on thuyền tách ra khỏi bờ, tiếng sóng nước khua vỗ rời rạc. Cô gái đứng ở một đầu thuyền, chuyển người theo chiếc sào đang cắm sâu dưới lòng sông. Khoang thuyền đầy người, chòng chành, những đợt nước trắng xốp bắn tung, những âm vang lao xao, lẫn với sức nước rút từng chặp, muốn tan đi trên không. Gió thổi mạnh như không cùng một chiều. Người đàn ông nép mình sau bức tường đổ nát, rời chỗ đi lần ra mép sông.

Bầu trời cao, xanh lơ. Nắng vàng ấm, nhẹ và long lanh. Bãi đất thoải mái, trống trải, không một bóng người. Con đường ngoằn ngoèo men theo triền núi, nhỏ dần rồi khuất đi mù mờ. Con thuyền trôi lập lờ trên mặt lỏng nhuyễn bạc, những chuyển động không thấy đâu, như ở nguyên một chỗ. Người đàn ông cao, tóc lòa xòa trên khuôn mặt xạm đen, nhìn đăm đăm trên nền trời rộng suốt. Bất ưng, gió từng cơn đổ rạp trên những bờ bụi, ngọn cây, tiếng rì rào, u u không ngớt, những đợt sóng xô đuổi nhanh hơn và khoảng không mở ra bát ngát đến tận chân trời.

Chàng bần thần, chấm thêm vài nét đậm nhạt trên giá vẽ. Nỗi ưu sầu gờn gợn trên sắc màu như tiếng súng mỗi đêm vọng về nơi căn nhà chàng đang ở. Chàng bôi xóa dòng sông thành mái rêu. Những đường nét vỡ ra và khu vườn với nỗi hoang phế, vài khóm cây, nụ hoa trên nền đất trơ trụi. Ánh sáng mập mờ, của hoàng hôn hay bình minh? Chàng thả vào một cánh chim lẻ loi. Không gian mang mang vẻ hoang dã của thời những kẻ du mục lang thang. Hơi ấm của đất, nỗi cay đắng của bụi đường dấy lên trong im vắng. Chàng điểm vài mẫu hoa rơi, chơi vơi trong cõi giả và thực.

Nàng hiện ra trên thềm xanh. Mái tóc chảy dài trên vai áo, má phớt hồng và đôi mắt chớp vào khoảng xa xăm. Khuôn mặt dìu dịu. Phía trước là con đường nhỏ, lênh đênh về nơi kẻ chợ. Chàng nghe tiếng gà eo óc, cảnh huyên náo, những dãy nhà, quán lá, những chõng tre, sọt nan. Trong hơi ấm của bụi sắc, chàng thấy có kẽm gai, hầm chông. Chiến tranh lụi tàn để lại những dấu tích tàn phá. Nước mắt thành dòng suối mang vị mặn của biển. Và nơi cánh đồng bát ngát không người, những ngọn lúa rì rào về mầm bệnh sâu mọt.

Chừng như bầu trời cầy sới nên mùa đông. Và bếp lửa tí tách soi trên thềm cửa. Trong không khí huyễn hoặc đó, chàng nghe bước chân nàng.

“Ôi chao, chúng ta phải sửa sang lại khu vườn, chứ anh. Lũ bướm chẳng còn bay khi thiếu những bông hoa. Và chim chóc cũng cần những tàn cây để ở.”

“Nhưng quá khứ...”

“Và ngôi nhà này nữa. Chừng như đã già nua và mệt mỏi. Anh không thấy mái vòng cong, tàn tích xa xưa, thời của những đền đài cổ.”

Chàng và nàng bước qua khung cửa. Ngôi nhà ba gian hoang phế. Mùi ẩm mốc xông lên cùng với kèo cột mối mục. Rêu phong men theo những kẽ nứt, những mảng tường loang lổ. Không có dấu vết của sự sống và nơi đây dâng lên lời sầu ca. Chàng nghe tiếng sóng vỗ về những tang thương, dâu bể. Chàng quơ tay, chạm phải miểng sắc nhọn của dĩ vãng. Chiếc chiếu hoa trên sập gụ, bộ tủ chè cẩn ốc xà cừ, chiếc bát điếu cổ và hoành phi câu đối. Những người xưa, tiếng cười nói, đồng bằng và bông lúa nhắc cho chàng về ngày thiếu thời. Chàng bâng khuâng, muốn bay vào khoảng hiu quạnh, vớt chút bèo bọt và hồ nghi, tra chân vào chiếc bẫy của phi lý.

Nàng nói.

“Thời gian đã cuốn trôi đi... những bóng ma. Sao ta cứ hoài công đi tìm lại chân lý?”

“Để hồi phục giấc mơ, chắc hẳn.”

