn lục tung nhà cửa để cuối cùng tìm thấy nó đã bị gỉ sét dưới đống phân chuột. Lão lấy cát đánh, và lại nghe thấy tiếng leng keng. Tam Huyền rất ghét cái tiếng này. Khi nó đã sạch bóng, lão bày ra bán.

Một tháng, hai tháng không có ai hỏi đến.

Một năm rồi hai năm vẫn không có ai đến hỏi.

Một ngày mùa thu năm thứ ba, có ông trung niên mặc loại áo ngắn, cưỡi trên con ngựa trắng đi qua, chợt nhìn thấy cái lư hương đồng bèn xuống ngựa, đến xem. Đầu tiên anh ta lật đi lật lại đám rong biển rồi đám tôm khô. Sau đó với tay về phía cái lư hương, cầm nó lên, lật qua lật lại, rồi lại đặt xuống nhìn. Rồi lại cầm lên, lắc lắc. Cái lư kêu leng keng. Nghe mấy tiếng này, thần sắc anh ta thay đổi. Tim Lưu Tam Huyền đứng lại, chỉ sợ khách bỏ đi. Anh ta yên lặng, Tam Huyền cẩn thận mời: “Anh mua đi, cái lư này tốt đấy”. Anh ta uể oải hỏi: “Nó giá bao nhiêu?”.

“Bốn đồng”. Tam Huyền rất kích động.

“Bốn đồng à?”. Anh ta hỏi lại.

“Bốn đồng. Thôi, thấy anh có vẻ lương thiện, tôi bớt cho một, còn ba đồng, coi như tiền mua đồng nát”. Ánh mắt và giọng nói Tam Huyền như cầu khẩn, như van xin...

Anh ta lấy ra ba đồng đưa cho lão.

Lưu Tam Huyền vội cầm chặt lấy tiền rồi gõ chúng bên tai, nghe thấy tiếng bạc reo vui, lão không giấu được nụ cười.

Người khách lật ngược lư hương lại, lấy tay ấn, rồi đẩy vào chân nó, thấy hé ra một lỗ thủng đen đen, lắc lắc vài lần thì thấy từ cái lỗ ấy bắn ra bốn thỏi vàng sáng chóe.

Máu trong người Lưu Tam Huyền dồn cả lên đầu.

Mọi người trên đường gọi nhau ùa tới, vây quanh. Anh ta cất bốn thoi vàng vào túi áo, giơ cái lư hương ra, cao giọng: “Cái lư hương rỗng này là của ông, tôi tặng ông đấy!”. Nói xong anh ta nhảy lên ngựa, đi mất. Lưu Tam Huyền ngây người ra, run rẩy, tiếp đó lảo đảo, rồi ngã vật xuống.

Ba hôm sau Tam Huyền chết. Khi khâm liệm, người thân phát hiện hai mắt lão chỉ còn là hai cái lỗ đen ngòm. Họ đoán đó là do lão tự móc mắt ra.

Hơn sáu mươi năm qua đi, con cháu Tam Huyền vẫn cất kỹ cái lư hương đồng rỗng bụng.

Một hôm, có người đến hỏi mua với giá cao, con cháu Tam Huyền nói: “Ông có trả bốn thoi vàng tôi cũng không thể bán cho ông”.

Doãn Thủy bàn:Chiếc lư hương đồng ở trong nhà Lưu Tam Huyền nhiều năm mà lão không nhìn ra bộ mặt thật của Lư sơn [1]. Một sớm tuột khỏi tay liền khiến cho lão hận đến mất mạng. “Hơn sáu mươi năm qua đi, con cháu Tam Huyền vẫn cất kỹ cái lư hương đồng rỗng bụng”. Vì sao vậy? Vì sợ quên lời dạy của tiền nhân mất bốn thoi vàng mới mua được hay trong cái vật ấy vẫn còn hứa hẹn điều gì?

Những người khi có lòng tự tin mãnh liệt không cần quan tâm đến quỷ, thần, mệnh, vận. Nhưng đối với người khi rơi vào tình thế xấu trong sự đối kháng của phi nhân lực và nhân lực thì rất tin vào vận mệnh, quỷ thần. Điều đó bất đắc dĩ là đầu hàng, là an ủi, là giải thoát. Đại khái tôn giáo phát sinh từ cơ sở đó.

[1] Ngọn núi hình cái lư hương khổng lồ ở Giang Tây, Trung Quốc.