hàng dẫm lên cỏ khô, lênh đênh như cánh chim điêu linh. Trong đêm, chàng thấy những tấm ván rung lên. Mối mọt ăn rỗ chân tường và mái vách chỉ còn là khoảng trống không, gió lùa vào một chút rét mướt. Chàng co quắt, bắt gặp đâu đó khoảng khắc của thơ ấu. Con đê cao, bình nguyên và núi rừng chập chùng. Thấp thoáng hoàng hôn cuộn thành mùa hội trẩy. Những tấm áo hoa bay trong sương xuân, dịu thơm mùi đất ải. Chàng man mác buồn... Như đứa trẻ thơ dõi theo cánh chuồn chuồn và mơ tới cảnh người cổ tích. Chàng âu sầu như tiếng kêu tan tác làm rướm nát tâm hồn chàng.

Đôi mắt chàng nhức buốt. Trong nỗi khắc khoải, chập chờn chuyến xe nhọc nhằn của quá khứ. Chàng thấy, dường như chiến tranh lại bộc phát. Những chàng trai ra đi, trùng trùng điệp điệp. Những chiến khu được thành lập trong rừng sâu. Những kẻ phản động mưu toan tìm kiếm vinh danh. Và theo những bước chân đi vào lửa đạn, chàng ném hận thù và nước mắt vào hố thẳm, nhận lấy tai ương để cùng người tình tìm về nơi bình yên. Chàng biết, nàng đang trở về sau cuộc hành hương. Rằng hôm qua, nàng còn chải tóc và hong khô đôi môi trong gió ấm. Và không có gì đẹp hơn, nụ hôn nàng trong đêm ngọt như mật ong.

Chàng thức ngủ từng hồi, tưởng nắng trời làm hoen ố mặt đất. Âm vang bồng bềnh, như tiếng rơi của cô liêu. Như chiếc bong bóng thổi ra và vỡ toang trong không. Như lời âu ca hồn nhiên trong gió sớm. Chàng bước ra từ hầm lửa, nghe nỗi thinh lặng như giòng sông dạt trôi về muôn hướng. Và năm tháng, như chuyện ngẫu nhiên tình cờ.

Chàng buâng khuâng trong tiếng reo ngân, đang run lên nốt đàn trầm:

“Có lẽ, con thuyền chẳng kịp tới bến sông đâu nhỉ?”

“Chắc hẳn.”

“Và trên núi cao, bình minh...”

“Chúng ta đã mất khá nhiều hơi sức...”

“Lũ cỏ dại đã phủ xanh mùa màng. Và ánh trăng đang làm ngập lụt nước mắt.”

“Có bao giờ và bao đời, mỗi khoảng khắc trong trái tim thanh xuân, tiếng đập của cô tịch...”

Những thanh âm cứ thế, nhẹ nhàng rơi, như chiếc lá trong biển chiều biếc. Tiếng nói, ôi chao, chàng tưởng là những bi kịch dang dở, khép mở lại cuộc tồn vong. Chàng tới lui trong cõi chật hẹp của chiều ngày, thì thầm với vô vọng. Chàng nghe tiếng thở dài của cỏ cây, thấy lũ kiến đục khoét cơ thể, những trái cây mang đầy độc tố, những nụ hoa nhả ra mùi hương mê. Chàng ngã trên ruộng ngàn, loáng thoáng hoa đèn và phố phường...

Người đàn ông vỗ vai chàng:

“Thế còn câu chuyện mùa xuân?”

“Quái.”

”... Người ngồi bên sông kể về thời dựng nước, những cánh chim bỏ ngàn.”

“Những đứa con xuống biển.”

“Cảnh phân ly đã có từ thời huyền thoại.”

“Chẳng lẽ.”

“Cuộc ra đi là mãi mãi, như con nước xuôi. Mùa xuân năm ấy, những đứa con cam đảm, vượt qua đầm lầy, sông bãi, tìm đường ra biển, hiện thực lời nguyền đã nằm trong sách sử.”

“Hà... Hà...”

“Mùa xuân năm ấy có nguyệt thực và đêm tối kéo dài bất tận... Những giấc mơ vỡ tan và chia lìa...”

“Nhưng.”

“Biển cả đã gột rửa quá khứ. Và hỡi những cánh chim phiêu lưu, đi tìm quê hương, cứ bay đi, bay mãi... Bình minh và biển mẹ còn đợi chờ.”

“Này, ông không đùa chứ.”