“Thay vì thế, chúng ta hãy yêu nhau.”

“Chúng ta đã chẳng yêu nhau sao?”

“Những dòng sông làm quẩn trí ta. Những cánh chim quấy rầy bầu trời. Và chẳng bao giờ chúng ta được yên tĩnh để hôn nhau.”

“Đôi lúc phải để cho con tim bất động. Tình yêu, nói cho cùng, cũng chỉ là chút viễn vông.”

Chàng nghe nàng quay gót. Ngôi nhà lả tả bụi. Chàng mơ hồ như có tiếng thở dài từ lòng đất. Và mưa rơi trên mái tranh xưa. Chàng ngậm ngùi bước hẫng trong gió lộng, với hái chiếc lá khô đang ngân lên lời ca của rừng già. Chàng biết, trong hang thẳm có đốm lửa âm ỉ. Và chuyến xe đời, cứ thế lóc cóc trên những lối mòn vô định.

Chàng cảm thấy ngộp thở. Chàng dẫm lên mặt lỏng xốp mềm, rờ rẫm qua dòng nước ngược để tìm một khe hở. Bốn bức tường liền lạc, kín bưng, không cửa nẻo. Chàng rơi vào ngôi nhà tù quá khứ. Mạng nhện giăng như những cánh rừng tơ. Ánh sáng lờ mờ, khó chịu của một thứ hoàng hôn được toát ra từ các vật thể, làm nhức mắt. Căn nhà phình rộng, mênh mông. Những con nhện lớn dần, treo bất động trên thảm lưới. Chàng nổi gai, bị bủa vây bởi nỗi kinh sợ giữa khoảng không người, bị bứt lìa với đời sống và mang máng về một thảm họa bị tiêu tán. Lãng đãng, có tiếng nàng ở rất xa, như hơi của loài chim thiên di. Chàng hụt hơi, bị hút xuống mặt đất và chập chờn về khoảng khắc của tăm tối.

Người đàn ông nói:

“Những sắc màu hôn ám...”

“Những lũ nhện gớm ghiếc...”

“Anh không thấy chiến tranh vẫn ác liệt ở bên kia.”

“Và dòng sông êm đềm trôi.”

Người đàn ông nổi cáu:

“Mỗi ngày và từng ngày chúng ta phải chiến đấu...”

“Để dành lại tiếng nói, chắc vậy.”

“Để được thở. chúng ta chẳng còn thì giờ để uống một hớp nước. Huống chi lại cứ gây thêm những ngộ nhận. Bao năm qua, rác rưởi làm hoen ố tâm hồn ta...”

“Ông muốn nói về thứ thực tại...”

“Hãy ném đi giấc mơ và chẳng nên băn khoăn về chiếc lá tới kỳ rời cành. Chúng ta đang sống dưới ánh nắng mặt trời, chói rực những bụi vẩn.”

Chàng lặng thinh, nghe dòng nước chảy, âm thanh rì rào về cảnh phố êm, lấp lánh đèn màu, và lửa đạn bay trên cánh đồng phì nhiêu. Những mái tranh bốc cháy trong than vãn, và người lính trở về, với bộ đồ trận bèo nhèo, không vinh quang. Chết chóc là dấu vết có thực để nhận chân ra đời sống. Chàng muốn cạn ly rượu mạnh để ra khỏi khu rừng lầy. Tuổi trẻ, như mảnh chai vỡ sau cuộc xung đột, bị sập bẫy trong cơn cuồng nhiệt. Chàng ngây người vì nỗi bất trắc. Những cánh cửa đóng, mở ra cõi hiểm nguy của ký ức và hiện thực. Chàng bơi trong chân không, cơ hồ quê hương như ý niệm buồn bã về cánh chim bỏ ngàn, bay tới bờ bến lạ. Chàng nghe tiếng nàng khóc về mối tình vô vọng. Tình yêu đánh thức nỗi băng giá và đốt thành đốm lửa hơ ấm trái tim. Và giọt nước mắt rơi trên thềm non, nở thành đóa hoa biếc xanh. Trong phút chốc bừng tỉnh, chàng vẽ nàng trong hư không. Chàng điểm trên môi nàng nụ cười, và vắt mái tóc thành giải lụa mềm. Chàng hôn lên đôi mắt còn ướt mùi sương đêm, và rải trên nền trời những đốm sao. Hạnh phúc mơn man trong giây lát làm hưng phấn tâm hồn chàng. Chàng ném tai ương vào hố thẳm, quên đi thực tại sần sượng. Thiên nhiên gọi chàng về... với người tình, dắt tay nhau bước qua chiếc cầu gập ghềnh rồi hóa kiếp trong hư vô. Chàng ngừng tay, nhặt trên thảm cỏ chút hoàng hôn và thấy lòng lâng lâng. Chàng hít thở không khí dịu mát còn sót lại của chiều tà.

Người đàn ông chậm rãi.

“Có thực... là anh muốn từ chối.”

”...Ông không nghe tiếng chim chóc gầm rú?”

“Đó là mùa thu... Những thảm bom. Chúng ta đang bị chôn vùi...”

“Tôi muốn nói về những bông hoa... nở trên bờ đá, và thú dữ hiền hòa nơi rừng già... Mà sao chúng ta cứ bận tâm về những trò chơi tai ác nhỉ?”

“Đành vậy...”

”...Và khơi dậy mớ kiến thức cũ mèm của nghìn năm trước. Không phải là thực tại còn đầy rẫy điều khó hiểu đó sao?”

“Hừ.”

“Chúng ta chẳng bao giờ mò mẫm được gì... Mà lòng sao vẫn mãi loay hoay và cay cú...”

“Tốt hơn là im lặng.”

Chàng muộn phiền, thâu lượm giá vẽ và những thứ lặt vặt quăng theo dòng nước. Ở xa xa, bên kia sông, có con thuyền không bồng bềnh trôi về.

Chàng xoay người, thấy nàng đang tới, và xung quanh, dậy lên tiếng chim ran. Tiếng hót dạt dào, kéo chàng lên giữa lòng sông sâu, phủi hết những rêu rong và mang chàng ra khỏi nhà tù đời sống. Nàng bước đều đặn trên mặt đường khô, đầy bụi. Những dấu chân lờ mờ bay theo gió. Chàng nhìn phớt qua bến sông, nghe gót chân rơi, tiếng cát đá lạo xạo và cả tiếng rì rào của cây lá. Chàng tưởng nàng là đóa hoa đang nghiêng mình trong nắng sớm. Cảnh và người hòa nhập thành nét vẻ mông lung, đọng lại trong chàng một thứ tình y như sương khói.

Người đàn ông nhỏ nhẹ.

“Hãy chờ con đò. Và thử sang sông.”

“Phải.”

“Để tìm kiếm sự thật...”

“Về ngày ta sinh ra trên ổ rơm.”

“Những chiến trường bốc lửa.”

”... Và lời sấm truyền.”

“Những chuyện đầu cua tai nheo, chẳng ăn nhập gì đến...”

“Đôi lúc, chúng ta cũng phải tự mình treo trên cành cây.”

“Khốn nỗi, còn bao điều ngỗn ngang khác.”

Chàng hốt hoảng, ngỡ mình trợt trên bờ rêu. Nàng biến mất trong hoang vắng. Những cánh chim bay, rớt xuống, chìm lỉm trong giòng nước. Mọi cánh cửa đã khép. Và chẳng có nơi nào khá hơn nơi nào, ở khắp nơi, trên trái đất. Đâu đó, những thanh âm mơ hồ, dài mãi không thôi, cùng với những xao động của sóng, trải ra một khoảng rộng mênh mông. Trong một thoáng, tất cả muốn ngưng lại. Những nếp nhăn của mặt sông bất động rồi từ từ, chuyển nhẹ như một hơi thở. Chàng đứng yên trong thế của kẻ chẳng biết phải quay mặt về hướng nào.

Trên sông, con thuyền cặp bến. Cô gái neo thuyền, cột chặt sợi dây thừng theo chiếc sào dài, cắm sâu dưới lòng sông. Màu trời sẫm dần, gió lạnh hơn. Chàng ngẩn người, nhìn con thuyền chòng chành... Chừng như chàng vừa đánh rơi một giấc mơ. Và chừng như chàng nghe có mùi cỏ dại, mùi xốp của nước dâng. Nắng vỡ ra, đang xóa đi cái rực rỡ của chiều.

Người đàn ông bước tới mép sông, rồi dừng lại. Cô gái xắn cao ống quần, men theo con đường nhỏ, khuất đi giữa những túp nhà màu xám nhạt. Đột nhiên, những đám mây vỡ ra... cùng lúc những khuấy động của sóng cả, trên bến sông, bầu trời, những cơn gió mạnh mẽ, vần vũ không thôi.

Người đàn ông nhìn rất lâu trên những dợn sóng nhăn, tưởng như mặt đất đang cau lại... Một lát sau, chàng và người đàn ông bỗng xoay người chậm rãi, những động tác đều đặn, ăn khớp, cùng bước đi, những khuôn mặt lặng lờ, không xúc động.

Đồng lúc, có tiếng rạn nứt, của đá ngầm, sức va chạm, lẫn với những tiếng lùng bùng của khoảng khắc giao hòa, chấm dứt một ngày không có gì thật, ngay cả những nhân vật.