Chàng quay lại, người đàn ông đã nhập thành một áng mây trôi. Chàng gượng dậy, hít thở không khí man mác của đêm xanh. Trong chàng xây xát những vết thương. Bên ngoài, con đường đẫm trăng, long lanh chảy. Nhà, đá núi đổ xuống, mang hình dạng loại bò sát, cựa mình trong sương. Bao quanh là biển hoang dã và tiếng ru của nghìn trùng. Chàng đánh mất cảm giác về sự tồn tại. Chàng bay lên. Trong cơn lãng du, chàng thấy đám lưu dân rách rưới, chập choạng bước chân ở khoảng cùng trời cuối đất. Vài con đường ngoằn ngoèo, những bờ tường còn nồng mùi vôi mới giữa đám cư dân nửa quê nửa tỉnh, bị trôi nổi theo cơn thất tán. Những ngôi nhà được góp nhặt bởi mảnh vụn của nền văn minh xa xưa còn vương vấn nét khả nghi của những chuyến đi phiêu lưu. Những kiến trúc khắc họa nỗi ray rứt mong manh. Đời sống trầm trầm giữa địa thế chẳng thể định hướng. Như cánh chim bay, thấp thoáng những tin thư gửi vào vô định. Như sương lam chướng khí, thấm trong hơi thở, làm mù mờ thứ không khí hoang sơ. Họ trồng cây trên mảnh đất khô hạn và tìm kiếm mưu sinh trong lòng biển. Và mỗi chiều về, vài con thuyền ghé bến, đổi chác thực phẩm như những thời ngôn ngữ chưa bật thành tiếng nói.

Trong cơn huyễn mộng, chàng lẩm bẩm:

“Lời của quá khứ.”

Chàng đứng dậy, xốc áo. Chàng đi tìm chàng. Chàng không quên khép cửa, cánh cửa của hư không.

Chàng thất lạc tới một ngôi nhà hoang phế. Xung quanh đầy cỏ dại. Chàng đẩy cửa vào. Căn phòng lờ mờ màu tím than. Một chiếc bàn, vài chiếc ghế và một kệ sách đầy bụi vẩn. Chàng giở ra một trang sách, những nét chữ ngoằn ngoèo nổi lên rồi bay ra. Chàng lẩn thẩn, lần theo những trang giấy đã ố vàng, nhẩm lại năm tháng, thử tìm ra ngày mình chào đời. Chàng bị rơi vào bẫy sập, giữa dấu mốc thời gian. Chàng bị du vào tình trạng lưỡng nan, bị cuốn theo những thời đại hưng phế, những bi và hài kịch của thứ đời sống đã chìm trong bụi bậm... Chàng bị hất ngược về thời của những miếu đền và cổ tự. Chàng gấp sách lại, thấy choáng váng vì mùi ẩm mốc của thứ hoàng hôn bị giam nhốt và bất động. Chàng nghe văng vẳng tiếng cười đùa của đôi trai gái trong cơn huyên náo của tình yêu. Như tiếng reo ca của dục lạc, tiếng nước chảy trong chiều hè. Chàng giơ tay bắt lấy chút quá khứ loãng tan. Và dòng sông nước mắt đang đẩy con đò tới bến hoang vắng.

Chàng vỗ trán, trong khoảng khắc rất nhanh của trí nhớ. Chiếc tủ thờ, bức tranh xưa và cánh cửa sổ mở, thoang thoảng mùi hương thiên lý. Một chiếc bình cổ cắm một bông hoa xanh. Những biến cố kỳ quặc làm chàng kinh hãi. Căn nhà lung lay trong gió. Những ngăn sách rã ra khi chàng đụng đến. Bình nước tuột khỏi tay, tan biến trong nền gạch. Chiếc máy chữ tự động gõ những tiếng lọc cọc. Cùng lúc, có tiếng chân bước của rất nhiều người. Chàng nhận ra khuôn mặt những thế hệ của thời xa vắng, lẫn lộn và mờ nhạt. Sinh hoạt lặng câm và hôn ám dẫn chàng bước vào ngưỡng của luân lạc. Chàng, như đồ vật, như chiếc bóng, đang hóa thành bụi.

Ngôi nhà mất tăm dấu vết, như ý niệm trong thoáng chốc nảy sinh nơi tâm trí chàng. Trước mắt vẫn chỉ là ranh núi và lùm bụi hiểm hóc. Chàng loay hoay, tìm kiếm điều chẳng thể tìm kiếm. Thế giới thực và giả lẫn lộn trong chàng. Chàng đã tới cuối đường, con đường cụt. Chàng buông trôi ký ức, thèm nhớ một mối tình... Chàng vẽ nàng trong không, ngồi ngả người trên thềm đá, mái tóc trôi theo gió và mắt môi, đường nét là nguồn cảm lãng mạn. Chàng đội cho nàng vòng gai và dắt nàng lách qua khung cửa hẹp. Chàng nguyền rủa mồi lửa đã làm tiêu hao rơm rác. Chàng bôi xóa giấc mơ cho thành hiện thực và thực tại mang đầy nỗi giận ghét. Chàng tự đầy đọa mình trong cơn hoài nhớ... về một ngày sinh ra nơi ổ rơm.

Chàng lẩm bẩm:

“Lời của quá khứ.”

Chàng đứng dậy, xốc áo. Chàng đi tìm chàng. Chàng là ai trong cơn phiêu hốt, như chiếc lá chảy trôi trong phiêu linh. Như chút nắng mai hay chiều hôm, hiện tắt trong chớp mắt. Mọi cuộc đời cũng chỉ là những trò chơi vô nghĩa. Đừng tin điều gì về chàng. Hỡi, những kẻ có mặt trên thế gian, hãy gầy lại đốm lửa nghi hoặc.